Yrd. Doç. Dr. Aynur AKPINAR

... konulu sunumlar: "Yrd. Doç. Dr. Aynur AKPINAR"— Sunum transkripti:

1 Yrd. Doç. Dr. Aynur AKPINAR
Genel Muhasebe I İŞL 207 Yrd. Doç. Dr. Aynur AKPINAR

2 Dersin Amacı İİBF’nde eğitim alan öğrencilere;
1.İşletmelerin mali durumlarını ve dönemsel faaliyetlerini değerlendirebilecekleri ve analiz edebilecekleri bilgileri kazandırmak, 2.İşletme faaliyetlerini kontrol etmede ve planlamada gerekli olan bilgileri muhasebeden sağlayacakları alt yapıyı oluşturmak.

3 Birinci Bölüm: Muhasebenin Tanımı, Amaçları, Çeşitleri, Temel Kavramları ve İlkeleri
İşletme için finansal sonuçlar doğuran olay ve işlemlere ait verileri parasal tutarlar ve gereğinde sayısal doneler halinde toplayan, Bu verileri, işletme ile ilgisi olan belli başlı kişilerin gereksinim ve amaçlarını göz önünde bulundurarak kayıt, sınıflandırma ve analiz yoluyla işleyen, Elde ettiği sonuçları çoğunluğu dönemsel olarak düzenlenen özetleyici raporlar halinde sunan sistematik bir bilgi sağlama düzenidir. Muhasebe ayrıca; bir bilgi aracıdır, bir kontrol aracıdır ve bir öngörme aracıdır.

4 Muhasebenin Çeşitleri
Genel Muhasebe Finansal muhasebe Maliyet Muhasebesi Yönetim Muhasebesi Maliyet muhasebesi; kısaca bir işletmenin üretim maliyetlerinin ölçülmesi, kontrolü ve rapora bağlanması işlemleridir. Yönetim Muhasebesi: genel muhasebe ve maliyet muhasebesinin sağladığı bilgilerden faydalanarak yeni bilgiler üreten ve bu bilgileri işletme yöneticilerine sunan muhasebe dalıdır. Yöneticilere işletmenin geleceği ile ilgili karar vermede yardımcı olur.

5 Muhasebenin amaçları:
İşletmenin sahip olduğu kıymetlerin tespitini sağlar. İşletmede meydana gelen dönem içi faaliyetlerle dönem sonunda ulaşılan sonuçların anlaşılmasını kolaylaştırır. İşletme ile iş yapan üçüncü şahısların ekonomik ve sosyal durumlarının bilinmesini sağlar. Üçüncü şahıslarla işletme arasında meydana gelen hukuki anlaşmazlıklarda delil teşkil eder. İşletmede çalışan personel ve görevlilerin su istimaline karşı işletme varlığını korur. İşletme sahibinin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol edilip incelenmesini sağlar.

6 Muhasebenin Temel Kavramları
İşletmelerin yapacakları muhasebe işlemlerine genel olarak ışık tutacak yol gösterecek kurallardır. Muhasebenin kavramları ilkelerine göre daha kapsamlıdır. Genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri; bilanço düzenleme ilkeleri (varlıklara ait, yabancı kaynaklara ait ve öz kaynaklara ait) ve gelir tablosu düzenleme ilkelerinden oluşur.

7 SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI
TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI KİŞİLİK KAVRAMI TUTARLILIK KAVRAMI İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ TAM AÇIKLAMA KAVRAMI DÖNEMSELLİK KAVRAMI İHTİYATLILIK KAVRAMI PARAYLA ÖLÇÜLME KAVRAMI ÖNEMLİLİK KAVRAMI MALİYET ESASI KAVRAMI ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI

8 SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI
Muhasebenin organizasyonunda, muhasebenin uygulamalarının yürütülmesinde ve üretilen bilgilerin rapor edilmesinde (mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında); belli kişi veya grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder.

9 Muhasebe kayıtlarının sözlü ifadeler yerine gerçek durumu yansıtan ve
TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI Muhasebe kayıtlarının sözlü ifadeler yerine gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere (fatura, makbuz, bordro, gider pusulası v.b.) dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.

10 KİŞİLİK KAVRAMI İşletmenin sahip veya sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğu ve o işletmenin muhasebe işlemlerinin sadece bu kişilik adına yürütülmesi gerektiğidir. İşletme sahibinin kişisel ihtiyacı için işletmeden mal alması durumunda müşterilere satılan satış fiyatından alış yapması gerekir.

11 İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ KAVRAMI
İşletmelerin faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu nedenle işletmenin ömrü, işletme sahiplerinin ya da ortaklarının yaşam süresiyle bağlı değildir. İşletmeye belirli bir süre ile ömür biçilirse, bu durumda işletme her an tasfiyeye gidecekmiş gibi, işletmedeki tüm değerleri piyasa değerleriyle izlemek isteyecektir. Ayrıca yararı gelecek yıllarda devam edecek olan harcamaların duran varlık olarak değil de gider olarak kaydedilmesi gerekecektir.

12 DÖNEMSELLİK KAVRAMI İşletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. İşletmeler faaliyetlerini sonsuz ve sınırsız olduğu anlayışıyla sürdürseler de, bu sonsuz yaşamı belirli zaman dilimlerine ayırarak değerlendirmeleri gerekir. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, gelir ve karların aynı döneme ait gider ve zararla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir.

13 PARAYLA ÖLÇÜLME KAVRAMI
Parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder. Çünkü, faaliyetler fiziki miktar veya parasal birimlerle de yapılsa, sonuçta hepsi ekonomik değer hareketidir ve bunların ekonomik değerini ifade edebilecek ortak bir ölçü birimiyle, parasal olarak değerlemek suretiyle kayıtlara alınmalıdır. Muhasebe işlemleri ulusal para birimine göre yapılır. Paranın satın alma gücünde meydana gelen değişimlerin muhasebedeki etkisini gidermek için enflasyon düzeltmesi yoluna gidilir.

14 MALİYET ESASI KAVRAMI Para mevcudu, alacaklar ve maliyetlerin belirlenmesi mümkün veya uygun olamayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınmasıdır.

15 TUTARLILIK KAVRAMI Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tek düzeni öngörür Muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder. İşletmelerin mali durumunun faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda, işletmeler, uyguladıkları muhasebe politikalarını değiştirebilirler. Ancak, bu değişikliklerin ve bunların parasal etkilerinin mali tabloların dipnotlarında açıklanması zorunludur.

16 TAM AÇIKLAMA KAVRAMI Mali tabloların, bu mali tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder. Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları etkileyebilecek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesidir.(vade)

17 İHTİYATLILIK KAVRAMI Muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. Bu kavramın sonucu olarak işletmeler, muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar, muhtemel gelir ve karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. Ancak, bu kavram gizli yedekler veya gereğinden fazla karşılık ayrılmasına gerekçe oluşturamaz.

18 ÖNEMLİLİK KAVRAMI Bir hesap kalemi veya mali bir olayın oransal ağırlık ve değerinin, mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararları etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer konuların mali tablolarda yer alması zorunludur.

19 ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınması gereğinin ifade eder. Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özlerine paralel olmakla beraber, bazı durumlarda farklılıklar da çıkabilir. Bu taktirde, özün biçime önceliği esastır. (vadeli çek )

20 Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri
1.Bilanço İle İlgili İlkeler: a) Varlıklara ilişkin ilkeler: 1.Dönen/duran varlık ayırımında bir yılın ölçüt alınması ilkesi; işletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen varlıklar grubu içinde gösterilir. 2.Vadeleri bir yılın altına inen varlıkların aktarılması ilkesi; işletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşemeyen, hizmetlerinden bir hesap döneminden daha uzun süre yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar dönen varlıklar grubunda ilgili hesaplara aktarılır. 3. Değer düşüklüğü için karşılık ayrılması ilkesi; bilançoda varlıkları, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterebilmek için, varlıklardaki değer düşüklüklerini göstererek karşılıkların ayrılması zorunludur. Dönen varlıklar grubu içinde yer alan menkul kıymetler, alacaklar, stoklar ve diğer dönen varlıklar içindeki ilgili kalemler için yapılacak değerlendirme sonucu gerekli durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.

21 4. Dönem ayırıcı aktif karakterli işlemlerin ayrıca gösterilmesi ilkesi; gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.           5. Vadeli alacakların bilanço günündeki değerine indirgenmesi ilkesi; dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacak senetlerini, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.             6. Birikmiş amortismanların ve tükenme paylarının gösterilmesi ilkesi; bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla her dönem ayrılan amortismanların ve tükenme paylarının birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir.            

22 7. Alacakların özelliklerine göre sınıflandırılması ilkesi; bilançonun dönen ve duran varlıklar gruplarında yer alan alacaklar, menkul kıymetler, bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplardan ve yükümlülüklerden işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişkili bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı gösterilmesi temel ilkedir. 8. Kesin olmayan alacaklar için tahakkuk yapılmaması; Tutarları kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnot veya eklerinde gösterilir. 9. Bilanço dışı hak ve yükümlülüklerin belirlenmesi ilkesi; verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot veya eklerinde açıkça belirtilmelidir. Bu ilke, alınan rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatlar için de geçerlidir. Ayrıca, işletme varlıkları ile ilgili toplam sigorta tutarlarının da bilanço dipnot veya eklerinde açıkça gösterilmesi gerekmektedir.

23 b. Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler: 1
b. Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler:               1. Kısa /uzun vadeli borç ayrımında bir yılın ölçüt alınması; işletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen borçları, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir.               2.Vadeleri bir yılın altına inen uzun vadeli borçların aktarılması ilkesi; işletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelmemiş borçları, bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar kısa vadeli yabancı kaynaklar grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.                3. Borçların tümünün gösterilmesi ilkesi; tutarları kesinlikle saptanamayanları veya durumları tartışmalı olanları da içermek üzere, işletmenin bilinen ve tutarları uygun olarak tahmin edilebilen bütün yabancı kaynakları kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda gösterilmelidir. İşletmenin bilinen ancak tutarları uygun olarak tahmin edilemeyen durumları da bilançonun dipnotlarında açık olarak belirtilmelidir.

24 4. Dönem ayırıcı pasif karakterli işlemlerin ayrıca gösterilmesi ilkesi; gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek olan giderler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.              5.Vadeli borçların bilanço günündeki değerine indirgenmesi ilkesi; kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borç senetlerini bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.               6. Borçların özelliklerine göre ayrılması ilkesi; bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar gruplarında yer alan borçlar, alınan avanslar ve diğer ilgili hesaplardan işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilgili bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı gösterilmesi temel ilkedir.

25 c. Öz kaynaklara İlişkin İlkeler:
              1. İşletme sahip veya ortaklarının sahip veya ortaklarının haklarını göstermesi ilkesi; işletme sahip veya ortaklarının sahip veya ortak sıfatıyla işletme varlıkları üzerindeki hakları öz kaynaklar grubunda izlenir.               İşletmenin bilanço tarihindeki ödenmiş sermayesi ile işletme faaliyetleri sonucu oluşup, çeşitli adlar altında işletmede bırakılan kârları (yedek) ile dönem net kârı (zararı) bilançoda öz kaynaklar grubu içinde gösterilir.                2. Sermaye paylarının özelliklerine göre belirlenmesi ilkesi; işletmenin ödenmiş sermayesi bilançonun kapsamı içinde tek bir kalem olarak gösterilir. Ancak, esas sermaye özellikleri farklı hisse gruplarına ayrılmış bulunuyorsa esas sermaye hesapları her grubun haklarını, kâr ve tasfiye paylarının dağıtımında sahip olabilecekleri özellikleri ve diğer önemli özellikleri yansıtacak biçimde bilançonun dipnotlarında gösterilmelidir.                3. Azalan özkaynağın belirtilmesi ilkesi; işletmenin hissedarları tarafından yatırılan sermayenin devam ettirilmesi gerekir. İşletmede herhangi bir zararın ortaya çıkması, herhangi bir nedenle öz kaynaklarda meydana gelen azalmalar; hem dönemsel, hem de kümülatif olarak izlenmeli ve kaydedilmelidir.

26 4. Öz kaynağın net olarak gösterilmesi ilkesi; öz kaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar zararları ile dönem zararı, öz kaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır. 5.Sermaye yedeklerinin gelir unsuru olarak gelir tablosuna alınmaması ilkesi; Öz kaynaklar; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları (zararları) ve dönem net kârı (zararı)ndan oluşur. Kâr yedekleri yasal, statü ve olağanüstü yedekler ile yedek niteliğindeki karşılıklar, özel fonlar gibi işletme faaliyetleri sonucu elde edilen kârların dağıtılmamış kısmını içerir. Sermaye yedekleri ise hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları, yeniden değerleme değer artışları gibi kalemlerden meydana gelir.

27 2. Gelir Tablosu İlkeleri:
           Gelir tablosu ilkelerinin amacı; satışların, gelirlerin, satışların maliyetinin, giderlerin, kâr ve zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyeti sonuçlarının sınıflandırılmasını ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır.             Bütün satışlar, gelir ve kârlar ile maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilirler ve hiç bir satış, gelir ve kâr kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak (mahsup etmek) suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.              a) Gerçekleşmiş hasılat ilkesi, gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve kârlar; gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemelidir. Belli bir dönem veya dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem veya dönemlerin başında ve sonunda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.

28 b) Dönemsel hasılat-maliyet eşleştirme ilkesi: belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem veya dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.             c) Uygun amortisman ilkesi; maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalıdır.             

29 d) Uygun maliyet dağıtım ilkesi; maliyetler, maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve bakım ve diğer gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan direkt olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak tahakkuk ettirilip, dağıtılmalıdır.            e) Olağandışı gelir ve giderlerin ayrı gösterilmesi ilkesi; arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlar meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir. f) Bütün gelir ve giderin gösterilmesi ilkesi; bütün kâr ve zararlardan, önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında kalanlar, dönemin gelir tablosunda gösterilmelidir.          

30            g) Uygun karşılık ilkesi; karşılıklar, işletmenin kârını keyfi bir şekilde azaltmak veya bir döneme ait kârı diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.             h) Değerlemede tutarlılık ilkesi; dönem sonuçlarının tespiti ile ilgili olarak uygulanmakta olan değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilmelidir.            ı) Şarta bağlı giderlerin gelir tablosuna yansıtılması ilkesi; bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya bir kaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelir ve karlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz; dipnotlarda açıklama yapılır.

31 Bilanço Bilanço; bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren tablodur. Varlıklar-Borçlar=Sermaye Varlıklar=Sermaye + Borçlar Bilanço bu eşitliğin çizelge haline getirilmiş şeklidir. Varlıklar aktifi, sermaye ve borçlar pasifi oluşturur

32 Bilanço Aktif I.DÖNEN VARLIKLAR 10.Hazır Değerler 11.Menkul Kıymetler 12.Ticari Alacaklar 13.Diğer Alacaklar 15. Stoklar 17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 18.Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 19.Diğer Dönen Varlıklar DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI Pasif I.KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 30.Mali Borçlar 32.Ticari Borçlar 33.Diğer Borçlar 34.Alınan Avanslar 35.Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri 36.Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 37.Borç ve Gider Karşılıkları 38.Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 39.Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI

33 Bilanço (Devamı) II DURAN VARLIKLAR 22.Ticari Alacaklar 23.Diğer Alacaklar 24.Mali Duran Varlıklar 25.Maddi Duran Varlıklar 26.Maddi Olmayan Duran Varlıklar 27.Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 28.Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 29.Diğer Duran Varlıklar DURAN VARLIKLAR TOPLAMI AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI II.UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 40.Mali Borçlar 42.Ticari Borçlar 43.Diğer Borçlar 44.Alınan Avanslar 47.Borç ve Gider Karşılıkları 48.Gelecek Yıllara Ait Gelirler Gider Tahakkukları 49.Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI III.ÖZ KAYNAKLAR 50.Ödenmiş Sermaye 52.Sermaye Yedekleri 54.Kar Yedekleri 57.Geçmiş Yıllar Karları 58.Geçmiş Yıllar Zararları(-) 59.Dönem Net Karı (Zararı) ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAMI

34 Gelir Hesapları Gelir Tablosunda Yer Alan Gelir ve Gider Hesapları Aşağıdaki gibidir. 60 BRÜT SATIŞLAR                 600. YUR İÇİ SATIŞLAR                 601. YURTDIŞI SATIŞLAR                 602. DİĞER GELİRLER 64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR               640. İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ               641. BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ               642. FAİZ GELİRLERİ               643. KOMİSYON GELİRLERİ               644. KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR               645- MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI               646- KAMBİYO KARLARI               647- REESKONT FAİZ GELİRLERİ               648- ENFLASYON DÜZELTMESİ KARLARI               649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER GELİR VE KARLAR 67 OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR               671. ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KÂRLARI               679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR

35 Gider Hesapları 61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)                610. SATIŞTAN İADELER (-)                611. SATIŞ İSKONTOLARI (-)                612. DİĞER İNDİRİMLER (-) 62 SATIŞLARIN MALİYETİ (-)                 620. SATILAN MAMULLER MALİYETİ (-)                 621. SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)                 622. SATILAN HİZMET MALİYETİ (-)                 623. DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 63 FAALİYET GİDERLERİ (-)                630. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-)                631. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ                632. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-) 63 Grubunda yer alan hesaplara yıl içinde kayıt yapılamaz. 750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-) hesabı, 760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ hesabı ve 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-) hesabına yıl içinde kayıt yapılır. Yıl sonunda yansıtma hesapları aracılığıyla bu hesaplara kaydedilir.

36 65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-) 653
65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)                             653. KOMİSYON GİDERLERİ (-)               654. KARŞILIK GİDERLERİ (-)               655- MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-)               656- KAMBİYO ZARARLARI (-)               657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)               658- ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLAR               659- DİĞER GİDER VE ZARARLAR (-) 66 FİNANSMAN GİDERLERİ (-)              660. KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ (-)              661. UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ (-) 66 Grubunda yer alan hesaplara yıl içinde kayıt yapılamaz. 780 Finansman Giderleri ve 797 Finansman Giderleri hesapları yıl sonunda bu hesaplara devredilerek kapatılır. 68 OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)             680. ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI (-)             681. ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI (-)             689. DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)

37 Gelir Tablosu A-BRÜT SATIŞLAR 1-Yurt içi Satışlar 2-Yurt dışı Satışlar 3-Diğer Gelirler B-SATIŞ İNDİRİMLERİ(-) 1-Satıştan İadeler(-) 2-Satış İskontoları(-) 3-Diğer İndirimler(-) C-NET SATIŞLAR D-SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 1-Satılan Mamuller Maliyeti(-) 2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-) 3-Satılan Hizmet Maliyeti(-) 4-Diğer Satışların Maliyeti(-) BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI

38 E-FAALİYET GİDERLERİ(-) 1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-) 2-Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri(-) 3-Genel Yönetim Giderleri(-) FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI F-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR 1-İştiraklerdan Temettü Gelirleri 2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 3-Faiz Gelirleri 4-Komisyon Gelirleri 5-Konusu Kalmayan Karşılıklar 6-Menkul Kıymet Satış Kârı 7-Kambiyo Kârları 8-Reeskont Faiz Gelirleri 9-Diğer Olağan Gelir ve Kârlar

39 G-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-) 1-Komisyon Giderleri(-) 2-Karşılık Giderleri(-) 3-Menkul Kıymet Satış Zararı(-) 4-Kambiyo Zararları(-) 5-Reeskont Faiz Giderleri(-) 6-Diğer Olağan Gider ve Zararlar(-) H-FİNANSMAN GİDERLERİ(-) 1-Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-) 2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-)

40 OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR I-OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR 1-Önceki Dönem Gelir ve Kârları 2-Diğer Olağan Dışı Gelir ve Kârlar J-OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR(-) 1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları(-) 2-Önceki Dönem Gider ve Zararları(-) 3-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar(-) DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI K-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI(-) DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

41 Finansal Tabloların Hazırlanması ve Analizi
Hesap; aynı nitelikteki işlemlerin üzerinde toplandığı çizelgelere denir. Bir hesabın sol tarafına borçlu sağ tarafına alacaklı taraf denir. Her hesabın hangi bilanço kalemine ya da sonuç işlemine ayrılmış olduğunu gösteren bir adı bulunur. Örn. Faiz giderleri finansman giderleri hesabında izlenir. Hesap açma; hesabın niteliğine göre borçlu ya da alacaklı yanına ilk kez bir işlemin yazılması yoluyla kullanılmaya başlanmasını anlatır. Hesabın kalan bakiye vermesi; bir hesabın iki yanının (borçlu, alacaklı) toplamları arasında fark olması demektir. Hesabın kapanması; bir hesabın iki yanının toplamının birbirine eşit olması, diğer bir deyişle kalan vermemesidir.

42 Hesapların İşleyiş Kuralları
Varlık Hesapları; işletmenin sahip olduğu mevcutlar ile alacakların izlendiği hesaplardır. Bu hesaplara ilk kayıt, ilgili hesabın borcuna yapılır. Varlıklarda ve alacaklarda meydana gelen herhangi bir artış hesabın borcuna azalışlar ise hesabın alacağına yazılır. Kaynak Hesapları; işletmenin sahip olduğu varlıkların sağlandığı öz kaynaklarla yabancı kaynakların izlendiği hesaptır. Bu hesaplara ilk kayıt ilgili hesabın alacağına yapılır. Kaynaklarda bir artış olduğu durumlarda ilgili hesabın alacağına azalış olduğu durumlarda ise ilgili hesabın borcuna kayıt yapılır.

43 b. Sonuç Hesapları (gelir gider ); işletmenin yaptığı işlemlerden bazıları dışardan işletmeye kaynak aktarırken, bazıları da işletmeden dışarıya bir kaynak akımına neden olur. Öz kaynağı artıran akımlara ‘gelir’, azaltan akımlara da ‘gider’ denir. Sonuç hesapları, öz sermayedeki artış ve azalışları izlemekte kullanıldıklarından sermaye hesabına paralel olarak çalışır. Bütün sonuç hesapları, dönem bitiminde, Kar ve Zarar hesabına devredilerek kapatılır. Giderler Kar Zarar hesabının borcunu gelirler de alacağını oluşturur. Gelirler, giderlerden büyükse bilançoda kar yer alır. Giderler gelirlerden büyükse bilançoda zarar yer alır.

44 d. Nazım Hesaplar; bir işletmenin yükümlülüklerini, hak doğurabilecek işlemlerini, fer’i zilyetliği altındaki kıymetleri ve muhasebe disiplini altında izlemek istediği diğer sayısal bilgileri kaydettiği hesaplardır. Bu hesaplarda yapıldıkları anda gerçek bir varlık veya kaynağı temsil etmedikleri için, bilgi muhasebeleştirilir. -bu hesaplar, varlık kaynak ve sonuç hesapları ile karşılaştırılamaz, -bu hesap kalanları bilançoda varlıklar ve kaynaklar arasında yer almaz. Bu hesaplardaki bilgilerden bilançonun doğru yorumlanabilmesi için gerekli olanlar ‘bilanço dipnotlarında’ gösterilir.

45 Hesapların Bölümlenmesi
Bilanço hesapları; işletmenin sahip olduğu varlıkları izleyenler ‘varlık hesapları’, varlıkların sağlandığı kaynakları izleyenlerde ‘kaynak hesapları’ olarak isimlendirilir. Gelir tablosu hesapları; işletmenin öz sermayesinde meydana gelen artış ve eksilişleri izlemek üzere açılan sonuç hesapları, kendi içinde ‘gelir hesapları ’ ve ‘gider hesapları’ şeklinde gruplanır. Bilgi hesapları; bunlar ‘Nazım Hesaplar’ olarak adlandırılır ve işletmenin ihtiyacına göre oluşturulur Hesap planı; bir işletmede kullanılacak hesapların, sistemli ve gruplandırılmış olarak yer aldığı listedir.

46 Türkiye'de KOBİ tanımı:
Mikro ölçekli işletmeler: Çalışan personel sayısı 10'dan az olan ve yıllık net satış hasılatı veya yıllık mali bilanço toplamı TL'den az olan işletmeler bu gruba dahildir. Küçük ölçekli işletmeler: Çalışan personel sayısı 50'den az olan ve yıllık net satış hasılatı veya yıllık mali bilanço toplamı TL'den az olan işletmeler bu gruba dahildir. Orta ölçekli işletmeler: Çalışan personel sayısı 250'den az olan ve yıllık net satış hasılatı veya yıllık mali bilanço toplamı TL'den az olan işletmeler bu gruba dahildir.

47 ÇEK 25 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçerli olan tebliğe göre, muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli bin 45 lira veya üzerinde ise bin 45 lirasını, çek bedeli bin 45 liranın altında ise çek bedelini ödeyecek. Banka, karşılığının kısmen bulunması halinde, çek bedeli bin 45 lira veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı bin 45 liraya tamamlayacak miktarı, çek bedeli bin 45 liranın üzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak bin 45 lirasını ödemekle yükümlü olacak.

48 Öte yandan tebliğden önce yayımlanan tebliğlere göre bastırılan çeklerden bir başka deyişle eski çeklerden ötürü muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için 615 liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için 615 liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapacak. Eski düzenlemede söz konusu tutar, 600 lira olarak belirlenmişti.

49 Aldığımız çek karşılıksız çıktığı taktirde yani bankada bu parayı karşılayacak kadar  hesapta para bulunmaması demek 5941 sayılı yasaya göre bir çekin karşılığı bulunmadığı durumlarda banka meblağın bir kısmını ödemekle mükelleftir. Banka bu miktarı ödedikten sonra kalan kısmıyla ilgili bir çekin üstüne bu çeki tahsil edecek kişinin adını, soyadını ve kimlik numarasını doküman yapmak sureti ile ödediği kısmı ve kalan kısmı yazarak çekin fotokopisini o kişiye verir o kişide karşılıksız kalan kısmı cumhuriyet savcılığa müracaatla veya ilgili icra dairelerine müracaatla çeki tahsil edebilir. Bugün ki genel uygulamalarda bankalar çekin tamamının  karşılığı bulunmadığı taktirde hemen çek keşide eden kişiyi aramak suretiyle çekinizin şu kadar karşılığı yoktur derhal yatırın şeklinde uyarmakta eğer o kişi çeki yatırdığı taktirde karşılığı ödenmektedir

50 karşılıksız çek düzenlemek yasa itibari ile suçtur ve bununla ilgili kişi bunu ödemekten imtina ederse Cumhuriyet Savcılığı durumla ilgili suç duyurusunda bulunur ve bu çeki düzenleyen kişi hakkında 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası istenir ancak karşılıklı olarak anlaşma şartı ile çekin ödendiğini ve bu çekle ilgili temerrüt faizinin ödendiğinin veya herhangi bir alacağının kalmadığını çek sahibinin bir dilekçe ile bildirimde bulunursa kanun da kişi hakkında takibat yapma gibi durumu ortadan kalkar.