“ÖZEL EĞİTİM” Ayça YALÇIN 07285002 Ecem EVGİN 07285008.

... konulu sunumlar: "“ÖZEL EĞİTİM” Ayça YALÇIN 07285002 Ecem EVGİN 07285008."— Sunum transkripti:

1 “ÖZEL EĞİTİM” Ayça YALÇIN Ecem EVGİN

2 Öykü 1 Bülent, annesinin yardımı ile okul merdivenlerini çıkmaya çalışıyordu. Alnında boncuk boncuk terler akıyor, ağırlığını annesine vermemeye çabalıyordu. Bülent, 4 yaşındayken çocuk felci geçirmişti. Okula kayıt olmaya annesi ile gittiğinde, okul müdürü onu okula kayıt etmek istememişti. Büyük mücadeleler sonu kayıt olabilmişti. Annesi ilk yıl onu üçüncü kattaki sınıfa sırtında taşımıştı. Ama şimdi ikinci sınıftı, müdür belki sınıfını giriş katına verebilir diye ummuşlardı ancak böyle bir destek görmediler. Sınıf arkadaşları ve öğretmeniyle çok iyi anlaşıyordu. Okumayı ilk o sökmüştü ama fiziki ortamla ilgili hiçbir iyileştirme çabası müdür tarafından gerçekleştirilmiyor. Bu konudaki girişimlerde engelleniyordu. (Ataman, 2003, s.12)

3 Öykü 2 İdil, bebekliğinden itibaren klasik müzik duyunca ritmik bir biçimde sallanıyordu. Anneannesi, teyzesi, dedesi piyano eğitimi almışlardı. İdil’in kapasitesini hemen fark ettiler. Onu ancak müzik ile sakinleştirebiliyor, müzik ile oyalayabiliyorlardı. Temel oyuncağı evdeki piyano idi. İki yaşında bebeğini piyanonun üstündeki nota yerine oturtuyor ve bir kez dinlediği Mozart’ın küçük parçalarını çalıyordu. En tanınmış müzisyenler, İdil’de bir müzik dehası olduğunu belirterek özel bir yetiştirme uygulanması gerektiğini aileye söylediklerinde aile, bu kadar erken yaşta hangi kurumda ve nasıl bir eğitim olacağını araştırmaya başladı. (Ataman, 2003, s.12)

4 Bu öykülerde yer alan çocuklar birbirlerinden farklılar mı?

5 Bu öykülerde yer alan çocukların ortak noktaları var mıdır?

6 Cevap: Özel Eğitim

7

8 ÖZEL EĞİTİM Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitime "özel eğitim" denir.

9 ÖZEL EĞİTİM Özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara sunulur,
Üstün yetenekli olanları yetenekleri doğrultusunda en üst düzeye çıkmasını sağlar, Yetersizliği engele dönüştürmeyi önler, Engelli bireyi kendine yeterli hale getirir, Topluma kaynaşmasını ve bağımsız, üretici bireyler olmasını destekleyecek becerilerle donatır.

10 ÖZEL EĞİTİM Özel Eğitim ile Genel Eğitimin Farkı?

11 ÖZEL EĞİTİM Kimi Kapsar? Neyi Öğretir? Nasıl Öğretir?
Nerede Uygulanır?

12 ÖZEL EĞİTİM 1. kİmİ Kapsar?
Farklı eğitim gereksinimleri bireysel olarak planlanmış eğitim programlarını gerekli kılan çocukları kapsar.

13 ÖZEL EĞİTİM 1. kİmİ Kapsar?
Zedelenme – Sapma: Bireyin psikolojik, fizyolojik, anatomik özelliklerinde geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, bir yapı ya da işleyiş bozukluğu olur. Vücudun bir parçasının olmayışı, eksik oluşu, iyi işlemeyişi gibi faktörler bunlara örnektir. Yetersizik: Zedelenme ya da bazı sapmalar sonucu, bir insan için normal kabul edilen bir etkinliğin ya da yapımın önlenmesi, sınırlanması haline yetersizlik denilmektedir. Özür – Engel: Bireyin yaşadığı sürece, yaş, cins, sosyal ve kültürel faktörlere bağlı olarak oynaması gereken roller vardır. Birey yetersizlik yüzünden bu rolleri gereği gibi oynayamaz durumda kalırsa buna özür – engel denir.” (Vural, 2003, s.4 – 5)

14 ÖZEL EĞİTİM 1. kİmİ Kapsar? Zihinsel engelli çocuklar
Fiziksel engelli çocuklar Üstün zekalılar ve üstün yetenekliler Öğrenme güçlüğü çekenler Dil ve konuşma güçlüğü olanlar İletişim yetersizliği olanlar Görme yetersizliği olanlar İşitme yetersizliği olanlar Duygusal ve davranış bozukluğu olanlar Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu gösterenler Ortopedik ve kronik rahatsızlığı olanlar Otizm

15 ÖZEL EĞİTİM 2. Neyİ öğretİr?
Genel eğitimde programı okul sistemi belirler, Özel eğitimde programını çocuğun gereksinimleri belirler. NOT: Genel eğitim alan çocukların kendiliğinden edindikleri becerilerin büyük bir kısmını özel gereksinimli çocuklara, yoğun ve sistematik biçimde öğretmek gerekmektedir Örnek durumlar: Giyinme, soyunma, yemek yeme becerilerini çocukla, yetişkinleri gözleyerek, taklit ederek öğrenirler

16 ÖZEL EĞİTİM 3. NasIl ÖĞRETİR?
Örnek: Ağır derecede zeka geriliği gösteren öğrencilerle çalışan özel eğitim öğretmeni kavram öğretiminde ipuçlarını sistematik olarak azaltabilir. İşitme yetersizliği olan çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmeni öğretim çalışmalarında görsel malzemelere daha fazla yer verir. Benzerlik: Özel eğitim öğretmeninin de genel eğitimde görev alan öğretmenlerle aynı öğretim yöntem ve stratejilerini kullanır. Farklılık: Özel eğitim öğretmeninin programları, amaç ve hedefler yönünden öğrenciye göre düzenlemesine olanak sağlayan bazı özel stratejileri kullanır.

17 ÖZEL EĞİTİM 4. NEREDE UYGULANIR?
Özel gereksinimi olan çocukların çoğu eğitimlerinin büyük bir bölümünü normal sınıflarda sürdürür. Eğitimlerini normal sınıflarda sürdüren çocuklara sınıf içinden ya da dışından destek özel eğitim hizmetleri sağlanmaktadır. Bazıları ise eğitimlerini özel sınıf, gündüzlü ya da yatılı okullarda sürdürürler.

18 ÖZEL EĞİTİM 4. NEREDE UYGULANIR? (Heward, 1996, s. 40) NORMAL SINIF
Eğitimin çoğu normal sınıflarda olur, Zamanlarının %21’inde destek özel hizmetleri verilir. KAYNAK ODA Zamanlarının %21-%60’ında destek özel hizmetleri verilir. Geri kalan zamanda normal sınıfta eğitim görebilirler. AYRI SINIF Zamanlarının %60’dan fazlasında destek özel hizmetleri verilir. Boş zamanlarında normal sınıflardaki eğitim görebilirler. AYNI OKUL Akranlarıyla ancak okul dışı saatlerde birlikte olabilirler. YATILI OKUL Zamanlarının %100’ünde öğretimleri özel donatılmış eğitim ortamlarında verilir. EV/HASTANE Öğrenciler hastanede ya da evde özel eğitim alırlar. (Heward, 1996, s. 40)

19 Özel EğİTİMİN Amaç ve İlkelerİ

20 Özel EğİTİMİN İlkelerİ
“573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamesine göre:(KHK)” Bireyler ilgi ve yetenekleri doğrultusunda özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır. Bireylerin eğitimine erken yaşta başlanması esastır. Özel eğitim hizmetleri bireyi, sosyal ve fiziksel çevrelerinden ayırmadan plânlanır, Bireylerin eğitimlerini kesintisiz sürdürebilmeleri için rehabilitasyonlar ile iş birliği yapılır, Bireysel eğitim plânı hazırlanır ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır. Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılmaları ve eğitimleri sağlanır. Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde sivil toplum örgütlerinin görüşlerine önem verilir.

21 Özel EğİTİMİN amaçlarI
Özel Eğitim Kurumlarının temel amaçları şöyledir: Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini, Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmelerini Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; ilgileri, ihtiyaçları, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını amaçlar.

22

23 dünyada ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * Antik çağlara kadar uzanmaktadır,
İstismar ve ölüm yaygındı çünkü aile için yükler, Aristo: “Mükemmel olmayan hiçbir şeyin gelişmesine izin vermeyin.” Roma döneminde zihinsel engelli bireyler soytarı olarak kullanıldılar.

24 dünyada ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ *
Doğa üstü güçlere inanç: çocukların tanrı tarafından cezalandırılıyorlar! Engelli çocuk ═ Kötü ruh İslam ve Hıristiyanlık: Merhametli Tutum İlk olumlu adımlar din kurumları tarafından atıldı.

25 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM Tarihçesi Yaygınlığı Hizmetler

26 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ *
Ülkemizde özel eğitim bilinçli ve sistemli olarak: (Cumhuriyet Öncesi) Kim : İstanbul’da Grati Efendi öncülüğünde Ne Zaman: 1889 yılında Nerede: Sultan Ahmet’teki Ticaret Mektebi’nin bir bölümünde Kimler için: Zamanın ileri gelenlerinin işitme engelli çocukları için Not: Daha sonra Körler okulu eklenmiştir.

27 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * Cumhuriyet Dönemi
Yılları Yılları Yılları Yılları Yılları Yılları

28 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1920-1930 YIllarI:
İzmir’de özel bir dernek tarafından sağır-dilsiz ve körler okulu kuruldu. 1926 yılında 743 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda özel eğitim konusuna değinmiştir. 1926 yılında 818 sayılı Borçlar Kanunun 14.maddesi görme engelli bireyleri ilgilendirmektedir.

29 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1930-1950 YIllarI:
1950 yıllarında Altı Nokta Körler Eğitim ve Kalkındırma Derneği kurulmuştur. Neden: Görme engellilerin topluma katılımlarını sağlamak!

30 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1950-1970 YIllarI:
1955 yılında Ankara Kazıkiçi Bostanları İlkokulunda zihinsel engelli çocuklar için özel bir sınıf açılmıştır. 1957 yılında çıkarılmış olan 6660 sayılı yasa ile güzel sanatlar konusunda yetenekli çocukların devlet tarafından yetiştirilmesi hükme bağlanmış 1962’de yürürlüğe giren 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Madde 12: “12Mecburi ilköğretim çağında bulundukları halde, zihnen, bedenen, ruhen ve sosyal yönden özürlü olan çocukların özel eğitim ve öğretim görmeleri sağlanır.”

31 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1970-1980 YIllarI:
1973 tarih ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, Madde 6: “Fertler, eğitimleri süresince istedikleri gibi istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yerleştirilirler.”

32 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1980-1990 YIllarI:
sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu: Özel gereksinimli çocuklar ve bedensel, zihinsel, duygusal, problemleri olan korumaya muhtaç çocukları da koruma altına almıştır.

33 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * TARİHÇESİ * 1990-2000 YIllarI:
30 Nisan 1992 tarih ve 3797 sayılı kanunla Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Amaç: Ülke genelinde özel eğitim ve rehberlik alanında ihtiyaçların artması sonucu hizmeti daha etkin ve yaygın olarak yürütebilmek.

34 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * YAYGINLIĞI *
Yaygınlık oranını kesin olarak sağlamak güç! Belirlemelerin kime/neye göre olduğu farklı sonuçlar çıkartır. Bu yüzden belirleme yöntemleri yanlış veya eksik olabilir.

35 Ö.E.M.Ç. Yaş Grupları ve Sayıları
ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * YAYGINLIĞI * Bilgiler 1990 Genel Nüfus Sayımı’na dayanrarak Ö.E. M. Ç.ların oranı %14 kabul edilerek hesaplanmıştır. Ö.E. M. Ç. : Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Ö.E.M.Ç. Yaş Grupları ve Sayıları Özür Grubu % 0 – 6 7 – 14 15 – 18 Toplam Görme Eng. 0.02 21.660 22.800 10.260 54.720 İşitme Eng. 0.06 64.988 68.400 30.780 Konuşma Eng. 3.5 Ortapedik Eng. 1.4 71.820 Sürekli Hst. 1.0 51.300 Üstün Zekalı 2.0 Eğitilebilir Zih. Eng. Öğretilebilir Zih. Eng. 0.03 32.490 34.200 15.390 82.080 Uyumsuz Korunmaya M.Ç. 13.0

36 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * Hİzmetler * Ülkemizde özel eğitim hizmetleri yeterli değildir, peki sizce bunun nedenleri neler olabilir?

37 ÜLKEMİZDE ÖZEL EĞİTİM * Hİzmetler *
Başta öğretmenler olmak üzere bu alanda özel olarak yetişmiş eleman sayısının son derece sınırlı olmasıdır. Bu gereksinimi karşılamak için üniversitelerin eğitim fakülteleri bünyelerinde özel eğitim bölümleri açılmaktadır. Bu bölümlerinde zeka geriliği, işitme ve görme yetersizliği alanlarına özel eğitim öğretmeni yetiştirilmektedir. Ancak buralarda da ciddi boyutlarda özel eğitim alanında yetişmiş öğretim elemanı eksikliği vardır.

38 Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri Nelerdir?

39 Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri
1. Doğum Öncesi Nedenler 2. Doğum Anına Ait Nedenler 3. Doğum Sonrası Nedenler

40 “Doğum Öncesi Nedenler”
Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri “Doğum Öncesi Nedenler” Kalıtımsal nedenler, Kan uyuşmazlığı, Çok genç yaşta doğum, Doktor tavsiyesiz ilaç kullanımı, Annenin sigara, alkol, uyuşturucu kullanması, ve yetersiz beslenme Hamilelik sırasında ateşli,bulaşıcı hastalık geçirme, Sağlık kontrollerinin ve yapılması gereken testlerin, Alınması gereken vitamin ve minerallerin eksikliği, Çok sayıda ve sık hamile kalınması veya doğum yapılması, Annede yüksek tansiyon,kalp hastalığı,şeker hastalığı bulunması,

41 “Doğum Anına Ait Nedenler”
Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri “Doğum Anına Ait Nedenler” Doğumun sağlık kuruluşunda, sağlık elemanlarınca gerçekleştirilmemesi, Doğumun beklenen süreden önce ve güç olması, Bebeğin düşük doğum ağırlığı ile doğması, Doğum esnasında bebeğin travmaya maruz kalması, Doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması,

42 “Doğum Sonrası Nedenler”
Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri “Doğum Sonrası Nedenler” Doğum sonrası bebeğin ağır ve ateşli hastalık geçirmesi Yeni doğan bebeğin sağlık kontrolünden geçirilmemesi Bebeğin aşılarının düzenli olarak yaptırılmaması Ağır doğum sarılığı Bebeğin yetersiz beslenmesi Ev,iş,trafik kazaları Zehirlenmeler Doğal afetler Ailenin ve çevrenin eğitimsizliği (Cehalet) Bireylerin ihmal ve istismar edilmesi

43

44 Her çocuk özeldir, Hiçbir çocuk bir digerine benzemez, Kendine özgedir, Güçlü ve zayıf yanları, Yeterlilik ve yetersizlikleri ile Her çocuk bir bireydir!