EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ

... konulu sunumlar: "EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ"— Sunum transkripti:

1 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
5.BÖLÜM

2 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Sosyoloji Sosyoloji = Sosyolojinin amacı; toplumsal olayları ortaya çıkarmak, açıklamak, ilişkileri belirlemek ve bunlara bağlı olarak ilgili kuramlar üretmektir Logy Bilim Society Toplum

3 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitim sosyolojisi SOSYOLOJİ EĞİTİM EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

4 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitim Sosyolojisi Eğitim sosyolojisi; toplum ve eğitsel yetiştirme arasındaki karşılıklı ilişkileri, bağlantıları ve etkilenmeyi inceleyen sosyolojinin alt bir bilim dalı olarak tanımlanabilir.

5 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı Toplumsal yapı içerisinde eğitim sorunlarına ilişkin araştırma yapan bir disiplindir. Toplumun kültürüne uygun bir eğitim politikasının belirlenmesi ile ilgili çalışmaların temelini oluşturur. Eğitim ve öğretim faaliyetleri aracılığı ile var olan birikimin gelecek kuşaklara nasıl aktarılacağı ve toplumun ihtiyaç duyduğu bireylerin nasıl yetiştirilmesi gerektiği de eğitim sosyolojisinin çalışma alanındadır.

6 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı Toplumsallaşma ve toplumsallaşmaya eğitim kurumları ve diğer kurumların etkileri Toplumsal değişme, toplumsal hareketlilik, toplumsal ilişkiler ve toplumsal tabakalaşmada eğitimin rolü Toplumda rol ve statü kazanmada eğitimin etkisi Sosyal adalet ve eğitimde fırsat eşitliği

7 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim sistemi Öğretmen Veli ilişkileri Okul Eğitim programları Öğrenci

8 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitim sosyolojisi Eğitim antropolojisi, Eğitim psikolojisi, Klinik ve medikal psikoloji, Genel sosyoloji, Kültürel antropoloji, Toplumsal psikoloji, Tarih, Ekonomi Siyaset bilimi ile işbirliği yapar

9 Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi Eğitim sosyolojisinden, sosyolojinin bir dalı olarak ilk kez A.B.D.’de 1907 yılında bahsedildi yılında ilk kez eğitim sosyolojisi kitabı yazıldı. Eğitim sosyolojisinin A.B.D.’de ortaya çıkış nedeni; A.B.D’nin sosyal yapısıdır. Çok farklı din, dil, ırk ve milletlere mensup insanların yaşadığı bir ülkede bu yapı sorunların kaynağını oluşturmuştur. Bu sorunların aşılmasında eğitimin etkili olabilmesi için eğitimcilerin bireylerin içinden geldiği yapıyı tanımaları ve onların değer yargılarını ve tavırlarını bilmeleri gerektiği düşünülmüştür. İşte bu yaklaşım eğitim sosyolojisini doğurmuştur.

10 Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi Ülkemizde eğitim sosyolojisinin tarihi 1915’li yıllara dayanır. Eğitim sosyolojisinin doğmasına katkı sağlayanlar; Ziya Gökalp, Prens Sebahattin, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Ethem Nejat, Satı Bey, Abdullah Cevdet.

11 Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Tarihçesi Üniversite düzeyinde, Darülfünunda eğitim sosyolojisi dersi yılından itibaren verilmeye başlanmıştır. 1965’te ise Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi programdan bağımsız olarak bir Eğitim Sosyolojisi dersi koymuştur. İlköğretmen okullarında eğitim sosyolojisi dersinin ilk okutulmaya başlanması 1953’te olmuştur. öğretim yılından itibaren Eğitim Enstitüleri programlarına eğitim sosyolojisi dersi alınmıştır.

12 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitimin İşlevleri okul Siyasal Seçme ve yöneltme Bireyi geliştirme Toplumsallaştırma Ekonomik

13 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
1. TOPLUMSALLAŞTIRMA Buradaki hedef bireyin toplumun bir üyesi olarak içinde bulunduğu toplumun kurallarını, normlarını (yapılması istenen ve istenmeyen) bireye öğretmektir. Tartışma: Toplumsallaşmanın birey ve toplum açısından yararları neler olabilir?

14 2. kültürel mirasI aktarma
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 2. kültürel mirasI aktarma Geçmişle bağlantıları güçlü olan milletler hedeflerine daha sağlıklı ve güvenli olarak ulaşırlar. Bu nedenle kültürel mirasın yeni nesillere aktarılması görevi okullara verilmiştir. Okullar, toplumdaki yenilikleri başlatarak, geliştirerek, yenilikçi ve yaratıcı bireyler yetiştirip kültürel birikimi sağlarlar. Tartışma: Eğitim toplumsal mirası aktarırken seçici davranması doğru mudur, bu seçme işleminde sizce ölçüt ne alınmalıdır?

15 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
3. siyasal işlevi Toplumların siyasal rejimlerini koruma ve devam ettirme istekleri vardır. Eğitim kurumları bireyleri toplumların sahip oldukları ideolojiye, değerlere ve hedeflere ulaştırabilecek mevcut siyasi düzene bağlı vatandaşlar olarak yetiştirirler. Okullarda üzerinde yaşanılan vatanın bayrağını, devletin dayandığı temel felsefi değerler ve ideoloji, ilkeler, bayramlar ve kutlamalar öğrenilir. Ülkemizin bütün eğitim kurumlarında Atatürk İlke İnkılâplarına bağlı, devletine karşı görev ve sorumluluklarını bilen, bayrağını seven, vatanı ve milletini seven, bu uğurda gerektiğinde canını verebilecek bireylerin yetiştirilmesi hedeflenir.

16 4. seçme ve yöneltme işlevi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 4. seçme ve yöneltme işlevi Eğitim kurumları çeşitli yeteneklerdeki öğrencileri yetenekleri doğrultusunda seçer ve yönlendirirler. Bu sorumluluk yerine getirilirken ilk önce ilgi ve yetenekler tespit edilir, daha sonra da yönlendirme yapılır. Bu sayede mesleğini seven, işini yapmaktan haz duyan mutlu insanlar ve mutlu bir toplum meydana gelir.

17 5. bireyi geliştirme işlevi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 5. bireyi geliştirme işlevi İnsanlar genellikle para kazanıp yaşamlarını sürdürebilecekleri bir işi daha kolay bulabilmek veya daha çok kazandıran bir meslek sahibi olabilmek için eğitim almaktadırlar. Bu nedenle birçok insan nitelikli, aranan ve kendini geliştirmiş eleman olabilmek için eğitim olanaklarından yoğun şekilde yararlanmaktadır. Bu anlamda eğitim bireyi, yeteneklerini ve bilgisini geliştirmekte ve onu aranan eleman haline dönüştürmeye yardımcı olmaktadır.

18 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
6. ekonomik işlevi Ülkelerin gelişmişlik ve geri kalmışlıklarında önemli bir kriter ekonomileridir. Ekonomik hedeflere ulaşabilmek için bilinçli, alanında uzman teknik elemanlara ve üreticilere ihtiyaç vardır. Eğitimin en önemli özelliklerinden birisi de hem devletin hem de özel sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli elemanları yeterli sayıda yetiştirmek ve bu sektörlerin hizmetine sunmaktır.

19 Eğitimin gizli işlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin gizli işlevleri OKUL Eş seçme Tanıdık sağlama Statü kazandırma İşsizliği önleme Bireyi koruma

20 Eğitimin toplumsal kurum ve süreçlerle ilişkisi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin toplumsal kurum ve süreçlerle ilişkisi Eğitim, işlevlerini yerine getirirken bir yandan bir takım toplumsal kurumlarla (aile, ekonomi, politika, din, hukuk gibi) etkileşim halindedir. Diğer yandan da eğitim, toplumsal yaşamda önemli rol oynayan bazı toplumsal süreçlerle de ilişkilidir.

21 Eğitimin Toplumsal kurumlarla İlişkisi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin Toplumsal kurumlarla İlişkisi Eğitim Aile Ekonomi Politika Din Hukuk

22 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Ekonomi ve Eğitim Ekonomik faaliyetlerin gelişmesi ve giderek çeşitlenmesi bu faaliyetleri gerçekleştirecek nitelikli insan gücü ve teknolojinin de gelişmesine dolayısıyla eğitim kurumlarının değişme ve gelişmesine neden olmaktadır. Ekonominin ihtiyaç duyduğu yetişmiş insan gücünü nicelik ve nitelik yönünden planlanması gerekmektedir. Bu planlamada serbest piyasa ekonomisinin kuraları benimsemektedir. Sonuç olarak eğitim ve ekonomi birbirlerini karşılıklı etkilemektedir.

23 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Siyaset ve Eğitim Siyasi partiler, hükümet, belli başlı siyasi kurumlar eğitimin gelişme ve değişmesine etkide bulunurlar. Her toplumda devlet yönetimini üstlenen siyasi kurumlar, eğitim yoluyla bireylere kendi siyasi düşüncelerini aktarmaya çalışırlar. Gelişmekte olan ülkelerde eğitim kurumlarındaki köklü değişiklikler ve hızlı gelişmeler politik kurumların etkisiyle olur. Ülkemizde de cumhuriyetin getirdiği yenilikler ve temel ilkeler eğitim kurumlarının sayesinde toplumun her kesimine yayılmış ve bunlar benimsetilmiştir.

24 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Din ve Eğitim Tarih boyunca tüm toplumlarda görülen din, toplumun yapılanmasında, ekonomik, politik etkinliklerin düzenlenmesinde önemli rol oynamıştır. İlk zamanlar eğitim kurumları ile dini ibadet yerleri iç içedir. Daha sonra laik eğitim kurumları açılmıştır. Gelişen ekonominin nitelikli insan gücüne ihtiyaç duyması sonucu dini kurumlardan ayrı eğitim kurumları kurulmaya başlanmıştır.

25 Aile ve Eğitim İlk toplumlarda çocuk bütün eğitimini ailede almaktaydı. Üretim ve tüketim aile içindeydi. Gelişen teknoloji ve ekonomiler sonucunda eğitim kurumları eğitim işlevini büyük ölçüde aileden devralmışlardır. Ailenin kazandırdığı değer yargıları çocuğun okul başarısını etkilemektedir. Bunun için çocuk eğitiminde aile okul işbirliği şarttır. Tartışma: 1. Aile ve okul çatışması nedir? Çocuk açısından ne tür sonuçlara yol açabilir. 2. Veli- okul işbirliğini geliştirmek için neler yapılabilir.

26 Eğitimin toplumsal süreçlerle ilişkisi

27 a. Sosyalleşme ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ a. Sosyalleşme ve Eğitim Sosyalleşme, bireyle toplum arasındaki karşılıklı etkileşime dayanan bireyin doğumundan ölümüne kadar devam eden bir süreçtir. İnsanoğlu doğumuyla birlikte aile denilen kurumda yaşama ait öğrenmelerle büyümektedir. O halde bireyin sosyalleşme süreci doğar doğmaz aile kurumu içerisinde başlamaktadır. Bireyin sosyalleşmesinde; aile, akraba, arkadaş grubu, komşular, okul, sivil toplum örgütleri, sanatsal faaliyetler, iletişim araçları v.b rol oynar.

28 a. Sosyalleşme ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ a. Sosyalleşme ve Eğitim Eğitim kurumlarında sosyalleşme süreci amaçlı, planlı, kontrollü ve denetimli bir temelde yürütülür. Bu nedenle okullar bireyin sosyalleşmesinde en fazla etkili olan kurumlardır. Bu bakımdan sosyalleşme süreci bir tür kültürlenme olarak da düşünülebilir.

29 b. Toplumsal Değişme ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ b. Toplumsal Değişme ve Eğitim İnsanlığın başlangıcından günümüze kadar sosyal yaşamda sürekli bir gelişme ve değişim olmuştur ve bu sosyal değişim zorunludur. Değişimin olumlu yönde olması için eğitim kurumlarına önemli görevler düşmektedir. internet ve televizyonlar sayesinde meydana gelen her değişimden anında haberdar olunmaktadır. Bu durumda yapılması gereken değişimin karşısında olmak değil, eğitim kurumlarımız aracılığı ile değişimi kontrol altına almak, olumlu bir şekilde yönlendirmek, zararlı olabilecek etkilerinden özellikle genç kuşakları korumaktır.

30 c. Toplumsal Hareketlilik ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ c. Toplumsal Hareketlilik ve Eğitim Toplumsal hareketlilik, toplumun değişik kurumlarındaki insanların ya da grupların toplumsal hiyerarşi içerisinde yer, meslek, statü veya sınıf değiştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal hareketlilik; Yatay hareketlilik (aynı ya da benzer statüler arasında) Dikey hareketlilik (farklı statüler arasında)

31 Toplumsal Hareketlilik
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilik Yatay hareketlilik; hem coğrafi, hem de belirgin bir gelir ve saygınlık farkı yaratmayan hareketliliği kapsar. Örnek; eşit saygınlık ve gelir düzeyinde meslekten mesleğe geçiş…

32 Toplumsal Hareketlilik
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilik Dikey hareketlilik; sosyo-ekonomik kategoriler ve toplumsal sınıflar arası hareketlilik. Yukarı doğru olduğu gibi aşağı doğru geçişlerde mümkün. Dikey hareketlilik kuşaklar arası olabileceği gibi (bir kız veya oğul babasını sınıfından yukarı çıkarıyor/indiriyor,.. ) aynı kuşakta da ( bir fabrika işçisinin işini bırakıp kendi başına çalışmaya başlayarak zengin olması,…) cereyan edebilir.

33 Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü Eğitim yoluyla yukarı doğru toplumsal hareketlilik, söz konusu toplumda eğitiminde fırsat eşitliği sağlandığı ölçüde gerçekleşir. Günümüzde ortaya çıkan yeni mesleklerin gerektirdiği bilgi ve beceriler eğitim yolu ile elde edilir. Bu yönüyle eğitim dikey toplumsal hareketliliğin hem nedeni hem de aracı olmaktadır.

34 Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü Sanayileşmiş toplumlarının temel özelliklerinden biri olarak bireylerin artan hareketliliği gösterilmektedir. Ekonomik büyümeye paralel olarak artan bir hareketlilik söz konusudur. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere oranla sınıflar arasında hareketlilik daha azdır.

35 d.Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ d.Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim Toplumsal kontrol, bireylerin toplumda genel geçer olan kuralları benimsemeye ve bunlara uygun olarak davranmaya zorlanmasıdır. Toplumdaki huzur ve istikrarın sağlanması açısından toplumsal kontrol oldukça önemlidir. Bu kontrol çoğu zaman yazılı olmayan kurallarla sağlanmaktadır ve formal veya informal eğitim yoluyla bireylere öğretilmektedir. Toplumda birbirinden çok farklı kişilik ve özelliklere sahip olan insanlar olmasına rağmen, bu insanlar belli olaylar karşısında ortak tepkide bulunmaktadırlar.

36 d.Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ d.Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim Sıradan birçok olayla ilgili olarak insanların ortak tepkide bulunmasını sağlamak çoğu zaman zor olsa da, toplumun genelini ilgilendiren birçok olayda insanlar hiçbir yönlendirmeye ihtiyaç duymadan ortak tepkilerde bulunabilmektedirler. Örneğin, bireysel olarak herkes farklı bir takımı desteklese de, milli takımın maçlarında herkes milli takımı desteklemektedir. Bu ortak tepkiler sayesinde toplumsal kontrol sağlanması kolaylaşmaktadır.

37 Özetlemek gerekirse eğitim;
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Özetlemek gerekirse eğitim; Sosyal sınıf farklılıklarının azaltılmasında, Toplumsal hareketliliğin gerçekleşmesinde, Sosyo-kültürel bütünleşmenin sağlanmasında etkili bir araçtır.

38 Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri Eğitim; Bireyin bireysel yeteneklerini geliştirmek Bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması şeklinde iki noktaya vurgu yapmaktadır.

39 Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri Öyleyse eğitim bireyi hem bireyselleştirmekte hem de toplumsallaştırmaktadır. Eğitim bireye toplum değerlerini, toplumsal kuralları, normları çeşitli yollarla öğreterek onu toplumsallaştırır.

40 Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri Eğitimin ana görevlerinden birisi kültürel mirası kuşaktan kuşağa aktarmaktır. Okullar ve diğer eğitim kurumları kültürü tanıtmak yoluyla öğrencilerin topluma uyum sağlamalarını ve değişmekte olan dünyaya ayak uydurmak için kültürü geliştirme yollarını öğretmek amacı gütmelidir.

41 Eğitimde fırsat eşitliği...
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimde fırsat eşitliği... Herkese eşit miktarda öğrenim imkanı, Asgari ölçüde öğrenim görme hakkı, Sahip olunan yeteneklerin ve zihinsel potansiyelin tamamından yararlanılacak bir eğitim-öğretim Eğitimin en üst seviyelerine çıkabilme hakkının sağlanması,

42 Eğitimde fırsat eşitliğini engelleyen faktörler;
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimde fırsat eşitliğini engelleyen faktörler; Ekonomik faktörler, Coğrafi faktörler, Toplumsal faktörler, Siyasal faktörler, Biyolojik faktörler

43 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
V. BÖLÜM SONU