DALGADAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ

... konulu sunumlar: "DALGADAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ"— Sunum transkripti:

1 DALGADAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ

2 GENEL BİLGİ Güneş, Rüzgar, Jeotermal, Hidrojen, Hidro-elektrik, Biyokütle, Dalga ve Gel-git hareketleri hepimizin bildiği ve yararlandığı doğal ve temiz enerji kaynaklarıdır. Dalga Enerjisi, kombine enerji formudur. Rüzgar, Günes, hava hareketleri, güneşteki değişimler, hepsi denizlere hareket getirerek, Dalga Enerjisi olarak ortaya çıkan enerjilerdir. Amaç diğer enerji kaynakları ile alışverişinde ortaya çıkan dalgaların kazandığı enerjiyi, Archimedes prensibi (bir sıvı içindeki katı bir cismin, taşırdığı sıvının ağırlığına eşit bir batmazlık kuvveti ile yukarıya itildiğini belirtir)ve yer çekimi arasında oluşan Dalga Enerjisinin, rasyonel olarak kullanılmasıdır.

3 Dünyamızın ¾ ünün sularla kaplı olduğu düşünüldüğünde, alınabilecek enerjinin büyüklüğü Dünyamızın ihtiyacının misli olabileceğini söyleyebiliriz. Gelecekte kullanılacak yegane enerjinin Dalga Enerjisi olacağını söylemek yanlış olmaz. Amacımız, üç tarafı denizlerle çevrili olan Ülkemizde, İlk yatırımından ve bakım giderlerinden başka gideri olmayan, Primer (birincil) enerjiye bedel ödenmeyen, doğaya her hangi bir kirletici bırakmayan, ucuz, temiz, çevreci ve çok büyük bir enerji kaynağı olan DALGA ENERJİSİNİ değerlendirmektir.

4 Günümüzde Enerji, stratejik bir silahtır
Günümüzde Enerji, stratejik bir silahtır. Enerjide Ülkemizin %74 dışa bağımlı olduğu ve 2020 lerde %80 civarında olacağı tahmin edilmektedir. Bu dışa bağımlılık, her an yaptırım aracı olarak kullanılabileceği gibi, olağanüstü durumlarda ambargo malzemesi olarak da kullanılacağı unutulma -malıdır. Amerika’nın da, dışa %60 enerji bağımlılığından kurtulabil -mek için yenilenebilir enerjilere olabilecek her türlü AR-GE ve üretim desteğini vermektedir. İngiltere hükümeti her yıl ,- Paund, sadece Dalga Enerjisi konusunda AR-GE çalışmaları yapılması için hibe destek vermekte ve araştırmalara katılmaları için kuruluşlara ve sivil halka ricada bulunmaktadır. Avrupa ülkeleri yenilenebilir enerjilere teşvikli alım uygulayarak üretimin artmasına katkıda bulunmaktadırlar.

5 Kyoto protokolüne taraf olmamızın, yenilenebilir enerjiler dolayısı ile getireceği ve termik kaynaklı emisyon çıkaran santrallerimiz dolayısı ile de götüreceği değerler vardır. Tüm Dünya yenilenebilir enerjilerden en büyük payı almaya çalışmaktadır. Bilinmektedir ki yenilenebilir enerji kendi ülkesinin öz kaynakları ve öz malıdır. Ürettiği oranda dışa bağımlılığı azalacaktır. Doğada her olay bir denge içinde cereyan eder. Her olayın çözümü kendi içindedir. Beslenme zinciri, yaşam döngüsü, tabiatın en küçük canlısı mikro organizmalar ile en büyük canlısı bir uyum içindedir. Birinin yok oluşu diğerinin yaşamı içindir.

6 Tabiatta oluşan enerjiden istifade edilmez ise sönümleştiği, yeniden tekrarlandığı hepimizin gözlemlediği olaylardır. Bu döngüden istifade etmek için bizim yapmamız gereken tabiatta olanı keşfetmenin ve olandan istifade etmenin ötesinde bir şey değildir. Hava hareketlerinin ve ısı değişimlerinin, su kütlelerinde meydana getirmiş olduğu dalga hareketleri, Dünyamız için Güneş’ten sonra en büyük, bitmez tükenmez, doğal enerji kaynağıdır. Su kütlelerinde oluşan dalgaların gücünün, Archimedes prensibi ve yer çekimi arasında ortaya çıkan büyük güçten istifade edilmez ise, diğer doğal enerji kaynakları gibi sönümleşecektir. Her olay, zamanı içinde değerlendirilmelidir.

7 Dalga hareketinin yinelenmesi, akarsuyun yinelenmesinden farklıdır
Dalga hareketinin yinelenmesi, akarsuyun yinelenmesinden farklıdır. Ülkemizde yağışların kışın olması sebebiyle; barajlarımızın dolması periyodu, kaba bir düşünce ile bir yıldır. Halbuki dalgaların periyodu 6-8 saniyedir. Buradaki büyük yinelenme farkını ( /7 ≈ mislidir. ) göz ardı etmeden; günümüz teknolojileri kullanılarak, devamlı yinelenen bu enerjiyi almak için daha fazla gecikilmemelidir. Zira hala, bir seyleri yakarak enerji elde etmeyi ve ileri teknoloji gerektiren, politik baskı ve ambargo malzemesi olabilecek, enerji üretim biçimlerini, olmazsa olmaz zannetmemeli ve Ülkemizin Milli Enerji politikası oluşturulmalıdır.

8 Yenilenebilir enerji yönünden zengin olan Ülkemizde Temiz Tükenmez Enerjilere yatırım yapılması sağlanılmalıdır. Bizim konumuz, denizlerimizdeki dalga hareketleri -nin gücünü, DALGA ELEKTRİK SANTRALLERİ üreterek, Ülkemizin enerji ihtiyacına katkı sağlamaktır. Denizden ne kadar isterseniz, o kadar alırsınız.

9 TARİHÇESİ Deniz dalgalarından enerji elde edilmesi konusunda ilk çalışmayı 1892 yılında A. W. Stahl yapmıştır. 1932 yılında dalgaların büyük gücünü hisseden Osborn Havelock papazları 1933 de dalga enerjisi konusunda patent alıp, düşüncelerini tescil ettirerek dalganın enerjisinden istifade edilmesinin başını çekmişlerdir. Günümüzde dünyanın değişik merkezlerinde bu konuda araştırmalar yapılıp prototipler geliştiriliyor.

10 ÜLKEMİZDE ENERJİ Çeşitli kaynaklarda Türkiye’nin dalga enerjisi potansiyeli yıllık yaklaşık 140 milyar kW (kilo Watt) saat olarak öngörülüyor. Ülkemizde yıllık 120 milyar kWsaat elektrik elde edildiği dikkate alındığında, dalga enerjisi potansiyelimizin elektrik ihtiyacımızı karşılayabileceği tahmin ediliyor. 2013 yılı Ocak ayında, komşularından Yunanistan, Bulgaristan ve İran'dan 497 milyon 36 bin kilovatsaat elektrik ithalat eden Ülkemiz, 2014 yılı aynı ayında 595 milyon 247 bin kilovatsaat elektrik ithalatı gerçekleştirdi.

11 2013 yılı Ocak ayında komşularından aldığı elektriğe 38 milyon 841 bin 626 dolar ödeyen Türkiye, 2014 yılı aynı ayında 47 milyon 171 bin 872 dolarlık ödemede bulundu. Ülkemizin Marmara Denizi dışında sahil uzunluğu yaklaşık 8200 km’dir. Balıkçılık, turizm ve askeri tesisler nedeniyle elektrik eldesi için bunun yalnızca 1/5’i kullanılabilir ise de dalga enerjisi Türkiye için çok önemli bir kaynaktır. Ancak sistem seçiminde yöresel meteorolojik şartlar, enerji talebi, üretilen enerjinin taşınımı da düşünülmelidir.

12 Dalgalardan enerji elde eden tüm sistemler deniz yüzeyinde ya da deniz yüzeyine yakın kurulur. Bu sistemler dalganın geliş yönüne dik ya da paralel kurulmalarına ve enerjiyi dönüştürme biçimlerine göre farklılaşabilir.

13 DALGA ENERJİSİNİN DÜNYADAKİ UYGULAMA BİÇİMLERİ
KULLANILDIĞI TEKNOLOJİYE GÖRE KURULDUĞU YERE GÖRE HAVA SIKIŞTIRARAK ÇALIŞAN SİSTEMLER OWC Osprey DENİZ SUYU KULLANARAK ÇALIŞAN SİSTEMLER Tapchan The Wave Dragon The Mighty Whale MİNERAL YAĞ KULLANARAK ÇALIŞAN SİSTEMLER MWPP (Metin's Wave Power Plant) McCabe Wave Pump Palemis Pendular KIYIDA The Wave Dragon Tapchan Pendular osprey OWC KIYIYA YAKIN Palamis McCabe Wave Pump KIYIDAN UZAKTA AWS AÇIKTA MWPP (Metin's Weva Power Plant)

14 1. The Wave Dragon ŞEKİL : 1 The Wave Dragon şeması RESİM: 1 The Wave Dragon Bu sistem yüzer bir yapı üzerinde oluşturulan rezervuara, gelen dalgaların en ucundaki, bu yapıdan yüksek su kütlesinin rezervuara dolması ve bir orifisten akarken orifise yerleştirilen türbini çevirmesi esasına dayanmaktadır. (Sekil: 1; Resim: 1) Bu sistemde verim son derece düşüktür. Proje Danimarka Enerji Kurumu (EUDP) tarafından desteklenmektedir.

15 2. Tapchan (Tapered Channel) – Konik Kanal
Bu sistemde (Şekil:2) kıyıya gelen dalga, daralan kanala ulaştığında aynı su kütlesinin, ebadının birinin değişmesi ŞEKİL: 2 Tapchan sebebiyle, kazandığı enerji ile yükselen su kütlesinin rezervuarı doldurması prensibine göre çalışır. Rezervuar -dan Kaplan tipi türbin vasıtası ile jeneratör çalıştırılır. Bu sistem Topoğrafik yapısı uygun Okyanus kıyılarında ve yüksek dalga boylarında kullanılır. Sistem Norveç’te Bergen yakınlarındaki Toftestallen’da 1986’da kurulmuştur.

16 3.PENDULAR Sistem bir kanadı denize açılan dikdörtgen şekildedir.
Sistemin deniz yüzeyiyle temas halinde olan alt yüzeyinde bulunan hidrolik pompalar dalga hareketi ile yukarı- aşağı hareketlenir. Pompalar vasıtası ile kapalı sistem içerisinde bulunan hidrolik sıvı devirdaim yapmaktadır. Sistem de yer alan türbinler ile mekanik enerji meydana gelir ve bu mekanik enerji jeneratör yardımı ile elektrik enerjisine dönüştürülür.

17 ŞEKİL:3 – a Pendular ŞEKİL:3 – b Pendular

18 4. Osprey Sistem Wavegen tarafından geliştirilmiştir.
Sistemin gücü max 0.5 MW olmasına rağmen 1.5 MW’lık türbinin dahil edilmesiyle sistem 2 MW güç üretebilmekte-dir. Sistemin deniz yüzeyi altında bulunan kısmı okyanus altı akıntıları olarak adlandırılan deniz altı akıntılarından faydalanarak hidroelektrik santral sisteminin temel mantığı ile elektrik üretimini sağlamaktadır.

19 Rüzgar türbini olmadan sistem stabilizasyon problemlerinden dolayı verimsizken rüzgar türbini sayesinde üstün bir verim sağlamaktadır. Sistemin ticari başarısı için pek çok çalışma yapılıp özellikle inşa maliyetinin düşürülmesi için büyük girişimlerde bulunulmuştur. RESİM: 2 Osprey görüntüsü

20 5. Salınımlı Su Kolonu(Oscillating water column- OWC)
Bu sistemlerde su kolonu ve onun üzerinde bir hava kolonu vardır. En alttaki kapı suyun içeri girmesini sağlar. Su tarafından sıkıştırılan hava dar kısımdan geçerek çıkıştaki türbini hareket ettirir. Dalga geri çekilirken içerdeki havayı boşaltacak bu hareket türbinin yeniden hareket etmesini sağlayacaktır. Bu sistemde normal bir türbin kullanılırsa su odaya girdiğinde ve odadan çıkarken türbin pervanesi farklı yönlere dönecektir. Bu durumda pervane durup çalıştığı için enerji üretimini azaltacaktır.

21 Ancak wells türbini kullanıldığında bu türbinin özel yapısı sayesinde zaman kaybı yaşanmadan her zaman tek yöne doğru dönüş sağlanır ve daha verimli bir şekilde enerji üretilmesini sağlar. ŞEKİL:4 Salınımlı Su Kolonu (Oscillating water column-OWC)

22 6. PELAMİS DALGA ENERJİSİ DÖNÜŞTÜRÜCÜ
Deniz yüzeyinde serbest yer alan bu sistem hidrolik bir sistemden faydalanılarak jeneratör yardımıyla güç üretmektedir. 4 uzun tüpten oluşan bu sistem dalgaların hareketine göre birbirine bağlı olduğu noktalardan bükülüp açılarak hidrolik sisteme hareket sağlar. Jeneratör yardımıyla elektrik enerjisi üretilir.

23 375 KW gücünde, 130 metre uzunluğunda ve 3,5 metre çapında bir sistemin geliştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. RESİM: 3-a Pelamis Dalga Enerjisi Dönüştürücü

24 RESİM: 3-b Pelamis Dalga Enerjisi Dönüştürücü ŞEKİL:5 Palemis
RESİM: 3-c Pelamis Dalga Enerjisi Dönüştürücü RESİM: 3-d Pelamis Dalga Enerjisi Dönüştürücü

25 7. McCABE DALGA POMPASI Sistemde 4*4 m ebatlarında 3 adet dikdörtgen birbirine bağlı olan dubalardan oluşur . Sistemde üniteler baş aşağı duran bardaklar biçiminde yer alır. Ortada bulunan duba diğerlerinden daha ağır olup bu dubaları birbirine bağlayan sistemler hidrolik pompalardır. Hafif olan sağ ve sol duba dalga hareketleri ile ağır olan dubaya doğru yaklaşıp uzaklaşarak pompaları çalıştırır.

26 Pompalardan alınan güçle elektrik enerjisi üretilir
Pompalardan alınan güçle elektrik enerjisi üretilir. İlk örnekler ise 40 metre uzunluğunda Kilbaha, County Clare ve İrlanda da kurulmuştur. ŞEKİL:6-a McCabe Dalga Pompası RESİM:4 McCabe Dalga Pompası

27 RESİM:5 McCabe Dalga Pompası
ŞEKİL:6-b McCabe Dalga Pompası ŞEKİL:6-c McCabe Dalga Pompası

28 8. OYSTER DALGA ENERJİSİ DÖNÜŞTÜRÜCÜ
Çalışma sistemindeki temel unsur Pelamis gibi hidrolik sistemdir. Kurulum alanları deniz kıyısından 500 m açıkta 10 – 15 m arasındaki derinliklerde deniz tabanında bulunan bir sistemdir. Sistem 2 parçadan oluşmaktadır. Bunlardan biri deniz tabanına sabitlenmiş olan ve sistemi de sabitleyen taban parçası diğeri ise dalga yönüne göre hareket eden kapak parçasıdır.

29 Sabit kapakla hareketli kapak arasında bulunan hidrolik pistonlar dalga gücünden faydalanır.
Bu sistemde elektrik karada üretilebilmektedir. Bu nedenle sistem deniz altı boru hattı ile hidrolik pistonları kullanarak deniz suyunu yüksek basınçla karaya yönlendirirler. Karada ise hidro-elektrik türbinler yardımı ile elektrik enerjisi üretilmektedir. Proje İskoçya devleti tarafından desteklenmektedir.

30 RESİM:6 Oyster

31 Sistem 800 kw ‘a kadar enerji üretebilmektedir.
RESİM:7 Oyster

32 İngiliz Alvin Smith, hazırladığı dalga pompası mekanizması ile denizdeki en küçük dalgadan bile elektrik enerji ürettiğini belirterek bunu tanıttı. İngiltere Enerji Bakanlığı, projeye destek veriyor. İngiliz Alvin Smith, hazırladığı dalga pompası mekanizması ile denizdeki en küçük dalgadan bile elektrik enerji ürettiğini belirterek bunu tanıttı. İngiltere Enerji Bakanlığı, projeye destek veriyor. 9. Searaser İngiliz Alvin Smith, hazırladığı dalga pompası mekanizması ile denizdeki en küçük dalgadan bile elektrik enerji ürettiğini belirterek bunu tanıttı.  İngiltere Enerji Bakanlığı, projeye destek veriyor. Deniz dibine zincirle sabitlenerek suyun üzerine bırakılan ve dalgaların etkisiyle sürekli yukarı-aşağı hareket eden duba boruları, her dalgada su pompalıyor.

33 Kıyıda yüksek bir noktaya pompalanan su, deniz seviyesine geri dönüşünde, düşey akıntıyla çarptırıldığı türbinlerde, elektrik üretiliyor. İngiltere hükümeti Enerji Bakanı Greg Barker, Alvin Smith’in geliştirdiği düzeneği desteklediğini, 1 yıl içerisinde İngiltere sahillerinde kullanacaklarını açıklandı.  Alvin Smith yaptığı açıklamada 2014 yılında ürünün piyasaya sunulacağını belirtti.

34 RESİM:8 Searaser ŞEKİL:7 –a Searaser ŞEKİL:7- b Searaser

35 10. OPT Dalga Enerji Dönüştürücüsü (WEC)
Amerika’daki Okyanus Güç Teknolojisi (OPT) tarafından geliştirilen Dalga Enerji Dönüştürücüsü (WEC), 2-5 m çaplı üstü kapalı tabanı denize açık silindirik bir yapı içerir. Yapının tepesi ile yapı içerisinde yüzen çelik yüzücü arasına hidrolik pompa yerleştirilmiştir. Sistemin tabanında dalgayla temas eden yüzey dalgayla birlikte yukarı –aşağı hareket eder ve hidrolik pompayı çalıştırır.

36 Yapının yüzücü sisteme göre hareketinden elektrik üretimi sağlanır.
Söz ettiğimiz sistem , doğu Atlantik’te büyük ölçekte test edilmiş olup ilk ticari yapılar Avustralya ve Pasifik’te kurulması planlanmaktadır.

37 RESİM:9-a OPT Dalga Enerji Dönüştürücüsü (WEC)
RESİM:9 -b OPT Dalga Enerji Dönüştürücüsü (WEC)

38 11. CETO Projesi Avustralya ve Fransa’nın ortaklaşa yürütmekte oldukları bir çalışmadır. Deniz seviyesinin 1 ile 2 metre altında kalacak şekilde yerleştirilen 5 metre yüksekliğinde ve  7 metre genişliğinde dubalar ( şamandıralar ) aracılığı ile oluşturulan bir çalışmadır. Bu şamandıra, çelik bağlantı elemanı yardımıyla su pompasının pistonuna bağlanmıştır. Bu bağlantı elemanının görevi, şamandıranın düşey hareket enerjisini hidrolik pompanın pistonuna iletmektir.

39 Deniz altı su pompası ise, kinetik enerjiyi hidrolik enerjiye dönüştürüyor. Böylece piston sayesinde, karada bulunan su tesisat devresine yüksek basınçta su gönderilmiş olunur. Hidrolik pompa ise denizin 20 ila 50 metre altında bir temel üzerine sabitleştirilmiştir. Dalga hareketleri ne yönden gelirse gelsin kurulu düzen hiç bir şekilde etkilenmeyecek ve pompalama işlemine devam edecektir. Su pompasının yüksek basınçlı suyla beslediği ve karada bulunan hidroelektrik türbin ve jeneratör ise elektrik üretecektir.

40 Jeneratör ve elektik tesisatının Karada bulunması ise bakım onarım açısından çok avantajlıdır.
RESİM:10 CETO Projesi ŞEKİL:8 CETO Projesi

41 12. MWPP (Metin’s Weva Power Plant)
2004 yılında TÜBİTAK’ın projemizi destekleyeceğini bildirmesi ve KOSGEB’inde faizsiz geri ödemeli € vereceğini bildirmesi, proje için harekete geçilmesini sağlamış ve Kdz. Ereğli’de bir model çalışmasına başlanılmıştır. 2004 yılında yapımına başlanan proje Metin Çokan' ait. Sahibi olduğu METİN ÇOKAN Enerji Tur. İnş. Mak. San ve Tic. Ltd . Şti.'nin faaliyetleri kapsamında TL KOSGEB kredisiyle başlanılan çalışmalar yeterli desteğin gelmemesi nedeniyle yarım kalmıştır. 

42 Sistemin patenti 15.03.2001 tarihinde alınmış.
Türkiye'de ilk dalga enerjisinden elektrik enerjisi üretimi projesi olan sistem maddi sıkıntılar nedeniyle yarım kalmış. 2004'te alınan 472 bin liranın geri ödemesinde TUBİTAK tarafında sadece 51 bin lira yardımda bulunulmuştur. Sistemin patenti tarihinde alınmış. RESİM:11-b MWPP RESİM:11-a MWPP

43 Ülkemizde de dalga enerjisinden elektrik elde etme çalışmaları son yıllarda hız kazanmıştır. Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ve Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) işbirliğinde tarihinde başlatılan “Dalga Enerjisinden Elektrik Üretimi” konulu proje kapsamında, denizdeki dalgaların dikey hareketini elektrik enerjisine çeviren bir sistem tasarımı gerçekleştirilmiştir. Sakarya Karasu’da 2009 yılında kurulan prototip sistemde günde ortalama 5 kWsaat enerji elde edilmektedir.

44 BÜTÜN BU SİSTEMLERİN FAYDALARI
Deniz üzerinde olduğu için tarım alanlarına zarar vermez. Her zaman kesintisiz ve kaliteli enerji üretir. Dalgalardan elde edile elektrik ısınmada kullanılan fosil yakıtların yerini alacak olduğundan hava kirliliğinin önüne geçecektir. Sistemler tamamen çevreci olup atık , gürültü, vb… hiçbir kirletici unsuru yoktur.

45 Bu santraller adalar için ideal enerji santralleridir.
Öngörülen ihtiyaçlara göre yapılandırılabilirler. Temiz sınırsız enerji üretir. İlk yatırımından başka hiçbir girdisi yoktur. Primer enerjiye hiçbir bedel ödenmez. Nüfus yoğunluğu kıyılarda toplanmış olan Ülkemiz- de, enerji, üretilen yerde tüketilecektir. Uzun iletim hattına gerek yoktur. Öngörülen enerji ihtiyacına göre boyutlandırılır.

46 Dalga Elektrik Santralı, hangi yörede kurulmak isteniyorsa, o yöredeki dalga boyutlarına göre, yapılandırılır. Büyük dalga boyutu maliyeti düşürür. Dalyan görevi görerek, denizlerdeki balık neslinin çoğalmasına yardım eder, ekolojik dengeye katkıda bulunur. Dış ülkelere bağımlı olmayı gerektirecek hiçbir girdisi yoktur. Tamamen yerli teknoloji ve yerli imalattır.

47 Her zaman kesintisiz ve kaliteli enerji üretir
Her zaman kesintisiz ve kaliteli enerji üretir. ( Sabit frekans, sabit voltaj ) Dalgalardan elde edilen Ucuz Elektrik Enerjisi, yoğun nüfuslu büyük şehirlerimizde ısınma amaçlı kullanılacağından, soluduğumuz havanın kalitesi yükselir. Dalga Elektrik Santrallerinin üzeri Otel, Sosyal Tesis, Disco, Restaurant olarak kullanılabilecektir.

48 Büyük güçteki Dalga Elektrik Santrallerinde, tüm üretim safhaları üzerinde yaşayan personel tarafından denetlenir. Küçük santraller de uzaktan kumandalı olarak denetlenebilir. Dalga enerjisi üretim sistemlerinin çevresel etkileri şu şekilde verilebilir: Bu sistemler hidrodinamik çevre üzerinde etkili olabilmektedir. Özellikle sedimentlerin akış yollarının değişmesine neden olabilirler. Dalga ve akımlardaki değişim yüzeye yakın yaşayan türleri doğrudan etkiler. Bu durum dikkatli yer seçimi gerektirmektedir

49 Özellikle kıyı şeridi ve kıyıya yakın uygulamalarda Wells türbinlerinden kaynaklanan gürültü kirliliği söz konusu olabilir. Bu yüzden yapılar ses geçirmez özellikte olmalıdır. Kıyıdan uzak uygulamalar denizcilik için tehlike oluşturabilirler. Ancak, uygun görsel ve radar uyarı sistemlerinin enerji sistemine yerleştirilmesi ile tehlike azaltılabilir. Kıyı şeridi ve kıyıya yakın uygulamalar estetiksel açıdan olumsuz etki yaratabilir. Ayrıca kıyıya ve şebekeye elektrik iletim hatları da birtakım çevresel ve estetiksel etkiler yaratabilir.

50 Su yüzeyinin büyük bir kısmının dalga enerji sistemleri ile kaplanması deniz yaşamına zarar verirken, aynı zamanda atmosferle teması engellediği için daha büyük etkiler de yaratabilir . Dalga enerji tesisleri, dalgakıran gibi davrandığı için denizi durgunlaştırır. Bu bir çok limanda istenen etki olmasına rağmen denizin üst tabakasının karışımını yavaşlatması deniz yaşamını ve balıkçılığı ters yönde etkiler. Bu olay yüzeyin çok altında yaşayan balıkları doğrudan etkilemese de azalan karışımdan dolayı yüzeydeki üretim değişir ve otçul popülasyonun yiyecek temini azalır

51 Hilmi GULER 2009 yılı butcesinin genel kurula sunus konusması,
KAYNAK Turkiye Kıyıları Ruzgar ve Derin Deniz Dalga Atlası (Erdal OZHAN – Saleh ABDALLA) Haziran 2002 Hilmi GULER 2009 yılı butcesinin genel kurula sunus konusması, Islay-OWC–Schottland

52 TEŞEKKÜRLER