2015 YILINDA ÜNİVERSİTELERİMİZ Prof. Dr. Recep AKDUR TÜMÖD Genel başkanı.

... konulu sunumlar: "2015 YILINDA ÜNİVERSİTELERİMİZ Prof. Dr. Recep AKDUR TÜMÖD Genel başkanı."— Sunum transkripti:

1 2015 YILINDA ÜNİVERSİTELERİMİZ Prof. Dr. Recep AKDUR TÜMÖD Genel başkanı

2 KITA AVRUPASINDAKİ ÜNİVERSİTE MİRASI  Üniversite kavramı Latince kökenlidir. “özerk ve tüzel kişiliğe sahip kuruluş” anlamına geliyor  Bu kavramın doğduğu kıta Avrupa’sında üniversitelerin başlangıcı 12 YY dek gidiyor Bunlar Bologna, Paris, Oxfort, Venedik, Canbridge, Padaua gibi bugün de varlığını sürdüren ve ünlü olan üniversiteler 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

3 KITA AVRUPASINDAKİ ÜNİVERSİTE MİRASI  15.YY gelindiğinde üniversite sayısı 58’e dolayında. Bunlar üç tipten oluşuyor: 1) Dini otoriteye bağlı olanlar 2) Siyasi otoriteye (imparatorluklara) bağlı olanlar 3) laik sivil ve öğrenci merkezli olanlar  Rönesans’tan (15.YY ) başlayarak 18.YY dek hepsi laik ve özerk üniversiteler haline gelmiş. 18.YY sonu ve 19.YY’daki bilimdeki şıçrama da buna bağlı 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

4 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI  Selçukludan Osmanlı’ya oradan da Türkiye’ye üniversite mirası kaldığını genel bir söylemdir  Bu anlamda da başlangıcı 11.YY kadar giden medreselerden söz edilir  Medreselerde eğitim, hazırlık ve medrese eğitimi olmak üzere iki aşamalıdır.  Yoğunlukla Arapça okuma yazma ve gramer öğretiliyor. Bunun üstüne; Kuran, Tefsir ve Şerh, Fıkıh, Kelam ve Hadis dersleri veriliyor 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

5 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI  Bazı büyük medreselerde standart müfredata ek olarak felsefe, hukuk, tıp, matematik, astronomi gibi derslere de yer veriliyordu. Bu bağlamda Bağdat, İsfahan, Basra, Musul medreseleri çok ünlü  Yer yer bu derslere karşı çıkışlar var. Bağdat Medresesi’nde Gazali’nin (1058-1111) felsefe derslerine karşı çıkışı bir örnek,  15.YY’dan sonra pozitif bilim derslerine karşı tavır sertleşiyor. 1577’de kurulan rasathanenin Şeyhülislam fetvası ile yakılmıştır 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

6 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI  17.YY’dan sonra pozitif bilimlere ilişkin derslerin tümü müfredattan atılmış.  Bu nedenle de Medreseler 17.YY kapatıldığı 1924’de yılına dek körü körüne dini dogmaların tekrarlandığı ve aktarıldığı odaklar haline gelmiş  Bunu Osmanlı idaresi de kabul ederek çareler aramaya başlamış 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

7 DARÜLFÜNUN 1845- 1933  1845 yılında Sultan Abdülmecid zamanında kurulması kararlaştırılıyor  Binasının inşaatı18 yıl sürüyor  13 Ocak 1863 Kimyager Derviş Paşa ilk olarak fizik dersi veriyor  1864 tutucu çevrelerin baskısı nedeniyle bina Maliye Nezaretine veriliyor.  Dersler için Nuri Efendi Konağı tahsis ediliyor  Eylül 1865 Nuri Efendi Konağı yanıyor 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

8 DARÜLFÜNUN 1845- 1933  1869 "Maarif-i Umumiye Nizamnamesi" ile "Darülfünun-u Osmanî" adı ile yeniden açılıyor  20 Şubat 1870'de bakanların da katıldığı resmi bir törenle yeniden açılıyor  1872 dine aykırı öğretim yapıldığı gerekçesi ile tekrar kapatılıyor  1874 “Darülfünun-u Sultani” adıyla yeniden açılıyor  1877’den sonra tasarruf gerekçesi ile fen, hukuk, mühendislik ve edebiyat bölümleri kapatılıyor. 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

9 DARÜLFÜNUN 1845- 1933  1912 adı “İstanbul Darülfünunu” olarak değişti. Bazı bütçe imkanları sağlandı  12 Eylül 1914 ayrı bir bina’da kızlar da eğitime kabul ediliyor. Tıp Fakültesi'ne ise 1917’de kabul ediliyor  1918 ilk defa kız ve erkek öğrencilerin birlikte katıldığı konferanslar verildi.  Nisan 1924 “şahsiyet-i hükmiye” tüzel bir kişilik ve özerklik kazandı 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

10 DARÜLFÜNUN 1845- 1933  1924 bir grup öğrenci bahçesinde fotoğraf çektirdi- günah işledi diye okuldan atılma cezası ile sorgulanıyor.  Mustafa Kemal, “asıl cezalandırılması gerekenlerin hocalardır” diyor reform çalışmalarını başlatıyor  1933 Temmuz çıkarılan 2252 Sayılı Yasa ile kapatılıyor. 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

11 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI  913-14 eğitim yılında İmparatorlukta herhangi bir okula kayıtlı çocuk sayısı 600 bin nüfusa oranı ise %3’tür  Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi (14 Aralık 1920 – 20 Kasım 1921), Anadolu bize yabancıdır. Anadolu bizim için bilinmeyen bir ülkedir  Tokat Milletvekili Mustafa bey, benim livamın nüfusu 100 bin. burada aydın olarak iki kişi bile yoktur  1924 yılında Medreseler kapatıldığında, medrese sayısı 479 kayıtlı öğrenci sayısı 18000 devam eden 6000 yani Nüfusun %003 geri kalan 12000 asker kaçağı her medreseye 1-2 hoca düşüyordu 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

12 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI  1924 yılında Darülfünun’da bir grup öğrenci okul bahçesinde fotoğraf çektirir. Okul idaresince cezalandırılırlar  Mustafa Kemal çok şiddetli tepki verir “esas cezalandırılması gerekenler hocalardır” der ve Üniversite reformunun kaçınılmaz olduğuna karar verir 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

13 CUMHURİYETE KALAN ÜNİVERSİTE MİRASI 1933 Dr. REŞİT GALİP ÜNİVERSİTENİN AÇILIŞINDA YAPTIĞI KONUŞMADA  Memlekette büyük politik ve toplumsal dalgalanmalar olmakta Üniversite (Darülfünun) seyirci rolünü oynamaktadır  Hukukta köktenci değişiklikler yapıldı. Darülfünun yalnızca yeni kanunları ders programına almakla yetindi.  Yazı reformu yapıldı, dilin özleştirilmesi hareketi başladı. Darülfünun hiçbir surette bununla ilgilenmedi 1933 REFORMU  1933-1946 evrensel üniversitelere benzeme çabasında üniversiteler haline geldi  Kara,cübbeliler söylemi ile başlayan karşı devrim YÖK ile tepe yaptı 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

14 YÖK’TEN GÜNÜMÜZE  35 yıl sonra, YÖK 12 Eylül YÖK’ü olmaya devam ediyor  1982 yılında oluşturulan YÖK Disiplin Yönetmeliği 29 Ocak 2014’te tekrar yürürlüğe sokuldu.  Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararları ile elde edilen kazanımları yok etmeye / hükümsüz kılmaya çalışıyor.  Üniversitelerde düşünce özgürlüğünü yok.  Üniversiteler ve akademisyenler toplumsal yarardan uzaklaştırarak piyasa egemenliğine teslim edilmiştir  YÖK-MEB işbirliği ile oluşturulan girdap içinde başı dönmektedir  İktidarın kendi ideolojisine göre biçimlendirdiği suç ve ceza anlayışı içinde sıkışmış kalmıştır. 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

15 DARÜLFUNUN KOPYASI ÜNİVERSİTELER SUSKUN ÜNİVERSİTELERDE  Laiklik, demokrasi ve özgür bilim ortamı yok ediliyor  Üniversiteler ticarethaneye öğretim elemanları tacire dönüştürülüyor  Cumhuriyet ve bilim karşıtlığı olağanlaştırılıyor ÜLKEDE  Üniter devlet, demokrasi, kuvvetler ayırdı Anayasa askıya alınıyor, hukuk sistemi yerle bir ediliyor  Sosyal devlet sadaka devletine, yurttaş ümmete dönüştürülüyor 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

16 ÜNİVERSİTELER ENDİŞELİ 2015’deki ÜNİVERSİTE MANZARASI 1933’deki Dr. REŞİT GALİB’İN TESPİTLERİ İLE NE KADAR ÇOK BENZİYOR  Büyük bir reform gereksinimi tartışılamaz  Bunu söylemekten çekiniyor. Çünkü reform adı altında üniversitelerin medreselere dönüştürülmesinden korkuyor  Çare örgütlenmede- özgür üniversite için sesimizi -aydınlık ülke için sesimizi yükseltmekte 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz

17 TEŞEKKÜR EDERİM 06.02.2015 AnkaraAKDUR Üniversitelerimiz