BOYA TEKNOLOJİSİ EĞİTİM KURSU

... konulu sunumlar: "BOYA TEKNOLOJİSİ EĞİTİM KURSU"— Sunum transkripti:

1 BOYA TEKNOLOJİSİ EĞİTİM KURSU
Ekim 2004 BOYA TEKNOLOJİSİ EĞİTİM KURSU AHMET HACIOĞLU

2 BOYA VE KOMPONENTLERİ Boya sıvı bir malzeme olup, bir alt yapıya
uygulandığında katıya dönüşen ve işe yarar bir fonksiyonu olan malzemedir. Bu tarifte dikkate değer terimler; SIVI KATI YA DÖNÜŞÜM İŞE YARAR BİR FONKSİYON

3 BOYA VE BOYANIN KOMPONENTLERİ
Modern boyanın 3 ana komponenti vardır. %50 KATI %30 %20 Uçucu solventler Bağlayıcı-Binder-Reçine Pigmentler

4 PİGMENT-BAĞLAYICI ORANLARI
PARLAK BOYA 7-18 SOLVENT YARI PARLAK 18-36 PİGMENT MAT VEYA ASTAR TİPİ 30-45 BAĞLAYICI %50 MODİFİYE ÇİNKO MODIFIED ZINC SOLVENT %78 ETHYL SİLİKAT ÇİNKO ETHYL SILICATE ZINC PİGMENT %84 SU BAZLI ÇİNKO WATER BASED ZINC

5 BAĞLAYICI DİĞER TERİMLER: BINDER-REÇİNE-POLİMER-FİLM TEŞKİL EDİCİ
BOYANIN TEMEL MALZEMESİ… (OLMAZSA-OLMAZ…!) VERNİKLERDE PİGMENT YOKTUR. %100 KATI BOYA LARDA SOLVENT YOKTUR. BOYA GENELLİKLE BAĞLAYICISININ İSMİ İLE ANILIR EPOXY-VINYL-ALKYD HER BAĞLAYICININ KENDİNE HAS ÖZELLİLLERİ, VE ZAFİYETLERİ VARDIR. DİRENÇ ÖZELLİĞİ; MESELA KİMYASALLARA, TUZLU SUYA, SOLVENTLERE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ, MESELA; SERTLİK, ESNEKLİK V.S KÜR OLMA VEYA KURUMA ÖZELLİKLERİ. FİYATI BAĞLAYICI VE PİGMENTLER, BOYANIN KATI KISMINI TEŞKİL EDERLER, BUNLARIN HACİMCE YÜZDESİ BOYANIN KAPLAMA GÜCÜNÜ BELİRLER.

6 BELİRLEYİCİ TERİMLER MONOMER POLİMERİZASYON POLİMER KOPOLİMER
MONOMER KİMYASAL OLARAK REAKTİF TEK BİR BİRİM. MİSAL: 1 TEK KIRMIZI TUĞLA (1 KİMYASAL ÜNİTE) POLİMERİZASYON BİRÇOK TEK KIRMIZI TUĞLA KULLANARAK BİR TUĞLA DUVAR İNŞA ETME İŞLEMİ. POLİMER MİSAL: KIRMIZI TUĞLA DUVAR. COPOLİMER MİSAL: KIRMIZI VE SİYAH TUĞLALARDAN İNŞA EDİLMİŞ BİR DUVAR. VINYL CHLORIDE BOYA- VINYL CHLORIDE MONOMERİ VE VINYL ACETATE MONOMERLERİNİN POLİMERİZASYONU İŞLEMİ SONUCU ELDE EDİLMİŞ BİR COPOLİMERDİR.

7 PİGMENTLER PİGMENTLERİN BOYADA BİRÇOK ÖNEMLİ FONKSİYONLARI VARDIR.
1- RENK TEBEŞİRLEŞME--SOLMA ( CHALKING FADING) FİYAT REFLEKTANS ÖRTÜCÜLÜK (HIDING) 2- RENK PİGMENTİ OLMAYANLAR PARLAKLIK VEYA PARLAKLIK EKSİKLİĞİ KUVVETLENDİRİCİ ( ÇİMENTO HARCINDAKİ KUM GİBİ) PÜRÜZLENDİRİCİ( TEXTURE) KAYMAZ ZEMİN ( NON-SKİD) DİRENÇ ÖZELLİKLERİ ( METALDEN SERT PİGMENTLER.) 3-DİĞER PİGMENTLER KOROZYON DİRENCİ METALİK ÇİNKO TOZU KROMATLAR KIRMIZI KURŞUN ( SÜLYEN) , DEMİR OKSİT, ÇİNKO SÜLFAT V.S. REOLOJİ PİGMENTLERİ. ( SIVININ DAVRANIŞINI DÜZENLEYENLER.) AKMAYA DİRENCİ ARTTIRMA. ( SAG RESISTANCE) ÇÖKME ÖNLEYİCİ. ( NON-SETTLİNG.) KALINLIK VERİCİ . (BODY.)

8 PİGMENTLER MSDS ‘TE VE OSHA LİSTELERİNDE İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLI ETKİLERİ OLDUĞU SAPTANMIŞ PİGMENTLER. KURŞUN PİGMENTLERİ ANTİKORROZİF PİGMENTLER. KURŞUN KIRMIZISI, KURŞUN MAVİSİ, KURŞUN KROMAT RENK PİGMENTLERİ KURŞUN KROMATLARI KROM SARISI KROM YEŞİLİ KROM ORANGE KURŞUN MOLİBDADLARI MOLY ORANGE HEXAVALENT KROMATLAR ÇİNKO KROMAT-STRONSİYUM KROMAT CADMİYUM SARISI, SİYAH VE PORTAKALI( ORANGE) KRİSTAL SİLİKA

9 SOLVENTLER KURU BOYANIN BİR PARÇASI DEĞİL PAHALI BİR ATIK MADDE, UYGULAMAYI KOLAYLAŞTIRMAK YEGANE AMACI. BOYALARDA ÜÇ ANA GURUP SOLVENT MEVCUT. 1-TRUE-GERÇEK SOLVENTLER: BAĞLAYICIYI ÇÖZENLER. 2-LATENT SOLVENT: KENDİSİ BAĞLAYICIYI ÇÖZEMEZ, ANCAK GERÇEK BİR SOLVENTLE KARIŞTIRILDIĞINDA, ONUN ÇÖZME GÜCÜNÜ ARTTIRIR. 3-DİLUENT- SEYRELTİCİ SOLVENTLER: GERÇEK SOLVENT DEĞİLDİRLER, LATENT VE GERÇEK SOLVENTLERE KATILARAK MALİYETİ DÜŞÜRÜRLER. SOLVENT SEÇERKEN; TOKSİKLİK, UÇUCULUK, ALEV ALMA ÖZELLİĞİ, KOKU, UYUŞMA,MEVCUT ÇEVRE KANUNLARI DİKKATE ALINIR.

10 SOLVENT-TİNER SOLVENT BAĞLAYICIYI ÇÖZER, BÖYLECE UYGULAMA İÇİN UYGUN SIVI KONDİSYONUNU YARATIR. HER BAĞLAYICI İÇİN KENDİSİNE ÖZEL AYRI BİR SOLVENT TİPİ GEREKLİDİR. SOLVENTLER UYGULAMADAN SONRA UÇARLAR VE KURU BOYA FİLMİNİN BİR PARÇASI DEĞİLDİRLER. SOLVENT UÇMASI ZAMANINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER; 1- KURUMA DERECESİ. 2- FLASH POİNT ( EMNİYET.) (Alev Alma sıcaklığı.) 3- UYGULAMA. UYGUN OLMAYAN SOLVENT KULLANILMASININ ETKİLERİ; 1- GEÇİMSİZLİK. (Vinyl-White sprit kötü-flop-- Cellosolve+Su No no. AF Ketons are good.) 2- KURUMA DERECESİ. 3- UYGULAMA-OVERSPRAY-AKMA ( SAG) 4- KURU BOYA FİLMİNİN DİRENCİ ÖZELLİKLERİ. 5- FİYAT

11 DİKKATE ALINMASI GEREKLİ EMNİYET KURALLARI
FLASH POINT PARLAMA NOKTASI: SIVIDAN LEL (LOWER EXPLOSION LIMIT) MİKTARINA UYGUN YETERİNCE BUHAR ÇIKMASINI SAĞLAYABİLECEK SICAKLIK. FLASH POINT’İ UYGULAMA ESNASINDAKİ ORTAM SICAKLIĞINDAN, DÜŞÜK BOYALARLA YAPILAN BOYAMA İŞLEMİ, YÜKSEK FLASH POİNT’Lİ BOYALARA NAZARAN DAHA FAZLA TEHLİKE ARZ EDER. MİSAL : WHİTE SPİRİT F.P 38 C ETHYL ALCOHOL F.P 18 C KAPALI ALANLARDA BOYAMA İŞLEMİ YAPARKEN DAİMA İYİ BİR HAVALANDIRMA TEMİN EDİLMELİDİR. TAZE HAVA, HAVALANDIRILAN BÖLGENİN EN ALT SEVİYESİNE (LOWEST POİNT.) GÖNDERİLMELİ VEYA EMİŞ AĞZI ( SUCKER) DAİMA EN ALT BÖLGEYE YERLEŞTİRİLMELİDİR. SOLVENT BUHARLARI HAVADAN AĞIRDIR. HAVALANDIRMA 3 SEBEPTEN ŞARTTIR. 1- YANGIN VEYA PATLAMAYI ÖNLEMEK. 2- BOYACI İÇİN TAZE HAVA TEMİN ETMEK. 3- BOYANIN UYGUN BİR ŞEKİLDE KÜR OLMASI, KURUMASI.

12 İLAVE EMNİYET KURALLARI 1 Cİ KISIM
DUMAN (FUMES): HERHANGİBİR TİP DUMANI NEFES ALMAK SIHHATLİ DEĞİLDİR. BOYANIN KAYNAK ESNASINDA YANMASI NETİCESİ OLUŞAN DUMAN TOKSİK OLUP, ÖZELLİKLE BOYA KLORİNLER VE AĞIR METALLER İÇERİYORSA, İNSAN SAĞLIĞINA CİDDİ TERS ETKİLERİ VARDIR. MESELA: VİNİL, VE KLOR KAUÇUK BOYALAR, KIRMIZI KURŞUN VEYA KROMAT ASTARLARI, SARI, ORANGE VEYA PARLAK KIRMIZI SONKATLAR, İNORGANİK ÇİNKO VEYA GALVANİZLENMİŞ METAL. ÖZELLİKLE COAL TAR ( KÖMÜR KATRANI),KREOSOT, PHENOL İHTİVA EDEN BOYALARLA DERİ TEMASINDAN KORUNMALI. KUMLAMA TOZU, ATOMİZE BOYA NIN NEFES YOLUYLA VÜCUDA GİRİŞİ ENGELLENMELİ. BOYA UYGULAMACILARI VE DİĞER GÖREVLİLER, KENDİLERİNİ, UYGUN MASKE, İŞ GÖZLÜĞÜ,ELDİVEN, ELBİSE VE HAVALANDIRMA YÖNTEMLERİ İLE KORUMALIDIR. BOYA İLE ISLANMIŞ, LEKELİ ELBİSE VE TULUMLAR TEMİZLERİ İLE DEĞİŞTİRİLMELİDİR

13 İLAVE EMNİYET KURALLARI 2 Cİ KISIM
1-YANGIN VE PATLAMA KAPALI ALANLARDAKİ BOYAMA OPERASYONLARINDA EXP-PROOF MOTOR VE AYDINLATMA SİSTEMLERİ KULLANILMALIDIR. SOLVENT BUHARLARININ BİRİKMESİNİ ENGELLEYECEK BİR HAVALANDIRMA TEMİN EDİLMELİDİR. BOYANIN SEÇİMİ YAPILIRKEN DAİMA FLASH POINT’İ , ORTAM SICAKLIĞINDAN DAHA YÜKSEK OLAN BOYA TERCİH EDİLMELİDİR. 2- SOLVENT BUHARLARI EMA İMALATINDA SEÇİLEN SOLVENT TİPLERİNDE TÜM AVRUPA SAĞLIK VE EMNİYET KURALLARINA UYMAKTA, ANCAK SOLVENT BUHARLARINI, BOYA TOZLARINI AEROSOLLERİ NEFES ALMAK HİÇ BİR ZAMAN SIHHİ BİR DAVRANIŞ DEĞİLDİR. - UYGUN MASKE KULLANINIZ. (İYİ BİR HAVALANDIRMAYA İLAVE OLARAK) - HAVA BESLEMELİ MASKE KULLANINIZ. (İYİ BİR HAVALANDIRMA YOKSA) - CİLDİN (DERİNİN) TAMAMINI ÖRTECEK, KORUYACAK ŞEKİLDE GİYİNİNİZ. - GÖZLERİNİZİ KORUYUNUZ.

14 BOYANIN SIVI FORMDAN KATI FORMA DÖNÜŞÜMÜ
BOYA ESAS OLARAK YA KURUR VEYA KÜR OLUR. SOLVENT UÇMASI MEKANİZMASI BAĞLAYICI UYGUN BİR SOLVENTTE ÇÖZÜNMÜŞ, PİGMENTLER İSE BAĞLAYICI SOLUSYONUNDA DİSPERSE OLMUŞTUR. UYGULAMADAN SONRA SOLVENT UÇAR, BÖYLECE BOYA SIVI FORMDAN KATI FORMA DÖNÜŞÜR. SOLVENTİN YENİDEN ORTAMA VERİLMESİ İLE BOYA FİLMİ TEKRAR ÇÖZÜNEREK İLK HALİNE DÖNÜŞÜR. MİSALLER: * VİNİLLER * COAL TAR ( KÖMÜR KATRANLI) BOYALAR. * KLOR KAUÇUK BOYALAR. * SHELLAC TÜREVLERİ. * ZEHİRLİ BOYALARIN ÇOĞU.

15 SOLVENT UÇMASI İLE KURUMA
POLİMER SOLVENTTE ÇÖZÜLÜR PİGMENTLENDİRİLİR. UYGULAMADAN SONRA SOLVENT UÇAR PİGMENTLENDİRİLMİŞ POLİMERİYENİDEN TEŞEKKÜL EDER. ( BOYA FİLMİ.) POLİMER + SOLVENT + PİGMENT BOYA BOYA UYGULAMASI SOLVENTİN UÇMASI PİGMENTLİ POLİMER PİGMENTLİ POLİMER + SOLVENT ÇÖZÜNMÜŞ BOYA FİLMİ DAHA KUVVETLİ-DAHA SERT-DAHA SAĞLAM POLİMER SEÇİLDİKÇE ÇÖZÜNME DAHA ZOR OLACAKTIR. VİNİL KLORÜR POLİMERİ İÇİN; 20 C DE ÇÖZÜNÜNEBİLEN POLİMER SADECE %20 KLOR KAUÇUK POLİMERİ İÇİN, 20 C DE ÇÖZÜNEBİLEN POLİMER SADECE %30 DUR. DÜŞÜK SICAKLIKLARDA ÇÖZÜNEBİLİRLİK DAHA AZ OLMAKLA BİRLİKTE BOYA UYGULANABİLİR (SPRAY) VİSKOZİTEDEDİR.

16 SOLVENT UÇMASI İLE KURUYAN BOYALARDA
AVANTAJLAR MAHZURLAR TEK KOMPONENTLİ DÜŞÜK KATI MADDE (HACİMCE) İSTENEN KALINLIĞI ELDE ETMEK İÇİN KALIN BİR ISLAK FİLM UYGULAMASI GEREKLİ. KURUMA ESNASINDAKİ SICAKLIK FARKLILIKLARINA DAHA AZ DUYARLI YÜKSEK FİYAT VİNİL, KLOR KAUÇUK TEKRAR BOYANABİLME TOLERANSI YÜKSEK SOLVENTLE TEMASTA TEKRAR ÇÖZÜNME.SOLVENT DİRENCİ ZAYIF.TEKRAR BOYANABİLİRLİK AMA, ÇOK KATLI SİSTEMLERDE SONRADAN ÜZERİNE KAT ATMA ESNASINDA, SOLVENT BLİSTERİNG, VE DELAMİNATİON RİSKİ YÜKSEK SICAKLIK-VİSKOZİTE İLİŞKİSİ, KÜR TİPİ BOYALARDAN DAHA KRİTİK.

17 COALESCENCE YOLU İLE KURUMA
LATEX BOYALAR KATI POLİMER SUDA DİSPERSE OLMUŞTUR. SU UÇUNCA(BUHARLAŞINCA) POLİMER PARÇALARI BİR ARAYA GELİR VE FİLM OLUŞTURUR. - COALESCENT AGENT BU PROSESE YARDIM EDER. - HIZLI KURUR, AMA NİHAİ SERTLİĞİNİ BİR KAÇ GÜN ,İÇİNDE ALIR - DÜŞÜK SICAKLIK TAMAMLANAMAYAN BİR BİRLEŞMEYE SEBEP OLUR. - BONDİNG İŞLEMİNİN TAMAMLANAMASI, LATEX BOYALARIN ÇOĞUNDA YÜKSEK DERECEDE PERMEABİLİTY ( SU GEÇİRME) YE SEBEP OLUR.

18 KİMYASAL REAKSİYON YOLU İLE BOYANIN KATI
FİLM OLUŞTURMASI BOYANIN İÇİNDEKİ SOLVENT UÇTUKTAN SONRA, BAĞLAYICI KİMYASAL OLARAK REAKSİYONA GİREREK, ÇÖZÜNMEYEN BİR BOYA FİLMİ TEŞKİL EDER. 1- ORTAMDAKİ BİR AJANLA REAKSİYONA GİRENLER. OKSİJEN ULTRA VİOLE-GÜNEŞ IŞIĞI MİSALLER: -YAĞLI BOYA ( Bezir yağı+ Oksijen+ UV) Polimerize bezir - Vernikler. - Alkyd boyalar. - Epoxy Esterleri - Yağ modifiye Üretanlar ( Isosiyanat su ile reaksiyona girer.) KURUMAYA ETKİ EDEN FAKTÖRLER: A- BOYA KALINLIĞI B- SICAKLIK C- HAVALANDIRMA. ( VEYA TABİİ HAVA SİRKÜLASYONU. ) O2 D- GÜNEŞ UV E- REÇİNE-BAĞLAYICININ CİNSİ HAVA İÇİNDEKİ RUTUBET MİSALLER: INORGANİK ÇİNKO ÇİMENTOLU BOYALAR KETİMİN KÜR EPOXY LER.

19 KİMYASAL REAKSİYON YOLU İLE BOYANIN KATI FİLM OLUŞTURMASI
TERİMLER: KURUMA: SOLVENT UÇMASI. (GERİYE DÖNÜŞÜMLÜ.) KÜR : KİMYASAL REAKSİYON. ( GERİYE DÖNÜŞÜMSÜZ.) BOYA KÜRLENECEKSE, KÜRLENME İŞLEMİNDEN ÖNCE SOLVENTİ UÇMALIDIR. KÖTÜ HAVALANDIRMA V.S GİBİ BİR SEBEPTEN SOLVENT UÇMADAN, KÜRLENME İŞLEMİ BÜNYEDEKİ SOLVENTLE BİRLİKTE OLUŞURSA, BOYA BEKLENEN PERFORMANSI GÖSTERMEZ. KİMYASAL REAKSİYONUN DERECESİ. KİMYASAL REAKSİYONUN TAMAMLANMASI İÇİN GEREKLİ HIZ VEYA ZAMAN ANLAMINDADIR - KİMYASAL KÜRLENME SICAKLIĞIN BİR FONKSİYONUDUR. SICAKLIK ARTINCA KÜRLENME HIZLANIR, DÜŞÜNCE KÜRLENME YAVAŞLAR. - HER KİMYASAL REAKSİYONUN KENDİNE HAS PATİKÇE KABUL EDİLEBİLİR. SICAKLIK-KÜR HIZI İLİŞKİSİ VARDIR.

20 KİMYASAL REAKSİYON - İKİ KOMPONENT
BOYA İKİ KOMPONENTLİ OLARAK, KULLANICIYA SUNULUR. KULLANILACAĞI ZAMAN İKİ KOMPONENT KARIŞTIRILIR, ALT YAPIYA TATBİK EDİLİR VE BİR KATI BOYA FİLMİ OLUŞUR. MİSALLER: EPOXY - EPOXY VE AMIN GURUBU ÜRETAN - İSOSİYANAT VE ALKOL POLYESTER - PEROKSİT VE SİTİREN WASH PRİMER - FOSFORİK ASİT VE VİNİL BUTİRAL KÜRLENME DERECESİ BOYA CİNSİNE GÖRE FARKLI OLMAKLA BİRLİKTE, - KATI MADDE ORANI - SICAKLIK - BOYA KALINLIĞININ BİR FONKSİYONUDUR. TERİMLER: INDUCTION TİME: KOMPONENTLERİ KARIŞTIRDIKTAN SONRA, REAKSİYONUN BAŞLAMASI VE HOMOJEN BİR KONDİSYON İÇİN BEKLENMESİ GEREKLİ ZAMAN. POT LİFE: KOMPONENTLER KARIŞTIKTAN VE KİMYASAL REAKSİYON BAŞLADIKTAN SONRA BOYANIN JELLEŞMEDEN ÖNCE KULLANILABİLECEĞİ ZAMAN DİLİMİ. POT LİFE SICAKLIĞIN BİR FONKSİYONUDUR.

21 İKİ KOMPONENTLİ BOYALARIN AVANTAJLARI
1- YÜKSEK KATI MADDE ORANI GENEL OLARAK FİLM KALINLIĞI SINIRLAMASI YOK. 2- ÇOK ÖZEL KİMYASAL DİRENÇLİ BOYALAR İMAL EDEBİLME İMKANI SUYA-KİMYASALLARA-SOLVENTLERE KARŞI 3- ÇOK ÖZEL FİZİKSEL DİRENÇLİ BOYALAR İMAL EDEBİLME İMKANI. ÇOK SERT-ÇOK SAĞLAM-ELASTOMERİK 4- GENİŞ BİR YELPAZEDE, DEĞİŞİK ADEZYON ÖZELLİKLİ BOYALAR İMALİ DEZAVANTAJLARI 1- İKİ KOMPONENTLİ 2- POT-LIFE SINIRLAMASI 3- SICAKLIK SINIRLAMASI. (ORTAM, ALT YAPI,BOYA.)

22 GÖRÜNÜM VEYA KOZMETİK FAKTÖRLER
A- PARLAKLIK (GLOSS) PARLAK,YARI PARLAK, SATEN,MAT, ÖLÜ MAT. ÖLÇÜM SCALASI 100 MAX. 0 MAT. B- GLOSS RETENTİON ( PARLAKLIĞIN KALICILIĞI) BELİRTİLEN SÜRE SONUNDA ÖLÇÜLEN PARLAKLIK YÜZDE İLE ÖLÇÜLÜR C- RENK VE RENK KALICILIĞI BİRÇOK BOYADA ZAMANLA RENK ATMASI OLUR, - BAĞLAYICI SARARIR - TEBEŞİRLEŞME- BAĞLAYICIDA YÜZEYSEL BOZUNMA - PİGMENTİN ORİGİNAL RENGİNİ DEĞİŞTİRMESİ D- REFLECTANCE ( IŞIĞI YANSITMA-ÖRTÜCÜLÜK) BEYAZLIĞIN ÖLÇÜMÜDÜR. SAF BEYAZ 100, KESİN SİYAH 0 KABUL EDİLİR. En yansıtıcı boya beyazdır. Ama Beyaz Güverte-Körlüğe sebep olabilir. Siyah ısıyı ençok absorblayan renktir. ( ikinci en kötü Yeşildir.) İkinci en iyi renk Kırmızıdır. Bu nedenle birçok güverte boyası kırmızıdır

23 AĞIRLIK VE HACİM A- DENSİTY-YOĞUNLUK 1 LİTRENİN AĞIRLIĞI KİLO LİTRE
B- KATI MADDE YÜZDESİ : UÇUCU OLMAYAN KOMPONENTLERİN AĞIRLIKÇA YÜZDESİ. C- HACİMCE KATI: UÇUCU OLMAYAN KOMPONENTLERİN HACİMCE YÜZDESİ. * KAPLAMA GÜCÜ VE BOYANIN GERÇEK MALİYETİNİ HESAPLAMAK İÇİN GEREKLİ. * İSTENEN KURU FİLM KALINLIĞINI ELDE ETMEK İÇİN GEREKLİ, ISLAK FİLM KALINLIĞININ TAYİNİ İÇİN GEREKLİ * EMA TEKNİK BÜLTENİNDE , BELİRTİLEN KALINLIK İÇİN , TEORİK KAPLAMA VE HACİMCE KATI MADDE ORANI BELİRTİLMEKTEDİR. ÖLÇÜLEN KURU FİLM KALINLIĞI * 100 DFT*100 HACİMCE KATI= = ÖLÇÜLEN ISLAK FİLM KALINLIĞI WFT VOC-VOLATİLE ORGANİC COMPONENTS-UÇUCU ORGANİK MADDELER 1 LT BOYADAKİ GRAM CİNSİNDEN SOLVENT MİKTARI. HAVA KİRLİLİĞİNE ETKİSİ BÜYÜK- KISITLAMALAR VAR. GENEL OLARAK IP VOC AZALTMA ÇALIŞMALARI MEVCUT KANUNLARIN ÖNÜNDE.

24 HACİMCE %50 KATI MADDELİ BİR BOYANIN-ISLAK--KURU FİLM KALINLIĞI
UYGULANMIŞ ISLAK BOYA FİLMİNİN KOMPOZİSYONU SOLVENT BAĞLAYICI PİGMENT 100 MİC. %50 UÇUCU MADDE %50 UÇUCU OLMAYAN MADDE KURUMUŞ (KÜR OLMUŞ) BOYA FİLMİNİN KOMPOZİSYONU 50 MİC. BAĞLAYICI PİGMENT ANAHTAR KAVRAM: HACİMCE KATI MADDE ---- ISLAK-KURU FİLM TAYİNİ ---- KAPLAMA GÜCÜ TAYİNİ ---- BİR LİTRE FİYATI YANINDA GERÇEK MALİYETİN HESAPLANMASI

25 BAZI REÇİNELERİN BAĞLAYICI OLARAK KULLANILDIKLARINDA AVANTAJLARI

26 SPESİFİKASYONU ANLAMADA MEYDANA GELEN BELİRSİZLİKLER
BOYA SPESİFİKASYONU SPESİFİKASYONU ANLAMADA MEYDANA GELEN BELİRSİZLİKLER - NET OLMAYAN İFADELERLE YAPILAN, BAKIM ONARIM YÜZEY VE BOYAMA ANLAŞMALARI. - KUMLAMA DIŞINDAKİ TEMİZLİK METODLARININ, MEVCUT YÜZEYE BAĞLI OLARAK DEĞİŞKEN OLMASI - BOYA SİSTEMİNİN PERFORMANSI VE ÖMRÜ İLE İLGİLİ, Şantiye ŞARTLARININ ÇOĞU MÜTEAHHİT TARAFINDAN TAM ANLAŞILAMAMIŞ OLMASI. SONUÇ: - BİLİNEN GELENEKSEL METODLAR, DÜŞÜK BASINÇLI SU İLE YIKAMA, KAZIMA GEVŞEK BOYALARIN KALDIRILMASINDAN SONRA, YENİ SİTEMİN TATBİKATI - SPOT TAMİRLERDE, TUZLU, PASLI, NEMLİ YÜZEYE RULO İLE BOYA UYGULANMASI - FULL BOYANIN ,, AŞINMIŞ, TOZLU ESKİ BOYA ÜZERİNE TATBİK EDİLMESİ NEDEN ÖNLENMELİDİR: - KOROZYON ÇOK CİDDİ VE METAL DEĞİŞİMİ GEREKTİRİYORSA, KORROZYONU ÖNLEMEK GEREKLİLİĞİ ÇOK NETTİR. BU KONUDAKİ ENGEL NEDİR: PARA > İYİ İŞİN BİR MALİYETİ VARDIR. (GOOD JOB COST MONEY.)

27 BOYANIN ERKEN BOZUNMASINDA
BOYA SPESİFİKASYONU Müteahhit İÇİN EN BÜYÜK ENGEL MALİYETTİR., ÇÜNKİ HENÜZ MEYVASINI ALMADIĞI BİR KONUYA YATIRIM YAPMAKTADIR. İŞTE BU NOKTADA BOYA FİRMASININ ÜNVANI VE İKNA GÜCÜ, MAL SAHİBİNİN KARARININ HANGİ YÖNE GİDECEĞİNİ DİREK OLARAK ETKİLER. BOYANIN ERKEN BOZUNMASINDA SORUMLULUK DAĞILIMI: 1- MAL SAHİBİ- Yüzey hazırlığı standartlarını yeterince incelemeden verilen kararlar. 2- MÜTAHHİT - Mal sahibine aydınlatıcı ve en doğru bilgiyi verememek. a-Ekipman yeterli değil b-Eğitimli eleman eksikliği. 3- BOYA TEMİN EDEN FİRMA; Teorik olarak iyi-Pratik olarak en iyi formül İyi yüzey hazılığı tavsiyesi-gözlem-kontrol-. Mütaehhit ve mal sahibinin gözünde, boya firmasının mesuliyeti nasıl görülmektedir.? Compromise---Yolu kısaltmak--Belirsizlik- Uncertainty----gibi etkiler. BAKIM ONARIM’ DA TEMEL ZORLUKLAR - SINIRLI ZAMAN- İSKELE GEREKLİLİĞİ-vs - HAVA ŞARTLARINDAKİ BELİRSİZLİK, BAHAR VE KIŞ AYLARI - TAMİR ÖNCELİĞİ SIRASI, KAYNAK İŞLERİ V.S-

28 PAS KAFAMIZDAN GEÇEN BAZI SORULAR:
1- PAS ÜZERİNE DİREK UYGULANAN, PASI HAPSEDEN, NÖTRALİZE EDEN VE ÜZERİNE UYGULANACAK BOYADAN TAM PERFORMANS ALMAMIZI TEMİN EDEN BİR BOYA VARMI ? CEVAP=HAYIR 2- ISLAK VEYA RUTUBETLİ YÜZEYE KUVVETLE YAPIŞAN BİR BOYA MEVCUTMU ? CEVAP=HAYIR BU CEVAPLARIN ANLAMINI KAVRAYABİLMEK İÇİN PASI GERÇEKTE NE OLDUĞUNA BİR GÖZ ATALIM. PAS = DEMİR OKSİT + DEMİR OKSİT KOMPLEXLERİ + RUTUBET-SU + TUZ TUZ = SANAYİ ORTAMINDA SÜLFATLAR, DENİZ ORTAMINDA KLORÜRLER PAS KONVERTERLERİ- DEMİR OKSİTİ FOSFATA ÇEVİREBİLİR AMA TUZ NE OLACAK..? BİLHASSA TUZ ALT YAPIYA İYİCE PENETRE OLMUŞSA KİMYASAL OLARAK TAM BİR NÖTRALİZE MÜMKÜN OLMUYOR. O HALDE PASI YÜZEYDEN FİZİKSEL OLARAK ALMALIYIZ. MEVCUT MEKANİK METODLARA BİR GÖZ ATALIM. 1- KAZIMA VE TEL FIRÇA ETKİSİZ 2- MOTORLU TAŞLAMA-DİSKİNG PİTLERDE SINIRLI ETKİLİ 3- HPFWW ,000 PSİ ( KG SQCM) KOROZYONA ETKİLİ DEĞİL 14000 PSI (1000 KG SQCM BİLE PASI ALMAYA YETERLİ DEĞİL. 4- HPFWW WİTH GRİT SLURRY BLASTİNG PSI( KG SQCM.) İYİ (TUZ VE PASI ALIR) BOYADAN ÖNCE MOTORLU TEL FIRÇA İLE FLASH RUST TEMİZLENMELİ 5- BLASTİNG - GRİTLEME EN İYİ NETİCE AMA ÇOK TOZLU-ÇEVRE

29 PAS-DEVAMI PROBLEM: BAZEN ESKİ METALDE, KUMLAMADAN SONRA YÜZEY HEMEN KARARIR (KOYU KAHVE VEYA SİYAH). BU DURUM HALA PÜRÜZLÜ METAL YÜZEYDE HAPSOLMUŞ TUZ ZERRECİKLERİNİN HAVADAKİ RUTUBETLE BİRLİKTE KORROZYONA SEBEP OLDUĞUNUN İŞARETİDİR. İDEAL ÇÖZÜM: TATLI SU İLE BİRDAHA YIKAMA VE SÜPÜRME PRATİKTE SIKÇA YAPILAN HATA : KARARMIŞ ALANLAR TEKRAR KUMLANIR VE KISA BİR SÜRE İÇİNDE BOYANIR. GENİŞ ALANLAR KOMPLE KUMLANIRSA: GENELDE BİR PROBLEM YAŞANMAZ. SPOT KUMLAMADA : İYİ YAPILMAZSA SPOT TEMİZLİĞİN FAYDASINDAN ÇOK ZARARI OLABİLİR.--> SPOT ALANLARIN CİVARINDAKİ SAĞLAM BOYAYA ZARAR VERME, SPOT ALAN KUYRUĞU PROBLEMİ, NOZUL FANI V.S ÇÖZÜM : SPOT YAPILACAK ALANLAR ÖNCEDEN GEOMETRİK DÖRTGENLER HALİNDE İŞARETLENİR. KÜÇÜK HASARLAR KUMLAMA İLE DEĞİL, MOTORLU ZIMPARA İLE ALINIR.

30 BOYA ISLAK YÜZEYE UYGULANABİLİRMİ ?NEDEN? KURU YÜZEY TARİFİ NEDİR ?
ISLAKLIK-NEM BOYA ISLAK YÜZEYE UYGULANABİLİRMİ ?NEDEN? BAZI BOYALAR RUTUBETE DİĞER BOYALARDAN DAHA TOLERANSLIDIR, ANCAK ÖZELLİKLE İSTENMEDİKÇE ( ÖZEL FOMÜLLER HARİÇ) BOYA ISLAK YÜZEYE UYGULANDIĞINDA, BÜYÜK BİR ADEZYON ( ALT YAPIYA YAPIŞMA ) KAYBI OLUŞUR. RH= %85 VEYA T ÇELİK-DP>= 3 C KURU YÜZEY TARİFİ NEDİR ? BOYALARDA İSTENEN İYİ ÖZELLİKLER A- SU ÇEÇİRMEZLİK-WATER IMPERMEABİLİTY. -->AL PİGMENTASYON-EPOXY-COAL TAR B- AŞINMAYA DİRENÇ- ABRASION RESISTANCE--> SAF EPOXY--COAL TAR C- ADHESION-ALT YAPIYA YAPIŞMA.---> EPOXY- COAL TAR SONUÇ: MAL SAHİBİNİN NE İSTEDİĞİ TAM OLARAK ANLAŞILMADIKÇA, SPESİFİKASYONUN GERÇEK BİR TEMELİ OLAMAZ. ÇOKLUKLA , KABUL EDİLEBİLİR ATÖLYE, YÜZEY BLASTİNG HAZIRLIĞI METODU, İYİ KALİTE BİR ANTİKOROZİF SİSTEM, UZUN ÖMÜRLÜ BİR SİSTEM, MÜŞTERİYİ TATMİN EDİCİ BİR SONUÇ VERECEKTİR.

31 KOROZYON VE KATODİK KORUMA
OKSİDASYON REAKSİYONU-METALİK KOROZYON Demir madeni ISI DEMİR METALİ OKSİJEN SU PAS DEMİR OKSİT KİMYASAL OLARAK DEMİR MADENİNE BENZER BİR YAPI GERİ DÖNÜŞÜMLÜ REAKSİYON STABİL NON-STABİL LOW ENERGY HİGH ENERGY DEMİR ATOMU ( Fe) Demir iyonu ( Fe++) + 2e ( elektron) Metal atomunun metal iyonuna dönüşümü.---Anodik Reaksiyon Ortamda bir elektrolit var ise--Deniz suyu-tatlı su--Oksijen elektrokimyasal olarak hydroksile döner. 1- 2- Oksijen O2 + Su ( 2 H2O) + Elektronlar ( 4e) Hidroksil iyonları (4 OH-) Katodik reak

32 KOROZYON VE KATODİK KORUMA
Korozyon elektrokimyasal bir reaksiyondur. HER ZAMAN BİR ANOD BİR KATOD VARDIR VE ELEKTRONLAR ANOTTAN KATODA GÖÇ EDERLER. ANOD HER ZAMAN KOROZYONUN OLDUĞU NOKTADIR. EĞER AKIM VE-VEYA POTANSİYEL FARKI FAZLA İSE KOROZYONDA FAZLA OLUR. ANODU ÖRTMEK SURETİYLE, KOROZYON REAKSİYONUNU DURDURAN BOYA ETKİLİ BİR KOROZYON ÖNLEYİCİDİR. BOYALAR AYNI ZAMANDA BÜNYESİNDE TAŞIDIKLARI KORROZYON İNBİTÖRLERİ YARDIMIYLA (MESELA ÇİNKO KROMAT) DA KOROZYONU ENGELLERLER. ANCAK YÜKSEK PERFORMANSLI BOYALAR BÜNYELERİNDE KOROZYON İNHİBİTÖRLERİ İHTİVA ETMEZLER.

33 KOROZYON-Devamı - METAL/DEMİR MILL SCALE/MENEVİŞ ANOD DEMİR BAKIR
Fe ++ DEMİR BAKIR VOLTS DEMİR ÇİNKO Zn ++ ELEKTRONS - DEMİR MENEVİŞ MİLL SCALE MILL SCALE/MENEVİŞ METAL/DEMİR KATOD

34 KOROZYON-Devamı HAM DEMİR -0.5 İLA -0.8 -0.6 İLA 0.7 GALVANİK SERİ
METALLER NÖTRAL TOPRAK VE SU DENİZ SUYU BAKIR/BAKIR SULFAT KALOMEL REFERANS ELEKTROD-VOLTS YARIM CELL REFERANS ELEKTROD-VOLTS. HAM DEMİRİ KORUR MAGNEZYUM ÇİNKO ALUMINYUM İLA 0.75 HAM DEMİR İLA İLA 0.7 HAM PASLI DEMİR DÖKÜM DEMİR KURŞUN BETON İÇİNDEKİ HAM DEMİR NİKEL ALAŞIMLARI 0 İLA İLA -0.2 DEMİR KENDİSİNİ FEDA EDER REFERANS HÜCRE ÇEVRE ŞARTLARINA BAĞLI OLARAK POTANSİYEL FARKI DEĞİŞİR, AMA MUKAYESELİ SIRA AYNI KALIR.

35 KOROZYON-Devamı DENEY F.F VE KFERRO CYNATE İHTİVA EDEN
TUZLU JELLO TEPSİSİNE 3 ADET ÇİVİ KOYUNUZ. F.F VE KFERRO CYNATE İHTİVA EDEN +POTASYUM FERRO CYANATE +PHENOL PHTALEIN DEMİR İYONLARI İLE MAVİYE DÖNER -- ANOD OH İYONLARI İLE KIRMIZIYA DÖNER KATOD TUZLU JELLO ÇİNKO BAKIR ÇİVİ ANODE KATOD ANOD

36 KOROZYON HÜCRESİ KATOD ANOD KOROZYON-Devamı PAS
4e- +2 H2O +O OH- ALKALİ ANOD ELEKTRON AKIŞI KOROZYON AKIMI KATOD Fe Fe2 +2e- Fe++ +2 OH- Fe(OH)2 + O2 PAS MENEVİŞ VEYA KÖTÜ KALİTE BOYA SU İÇİNDEKİ METAL İYON METAL ORTAM SUYU + TUZ 2 Fe(OH)2 + O > Fe2O3 2 H2O Pas kırmızı

37 ALKALİ DİRENÇLİ, SUYA DİRENÇLİ, ELEKTRİK DİRENÇLİ
KOROZYON-Devamı KOROZYON AKIMI; DENİZ SUYUNA DALDIRMA HALİNDE GÖZ ÖNÜNE ALINDIĞINDA KATOD’TA // -4 e + H2O + O2 4 OH- ALKALİ 1- Boyanın iyi bir alkali direnci olmalı. 2- Boyanın suya direnci olmalı. ( Suyla teması kesersek korozyon olayı mümkün değildir.) 3- Boya Elektrik geçirimsiz ( NON-Conductive) olmalı, böylece elektronlar boyanın içinde seyahat edememeli. KATOD’TA YÜKSEK BİR POTANSİYEL FARKI VAR İSE; 2e H H2 GAZI ÇIKIŞI BOYA NE KADAR NON KONDUKTİF İSE, HİDROJEN GAZI OLUŞUMU İHTİMALİ O KADAR AZ OLUP BOYANIN YÜZEYDEN ATMASI İHTİMALİ AZALIR ALKALİ DİRENÇLİ, SUYA DİRENÇLİ, ELEKTRİK DİRENÇLİ YETERİ KALINLIKTA EN AZ 200 MİC. DFT.

38 KOROZYONUN HIZLANDIĞI DURUMLAR
KOROZYON-Devamı KOROZYONUN HIZLANDIĞI DURUMLAR KAYNAK FARKLI METALLER METAL GERİLMESİ SOĞUK ALUMINYUM PASLANMAZ BAKIR HAPSOLMUŞ TUZ YARA SICAK FARKLI SICAKLIKLAR ASİDİK DENİZ SUYU BİRİKİNTİSİ LAMİNE ÇELİK / MENEVİŞ İLE KIRILMIŞ MENEVİŞ 240 VOLT,40 AMP KAYNAK AKIMI PİTTİNG HATTI STRAY AKIMI, POWER FROM SHORE

39 KOROZYON-Devamı -- GERİLİM ALTINDAKİ METAL, KESİM YERLERİ,KAYNAKLAR, CİVATALAR, RİVETLER, EKSTRA KORUMAYA İHTİYAÇ GÖSTERİRLER. -- TAVSİYE; GERİLİM ALTINDAKİ METALE EKSTRA KESTİRMA BOYA UYGULA. -- İKİ FARKLI METALİN DİREKT KONTAĞINI KESMEYE ÇALIŞ. -- BOYA İŞLEMİNE BAŞLAMADAN ÖNCE TÜM SUDA ÇÖZÜNEBİLEN TUZLARI, ASİTLERİ VE DİĞER KİRLİLİKLERİ, YÜZEYDEN UZAKLAŞTIR. -- KOROZYONUN SUYA VE OKSİJENE İHTİYACI VARDIR; BAKIM ONARIM BOYASINDA, BOYA MA İŞLEMİNDEN ÖNCE TÜM PİTTİNGLERİN, SCALE (TABAKA PASLAR) VE GEVŞEK PASLARIN , YÜZEYDEN UZAKLAŞTIRILDIĞI VE/VEYA TEMİZLENDİĞİNDEN EMİN OLUNMALIDIR.

40 KOROZYON-Devamı STRAY AKIMI KOROZYONU
STRAY AKIMI ÇOK CİDDİ VE HIZLI BİR KOROZYONA SEBEP OLUR GENELLİKLE TOPRAK ALTI METAL KONSTRÜKSİYONLARDA GÖRÜLÜR. SU İÇİNDEKİ METAL BORULAR, ÇELİK YAPILAR- BARGE LAR V.S KAYNAĞI İYİ TOPRAKLANMAMIŞ, DC YÜKSEK VOLTAJ HATLARIDIR. BOYAMA İŞLEMİ , GENELLİKLE BÖYLE BİR KOROZYON PROBLEMİNDE İYİ BİR ÇÖZÜM DEĞİLDİR. *** YÜKSEK VOLTAJ ENERJİ HATLARI *** DC KAYNAK TRANSFORMATÖRLERİ *** TOPRAKALTI ENERJİ HATLARI *** DİĞER ESRARENGİZ KAYNAKLAR.

41 KOROZYON-Devamı STRAY AKIMI KOROZYONU
STRAY AKIMI ÇOK CİDDİ VE HIZLI BİR KOROZYONA SEBEP OLUR TAMAMEN İNSULE EDİLMİŞ BİR KABLO KULLANMADAN, ASLA TOPRAKLAMA YAPMA,TOPRAKLAMAYI ENERJİ KAYNAĞINDA YAP.

42 KOROZYON-Devamı + YANLIŞ DOĞRU STRAY AKIMI KAYNAK KABLOSU
KAYNAK TRANSFORM. KAYNAK KABLOSU YANLIŞ DOĞRU

43 POTANSİYEL FARKI VE KOROZYONUN DERECESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
KOROZYON-Devamı POTANSİYEL FARKI VE KOROZYONUN DERECESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ DENİZ SUYU İÇİNDEKİ ÇELİĞİN POTANSİYEL FARKI REF. AG/AG CL MİLİVOLTS -300 -400 -500 -600 -700 -800 -900 -1000 -1100 -1200 -1300 -1400 CİDDİ BİR KOROZYON ARTIŞI BÖLGESİ KATODİK KORUMA YOK NORMAL POTANSİYEL METAL DENİZ SUYU İÇİNDE KORUMA ALTINDA HAFİF KOROZYON DOĞRU KORUYUCU POTANSİYEL ÇİNKO ANOD KULLANILIYOR ARTAN AŞIRI KORUMA HALİ MAGNEZYUM ANOD ÇOK FAZLA AKIM MEYDANA GETİRİYOR ARTAN ALKALİ KONDİSYON KALKERİMSİ DEPOZİTLER BLİSTERİNG ARTAN HYDROJEN GAZI ÇIKIŞI ADEZYON KAYBI KABARMA,KALKMA,FLAKING PAS TABAKASI KALDIRMA