2. DURAN VARLIKLAR 1.

... konulu sunumlar: "2. DURAN VARLIKLAR 1."— Sunum transkripti:

1 2. DURAN VARLIKLAR 1

2 DURAN VARLIKLAR Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar. - Ticari Alacaklar - Diğer Alacaklar - Mali Duran Varlıklar - Maddi Duran Varlıklar - Maddi Olmayan Duran Varlıklar - Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar - Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları - Diğer Duran Varlıklar

3 DURAN VARLIK MALİ DURAN VARLIK MADDİ DURAN VARLIK MADDİ OLMAYAN

4 DURAN VARLIK MALİ DURAN VARLIK MADDİ DURAN VARLIK MADDİ OLMAYAN
ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIK

5 DURAN VARLIK MALİ DURAN VARLIK MADDİ DURAN VARLIK MADDİ OLMAYAN
ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIK DİĞER DURAN VARLIK

6 DURAN VARLIK MALİ DURAN VARLIK MADDİ DURAN VARLIK MADDİ OLMAYAN
24 25 26 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIK DİĞER DURAN VARLIK 27 29

7 BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR
10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL DEĞERLER 12 TİCARİ ALACAKLAR 13 DİĞER ALACAKLAR 15 STOKLAR 18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

8 MALİ DURAN VARLIKLAR Mali duran varlıklar hesap grubunda; uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul kıymetlerle, paraya dönüşme niteliğini kaybetmiş uzun vadeli menkul kıymetler izlenir. Ayrıca, diğer bir işletmeye veya bağlı ortaklığa ortak olmak amacıyla edinilen sermaye paylarının yer aldığı grup olarak tanımlanmıştır.

9 2 DURAN VARLIKLAR 20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR
24 MALİ DURAN VARLIKLAR 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 241 BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 242 İŞTİRAKLER 243 İŞTİRAKLERDE SERMAYE TAAHHÜTLERİ HESABI 244 İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR (ŞİRKETLER) 246 BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ HESABI 247 BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR 249 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

10 BAĞLI OLMAMAK ŞARTIYLA
MENKUL KIYMETLER SERBEST BAĞLI OLMAMAK ŞARTIYLA Hisse Senedi Tahvil – Senet – Bono 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI

11 SERBEST MENKUL KIYMETLER Amaç: SPEKÜLATİF
..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU 3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR TAHVİL SENET BONO DEVLET TAHVİLİ HAZİNE BONOSU HİSSE SENEDİ BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU SERBEST MENKUL KIYMETLER 11 MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI Amaç: SPEKÜLATİF

12 Amaç: YATIRIM BAĞLI MENKUL KIYMETLER ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR TAHVİL SENET BONO DEVLET TAHVİLİ HAZİNE BONOSU HİSSE SENEDİ BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER Amaç: YATIRIM 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI BAĞLI MENKUL KIYMETLER

13 Amaç: YATIRIM BAĞLI MENKUL KIYMETLER ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR TAHVİL SENET BONO DEVLET TAHVİLİ HAZİNE BONOSU HİSSE SENEDİ BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER Amaç: YATIRIM 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI BAĞLI MENKUL KIYMETLER 24 MALİ DURAN VARLIK. 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER

14 MENKUL KIYMETLER 11 MENKUL KIYMETLER 24 MALİ DURAN VARLIKLAR
Serbest (kısa süreli) Bağlı (uzun süreli) 110 HİSSE SENETLERİ 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI

15 HİSSE SENETLERİ 11 MENKUL KIYMETLER 24 MALİ DURAN VARLIKLAR
Serbest (kısa süreli) Bağlı (uzun süreli) 110 HİSSE SENETLERİ 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER < %10 242 İŞTİRAKLER %10-%50 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR > %50

16 MALİ DURAN VARLIKLAR Bağlı menkul kıymetler hesabında, sağladığı oy hakkı veya yönetime katılma hakkı % 10'un altında olan hisse senetleri ile bir yıldan daha uzun sürede paraya dönüşecek diğer menkul kıymetler izlenir. Bu menkul kıymetler, uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar sonucu işletme varlıkları içinde yer aldığı gibi, paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için de elde tutulabilir. İştirakler hesabında, sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkı en az % 10 ile en fazla % 50 olan işletmeler izlenir. Bağlı ortaklıklar hesabında, sağladığı oy veya yönetime katılma hakkı % 50 oranından fazla olan sermaye payları izlenir.

17 ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR HİSSE SENEDİ Amaç: SPEKÜLATİF BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 24 MALİ DURAN VARLIK. 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 242 İŞTİRAKLER 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR

18 ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR HİSSE SENEDİ % 10’un altında BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 24 MALİ DURAN VARLIK. Amaç: YATIRIM 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 242 İŞTİRAKLER 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR

19 ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR HİSSE SENEDİ % 10 ile % 50 arasında BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 24 MALİ DURAN VARLIK. Amaç: YATIRIM 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 242 İŞTİRAKLER 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR

20 ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR HİSSE SENEDİ % 50’nin üzerinde BİZİM ŞİRKETİN BİLANÇOSU 11 MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 24 MALİ DURAN VARLIK. Amaç: YATIRIM 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER 242 İŞTİRAKLER 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR

21 MALİ DURAN VARLIKLAR Örnek: İşletme X İşletmesi’ne TL. sermaye payı ile ortak olmayı taahhüt etmiş ve TL.’lik taahhüdünü nakit olarak yerine getirmiştir. Bu yatırımla ilgili şirketin % 35 payla ortağı olunmaktadır. Örnek: İşletmenin bağlı ortaklığı konumunda olan Y İşletmesi’ndeki sermaye payında TL.’lik değer düşüklüğü olduğu saptanmıştır. 242-İŞTİRAKLER 243-İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ 60 000 243-İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ 100-KASA 20 000 654-KARŞILIK GİDERLERİ 247-BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 85 000

22 2 DURAN VARLIKLAR 20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR
24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ 252 BİNALAR 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259 VERİLEN AVANSLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

23 MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi duran varlıklar; işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur. - Arazi ve Arsalar - Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri - Binalar - Tesis, Makine ve Cihazlar - Taşıtlar - Demirbaşlar - Diğer Maddi Duran Varlıklar - Birikmiş Amortismanlar (-) - Yapılmakta Olan Yatırımlar - Verilen Avanslar

24 MADDİ DURAN VARLIKLAR Satın alma:
Maddi duran varlıklar, alış maliyeti ile muhasebeleştirilirler. Alış maliyeti, maddi duran varlığın alış fiyatı ile gümrük vergileri, taşıma sırasındaki sigorta giderleri, taşıma ve montaj giderlerinden meydana gelmektedir. Ülkemizdeki vergi mevzuatına göre, işletmeler satın aldıkları arazi veya arsalar için yaptıkları noter harcı, mahkeme ve benzeri giderleri arazi veya arsaların alış maliyetine katabildikleri gibi; bu tip giderler genel giderler olarak da işleme tabi tutulabilirler.

25 25 MADDİ DURAN VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
MALİYET BEDELİ ile... İMAL/İNŞAA BEDELİ ile... YURT İÇİ SATINALMA Maliyet Bedeli = Alış Bedeli + Sigorta Giderleri + Taşıma Giderleri + Komisyon Giderleri + Montaj Giderleri + Özel Tüketim Vergisi + Noter – Tapu – Mahkeme YURT DIŞI SATINALMA Maliyet Bedeli = Alış Bedeli + Sigorta Giderleri + Taşıma Giderleri . + Gümrük Vergisi + Kredi Faizleri KENDİ ÜRETME İmal/İnşaa Maliyeti = + Hammadde ve Malzeme Gid. + İşçilik Giderleri + Diğer Üretim Giderleri Ayrıca değer artırıcı harcamalar da maliyet bedeline eklenir

26 Alım esnasında yapılan giderler Daha sonra yapılacak giderler
Yeni alınan arsa ve arazi üzerinde daha önceden varolan yapıların yıkılması sırasında ödenen tutarlar dahil, tapu, alımla ilgili vergiler ve harçlar... 250 ARAZİ VE ARSALAR Noter, tapu, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, emlak alım vergisi ile diğer gider ve harçlar... 252 BİNALAR Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, binek oto.ların KDV’si, taşıt alım vergisi ve özel tüketim vergisi ve harçlar... 254 TAŞITLAR Komisyon, sigorta, taşıma, kurulum - montaj ve özel giderler... 255 DEMİRBAŞLAR MALİYETE EKLENEBİLİR ! GİDER YAZILABİLİR ! Alım esnasında yapılan giderler Daha sonra yapılacak giderler

27 BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler
Duran varlığa yazma (maliyete ekleme) “AKTİFLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. Duran varlığa yazmama (gider yazma) “GİDERLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler ÖRNEK: TL’ye alınan taşıt için TL masraf yapılmış...

28 BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler
Duran varlığa yazma (maliyete ekleme) “AKTİFLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. Duran varlığa yazmama (gider yazma) “GİDERLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler ÖRNEK: TL’ye alınan taşıt için TL masraf yapılmış... 254 TAŞITLAR 795 VERGİ RESİM HARÇLAR 100 KASA 26.000 4.000 30.000

29 BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler
Duran varlığa yazma (maliyete ekleme) “AKTİFLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. Duran varlığa yazmama (gider yazma) “GİDERLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. BİLANÇO Aktifler GELİR TABLOSU Giderler ÖRNEK: TL’ye alınan taşıt için TL masraf yapılmış... 254 TAŞITLAR 795 VERGİ RESİM HARÇLAR 100 KASA 26.000 4.000 30.000 254 TAŞITLAR 100 KASA 30.000

30 Duran varlığa yazma (maliyete ekleme) “AKTİFLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir.
Duran varlığa yazmama (gider yazma) “GİDERLEŞTİRME” kavramı ile ifade edilir. ..... ŞİRKETİNİN 2006 BİLANÇOSU ..... ŞİRKETİNİN 2006 BİLANÇOSU 1. DÖNEN VARLIKLAR 2. DURAN VARLIKLAR 3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR 1. DÖNEN VARLIKLAR 2. DURAN VARLIKLAR 3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 254 TAŞITLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 254 TAŞITLAR

31 DURAN VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Satın alma: Satıldıklarında 41 DURAN VARLIKLAR. XX.- 100 KASA HS. ………………… / 42 100 KASA HS. XX.- DURAN VARLIKLAR. Kar / Zarar durumu yok /

32 DURAN VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
23 Nolu Yevmiye: TL’ye alınan Duran Varlık TL’ye satılırsa: 24 Nolu Yevmiye: TL’ye alınan Duran Varlık TL’ye satılırsa: 23 100 KASA HS. DURAN VARLIKLAR. DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR Olumlu satış / 649 24 100 KASA HS. DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR DURAN VARLIKLAR. Olumsuz satış / 659

33 MADDİ DURAN VARLIKLAR Yapılmakta Olan Yatırımlar
İşletme tarafından satın alınan veya üretilen ve inşa edilen duran varlıklara yapılan harcamalar, bu duran varlıklar kullanılmaya hazır hale getirilinceye kadar "Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında muhasebeleştirilir. İlgili duran varlık kullanılmaya hazır hale gelince, bu hesapta oluşan maliyet ilgili duran varlık hesabına devredilir.

34 MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: İşletme, yönetim binası olarak kullanmak üzere bina inşaatına başlamış ve çeşitli tarihlerde TL.’lik, TL.’lik ve TL.’lik harcamalarda bulunmuştur. Bu harcamalar ve KDV ödemeleri peşin olarak gerçekleştirilmiştir. Bu harcamalar sonucunda bina kullanım amacına hazır duruma gelmiştir. 258-YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 30 000 3 000 33 000 258-YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 20 000 2 000 22 000 258-YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 25 000 2 500 27 500 252-BİNALAR 258-YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 75 000

35 AMORTİSMANLAR 257- Birikmiş Amortismanlar (Maddi duran varlıklar için)
268- Birikmiş Amortismanlar (Maddi olmayan duran varlıklar için) 278- Birikmiş Tükenme Payları (Özel tükenmeye tabi varlıklar için) Boş arazi ve arsalar dışında kalan maddi duran varlık maliyetlerinin gider haline getirilmesinde ve dönemsel olarak maliyetlere yüklenecek tutarın tahmin edilmesinde şu unsurlar gözönünde bulundurulur: 1- Amortisman matrahı 2- Hurda değer 3- Tahmini hizmet süresi (Faydalı – ekonomik ömür)

36 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
Eşit Tutarlar Yöntemi M = Amortisman matrahı (duran varlığın elde edilme maliyeti veya o yıla ilişkin değer) H = Hurda değer n = Hizmet süresi (yıl olarak) A = Yıllık amortisman tutarı a = Amortisman oranı A = (M – H) / n veya A = M x a a = 1 / n veya a = A / (M – H)

37 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
Eşit Tutarlar Yöntemi Örnek: İşletme, elde edilme maliyeti TL. olan bir demirbaş satın almıştır. Demirbaşın hurda değerinin TL. ve faydalı ömrünün 4 yıl olduğu saptanmıştır. A = ( – 2 000) / 4 A = a = 1 / 4 = 0.25 veya a = / ( – 2 000) = 0.25 A = x 0.25 =

38 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
AMORTİSMAN TABLOSU Yıllar Yıllık Amortisman Tutarı Birikmiş Amortismanlar Duran Varlığın Kalan Değeri 42 000 1 10 000 32 000 2 20 000 22 000 3 30 000 12 000 4 40 000 2 000

39 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
Azalan Bakiyeler Yöntemi Örnek: İşletme, elde edilme maliyeti TL. olan bir demirbaş satın almıştır. Demirbaşın hurda değeri bulunmamaktadır ve faydalı ömrü 4 yıldır. a = 1 / 4 = 0.25 a = 0.25 x 2 = 0.50 A = M x 0.50

40 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
AMORTİSMAN TABLOSU Yıllar Yıllık Amortisman Tutarı Birikmiş Amortismanlar Duran Varlığın Kalan Değeri 40 000 1 20 000 2 10 000 30 000 3 5 000 35 000 4

41 AMORTİSMANLAR-Hesaplama Yöntemleri
Kuramsal olarak yılın birimleri (aylar veya günler) için amortisman hesaplanabilir. Ülkemizde, sadece binek otomobilleri için aylık amortisman ayrılır. Örnek: İşletme Kasım ayında TL. tutarında bir binek otosunu peşin bedelle satın almıştır. Otonun ekonomik ömrü 8 yıldır. İşletme eşit tutarlar yöntemine göre amortisman ayırmaktadır. A = / 8 = 9 000 2 Aylık Amortisman Tutarı = / 6 = 1 500 veya a = 1 / 8 = 0.125 A = x = 9 000

42 AMORTİSMANLAR-Kayıt Yöntemleri
Endirekt Yöntem: Yıllık amortisman tutarı, faaliyet gider hesabını temsil eden amortisman giderleri hesabına borç; "Birikmiş Amortismanlar" hesabına alacak olarak kaydedilir. 760-PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 1 500

43 AMORTİSMANLAR-Kayıt Yöntemleri
Her yıl amortismanlarla ilgili kayıtlar yapıldığı takdirde; faydalı ömrün sonunda varlık hesabı ile birikmiş amortismanlar hesabı kalanları birbirine eşit olur. Varlık hesabı, birikmiş amortismanlar hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır: 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 254-TAŞITLAR 72 000

44 MADDİ DURAN VARLIKLAR Amortismana tabi maddi duran varlıkların satılması Örnek: Alış maliyeti TL. olan bir demirbaş, TL.’ye peşin bedelle satılmıştır. Satış tarihinde demirbaşın TL.’lik kısmı itfa edilmiştir. Bu işlemle ilgili KDV peşin tahsil edilmiştir. Örnek: Alış maliyeti TL. olan bir demirbaş, peşin bedelle TL.’ye satılmıştır. Satış tarihinde demirbaşın TL.’lik kısmı itfa edilmiştir. 100-KASA 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 659-DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR 255-DEMİRBAŞLAR 391-HESAPLANAN KDV 18 700 18 000 5 000 40 000 1 700 100-KASA 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 255-DEMİRBAŞLAR 391-HESAPLANAN KDV 649-DİĞER OLAĞAN GELİR VE KAR. 33 000 18 000 40 000 3 000 8 000

45 MADDİ DURAN VARLIKLAR Amortismana tabi maddi duran varlıkların satılması Örnek: Alış maliyeti TL. olan bir demirbaş, peşin bedelle TL.’ye satılmıştır. Satış tarihinde demirbaşın TL.’lik kısmı itfa edilmiştir. 100-KASA 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 255-DEMİRBAŞLAR 391-HESAPLANAN KDV 649-DİĞER OLAĞAN GELİR VE KAR. 33 000 18 000 40 000 3 000 8 000

46 MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi duran varlık yenileme fonunun ayrılması
Maddi duran varlık yenileme fonunun kullanılması Örnek: İşletme, sattığı demirbaşın yerine TL.’ye ve peşin bedelle yeni bir demirbaş satın almıştır. Demirbaşın hizmet süresi beş yıldır ve hurda değeri yoktur. Amortismanlar eşit tutarlar yöntemine göre hesaplanmaktadır. 649-DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 549-ÖZEL FONLAR -MDV Yenileme Fonu 8 000 255-DEMİRBAŞLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 55 000 549-ÖZEL FONLAR -MDV Yenileme Fonu 770-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 8 000 2 000 10 000

47 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Maddi olmayan duran varlıklar; herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur. - Haklar - Şerefiye - Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri - Araştırma ve Geliştirme Giderleri - Özel Maliyetler - Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar - Birikmiş Amortismanlar (-) - Verilen Avanslar

48 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Örnek: İşletme, peşin bedelle TL.’ye bir patent hakkı satın almıştır. Yapılan noter vb. giderler için TL. ödenmiştir. Bu işlemlere ilişkin KDV peşin ödenmiştir. Bu işlem iki türlü muhasebeleştirilebilir: 260-HAKLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 40 000 4 000 44 000 260-HAKLAR 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 35 000 3 500 38 500 770-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 191-İNDİRİLECEK KDV 100-KASA 5 000 500 5 500

49 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Özel Maliyetler: İşletmelerin uzun vadeli sözleşmelerle kiraladıkları gayrimenkullarda normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, faaliyetlerini yürütmek amaçlarıyla yaptıkları değişikliklere ve eklere ilişkin giderlere özel maliyet bedeli denir. Kira sözleşmesi sonunda gayrimenkuldaki bu değişiklikler ve ekler bedelsiz olarak gayrimenkul sahibine bırakılır.

50 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Örnek: İşletme, satış mağazası olarak kiraladığı binada asansör tesisatı kurdurmuştur. Bu işlemle ilgili olarak TL. ve KDV’si için borçlanılmıştır. 264-ÖZEL MALİYETLER 191-İNDİRİLECEK KDV 329-DİĞER TİCARİ BORÇLAR 33 000

51 AMORTİSMANLAR Maddi olmayan duran varlıklardan kanun, sözleşme veya ilgili aktif değerin niteliği gereği sınırlı bir kullanılma süresine sahip olanlar, bu süre içinde itfa edilirler. Maddi olmayan duran varlıklardan sınırsız bir ömre sahip olanlar için itfa sözkonusu değildir. Şerefiye ile kuruluş ve örgütlenme giderleri muhasebe değeri (kayıtlı değerleri) üzerinden eşit tutarlarda ve beş yıl içinde itfa edilirler. Özel maliyet bedelleri kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilirler. Kira süresi dolmadan, kiralanan yerin boşaltılması durumunda; henüz itfa edilmemiş olan giderler, boşaltma yılında bir defada gider yazılır.

52 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
Özel tükenmeye tabi varlıklar; işletildikçe içindeki cevherlerin azalması nedeniyle maddi değerlerini kaybeden madenler, petrol kuyuları, taş ocakları ve benzeri maddi duran varlıklardan meydana gelmektedir. Bu varlıklar maliyet değeri ile muhasebeleştirilirler. İlgili doğal kaynakların işletilmesi, toprak zeminin kaldırılması ve madenlerin çıkarılması sırasında yapılan giderler de doğal kaynakların maliyet değerlerine eklenir. Bu giderlerin doğal kaynakların maliyetlerine katılabilmesi için, doğal kaynaklarda meydana getirilen binalar, tesisler vb. maddi duran varlıkların maliyetleri kapsamına girmeyen giderler olmalıdırlar.

53 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
Arama Giderleri Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Birikmiş Tükenme Payları (-) Verilen Avanslar

54 Değer artırıcı harcamalar, Varlık satışı sonucunda fark (679/689)
25.MADDİ DURAN VARLIKLAR Değer artırıcı harcamalar, Varlık satışı sonucunda fark (679/689) 54

55 26. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ve belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ile bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır. 260 Haklar Hesabı 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 269 Verilen Avanslar Hesabı 55

56 26.MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260 Haklar hesabı Bedeli karşılığı edinilen imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır. 267 Diğer maddi olmayan duran varlıklar hesabı Sayılanlar dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlenmesi için kullanılır. 268 Birikmiş amortismanlar hesabı (-) Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır. 269 Verilen avanslar hesabı Maddi olmayan duran varlıklarla ilgili olarak gerek yurtiçi gerekse yurt dışındaki kişi ve kuruluşlara yapılan avans ödemelerinin izlenmesi için kullanılır. 56

57 103 Verilen Çekler 260 Haklar Hesabı 2.200.- 2.200.- 268 Birikmiş
26.MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR DSİ TL bedelle muhasebe yazılımı satın alınmıştır. 103 Verilen Çekler 260 Haklar Hesabı b) İşletme geliştireceği ürün için KDV(%18) araştırma geliştirme harcaması yapmıştır. (b) Tamamı amortismana tabi tutulan hak kayıtlardan çıkarılmıştır. (5 yıl) 268 Birikmiş Amortismanlar 260 Haklar Hesabı 57

58 27. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
Belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre sahip olan giderlerin izlenmesi için kullanılır. 271 Arama Giderleri Hesabı 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hesabı 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (-) 279 Verilen Avanslar Hesabı 58

59 27. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
271 Arama giderleri hesabı Arama amacı ile yapılan giderlerin izlenmesi için kullanılır. 272 Hazırlık ve geliştirme giderleri hesabı Maden üstündeki örtüyü kaldırmak veya yer altındaki maden yataklarına girmek; petrol işlemlerinden kuyu açma, temizleme ve benzeri işlerle ilgili giderlerin izlenmesi için kullanılır. 278 Birikmiş tükenme payları hesabı (-) Özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemler için ayrılacak tükenme paylarının izlenmesi için kullanılır. 279 Verilen avanslar hesabı Özel tükenmeye tabi varlıklar için yapılan avans ödemelerinin izlenmesi için kullanılır. 59

60 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı
29. DİĞER DURAN VARLIKLAR Duran varlık niteliği taşıyan ve duran varlık hesap gruplarına girmeyen, diğer duran varlıklar ile ilgili duran varlık hesaplarından, bu gruptaki hesaplara aktarılan amortismana tabi varlıkların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için kullanılır. 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 295 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-) 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 60

61 29. DİĞER DURAN VARLIKLAR 293 Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar hesabı Tedbirli satın alma ve üretme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle işletmede bulunan ve işletmenin bir yıllık dönemden sonra kullanacağı stokların izlenmesi için kullanılır. 294 Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabı Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma ve satış olanaklarını yitiren stoklar ile maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 295 Peşin ödenen vergiler ve fonlar hesabı İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergiler ve fonların izlenmesi için kullanılır. 61

62 29. DİĞER DURAN VARLIKLAR 297 Diğer çeşitli duran varlıklar hesabı Kendi grubu içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır. 298 Stok değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-) Grupta yer alan stokların yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ve bozulma, çürüme, kırılma, çatlama, paslanma, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklikleri nedeniyle stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması veya bunun dışında diğer nedenlerle piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. 299 Birikmiş amortismanlar hesabı (-) Gruptaki amortismana tabi varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının izlenmesi için kullanılır. 62