VERGİ İCRA HUKUNDA HACİZ

... konulu sunumlar: "VERGİ İCRA HUKUNDA HACİZ"— Sunum transkripti:

1 VERGİ İCRA HUKUNDA HACİZ
Toplum halinde yaşayan kimselerin birbirleriyle olan ekonomik ilişkileri dolayısıyla ortaya çıkan borçların yaşamın olağan seyri içinde ödenmesi esas olmakla birlikte, değişik nedenlerle bu borçların ödenmediği görülmektedir.

2 Vergi icra hukukunda haciz uygulamasını incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, başta 6183 sayılı yasa olmak üzere, bu konuyla ilgili düzenlemelere karşılaştırmalı olarak değinilmesi hedeflenmektedir.

3 Çalışma konusu ile ilgili ön bilgilerin verilmesi amaçlanan birinci bölümünde, vergi icra hukukuna ilişkin kavramsal bilgi ve açıklamalara öz olarak yer verilmektedir.

4 İkinci bölümde haciz ile ilgili bilgiler verilerek vergi icra hukukunun hacze ilişkin genel nitelikteki düzenlemeleri aktarılmaktadır.

5 Üçüncü Bölüm, menkul ve gayri menkul malların haczine ayrılmıştır.

6 KAVRAM OLARAK VERGİ İCRA HUKUKU A
KAVRAM OLARAK VERGİ İCRA HUKUKU A. TAKİP HUKUKU(İCRA HUKUKU) KAVRAMİ Takip hukuku,borçların devlet gücü yardımıyla (zorla) yerine getirilmesine yönelik işlemleri düzenleyen kurallar bütünüdür. Borçluların, borçlarını herhangi bir zorlama işlemiyle karşılaşmadan, rızalarıyla ifa etmeleri, kanuna saygı gösterilmesi ve sözleşmelere uyulması gerektiği hakkındakı genel düşüncenin bir sonucudur.

7 Takip hukukunun konusunu oluşturan yerine getirilmemiş borçlar, iki farklı ilişkiden doğabilir. Takip konusu borç özel hukuk ilişkilerinden doğabileceği gibi, kamu hukukuna ilişkin işlemlerden de doğabilir. Bu iki farklı duruma göre borç,ÖZEL BORÇ ve ya KAMUSAL BORÇ niteliğinde olabilmektedir.

8 B. VERGİ İCRA HUKUKU KAVRAMI En doğru ve teknik anlamıyla kamu alacağının zorla tahsil usulünü kapsamaktadır. Vergi icra hukuku, kamu alacağının zorla tahsilinin yanında, devlet açısından kamu alacağının güvence altına alınmasını sağlayıcı bir kısım işlemleri de düzenlemektedir.

9 VERGİ İCRA HUKUKUNUN GEREKÇESİ Vergi icra hukunda alacaklı konumundakı vergi dairesi, alacaklı kimliğiyle işleme taraf olmasının yanında, cebri tahsil işlemleri söz konusu olduğunda ise çözüm mercii olmaktadır. Hem alacakli hem cozum mercii ayni taraf oldugundan mukellefin haklarinin bilinmesi hangi usule tabi oldugunu bilebilmesi adina ayri bir icra kanunu olarak duzenlenmesine gerek duyulmustur.

10 VERGİ İCRA HUKUKU KAYNAKLARI sayılı kanun Vergi icra hukukunun en temel kaynagidir sayili kanunda acikca atif yapilmasi durumunda icra iflas kanunu maddeleri de uygulanmaktadir.

11 A-HACİZ KAVRAMI Takibin kesinleşmiş olmasına rağmen, borçlu borcunu ödememekte ısrar ederse, alacaklı borçlunun takibini devam edilmesini isteyebilir. Bu taktirde icra dairesi tarafından borçlunun uhdesinde bulunan para, mal ve hakları haczeder. İcra hukukunun ana kuralı alacaklının para ile tatmin edilmesi olduğundan, haczedilen değerler paraya çevrilirve elde edilen para takip isteyen alacaklıya ödenir.

12 Temel amacı, borçlunun cezalandırılması değil: alacaklı kişi veya kuruluşların alacaklarının tahsil edilmesini sağlamaktır. Bir alacağın haciz işlemine konu olabilmesi için aşağıdakı koşulların birlikte yerine gelmiş olması gerekmektedir.

13 Öncelikle, takip konusu bir para alacağı olmalı ve bu alacak yapılan takip sonucunda kesinleşmiş olmalıdır. İkinci olarak, alacaklının (Vergi Dairesi) kesinleşmiş durumdakı alacağı için açıkça haciz talebinde bulunması gerekmektedir.Son olarak icra memuru, takip konusu kesinleşmiş alacağı karşılayacak miktar ve değerdeki, borçlunun parasal değer taşıyan ve yasalarla haczedilemeyeceği açıkça öngörülmemiş olan mal ve haklarına hukuken el koymuş olmalıdır.

14 B- HACZİN HUKUKİ NİTELİĞİ Haciz yoluyla borçlunun malları üzerinde yapılan tasarruf bir idari işlemdir. İcra ve iflas hukukunda haciz ancak bir yargıç kararıyla ve icra dairelerince uygulanabildiği halde, vergi icra hukukunda idari bir tasarruf niteliği taşıyan icrai bir kararla ve idarenin resen hareket yetkisi çerçevesinde uygulanmaktadır.

15 İcra ve iflas hukuku ve vergi icra hukuku alanlarında gerçekleştirilen haciz uygulamalarındaki başlıca farklılıklar aşağıda değişik açılardan yer almaktadır. Talebe bağlılık açısından: Hacze yetkili birim açısından: Hacizden vazgeçme açısından: Haczin düşmesi açısından:

16 MÜLKİYETİ TARTIŞMALI MALLARIN HACZİ 1
MÜLKİYETİ TARTIŞMALI MALLARIN HACZİ 1.GENEL OLARAK Haciz, borçlunun elindeki mallar üzerinde olduğu gibi, mülkiyeti borçluya ait olmakla birlikte üçüncü kişilerin elinde bulunan mallar üzerinde de yapılabilir. Borçlu tarafından başkasının olduğu beyan veya üçüncü şahıs tarafından ihtiyaten haciz veya istihkak iddia edilmiş bulunan malların haczi en sonraya bırakılır. ???

17 Tahsil dairesinin amacı, kamu alacağının tahsil güvenliğini sağlamaktadır ve buna yetecek miktarda malı haczedebileceği öngörülmüştür. Mülkiyet konusu belirli olmayan, üzerinde üçüncü kişiler lehine şerh bulunan malların haczinin en sona bırakılacağı hükmünü geniş anlamda, gerekmedikçe bu tür mallar haczedilmez şeklinde de yorumlamak mümkündür. Borçlunun tartışmalı durumda olmayan malların borcu kısmen veya tamamen karşılamadığı durumlarda mümkün olabilir.

18 B- HACZE KATILMA Haciz yoluyla takip edilen borçlu, birden fazla sayıda kişiye borçlu olabilir. Birden fazla alacaklının birlikte hareket ederek haciz takibinde bulunmayacağına göre, alacaklılardan birisinin haciz takibi sonucu sadece haczi koyduran alacaklının tatmin edilmesi hakkaniyete uygun değildir. Diğer alacaklıların da bir biçimde tatmin edilmesi gerekir.

19 İntifa Hakkı ve Ortaklaşa Mülkiyette Haciz 6183 sayılı yasanın 63
İntifa Hakkı ve Ortaklaşa Mülkiyette Haciz 6183 sayılı yasanın 63. maddesinde Tahsil dairesi, borçlunun haklarını tasfiye bakımından onun haiz olduğu bütün selahiyetleri kullanarak bir intifa hakkı veya taksim edilmemiş bir miras veya iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesi gibi malların paraya çevrilebilir hale gelmesini genel hükümler dairesinde sağlar. Bu suretle paraya çevrilebilir hale gelen mallar hakkında da bu kanun hükümleri tatbik olunur

20 Alacaklı kamu idaresi maddede yer alan haklar ve payların paraya çevrilmesi aşamasına gelinceye kadar hükümlere göre hareket edecek, paraya çevrilme aşamasından sonra satış işlemi 6183 sayılı yasaya göre gerçekleştirecektir.

21 İSTİHKAK İDDİALARI Borçlu Elinde Haczedilen Mallara Karşı Tahsil dairesi,haciz zaptını aldığı tarihten itibaren 7 gün içinde iddiayı reddetmediği taktirde istihkak iddiasını kabul etmiş sayılır. Üçüncü şahıs, tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz etmediği taktirde istihkak iddiası dinlenmez.

22 1. Kamu Kuruluşlarının Yaptığı Hacizlerde Takip edilen borçlunun birden fazla kamu kuruluşuna borçlu olduğu durumlarda, diğer kuruluşların hacze katılma şartları, ve alacakların tahsil sırası, 69 uncu maddede düzenlenmiş bulunmaktadır. Her amme idaresi, diğer bir amme idaresi tarafından yapılan hacizlere, amme alacağı bu haciz tarihinden önce tahakkuk etmiş olmak şartıyla haczedilen mallardan herhangi biri paraya çevrilinceye kadar iştirak edebilir.

23 2. Üçüncü Kişilerin Yaptığı Hacizlerde Kamu kuruluşlarının üçüncü kişiler tarafından yapılan hacizlere de katılması mümkündür. Üçüncü kişiler tarafından haczedilen mallarda kamu kuruluşlarının hacze katılmasına ilişkin hükümler yasanın 21 inci maddeside düzenlenmiş bulunmaktadır. Üçüncü şahıslar tarafından haczedilen mallar paraya çevrilmeden evvel o mal üzerinde amme alacağı için de haciz konulursa bu alacak da hacze iştirak eder ve aralarında satış bedeli garameten taksim olunur.

24 C- HACZEDİLEMEYECEK MALLAR 1
C- HACZEDİLEMEYECEK MALLAR 1. YASAL DÜZENLEME 1-Devlet malları ile hususi kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar. 2- Borçlunun şahsı ve mesleği için gerekli elbise ve eşyası ile, borçlu ve ailesine gerekli olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası, 3- Vazgeçilmesi kabul olmayan mutfak takımı ve pek lüzumlu ev eşyası, 4- Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve taşıtları ve diğer teferruat ve tarım aletleri; çiftçi değilse sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edavatı ve kitapları; arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük taşıt sahiplerinin ancak geçimlerini sağlayan taşıt vasıtaları,

25 5- Borçlunun veya ailesinin geçimleri için gerekli ise, borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları, 6- Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malul olanlara bağlanan emekli aylıkları ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalış ikramiyeleri, 7- Bir yardım sandığı veya derneği tarafından hastalık,zaruret ve ölüm gibi hallerde bağlanan aylıklar, 8- Vücut ve sağlık üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak zarar görenin kendisi veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi gereken paralar,

26 9- Askerlik malullerine, şehit yetimlerine verilen harb malüllüğü zammı ile, 1485 saylı Kanun gereğince verilen tekel beyiyeleri, 10- Borçlunun haline münasip evi ancak evin değeri fazla ise bedelinin haline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere, haczedilerek satılabilir sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar.

27 Asgeri ücreti aşmayan aylık gelirlerinin onda birinden fazlası haczolunamaz Hacizli mallar satıldıktan sonra 1)Takip, tahsil ve vb masraflar düşülür, 2) Kamu alacağı ve varsa vadesi gelen borçlar düşülür 3)Eğer başka alacaklı kamu idaresi yoksa kalan borçluya verilir.

28 MENKUL VE GAYRİMENKUL MALLARIN HACZİ

29 Menkul mal, bir yerden başka bir yere götürülübilir eşya ile taşınmaz mülkiyetine girmeyen ve mülk edinilme niteliğinde bulunan doğal güçlerdir. Medeni Kanun`un 632. maddesine göre gayrimenkul, yerinde sabit olan şeyler ve tapu siciline bağımsız ve sürekli olarak kaydedilen haklar ve madenlerden oluşmaktadır.

30 MENKUL MALLARIN HACZİ Menkul malların haczi ile ilgili olarak AATUHK m
MENKUL MALLARIN HACZİ Menkul malların haczi ile ilgili olarak AATUHK m.77 de “Her türlü menkul mallar cins ve nevileri, vasıfları, alametleri.sayı ve miktarları ve tahmin edilen değerleri haciz zaptında tesbit edilmek suretiyle haczolunur” hükmü yer almaktadır.

31 MENKUL MALLARIN HACZİ - El konulan mallar 3 ay icinde satisa cikartilir. - Satis gunu mallarin bulundugu depoda ilan edilir - Satis gunu belirlenmis degerin %75 den az odeme yapilmasi halinde 15 gun icerisinde tekrar satis yapilir. Bu durumda bedel ne olursa olsun satis yapilir. - Satislar sirasinda hicbir alici cikmaz ise 6 ay icerinde pazarlikla satilir.

32 Gayrimenkullerin Haczi - Acik arttirma usulu ile satilirlar
Gayrimenkullerin Haczi - Acik arttirma usulu ile satilirlar. - Satis tarihinden en az 15 gun once gunluk bir Gazetede ilan verilir - Acik arttirmaya katilmak isteyenler gayrimenkul degerinin %7,5 u oraninda teminat gosterilmesi gerekir. - Ilk satista %75 degerine satilmasi amaclanir - %75 deger satilamazsa 7 gun icerisinde 2. acik arttirma yapilir. - Bu durumda en yuksek teklifi yapana satilir. - Ikinci arttirmadada satilamazsa da bir yil icinde tekrar satisa cikartilir. - Hicbir sekilde satilamazsa teferrug (mulkiyeti uzerine alma) islemi icin satis komisionu teklif yapar.