TÜTÜN KULLANIMI ÖNE ÇIKAN SAĞLIK RİSKLERİ

... konulu sunumlar: "TÜTÜN KULLANIMI ÖNE ÇIKAN SAĞLIK RİSKLERİ"— Sunum transkripti:

1 TÜTÜN KULLANIMI ÖNE ÇIKAN SAĞLIK RİSKLERİ
Dilek ASLAN, Meltem ŞENGELEN, Evren KİBAR HUTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı , Batıkent Anadolu Lisesi Eğitim Programı Sunumu

2 İÇERİK Tütün kullanımı ve bilinmesi gerekenler Türkiye’de ve dünyada tütün kullanımı Sağlık riskleri Nargile kullanımı ile ilgili bazı bilgiler

3 Tütün bitkisi

4 TÜTÜN ÜRÜNLERİ Dünyada en sık kullanılan/içilen/tüketilen tütün ürünü sigaradır. bidis in South-East Asia, the chewing of tobacco in India, the smoking of kreteks in Indonesia,

5 SİGARA DUMANI Ana akım Yan akım
Harris JE. Cigarette Smoke Components and Disease: Cigarette Smoke Is More Thana Triad of Tar, Nicotine, and Carbon Monoxide

6 Sigara dumanı Sigarayı içen kişi tarafından sigaradan nefes çekildikten sonra ağız ve burundan dışarıya üflenen duman (ana akım) Sigara içenler çoğunlukla bu dumanı içlerine çekerler Harris JE. Cigarette Smoke Components and Disease: Cigarette Smoke Is More Thana Triad of Tar, Nicotine, and Carbon Monoxide

7 Sigara dumanı Yan akım içe çekilmeyen sigaranın ucundan çıkan dumandır. Sigara dumanından pasif etkilenimin ana kaynağıdır. Harris JE. Cigarette Smoke Components and Disease: Cigarette Smoke Is More Thana Triad of Tar, Nicotine, and Carbon Monoxide

8 SİGARA DUMANI

9 Sigara dumanı 7000’den fazla kimyasal içerir.
Bu kimyasalların yüzlercesi zehirlidir. 70’den fazlası ise kansere neden olur. Kansere neden olanlar Zehirli metaller Zehirli gazlar

10 Sigara dumanı Yan akım kansere neden olan ajanlar açısından daha yoğundur, dolayısıyla ana akıma göre daha zehirli (toksik) özelliktedir. Ana akıma göre daha küçük cisimcikler (partiküller) içerir, dolayısıyla, akciğer ve vücut hücrelerine daha kolay girer.

11 NEDEN BAĞIMLILIK ? Tütün bağımlılığının temel nedeni NİKOTİNdir. (Hukkanen et al., 2005).

12 DİKKAT ! “Düşük katranlı” ya da “light” gibi formlarda pazara sunulan tütün ürünleri diğerleri gibi HASTALANDIRIR ve ÖLDÜRÜR ! Güvenli dozlar bulunmamaktadır.

13 GENÇLER ve bağımlılık Nikotin bağımlılık yapan güçlü bir maddedir.
Her gün 1000 yeni genç nikotin bağımlısı olmaktadır. Tütün kullanımı bağımlılığı çoğunlukla ergenlik ve gençlik döneminde meydana gelmektedir.

14 DÜNYADA TÜTÜN KULLANIMI
Our goal in creating the Tobacco Atlas is to make a powerful tool for action and advocacy. But in order to win the fight against the tobacco industry, we must also rally for policy makers, journalists, and the public to our cause. These aren’t audiences that read Tobacco Control, or research papers. So we have strived take the best, most recent global evidence and clearly illustrate the human and economic toll of the tobacco epidemic in the most approachable way possible – in a way that will empower the tobacco control community to educate the public and inspire new action against tobacco. And to that end we have made this fourth edition of the Atlas the most approachable, open Atlas to date.

15 TÜTÜN KULLANIMI; BİR SALGIN !
Dünyada her yıl 6 milyon kişi tütün kullandığı için ölmektedir. Sigara dumanından pasif etkilenim nedeniyle yılda ’den fazla sayıda ölüm olmaktadır. Çoğunlukla kanser, kalp hastalığı, astım, diğer hastalıklar önde gelen ölüm nedenleridir.

16 TÜTÜN KULLANIMI; BİR SALGIN !
Durum kontrol altına alınmadığında 2030 yılında ölümlerin 8 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Dünyada sigara içicilerinin yaklaşık %80’i düşük ve orta düzey gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerde yaşamaktadırlar.

17 TÜTÜN KULLANIMI; BİR SALGIN !
Tütün kullanımı her yıl aşağıdaki nedenlere bağlı ölümlerin toplamından daha çok sayıda insanın ölümüne neden olmaktadır: HIV/AIDS Madde kullanımı Alkol kullanımı Trafik kazaları Ateşli silah yaralanmaları

18 TÜTÜN KULLANIMI; BİR SALGIN !
Her iki kullanıcısından/içicisinden birisi erken ölmektedir !

19 TÜRKİYE’DE DURUM Our goal in creating the Tobacco Atlas is to make a powerful tool for action and advocacy. But in order to win the fight against the tobacco industry, we must also rally for policy makers, journalists, and the public to our cause. These aren’t audiences that read Tobacco Control, or research papers. So we have strived take the best, most recent global evidence and clearly illustrate the human and economic toll of the tobacco epidemic in the most approachable way possible – in a way that will empower the tobacco control community to educate the public and inspire new action against tobacco. And to that end we have made this fourth edition of the Atlas the most approachable, open Atlas to date.

20 Erişkinler (2012, GYTA) %27,1 (Toplam) %41,5 (Erkek) %13,1(Kadın)

21 http://havanikoru. org. tr/dosya/Docs_Arastirmalar/KYTA_2014_Hd
p 35.

22 GENÇLİK TÜTÜN KULLANIMI ARAŞTIRMASI, TÜRKİYE
2003 ve 2009 yılları Erkek öğrenciler; (%9,4’den %10,2’ye yükselmiştir) Kız öğrenciler; (%3,5’den %5,3’e yükselmiştir) 2009 yılında öğrencilerin yarısı EVLERİNDE ve %80’i de KAMUYA AÇIK KAPALI ALANLARDA sigara dumanından pasif olarak etkilendiklerini belirtmişlerdir. Erguder T, Polat H, Arpad C, Khoury RN, Warren CW, Lee J, Lea V. Linking Global Youth Tobacco Survey (GYTS) data to tobacco control policy in Turkey and Cent Eur J Public Health Mar;20(1):87-91.

23 SAĞLIK RİSKLERİ

24 KRONİK HASTALIKLARI İnme Körlük-katarakt Ağız ve diş sağlığı sorunları
Aort yırtılması Kalp-damar hastalıkları Zatürre Ateroskleroz KOAH Astım, diğer solunum hastalıkları Üreme sistemi sorunları (kısırlık) World Cancer Atlas, p. 110. M-POWER 2011, p 44.

25 KANSER (sigara içimi kanser ölümlerinin %30’undan sorumludur)
Akciğer Ağız boşluğu Burun ve sinüsler Yemek borusu Gırtlak Mide Pankreas Böbrek Üreter Rahim ağzı Yumurtalık Mesane (idrar kesesi) Kolon (kalın barsak) Kan kanseri (AML) World Cancer Atlas, p. 110. M-POWER 2011, p 44.

26 SAĞLIK RİSKLERİ; KANSER
DNA’da tahribat ! Normal koşullarda bağışıklık sistemi kanser hücreleri ile mücadele eder, ancak sigara içeriğindeki maddelerin bu kapasiteyi zayıflattığı yapılan araştırmalarda ortaya konulmuştur.

27 KANSER

28 KANSER

29 SAĞLIK RİSKLERİ; KALP ve DAMAR HASTALIKLARI
Atar damarlarda tahribat Kan profilinde değişiklik Kalp krizi ve inme riski

30 İNME

31 SAĞLIK RİSKLERİ; solunum sİStemİ
Sigara ilk kez içildiğinde vücut bir reaksiyon verir, kişi çoğunlukla öksürür. Akciğerlerdeki savunma mekanizmaları harekete geçer. Sigara içiminin sürmesi ile birlikte, bu mekanizma bozulur. Akciğer artık bu zararlı maddelerden temizlenemez hale gelir. öksürük olur. Bu kez öksürük, sigaranın verdiği zarara yanıt verilemediği için, daha fazla mukus salgılandığı için ve akciğerlerin temizleme görevini sürdüremediği için meydana gelir.

32 SAĞLIK RİSKLERİ; solunum sİStemİ
KOAH

33 SAĞLIK RİSKLERİ; solunum sİStemİ

34 SAĞLIK RİSKLERİ; Şeker HASTALIĞI (dm)
Sigara içimi şeker hastalığının kontrolünü zorlaştırır ! Tip 2 DM riski artar Sigara içen DM’li hastalar daha fazla insüline gereksinim duyarlar.

35 SAĞLIK RİSKLERİ; GEBELİK

36 GANGREN

37 DUMANSIZ TÜTÜN Ağız kanseri Dudak kanseri

38 SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM
Çocukların %40’ı sigara içmeyen erkeklerin %33’ü sigara içmeyen kadınların %35’i risk altında WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. p:21. Mattias Öberg, Maritta S Jaakkola, Alistair Woodward, Armando Peruga, Annette Prüss-Ustün. Worldwide burden of disease from exposure to second-hand smoke: a retrospective analysis of data from 192 countries. Published online November 26, 2010 DOI: /S (10)

39 ERİŞKİNLER ÇOCUKLAR Kesin kanıt Kesin kanıt Anlamlı kanıt
Koroner arter hastalığı Akciğer kanseri Kadınlarda üreme sistemi ile ilgili sorunlar Düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma Anlamlı kanıt İnme Nazal sinüs kanseri Meme kanseri Ateroskleroz KOAH Astım Erken doğum ÇOCUKLAR Kesin kanıt Orta kulak iltihabı Solunum sistemi ile ilgili öksürük, hırıltılı solunum Yetersiz akciğer işlevleri Ani bebek ölüm sendromu Alt solunum yolu hastalıkları Düşük doğum ağırlığı Anlamlı kanıt Lenfoma Lösemi Beyin tümörü Astım

40 ÜÇÜNCÜ EL SİGARA DUMANI
Ortamda sigara içildiğinde, duman ve içeriği saçta, deride, halı-mobilya-oyuncak gibi yüzeylerde bulunur. Bu maddeler ortamda bulunanlar tarafından solunarak, vb. zarar verir.

41 ÜÇÜNCÜ EL SİGARA DUMANI
Daha hızlı ve sık solunum nedeniyle bebekler daha fazla risk altında ! Erişkinlere göre 20 kat fazla risk ! 1. 2. Matt GE, Quintana PJ, Hovell MF, Bernert JT, Song S, Novianti N, Juarez T, Floro J, Gehrman C, Garcia M, Larson S. Households contaminated by environmental tobacco smoke: sources of infant exposures. Tob Control Mar;13(1):29-37. 3. Winickoff JP et al. (Beliefs about the health effects of "thirdhand" smoke and home smoking bans. Pediatrics, 2009: 123(1):e74 -9.

42 NARGİLE Akciğer kanseri, kalp hastalığı, diğer hastalıkları yapacak toksik(zehirli) maddeler içerir. Nikotin nedeniyle bağımlılık gelişir.

43 NARGİLE Sigara içicileri 5-7 dakikada 8-12, 40-75ml hava/nefes çekerler ve bu süre içinde 0,5-0,6ml duman inhale ederler. Nargile içimi genellikle dakika sürer ve bu süre zarfında her birisi 0,15-1 ml arasında değişen nefes/hava çekimi olur. Bu nedenle nargile içiminin bir seansında kişi 100 ve daha fazla sayıda sigara dumanına eşdeğer bir zarar görür.

44 NARGİLE ayrıca; Solunum sistemi hastalıklarına
Gebelik döneminde istenmeyen etkilere, Alerjik reaksiyonlara neden olur.

45 DİKKAT! Son dönemlerde..Aromatik nargile..
Bir aromatik nargile içiminde içe çekilen duman miktarı bir sigaradan içe çekilen duman miktarından çok yüksektir. Nargileden solunan duman, sigara dumanına göre, CO, ağır metaller, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, uçucu aldehitler gibi bir çok toksik maddeyi önemli ölçüde daha fazla içermektedir. Sezer E, Kayım Pıçak Y. Tütün mücadelesi için yeni bir tehdit: Aromatik nargile. . Cumhuriyet Üniversitesi Dergisi 2011;33(1):

46 Soru ve katkılar…