BORSA İSTANBUL ANONİM ŞİRKETİ

... konulu sunumlar: "BORSA İSTANBUL ANONİM ŞİRKETİ"— Sunum transkripti:

1 BORSA İSTANBUL ANONİM ŞİRKETİ
BORSA İSTANBUL YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

2 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
1866 yılında devlet tarafından Osmanlı Devleti’nin ilk borsası, Dersaadet Tahvilat Borsası kuruldu. Borsa’da yerli ve yabancı tahviller ve hisse senetleri, günümüzdeki ifadesiyle borçlanma araçları ve paylar, Avrupa borsalarıyla telgraf irtibatı kurularak işlem görmeye başladı. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

3 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
1929 yılında çıkarılan Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu ile, borsada kaydı olmayan menkul değerlerin alınıp satılması yasaklandı. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

4 BORSA İSTANBUL ANONİM ŞİRKETİ ESAS SÖZLEŞMESİ
30/12/2012 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanun’un 138. maddesi uyarınca borsacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere kurulmuştur.  YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

5 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
AMACI VE FAALİYET KONUSU 1 MADDE 3 Sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Sermaye Piyasası Kurulunca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılabilmesini sağlamak, YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

6 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
AMACI VE FAALİYET KONUSU 2 Bunlara ilişkin alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getirmek veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştırmak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasalar, pazarlar, platformlar ve sistemler ile teşkilatlanmış diğer pazar yerleri oluşturmak, kurmak ve geliştirmek, bunları ve başka borsaları veyahut borsaların piyasalarını yönetmek ve/veya işletmek ve ana sözleşmesinde yazılı olan diğer işlerdir. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

7 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
SERMAYE VE PAY SAHİPLERİ MADDE 6 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

8 8 kişilik yönetim kurulu faaliyette bulunmaktadır.
MADDE 8 Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde 2 (iki) üyesi A Grubu, 3 (üç) üyesi C Grubu pay sahiplerinin önerdiği adaylar arasından olmak üzere genel kurulca seçilen toplam 10 üyeden oluşur. 8 kişilik yönetim kurulu faaliyette bulunmaktadır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

9 Kurumsal Yönetim Komitesi Riskin Erken Saptanması Komitesi
KOMİTELER MADDE 16 Denetim Komitesi Kurumsal Yönetim Komitesi Riskin Erken Saptanması Komitesi YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

10 gözetime yardımcı olmak,
1.DENETİM KOMİTESİ(3) Şirketin finansal tablolarının niteliği ve doğruluğu konusunda yönetim kurulu tarafından gerçekleştirilen gözetime yardımcı olmak, Muhasebe sisteminin uygulanmasını ve verimliliğini izlemek, Bağımsız dış denetim şirketinin atamasının Bu şirketçe verilecek hizmetlerin ön onayını vermek, Bağımsız denetçi ile Şirket arasındaki sözleşmeyi hazırlamak ve denetlemek, Şirketin bağımsız denetim sistemini, kontrol ve iç denetim mekanizmalarının işleyişini ve verimliliğini gözetmek konularında görev yapar. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

11 2.KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ(3)
Şirkette kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanıp uygulanmadığını, uygulanmıyor ise gerekçesini ve bu prensiplere tam olarak uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarını tespit eder ve yönetim kuruluna kurumsal yönetim uygulamalarını iyileştirici tavsiyelerde bulunur. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

12 3.RİSKİN ERKEN SAPTANMASI KOMİTESİ(3)
Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla çalışmalar yapar. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

13 KOMİSYONLAR Mevzuatta öngörülen amaçlarla içlerinde yönetim kurulu
üyelerinin de bulunabileceği komisyonlar kurulabilir. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

14 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
GENEL KURUL MADDE 21 Pay sahipleri Şirket işlerine ilişkin haklarını genel kurulda kullanırlar. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

15 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
FAALİYET DÖNEMİ 01 Ocak-31 Aralık MADDE 26 KÂRIN TESPİTİ VE DAĞITIMI MADDE 27 Şirketin net dönem kârı, yapılmış her çeşit masrafların çıkarılmasından sonra kalan miktardır. Net dönem kârından, her yıl; a) Yıllık kârın yüzde beşi, ödenmiş sermayenin yüzde yirmisine ulaşıncaya kadar, kanuni yedek akçeye ayrılır, b) Genel kurulca aksi kararlaştırılmadıkça, kalanın yüzde beşi, esas sermaye payı için şirkete yaptığı ödemelerle orantılı olarak pay sahiplerine kâr payı olarak dağıtılır, YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

16 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
KÂRIN TESPİTİ VE DAĞITIMI MADDE 27 c) Bakiyenin; - Azami yüzde beşine kadar olan kısmı, genel kurulun tespit edeceği şekil ve surette; her türlü mutad ödemeler dahil yıllık brüt ücretlerinin altıda birini aşmamak kaydıyla yönetim kurulu başkanına, yönetim kurulu üyelerine ve Şirket personel ve çalışanlarına dağıtılabilir. - Genel kurulca kararlaştırılacak bir miktarı da ikinci kâr payı olarak pay sahiplerine dağıtılmak üzere ayrılabilir. Yönetim kurulu gerekli görür ise, bu fıkradaki dağıtımlar konusunda genel kurula önerilerde bulunabilir. ç) Bu maddenin (c) fıkrası uyarınca kâr dağıtımı yapılmasına karar verilmesi halinde, dağıtılacak miktarlar toplamının yüzde onu genel kanuni yedek akçeye eklenir, d) Geriye kalacak net dönem kâr tutarı yedek akçeye ayrılır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

17 ULUSLARARASI TANINMA VE ÜYELİKLER
İŞTİRAKLER YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

18 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
ULUSLARARASI TANINMA US Securities and Exchange Commission (SEC) Borsamız, SEC tarafından “yatırım yapılabilir yabancı borsa” olarak tanınmaktadır. Japan Securities Dealers Association (JSDA)  Borsamız, JSDA tarafından “Japon yatırımcılar için yatırım yapılabilir yabancı borsa” olarak tanınmaktadır. Avusturya Maliye Bakanlığı Borsamız, Avusturya Maliye Bakanlığı tarafından, Avusturya Yatırım Fonları Kanunu uyarınca, “Avusturya fonları için yatırım yapılabilir düzenli bir borsa” olarak tanınmaktadır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

19 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
Dünya Borsalar Federasyonu (World Federation of Exchanges, WFE) Avrasya Borsalar Federasyonu (Federation of Euro-Asian Stock Exchanges, FEAS) Avrupa Borsaları Federasyonu (Federation of European Securities Exchanges, FESE) Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliği (International Capital Market Association, ICMA) Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütü (International Organizations of Securities Commissions, IOSCO) İslami Finansal Hizmetler Kurulu  (Islamic Financial Services Board, IFSB) Uluslararası İslami Finansal Piyasalar  (International Islamic Financial Market, IIFM) Dünya Elmas Borsaları Federasyonu  (WFDB - World Federation of Diamond Bourses) Londra Külçe Piyasası Birliği  (LBMA – London Bullion Market Association) Kimberley Süreci Sertifika Sistemi  (KPCS – Kimberley Process Certification Scheme) Vadeli İşlem Piyasaları Birliği (Association of Futures Markets, AFM) Vadeli İşlem Endüstrisi Birliği (Futures Industry Association, FIA)   ÜYELİKLER YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

20 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
İŞTİRAKLER İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş (Takasbank) %62,25 Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (MKK) %70,50 Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş.(SPL) %33,94 İstanbul Altın Rafineri A.Ş. %0,01 Ege Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk A.Ş. %19,55 İstanbul Gemoloji Enstitüsü A.Ş % 51 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

21 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
İŞTİRAKLER Kırgız Menkul Kıymetler Borsası %24,51 Karadağ Borsası %24,38 Bakü Sermaye Borsası %4,76 Saraybosna Menkul Kıymetler Borsası %11,66 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

22 13. dönem ile 24.dönemler arası
ÖĞRENCİ EĞİTİM PROGRAMI (ÖEP) Borsa İstanbul, üniversite öğrencilerine yönelik olarak yıl boyunca süren 2'şer haftalık eğitim programları düzenlemektedir. Programda, Türk sermaye piyasası ve Borsa İstanbul piyasalarının işleyişi hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir. 13. dönem ile 24.dönemler arası (29 Haziran – 18 Aralık 2015 tarihleri arasında kalan ÖEP dönemleri) için başvurular 6-7 Mayıs 2015 tarihlerinde kabul edilecektir. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

23 Aslında bu sembolik bir uygulama.
Yeni bir şirketin payları yani hisseleri Borsa’da işlem görmeye başlarken, ilk gün sabah seansını başlatmak için Gong Töreni yapılır. Önemli gelişmeleri ve etkinlikleri duyurmak için Gong törenleri yapıldığı olur. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

24 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
PİYASA PAZARLAR PAY PİYASASI Ulusal Pazar Kurumsal Ürünler Pazarı İkinci Ulusal Pazar Gözaltı Pazarı  Birincil Piyasa Toptan Satışlar Pazarı  YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

25 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
ULUSAL PAZAR  Borsa İstanbul kotasyon şartlarını tümüyle karşılayan şirketler Ulusal Pazar’da işlem görmektedir. KURUMSAL ÜRÜNLER PAZARI  Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları payları ile borsa yatırım fonları katılma belgeleri, aracı kuruluş varantları ve sertifikalar kot içi pazar niteliğindeki Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görmektedir. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

26 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
İKİNCİ ULUSAL PAZAR Küçük ve orta ölçekli şirketler, Ulusal Pazar’dan geçici veya sürekli olarak çıkartılan şirketler ile Ulusal Pazar için geçerli kotasyon ve işlem görme koşullarını sağlayamayan şirketler İkinci Ulusal Pazar’da işlem görmektedir. GÖZALTI PAZARI  Gözaltı Pazarı, belirli koşulların ortaya çıkması sonucunda, şirketlerin izleme ve inceleme kapsamına alınması durumlarında sürekli gözetim, denetim ve izleme ortamında, yatırımcıların devamlı ve zamanında bilgilendirilmesini sağlayacak önlemlerle birlikte payların Borsa İstanbul bünyesinde işlem görebileceği pazardır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

27 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
BİRİNCİL PİYASA Pay ihraç eden şirketler (fon talep edenler) ile tasarruf sahiplerinin (fon arzedenler) doğrudan karşılaştıkları piyasadır. Pay Piyasası Sistemi aracılığıyla Borsada halka arz edilecek payların birincil piyasa işlemleri saat 10:30-12:00 arasında yapılmaktadır. TOPTAN SATIŞLAR PAZARI  Önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

28 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
RÜÇHAN (YENİ PAY ALMA) HAKKI KUPON İŞLEMLERİ Payları Borsada işlem gören şirketlerin nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri rüçhan hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu payların üzerinde bulunan rüçhan haklarının alınıp satılması için, Borsaca belirlenecek süre içinde "R" özellik koduyla rüçhan hakkı kupon sıraları işleme açılır. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

29 SERBEST İŞLEM PLATFORMU (SİP)
Payları Borsa İstanbul’da işlem görmeyen halka açık şirketlerin finansal durumlarının ve halka açıklık yapılarının değerlendirilmesi sonucunda SPK kaydındaki bazı şirketlerin paylarının Borsa’da işlem görmesine karar verilmiştir. SPK tarafından belirlenen şirketlerle ilgili olarak Pay Piyasası bünyesinde SİP oluşturulmuştur. YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

30 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
1. Seans 2. Seans 09:15-12:30 14:00-17:40 Açılış Seansı 09:15-09:35 14:00-14:15 Emir Toplama 09:15-09:30 14:00-14:10  Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi ve Açılış İşlemleri 09:30-09:35 14:10-14:15 Piyasa Yapıcı-İlk Kotasyon Girişi 09:30-09:34  14:10-14:14  Sistem-Otomatik İlk Kotasyon Atama 09:34-09:35 14:14-14:15 Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi 09:35-12:30 14:15-17:30  YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

31 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
1. Seans 2. Seans Tek Fiyat Seansı 09:35-12:30 14:15-17:33 Emir Toplama 14:15-17:30 Tek Fiyatın Belirlenmesi 12:30 17:30-17:33 KAPANIŞ SEANSI 17:30-17:40 Emir Aktarım 17:33-17:36 Kapanış Fiyatlarının Belirlenmesi 17:36-17:38 Kapanış Fiyatından/ Tek Fiyattan İşlemler 17:38-17:40 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY

32 YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY
Toptan Satışlar Pazarı  10:30-12:00 Resmi Müzayede İşlemleri Birincil Piyasa İşlemleri YRD.DOÇ.DR(YMM-BD-DU) E.YASEMİN YEGİNBOY