VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI PAZARLARI (VİOP)

... konulu sunumlar: "VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI PAZARLARI (VİOP)"— Sunum transkripti:

1 VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI PAZARLARI (VİOP)
YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

2 VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI PAZARLARI (VİOP)
Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş. alım-satım platformlarının VİOP çatısı altında birleşmesi 5 Ağustos 2013 tarihinde gerçekleşmiş ve bu birleşmenin ardından Türkiye’deki tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, Borsa İstanbul VİOP bünyesinde tek bir alım-satım platformunda işlem görmeye başlamıştır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

3 OPSİYONUN NİTELİKLERİ
VİOP OPSİYONUN NİTELİKLERİ Opsiyonlar alıcısına hak, satıcısına yükümlülük veren karşılıklı iki taraf arasındaki türev ürünlerdir. Opsiyonlar, bir dayanak varlığı belirli bir vadede, belirli bir fiyattan alma & satma hakkı ya da yükümlülüğü verir. Opsiyonlar yatırım, korunma ve arbitraj amacıyla kullanılabilir. Hem yükselen hem düşen piyasa beklentisinde opsiyonlar kullanılabilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

4 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMESİ İki taraf arasında yapılan ve alıcıya,ödeyeceği belli bir tutar (opsiyon primi) karşılığında, belirli bir vadeye kadar (veya belirli bir vadede), bugünden belirlenen bir fiyat (kullanım fiyatı) üzerinden opsiyona dayanak teşkil eden bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi satın alma veya satma hakkı tanıyan, satıcıya da alıcının bu sözleşmeden doğan hakkını kullanması durumunda sözleşmeye dayanak teşkil eden malı, kıymeti, veya finansal göstergeyi satma veya alma yükümlülüğü getiren sözleşmedir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

5 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL KAVRAMLARI
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL KAVRAMLARI KULLANIM FİYATI Sözleşmeye konu olan malın, kıymetin veya finansal göstergenin, üzerinde anlaşılan ileri tarihteki alım veya satım fiyatıdır. OPSİYON PRİMİ (OPTİON PREMİUM) Alma veya satma hakkı için ödenen bedeldir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

6 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

7 PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI VE KULLANIM ADIMLARI
VİOP PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI VE KULLANIM ADIMLARI YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

8 PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1
VİOP PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1 Her bir dayanak varlığın spot piyasada son seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı baz alınarak hesaplanan ±%20’lik limit içerisindeki kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde sözleşmeler oluşturulur. Bu sözleşmelerden en az biri “kârda”, biri “başa başta” ve üçü “zararda” olmak üzere beş farklı kullanım fiyatı seviyesinden sözleşmeler işleme açılır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

9 PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2
VİOP PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2 Seans içinde dayanak varlık fiyatında meydana gelen değişimlere göre yeni kullanım fiyatlı pay senedi opsiyon sözleşmeleri işlem sisteminde otomatik olarak işleme açılır. İşlem sisteminde açık pozisyon veya emir bulunan sözleşme sıraları ±%20’lik limitlerin dışında kalsalar bile işleme açık olmaya devam ederler. İşlem sisteminde işleme kapalı olarak tanımlı olan sözleşmeler, işlem yapmak isteyen üyelerin talebi halinde işleme açılabilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

10 ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1
VİOP ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1 Kullanım fiyat adımı 2’dir. (2.000 Endeks puanı) Dayanak varlık olan endekslerin bir önceki işlem gününde spot piyasada son seansta oluşan kapanış değeri baz alınarak hesaplanan ±%10’luk limit içerisindeki kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde sözleşmeler oluşturulur. Bu sözleşmelerden ikisi “kârda”, biri “başa başta” ve dördü “zararda” olmak üzere yedi farklı kullanım fiyatı seviyesinden sözleşmeler işleme açılır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

11 ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2
VİOP ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2 Seans içinde dayanak varlık fiyatında meydana gelen değişimlere göre yeni kullanım fiyatlı pay senedi opsiyon sözleşmeleri işlem sisteminde otomatik olarak işleme açılır. İşlem sisteminde açık pozisyon veya emir bulunan sözleşme sıraları ±%10’lik limitlerin dışında kalsalar bile işleme açık olmaya devam ederler. İşlem sisteminde işleme kapalı olarak tanımlı olan sözleşmeler, işlem yapmak isteyen üyelerin talebi halinde işleme açılabilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

12 MİNİ ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1
VİOP MİNİ ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1 Kullanım fiyat adımı 5’dir. (5.000 Endeks puanı) Dayanak varlık olan endekslerin bir önceki işlem gününde spot piyasada son seansta oluşan kapanış değeri baz alınarak hesaplanan ±%10’luk limit içerisindeki kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde sözleşmeler oluşturulur. Bu sözleşmelerden ikisi “kârda”, biri “başa başta” ve dördü “zararda” olmak üzere yedi farklı kullanım fiyatı seviyesinden sözleşmeler işleme açılır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

13 MİNİ ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2
VİOP MİNİ ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2 Seans içinde dayanak varlık fiyatında meydana gelen değişimlere göre yeni kullanım fiyatlı pay senedi opsiyon sözleşmeleri işlem sisteminde otomatik olarak işleme açılır. İşlem sisteminde açık pozisyon veya emir bulunan sözleşme sıraları ±%10’lik limitlerin dışında kalsalar bile işleme açık olmaya devam ederler. İşlem sisteminde işleme kapalı olarak tanımlı olan sözleşmeler, işlem yapmak isteyen üyelerin talebi halinde işleme açılabilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

14 DOLAR TL OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1
VİOP DOLAR TL OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI -1 Kullanım fiyat adımı, - Alım opsiyonları için 50 Türk Lirası ’na karşılık gelir. (Örneğin; 2000, 2050, 2100, vb.) Satım opsiyonları için 25 Türk Lirası ’na karşılık gelir. (Örneğin; 2000, 2025, 2050, vb.) Dayanak varlık olan yabancı para birimi için TCMB’nin gösterge niteliğindeki satış kurunun ile çarpılmasıyla elde edilen değer baz alınarak hesaplanan ±%10’luk limit içerisindeki kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde sözleşmeler oluşturulur. Bu limit, dayanak varlığın fiyat limitlerine paralel olarak Yönetim Kurulu tarafından değiştirilebilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

15 DOLAR TL OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2
VİOP DOLAR TL OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE KULLANIM FİYATLARI-2 Alım ve satım opsiyon sözleşmelerinin her biri için biri “başabaşta” ve ikisi “zararda” olmak üzere üç farklı kullanım fiyatı seviyesinden sözleşmeler işleme açılır. İşlem sisteminde açık pozisyon veya emir bulunan sözleşme sıraları ±%10’luk limitlerin dışında kalsalar bile işleme açık olmaya devam ederler. İşlem sisteminde işleme kapalı olarak tanımlı olan sözleşmeler, işlem yapmak isteyen üyelerin talebi halinde işleme açılabilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

16 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL KAVRAMLARI
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL KAVRAMLARI UZUN (LONG-ALAN) TARAF Opsiyon sözleşmesini alan taraftır. Organize opsiyon piyasalarında uzun taraf, prim ödeme dışında herhangi bir yükümlülüğü bulunmadığından risk taşımaz. KISA (SHORT-SATAN) TARAF Opsiyon sözleşmesini satan taraftır. Organize opsiyon piyasalarında kısa taraf vadeye kadar veya vade tarihi için alma veya satma yükümlülüğü altına girdiğinden risk taşır, bu nedenle kısa taraftan teminat talep edilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

17 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ ALIM (CALL) OPSİYONU (C) Sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir kullanım fiyatından alma hakkı verir. SATIM (PUT) OPSİYONU (P) Sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir fiyattan satma hakkı verir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

18 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

19 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ALIM (CALL) OPSİYONU(C) ALICI - HAK Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığı alma hakkı SATICI-YÜKÜMLÜLÜK dayanak varlığı satma yükümlülüğü SATIM (PUT) OPSİYONU(P) ALICI-HAK dayanak varlığı satma hakkı Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığı alma yükümlülüğü YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

20 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TİPLERİ
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TİPLERİ AVRUPA TİPİ (E) Opsiyonlar ise yalnızca vadesinde kullanılabilirler. Opsiyon ile tanınan hak vade sonunda kullanılır. AMERİKA TİPİ (A) Opsiyonlar vadeden önce herhangi bir tarihte opsiyon alıcısı tarafından kullanılabilirler. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

21 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

22 DAYANAK VARLIKLARA GÖRE OPSİYON SÖZLEŞMELERİ TÜRLERİ
VİOP DAYANAK VARLIKLARA GÖRE OPSİYON SÖZLEŞMELERİ TÜRLERİ 1.Pay Senedi Opsiyon Sözleşmeleri 2. Endeks Opsiyon Sözleşmeleri 3. Mini Endeks Opsiyon Sözleşmeleri 4. Dolar TL Opsiyon Sözleşmeleri YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

23 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKİLLERİ VE KODLARI YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

24 PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ VE KODU Opsiyon Dayanak Varlık Kodu Opsiyon Tipi Sözleşme vade tarihi Türü Kullanım Fiyatı S: Standart SO: Standart olmayan T.Garanti Bankası A.Ş Avrupa (E ) Nisan 2015 Call veya Put Virgülden sonra 2 hane O GARANE E 0415 C 2,20 S KODU: O_GARANE0415C2.20S YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

25 ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ VE KODU Opsiyon Dayanak Varlık Kodu Opsiyon Tipi Sözleşme vade tarihi Türü Kullanım Fiyatı S: Standart SO: Standart olmayan XXXXX Avrupa (E ) Haziran 2015 Call veya Put Virgülden sonra 3 hane Olmayan O E 0415 P 98,000 SO KODU: O_XXXXX0615P98.000SO YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

26 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP MİNİ ENDEKS OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ VE KODU Opsiyon Dayanak Varlık Kodu Opsiyon Tipi Mini Sözleşme Bilgisi Sözleşme vade tarihi Türü Kullanım Fiyatı S: Standart SO: Standart olmayan XXXXX Avrupa (E ) Mini Ağustos 2015 Call veya Put Virgülden sonra 3 hane O E M 0815 P 98,000 S KODU: O_XXXXXEM0815P98.000S YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

27 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP DOLAR TL OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ VE KODU Opsiyon Dayanak Varlık Kodu Opsiyon Tipi Sözleşme vade tarihi Türü Kullanım Fiyatı S: Standart SO: Standart olmayan XXXXX Avrupa (E ) Kasım 2015 Call veya Put O E 1115 C 2600 S KODU: O_XXXXXEM1115C2600S YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

28 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE DAYANAK VARLIKLAR 1.Pay Senedi Opsiyon Sözleşmelerinde (GARAN, ISCTR, AKBNK, VAKBN, YKBNK,THYAO, EREGL, SAHOL, TCELL, TUPRS) 2. Endeks Opsiyon Sözleşmeleri (BIST 30 endeks değerlerinin 1.000’e bölünmüş halidir.) 3. Mini Endeks Opsiyon Sözleşmeleri 4. Dolar TL Opsiyon Sözleşmeleri (Türk Lirası/ABD Doları kuru) YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

29 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN BÜYÜKLÜKLERİ
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN BÜYÜKLÜKLERİ Pay Opsiyonu 100 Adet Pay BIST 30 Endeks Opsiyonu BIST30 Endeksinin 1000 bölünmesiyle hesaplanan değerin çarpılan 100 adet dayanak varlığı temsil eder. (Örneğin (BIST 30 Endeksi/1.000)*100 TL = (98.000/1.000)*100 = 9.800,000 TL) Mini Endeks Opsiyonu Dayanak varlık, endeks değerinin 1.000'e bölünmüş halidir. Her bir endeks vadeli işlem sözleşmesi bu şekilde hesaplanan 1 adet dayanak varlığı temsil eder. (Örneğin (BIST 30 Endeksi/1.000)*1 TL = (98.000/1.000)*100 = 98,000 TL) Dolar TL Opsiyonu 1.000 ABD Doları YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

30 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN OPSİYON SINIFI Pay BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL Dört sözleşme türünde de opsiyon piyasasında aynı anda hem alım hem de satım opsiyonları işlem görmektedir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

31 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TİPİ Pay BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL Dört sözleşme türünde de opsiyon tipi Avrupa tipidir YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

32 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİ DÖNGÜ AYLARI YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

33 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADE DÖNGÜ AYLARI Pay Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu iki vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Örneğin, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık veya Aralık, Şubat ve Nisan. BIST 30 Endeks Mini Endeks Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Örneğin, Nisan, Haziran, Ağustos ve Aralık veya Ağustos, Ekim ve Aralık. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

34 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADE DÖNGÜ AYLARI Dolar TL Yılın tüm ayları. Aynı anda içinde bulunulan ay ve bu aya en yakın vade olmak üzere toplam 2 vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Örneğin, Nisan ve Mayıs. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

35 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN
VİOP OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN İŞLEM SAATLERİ Pay İşlemler 09: :40 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir. 12: :55 arası işlem yapılmayan bölümdür. BIST 30 Endeks Mini Endeks İşlemler 09: :45 saatleri arasında tek bir seansta Dolar TL İşlemler 09: :45 saatleri arasında kesintisiz tek bir seansta gerçekleştirilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

36 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN UZLAŞMA YÖNTEMİ
Pay Fiziki teslimat BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL Opsiyonu Nakdi uzlaşı Nakdi Uzlaşı: Vade sonundaki oluşan kâr/zarar,opsiyonun kullanım fiyatıyla vade sonunda oluşan uzlaşma fiyatı arasındaki fark kadar olacaktır. Fiziki Teslimat: Pay senetlerinin kullanım fiyatı üzerinden kaydi olarak el değiştirmesi şeklinde gerçekleşir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

37 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN GÜNLÜK UZLAŞMA FİYATI
Pay BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL Seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir. Eğer son 10 dakika içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, seans içerisinde geriye dönük olarak bulunan son 10 işlemin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır. Seans içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, seans içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı Seans içerisinde hiç işlem yapılmamışsa, bir önceki günün uzlaşma fiyatı YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

38 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADE SONU UZLAŞMA FİYATI
YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

39 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADE SONU UZLAŞMA FİYATI
BIST 30 Endeks Mini Endeks Alım ve satım opsiyonları için vade sonu uzlaşma fiyatı, opsiyon kullanım fiyatı ile dayanak varlık olarak kabul edilen BIST 30 Endeksinin son işlem gününde spot piyasada ikinci seans sürekli müzayedenin son 30 dakikası süresince ilan edilen değerlerinin zaman ağırlıklı ortalaması ile BIST 30 Endeksinin kapanış değerinin sırasıyla %80 ve %20 oranlarıyla ağırlıklandırılması ile hesaplanan değerin 1000’e bölünmesi suretiyle bulunan değer arasındaki farkın en yakın fiyat adımına yuvarlanması sonucunda bulunur. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

40 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADE SONU UZLAŞMA FİYATI
Dolar TL Alım sözleşmelerinde vade sonu uzlaşma fiyatı, dayanak varlık olan ABD Doları için son işlem gününde TCMB’nin saat 15:30 itibarıyla açıklayacağı gösterge niteliğindeki satış kurunun ile çarpılması suretiyle bulunan değer ile opsiyon kullanım fiyatı arasındaki farkın en yakın fiyat adımına yuvarlanması sonucunda bulunur. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

41 PAY OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TAKAS SÜRESİ
Takas, vade sonunda fiziki teslimat için T+3, diğer işlemlerde ise T+1 olarak uygulanır. Diğer işlemler için Prim borçları hesaplardan T günü sonunda tahsil edilir. Prim alacakları ise hesaplara T+1 günü aktarılır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

42 DİĞER OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TAKAS SÜRESİ
BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL T+1 olarak uygulanır. Prim borçları hesaplardan T günü sonunda tahsil edilir. Prim alacakları hesaplara T+1 günü aktarılır. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

43 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN VADESİ VE SON İŞLEM GÜNÜ
Pay BIST 30 Endeks Mini Endeks Dolar TL Vade ve son işlem günü her vade ayının son iş günü olur. Yurt içi piyasaların resmi tatil nedeniyle yarım gün olması durumunda sözleşmenin vadesi ve son işlem günü bir önceki iş günüdür. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

44 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN FİYAT KOTASYONU VE MİNİMUM FİYAT ADIMI
YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

45 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN FİYAT KOTASYONU VE MİNİMUM FİYAT ADIMI
Pay Vadeli Emir defterinde fiyat teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. Diğer bir ifadeyle, sözleşmeler için Piyasada teklifler, bir adet dayanak varlık bazında verilen prim üzerinden girilir. Fiyat, bir adet dayanak varlığın opsiyon primi olarak, virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem sistemine girilir. Miktar teklifleri bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

46 VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİNİN FİYAT KOTASYONU VE MİNİMUM FİYAT
BIST 30 Endeks Mini Endeks Fiyat, bir adet dayanak varlığın opsiyon primi olarak, virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem sistemine girilir. Miktar teklifleri, bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

47 VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİNİN FİYAT KOTASYONU VE MİNİMUM FİYAT ADIMI
Dolar TL Fiyat, ABD Doları için, opsiyon primi olarak virgülden sonra bir basamak olacak şekilde Türk Lirası cinsinden işlem sistemine girilir. (Örneğin;26,5) Minimum fiyat adımı 0,1’dir. Miktar teklifleri bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

48 OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN GÜNLÜK FİYAT DEĞİŞİM LİMİTİ
Opsiyon sözleşmeleri için prim fiyatlarında fiyat değişim limiti uygulanmaz. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY

49 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY
GETİRİSİ BEKLENTİLERİNİZİN ÜZERİNDE BAŞARILARIN OLDUĞU YAŞAMLARINIZ OLSUN. YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU) E. YASEMİN YEGİNBOY