KAMU MALİ YÖNETİMİ ve KONTROL KANUNU

... konulu sunumlar: "KAMU MALİ YÖNETİMİ ve KONTROL KANUNU"— Sunum transkripti:

1 KAMU MALİ YÖNETİMİ ve KONTROL KANUNU
5018 Sayılı KAMU MALİ YÖNETİMİ ve KONTROL KANUNU ile BÜTÇE ve UYGULAMALARI Mehmet İNAN Mali Hizmetler Uzmanı SGB-Bütçe Dairesi Başkanlığı Tel :

2 Sunum Planı I- Amaç ve Kapsam II- Görevli ve Sorumlular
III- İç Kontrol III- Bütçe Hazırlama Süreci IV- Bütçe Uygulama ve Sorunlar

3 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu;
Kamu mali sisteminde günümüz ihtiyaçlarının karşılanması ve Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında yılı itibariyle yürürlüğe girmiştir. Böylece, 1927 yılından beri uygulanmakta olan ve devletin mali usul ve esaslarını belirleyen 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.

4 Mali Yönetim ve Kontrolün Amacı
Kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda, *Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, *Hesap verebilirliği, *Mali saydamlığı, sağlamak üzere, -kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, -kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, -tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını, -mali kontrolü, düzenlemektir.

5 TANIMLAR Kamu Kaynakları: Borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerler

6 Kamu Gideri: Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri,

7 Bütçe; “Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belge” olarak tanımlanmıştır.

8 Kapsama Dahil Kurumlar
GENEL YÖNETİM Kamu İdareleri Merkezi Yönetim Kap. İdareler Sosyal Güvenlik Kurumları Mahalli İdareler Genel Bütçeli İdareler Özel Bütçeli İdareler. Düz.Denetleyici Kurumlar 8

9 1- Genel Bütçe *Devlet tüzel kişiliğine dahil,
*Tüm gelirleri hazine hesaplarına yatırılan, *Tüm giderleri hazine hesaplarından aktarılan nakitlerle ödenen, kamu idareleridir. HAZİNE VEZNESİ TÜM GELİRLERİ GİDERLERİ ***Bu idareler özel vezne açamaz. 9

10 Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri
*Türkiye Büyük Millet Meclisi * Cumhurbaşkanlığı *Başbakanlık * Anayasa Mahkemesi *Yargıtay *Danıştay *Sayıştay ***Bakanlıkların Tamamı ile * Millî Güven. Kur. Gen. Sekreterliği * Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı * Jandarma Genel Komutanlığı * Sahil Güvenlik Komutanlığı * Emniyet Genel Müdürlüğü * Diyanet İşleri Başkanlığı * Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı * Hazine Müsteşarlığı * Dış Ticaret Müsteşarlığı * Gümrük Müsteşarlığı * Denizcilik Müsteşarlığı * Avrupa Birliği Genel Sekreterliği * Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu * Devlet Personel Başkanlığı * Türkiye İstatistik Kurumu * Gelir İdaresi Başkanlığı * Türkiye Halk Sağlığı Kurumu * Türkiye kamu Hastaneleri Kurumu * Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü * Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü * Basın-Yayın ve Enformasyon Gen. Müd. 10

11 2-Özel Bütçe -Bir Bakanlığa bağlı veya ilgili olarak, -Belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, -Gelir tahsis edilen, -Bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen kamu idareleridir.

12 Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri
A) YÖK VE ÜNİVERSİTELER 1) Yükseköğretim Kurulu 2) Öğrenci Seç. ve Yerleş. Merkezi 3) İstanbul Üniversitesi 4) İstanbul Teknik Üniversitesi 5) Ankara Üniversitesi 6) Karadeniz Teknik Üniversitesi 7) Ege Üniversitesi 8) Atatürk Üniversitesi 9) Orta Doğu Teknik Üniversitesi 10) Hacettepe Üniversitesi 11) Boğaziçi Üniversitesi 12) Dicle Üniversitesi 13) Çukurova Üniversitesi 14) Anadolu Üniversitesi 15) Cumhuriyet Üniversitesi 16) İnönü Üniversitesi 17) Fırat Üniversitesi 18) Ondokuz Mayıs Üniversitesi 19) Selçuk Üniversitesi 20) Uludağ Üniversitesi 21) Erciyes Üniversitesi 22) Akdeniz Üniversitesi 23) Dokuz Eylül Üniversitesi 24) Gazi Üniversitesi 25) Marmara Üniversitesi B) ÖZEL BÜTÇELİ DİĞER İDARELER 1) Savunma Sanayi Müsteşarlığı 2) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 3) Türkiye ve Orta-Doğu Amme İd. Ens. 4) Türkiye Bilim. ve Tek. Araştırma Kurumu 5) Türkiye Bilimler Akademisi 6) Türkiye Adalet Akademisi 7) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu 8) Karayolları Genel Müdürlüğü 9) Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü 10) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü 11) Orman Genel Müdürlüğü 12) Vakıflar Genel Müdürlüğü 13) Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 14) Elektrik İşleri Etüd İd. Genel Müdürlüğü 15) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 16) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 17) Türk Akreditasyon Kurumu 18) Türk Standartları Enstitüsü 19) Millî Prodüktivite Merkezi 20) Türk Patent Enstitüsü 21) Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü 22) Türkiye Atom Enerjisi Kurumu 23) Küçük ve Orta Ölç. San. G. ve Des. İd. Baş. 24) İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi 25) Türk İşbirliği ve Kalk. İdaresi Başkanlığı 12

13 3- Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçeleri
*Özel Kanunlarla, *Kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan kurumlardır. 1) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 2) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 3) Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 4) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 5) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 6) Kamu İhale Kurumu (KİK) 7) Rekabet Kurumu 8) Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düz.Kurumu 13

14 4- Sosyal Güvenlik Kurum Bütçeleri
*Sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, *Kanunla kurulan kamu idareleridir. 1) Sosyal Güvenlik Kurumu 2) Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü 5- Mahalli İdare Bütçeleri Mahalli idare kapsamındaki kamu idareleridir. 1-Belediyeler 2-İl Özel İdareleri

15 Bakan İç Denetçiler Dış Denetçiler Görevli ve Sorumlular
Harcama Yetkilisi Bakan Üst Yönetici Gerçekleştirme İç Denetçiler Dış Denetçiler Muhasebe Yetkilisi (Malmüdürü) 15

16 GÖREVLİLER Bakan Hükümet politikasının uygulanmasından,
Bakanlığının stratejik planı ve bütçelerinin kalkınma planları ve yıllık programlara uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, Bu hususlarda diğer Bakanlıklarla koordinasyondan, Başbakan’a ve T.B.M.M. ye karşı sorumludur.

17 GÖREVLİLER Üst Yönetici; Bakanlıklarda Müsteşar (MSB’de Bakan)
İl Özel İdarelerinde Vali Belediyelerde Belediye Başkanı Diğer Kamu İdarelerinde En Üst Yönetici 17

18 GÖREVLİLER Üst Yönetici, (Müsteşar)
İdarelerinin stratejik planı ve bütçelerinin kalkınma planına ve yıllık programlara uygun hazırlanması ve uygulanmasından, Sorumlukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasından, Bakana karşı sorumludur. Üst yöneticiler bu sorumluğun gereklerini, Harcama Yetkilileri, Mali Hizmetleri Birimi, İç Denetçiler, aracılığıyla yerine getirirler.

19 Üst Yönetici Bakanlıkta Üst Yönetici Birimlerde Genel Müdür İl MEM
Müsteşar Genel Müdür İl MEM İlçe 19

20 HARCAMA YETKİSİ VE YETKİLİSİ
Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. Kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticileri de harcama yetkililerini ifade etmektedir. Harcama Yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilirler.

21 Milli Eğitim Bakanlığı
ÜST YÖNETİCİ HARCAMA BİRİMİ HARCAMA YETKİLİSİ Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Başkan Rehberlik ve Denetim Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Hukuk Müşaviri Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Genel Müdür Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Öğretmen Yetiş. ve Eğitim Genel Müdürlüğü Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Özel Eğt ve Reh.Hiz.Gen.Müdürlüğü Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü İnşaat ve Emlak Daire Başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğü Müdür

22 Millî Eğitim Müdürleri
Harcama Yetkisinin Devri Harcama Yetkilileri MERKEZ TEŞKİLATI; Yardımcılarına, (Yoksa) Hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere İl Millî Eğitim Müdürleri TAŞRA TEŞKİLATI; İl Millî Eğitim Müdür Yardımcılarına 22

23 Harcama Yetkisinin Devri
Harcama yetkisi devredilebilir… Şartları : Yetki devri yazılı olmak zorundadır. Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır. Merkez teşkilatında üst yöneticiye, mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine; merkez dışı birimlerde ise mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. 23

24 Yetki Devri (Taşra) (Yetki Devri) YETKİ DEVRİ YOK YETKİ DEVRİ VAR
Müsteşar ÜST YÖNETİCİ HARCAMA YETKİLİSİ İl M.E.Müdürü GERÇEK. GÖREVLİSİ (Yetki Devri) Şube Müdürü YETKİ DEVRİ YOK YETKİ DEVRİ VAR İl M.E.MüdürYrd. Şube Müd/Şef Yetki Devri (Taşra) 24

25 Devredilemeyecek Harcama Yetkisi
Her bir harcama işlemi itibarıyla; *Mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin ( ) TL, *Yapım işlerinde bir milyon ( ) TL’yi aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez. 25

26 Gerçekleştirme Görevlilerinin Belirlenmesi
HARCAMA YETKİLİLERİ, Yardımcıları veya Hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından (bir veya daha fazla sayıda) gerçekleştirme görevlisi görevlendirebilir. Gerçekleştirme görevlileri; ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol görevini yürütürler… 26

27 ile görevli kişiler Gerçekleştirme Görevlileridir
Gerçekleştirme Görevlisi Kimdir? Bir gider yapılırken; işin yaptırılması mal veya hizmetin alınması teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması belgelendirilmesi ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması verilen harcama talimatı üzerine Harcama Yetkilisi ile görevli kişiler Gerçekleştirme Görevlileridir 27

28 GÖREVLİLER Muhasebe Yetkilisi ;
Muhasebe hizmeti, gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahibine ödenmesi, para ve para ile ifade edilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve tüm mali kayıtların yapılması ve raporlanması işlemlerini yürütenler, Muhasebe Yetkilisidir. (Malmüdürü)

29 Muhasebe Yetkilileri ve Sorumluluğu
Ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; Yetkililerin imzasını, Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, Maddi hata bulunup bulunmadığını, Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, kontrol etmekle SORUMLUDUR. 29

30 Birleşemeyecek Görevler
Harcama Yetkilisi Muhasebe Yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Görev alamazlar. Ön Mali Kontrol görevini yürütenler Birimlerce yapılan Mali İşlem Sürecinde Mali hizmetler biriminde 30

31 İç Denetim -Kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için; -Kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla, yapılan bağımsız danışmanlık faaliyetidir. İç denetim iç denetçiler tarafından yapılır. İç Denetçiler doğrudan üst yöneticiye bağlı olarak çalışırlar.

32 Dış Denetim Dış Denetim Sayıştay tarafından yapılır. Dış denetimin amacı, Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, mali faaliyet, karar ve işlemlerinin; Kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının T.B.M.M. ne raporlanmasıdır.

33 İÇ KONTROL -İdare faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, -Varlık ve kaynakların korunmasını, -Muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, -İdare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür. -İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği yayımlanmıştır.

34

35 İÇ KONTROL Kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemleri, harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşur. ÖN MALİ KONTROL Harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar. Ön malî kontrol süreci, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur.

36 Mali Yönetim ve İç Kontrol Yapısı
ÜST YÖNETİCİ Mali Hizmetler Birimi Mali Hizmetler Birimi İç Denetim Birimi (İç Denetçi) Muhasebe Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama sonrası Denetim Ön Mali Kontrol İç Kontrol

37 Stratejik Planlama Kamu idareleri;
Stratejik plan: Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı tanımlanmaktadır. Kamu idareleri; -Kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, -Stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, -Performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek, -Bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla, stratejik plan hazırlarlar. 37

38 Stratejik Planlama 5018 sayılı Kanun, kamu idarelerinin stratejik plan hazırlamasına ilişkin genel usul ve esasları belirleme görevini Kalkınma Bakanlığına verilmiştir. Bu çerçevede Kalkınma Bakanlığınca; “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile, Kamu idarelerinin stratejik planlanmalarına yol göstermek üzere Stratejik Planlama Kılavuzu yayımlanmıştır.

39 Stratejik Planlama Kamu idarelerinin stratejik planlama süreci hazırlık dönemi ile başlar. Üst yönetici tarafından bir iç genelge ile çalışmaların başlatıldığı duyurulur. Çalışmaların sevk ve idaresini yürütmek üzere strateji geliştirme biriminin koordinatörlüğünde bir stratejik planlama ekibi kurulur. Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı hazırlama Genelgesi (2013/26) tarihinde yayımlanmıştır.

40 Stratejik Planlama Stratejik planlar beş yıllık dönemi kapsar.
Stratejik planlar en az iki yıl uygulandıktan sonra stratejik planın kalan süresi için güncelleştirilebilir. Stratejik planlar, bakanlıklar ile bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarında Bakanın, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticinin onayını müteakip performans programı ve bütçe hazırlıklarında esas alınmak üzere Maliye Bakanlığına ve Kalkınma Bakanlığına gönderilir.

41 Performans Esaslı Bütçeleme
Stratejik Planlama Performans Esaslı Bütçeleme Kamu idareleri, Yürütecekleri faaliyet ve projeler ile bunların kaynak ihtiyacını, performans hedef ve göstergelerini içeren performans programı ile stratejik planlarında yer alan misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına dayalı olarak bütçelerini hazırlarlar. 41

42 Stratejik Planlama Performans Esaslı Bütçeleme; -Maliye Bakanlığınca yayımlanan Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans Programları Hakkında Yönetmelik ile Performans Programı Hazırlama Rehberi ve performans esaslı bütçelemeye ilişkin yapılacak diğer düzenlemelere uygun olarak, -İdarenin program dönemine ilişkin performans hedef ve göstergelerini, performans hedeflerine ulaşmak için yürütülecek faaliyetler ile bunların kaynak ihtiyacını, idareye ilişkin mali ve mali olmayan diğer bilgileri içerecek şekilde mali hizmetler biriminin koordinasyonunda harcama yetkililerinin katılımıyla tarafından idare düzeyinde hazırlanır.

43 Stratejik Planlama Performans Esaslı Bütçeleme; Performans programları kamu idarelerinin bütçe tekliflerine ilişkin olarak Maliye Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığında yapılan bütçe görüşmelerinde değerlendirilir. Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, performans programlarını Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısının Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasını müteakiben Tasarıda yer alan büyüklüklere göre revize ederek, idare bütçe tasarısının görüşülmesinden en geç üç gün önce TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunun bilgisine sunarlar.

44 Bütçe, Hazırlık ve Uygulamaları

45 Bütçe Hazırlama, Kamu idareleri bütçelerini,
Kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için, Stratejik planlarına, Yıllık amaç ve hedeflerine Performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar.

46 Bütçe Türleri ve Kapsamı
Genel Yönetim Kapsamındaki İdarelerin bütçeleri, Merkezi Yönetim Bütçesi Kanuna ekli I, II ve III sayılı cetvelde yer alan idarelerin bütçelerinden oluşur. Sosyal Güvenlik Kurum Bütçesi Kanuna ekli IV sayılı cetvelde yer alan idarelerden oluşur Mahalli İdare Bütçeleri (mahalli idare kapsamında bulunanlardan oluşur)

47 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve yürütülmesine izin veren kanundur.

48 Bütçe ilkeleri 1-Bütçeler kanunlarla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. 2-Bütçeler izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte görüşülür. 3-Tüm gelirler ve giderler gayri safi olarak bütçelerde gösterilir. 4-Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır. 5- Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır. 6- Mali yıl başlamadan TBMM de onaylanmadıkça uygulanmaz. 7-Bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara yer verilmez. 8-Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir. 9-Ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.

49 Bütçe Hazırlama Süreci (Belgeler)
Maliye Bakanlığı; merkezi yönetim bütçe kanun tasarısının hazırlanmasından ve bu amaçla ilgili kamu idareleri arasında koordinasyonu sağlamakla sorumludur. Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma süreci; Bakanlar Kurulunun, Eylül ayının ilk haftasında toplanarak, Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan kalkınma planları, makro politikalar ve temel ekonomik büyüklükleri kapsayan Orta Vadeli Programı kabul etmesi ile başlar, (Resmi Gazetede yayımlanır)

50 Bütçe Hazırlama Süreci (Belgeler)
Orta Vadeli Program ile uyumlu olarak Maliye Bakanlığınca hazırlanan Orta Vadeli Mali Plan Yüksek Planlama Kurulunda karara bağlanarak Eylül ayının 15 ne kadar (Resmi Gazetede yayımlanır) Orta Vadeli Mali Planda; -Gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri, -Hedeflenen açık ve borçlanma durumu, -Kamu idarelerinin ödenek teklif tavanları,

51 Bütçe Hazırlama Süreci (Belgeler)
Kamu idarelerinin Bütçe Tekliflerinin hazırlanması sürecini yönlendirmek üzere; -Bütçe Çağrısı ve Hazırlama Rehberi, Maliye Bakanlığınca -Yatırım Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, Kalkınma Bakanlığınca hazırlanır. en geç Eylül 15 ne kadar yayımlanır.

52 KONUSU SORUMLUSU TARİHİ YETKİLİ YAYIMI
Orta Vadeli Program DPT Eylül Bakanlar Kur. Resmi Gazete Orta Vadeli Mali Plan Maliye YPK Bütçe Çağrısı Yatırım Genelgesi Bütçe Gider Teklifleri Kamu İdareleri Temmuz Sonu Yatırım Teklifleri Makroekonomik Göstergeler ve Bütçe Büyüklüklerinin Görüşülmesi Yüksek Planlama Kurulu Ekimin İlk Haftası Mer.Yön.Büt.Kanun Tasarısı ve Milli Bütçe Tahmin Raporu Bakanlar Kurulu Mali Yılbaşından 75 gün önce TBMM’de kabul edilir. Merkezi Yön.Bütçe Kanununun Kabulü TBMM Mali Yıl Öncesi Kamu Yatırım Programı MYBK’nun Yür.Tar. İtibaren 15 gün İçinde Bakanlar Kurulu

53 Bütçe Hazırlama Süreci (İdareler açısından)
Kamu İdareleri stratejik plan ve bütçe hazırlama rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde (birimler bazında) bütçe tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve en geç Eylül ayı sonuna kadar hazırlayarak Maliye Bakanlığına gönderir. Yatırım teklifleri aynı süre içerisinde Kalkınma Bakanlığına gönderilir.

54 Bütçe Hazırlama Süreci (Kanunlaşma)
Ekim ayının ilk haftasında makro ekonomik göstergeler ve bütçe büyüklükleri Yüksek Planlama Kurulunda görüşülür. (ödenek artırımı) Maliye Bakanlığınca son şekli verilen Merkezi Yönetim Bütçe Tasarısı mali yıl başından en az yetmiş beş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

55 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE KANUNU TASARISINDA YER ALAN HUSUSLAR
Ait olduğu yılın gelir tahminleri ile bütçe türleri itibariyle I, II ve III sayılı cetveldeki idarelere tahsis edilen ödenek tutarları, Maliye Bakanlığı bütçesinde yer alan ödenekler Ödeneklerle ilgili Aktarma, ekleme ve devir işlemleri Yatırım Harcamalarına ilişkin hususlar Bütçelerin uygulanmasına ilişkin diğer hükümler, Bağlı cetveller***

56 BAĞLI CETVELLER A Merkezi yönetim idarelerinin ödenekleri
B-C Gelirlere ilişkin hükümler E Bazı Ödeneklerin Kullanılmasına ilişkin hususlar F II ve III sayılı cetveldeki idare nakit imkanları H Harcırah Kanununa ilişkin hükümler İ Parasal ve diğer sınırlar K Ek ders, fazla çalışma diğer ücretlere ait hükümler M Pansiyon cetveli T Taşıt Cetveli

57 Bütçe Hazırlama Süreci (Kanunlaşma)
Merkezi yönetim bütçe Kanunu tasarısı önce TBMM Plan ve Bütçe komisyonunda görüşülür. Daha sonra TBMM Genel Kurula gönderilir. TBMM Genel Kurulunda merkezi yönetim bütçe kanun tasarısı metin kısmı maddeler, Gider ve gelir cetvelleri kamu idareleri itibariyle görüşülür ve bölümler halinde oylanır. Mali yılbaşından önce Resmi Gazetede yayımlanarak Kanunlaşır.

58

59 Bütçe Kanunu Gider Cetvelinin Bölümleri,
Gider Cetvelleri; Analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak Kurumsal, Fonksiyonel, Finansal ve Ekonomik kodlamalardan oluşur. a) "Fasıl ve bölüm" deyimleri, fonksiyonel sınıflandırmanın birinci

60 Bütçe Kanunu Gider Cetvelinin Bölümleri
BÜTÇE YILI 2014 KURUM ADI 13 - MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (TL) KURUMSAL FONKSİYONEL FİN. EKO. 2015 2016 SINIFLANDIRMA TİPİ SINIF. AÇIKLAMA BÜTÇE ÖDENEĞİ BÜTÇE TAHMİNİ I II III IV MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI  13  00 02 ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ 09 9  00  1  Eğitim Hizmetleri 01 PERSONEL GİDERLERİ 1 Memurlar SOSYAL GÜVENLİK KURUML. DEVLET PRİMİ GİDERLERİ 03 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 2 Tüketime yönelik mal ve malz. alım 7.600 8.000 8.600 3 Yolluklar 4 Görev giderleri 2.200 2.400 2.700 5 Hizmet alımları 6 Temsil ve tanıtma giderleri

61 Bu birimlerin en üst yöneticileri de Harcama Yetkililerini,
Bakan Müsteşar Temel Eğ.Gn.Müd. İl/İlçe MEM TBMM Kurumsal sınıflandırmanın 3 ve 4. düzeyinde yer alan birimler, Bütçeyle ödenek tahsis edilen Harcama Birimlerini, Bu birimlerin en üst yöneticileri de Harcama Yetkililerini, ifade eder.

62 Bütçe Hazırlama Süreci (Geçici Bütçe)
Zorunlu hallerde merkezi yönetim bütçe kanunun süresi yürürlüğe konulamaması halinde geçici bütçe kanunu çıkarılır. Süresi altı ayı geçemez. Cari yıl bütçesinin yürürlüğe girmesi ile geçici bütçe uygulaması sona erer. (Ek Bütçe) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin ödeneklerinin yetersiz kalması halinde karşılığı gelir gösterilmek üzere kanunla ek bütçe yapılabilir.

63 Bütçe Hazırlama Süreci
Yedek Ödenek: Merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen hizmet ve amaçları gerçekleştirmek ödenek yetersizliğini gidermek ve bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde yer alan idarelere aktarılmak üzere (genel bütçe ödeneklerinin %2 ne kadar) Maliye Bakanlığı bütçesinde yedek ödenek konulabilir. Örtülü Ödenek: Başbakanlık bütçesinde yer alır.

64 ÖZEL ÖDENEK Özel gelirler karşılığı idarelere tahsis edilen özel ödenek miktarı ilgili idarenin bütçelerinde gösterilir. Özel ödenek kaydı Milli Eğitim Bakanlığı için sayılı Meslek Eğitim Kanunu kapsamında; 1)Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmelerinin kârları, 2)Bakanlığa bağlı kurumlarda eğitim öğretimde üretilen malların satışından elde edilen gelirler, 3)Bağış, yardım ve diğer her türlü gelirler için uygulanmaktadır.

65 ŞARTLI BAĞIŞ VE YARDIMLAR
Kamu yararına kullanılmak üzere kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımlar hizmeti yapacak idarenin üst yöneticisi tarafından uygun görülmesi halinde, bütçede açılacak bir tertibe ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere ödenek kaydedilir. Bağış ve yardımlar kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiğinde bütçeye gider yazılarak ilgilisine geri verilir.

66 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Genel Bütçe kapsamındaki kamu idareleri Ayrıntılı Harcama Programı hazırlar ve vize edilmek üzere Maliye Bakanlığına gönderilir. Bütçe ödenekleri Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, nakit planlaması da dikkate alınarak üçer aylık dönemler halinde serbest bırakılır.

67 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Ödenek Aktarmaları; Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri aktarma yapılacak tertipteki bütçe ödeneğinin %5 (Bütçe Kanunları ile %20) ine kadar kendi bütçeleri içerisinde ödenek aktarmaları yapabilirler. Aktarma Yasaklar, (Personel giderleri, Aktarma yapılmış tertip ve yedek ödenek ) Revize İşlemleri

68 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Merkez Dışı Birimlere Ödenek Gönderme Kamu idarelerinin merkez teşkilatı harcama yetkilileri merkez dışı birimlere (okul ve kurumlara) ihtiyaçlarında kullanılmak üzere Ödenek Gönderme Belgesi ile ödenek gönderirler. Tenkis Belgesi; Ödeneklerin geri alınması

69 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda yılı içinde yaptırılan iş, satın alınan mal ve hizmetler ile diğer giderlerin karşılanmasında kullanılır. Ancak, ait olduğu malî yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir. Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir.

70 HARCAMA TALİMATI VE SORUMLULUK
Bütçelerden harcama yapılabilmesi ,harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, ödeneği gerçekleştirme usulü ve görevliler belirtilir. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına kanun tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından ödeneklerin etkili ekonomik ve ve verimli kullanılmasından sorumludur.

71 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Yüklenmeye girişilmesi, Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır.

72 GİDERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması, Ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesi ile, tamamlanır.

73 Harcama Talimatı ve Giderin Gerçekleşmesi
Yetkilisi HARCAMA TALİMATI Hizmet gerekçesi Giderin Konusu Giderin Tutarı Giderin Süresi Kullanılabilir Ödeneği Gerçekleştirme Usulü Gerçekleştirme Görevlileri Gerçekleştirme Görevlileri ÖdemeEmri Belgesi İmza Hak Sahibi Ödeme Yapılan iş ve işlemler mevzuat düzenlemelerine usül ve esaslara uygunluk taşımalıdır 73

74 Gerçekleştirme Görevlilerinin Sorumluluğu
Ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi; düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan Ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleşirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlileri, bu görevleriyle ilgili olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumludurlar. 74

75 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Kamu yatırım projeleri, Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK, Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, İlgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanır, uygulanır ve izlenir.

76 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Ertesi Yıla Geçen Yüklenme, Niteliğinden dolayı mali yılla sınırlı tutulamayan ve süreklilik arz eden işler (yiyecek, yakacak, taşıma, güvenlik, temizlik yemek vb. 27.madde sayılan) bütçe ödeneklerinin %50 ni, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve on iki ayı aşmamak üzere üst yöneticinin onayı ile ertesi yıla geçen yüklenmeye girişebilirler.

77 ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Gelecek yıllara yaygın yüklenmeler, Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri bir mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilirler

78 ÖDENEK ÜSTÜ HARCAMA Kamu zararı oluşturmamakla birlikte bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine aylıklarının iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

79 ÖDENEMEYEN GİDERLER Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak malın alındığı veya hizmetin yapıldığı mali yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar mahkeme kararı üzerine ödenir.

80 BÜTÇELEŞTİRİLMİŞ BORÇLAR
Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde bir taahhüde ve harcama talimatına dayanmayan giderlere ilişkin olup Maliye Bakanlığınca belirlenecek ekonomik kodlardan yapılan ve bütçede ödeneği öngörülmüş olmakla birlikte oluştuğu yer ve zamanda ödeneği bulunmayan giderler ilgili hesaplara alınarak ödeneği geldiğinde ödenir.

81 BÜTÇELEŞTİRİLMİŞ BORÇLAR HESABI
Su Alımları Yakacak Alımları 1 (1 Sadece elektronik kartlı olmayan tüketime dayalı doğalgaz bedelleri için) Elektrik Alımları Diğer Enerji Alımları Diğer Vergi, Resim ve Harçlar ve Benzeri Giderler Kovuşturma Giderleri Cenaze Giderleri

82 ÖN ÖDEME VERİLMESİ (Avans ve Kredi)
5018/35 Avans ve Kredi Verilebilmesinin Koşulu, Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilmeyecek ivedi ve zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avans ve kredinin üst sınırı bütçe kanununda gösterilir.

83 ÖN ÖDEME (Avans ve Kredi)
Maliye Bakanlığınca yayımlanan Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte; Ön ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hallerde kesin ödeme öncesi avans veya kredi seklinde yapılan ödeme… Mutemet: Harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlu, bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan harcama yetkilisi mutemedini ifade eder.

84 AVANS VERİLECEK HALLER
Yapım işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı heyetlerin ağırlanması giderleri, Görevli personele yolluk ve diğer giderleri karşılığı için, Ödeme günüden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücretler için avans verilebilir.(yıl içerisinde maaşların ayın 15 den önce ödenmesi halinde) Avans Tutarları, Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için, İllerde, kurum merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu ellibini geçen ilçelerde………………………….… TL Diğer ilçelerde…………………………560 TL Mahkeme harç ve giderleri için… TL

85 KREDİ VERİLECEK HALLER
Kredi Açılacak Haller Dairesinin göstereceği lüzum ve harcama yetkilisinin onayı ile mutemetler adına banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir, Kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatlarınca yabancı ülkelerde ve yapılacak satın almalar için yerel bankalarda, yabancı ülkelerden yapılacak satın almalar için, Türkiye’deki bankalar veya özel finans kuruluşları nezdinde kredi açılabilir. Maliye Bakanlığınca yayımlanan Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğinde; (sayı: 2014/1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince açılacak krediler ile yurt dışından yapılacak alımlar için açtırılacak akreditif karşılığı krediler için Maliye Bakanlığından izin alınmaz. ifadesi yer almaktadır.

86 AVANS VE KREDİLERİN MAHSUBU
Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdür. Avansın verildiği tarihten önceki bir tarihi taşıyan harcama belgeleri avansın mahsubunda kabul edilemez. Mutemet, işin tamamlanmasından sonra, yukarıdaki bir ve üç aylık sürelerin bitimini beklemeden, son harcama tarihini takip eden üç iş günü içinde ön ödeme artığını iade etmek ve süresinde mahsubunu yaparak hesabını kapatmak zorundadır. Mutemetlerce süresi içinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

87 BÜTÇE DIŞI ÖN ÖDEMELER İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak üzere bütçe dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine zorunlu hallerde Maliye Bakanlığının izni ile yüzde 30’unu aşmamak üzere bütçe dışı avans verilebilir. Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir. Özel kanunlarında öngörülen hükme göre peşin ödenmesi gereken maaş, ücret ve benzeri giderlerin ertesi yıl bütçesini ilgilendiren kısmı için bütçe dışı avans verilebilir.

88 KESİN HESAP Merkezi Yönetim kapsamındaki kamu idareleri bütçe kanunu ile kendisine verilen ödeneklerin uygulama sonuçlarını T.B.M.M. ne Kesin Hesap Kanunu ile verirler. Kesin Hesap Kanunu izleyen mali yılın Haziran ayı sonuna kadar Bakanlar Kurulunca T.B.M.M. Sunulur. Bir örneği Sayıştaya gönderilir. Kesin Hesaplar, Kamu İdarelerinin Kesin Hesaplarının düzenlenmesine ilişkin usül ve esaslar Hakkında Yönetmelik doğrultusunda hazırlanır.

89

90

91

92 GENEL UYGUNLUK BİLDİRİMİ
Sayıştay, Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için düzenleyeceği genel uygunluk bildirimini kesin hesap kanun tasarısının kendisine verildiği tarihten itibaren 75 gün içerisinde T.B.M.M.ne sunar. Kesin hesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştay ca sonuçlandırılmamış denetimleri önlemez ve hesapların kesin hükme bağlandığı anlamına gelmez

93 FAALİYET RAPORLARI Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkilileri Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik doğrultusunda hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, her yıl faaliyet raporu hazırlanır ve en geç Nisan ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklar. Bu raporların birer örneği aynı süre içerisinde Sayıştaya ve Maliye Bakanlığa gönderilir.

94 FAALİYET RAPORLARI İdare Faaliyet Raporu, İdare hakkındaki genel bilgilerle birlikte; kullanılan kaynakları, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenlerini, varlık ve yükümlülükleri kapsayan malî bilgileri; stratejik plan ve performans programı uyarınca yürütülen faaliyetleri ve performans bilgilerini içerecek şekilde düzenlenir

95 FAALİYET RAPORLARI Genel Faaliyet Raporu, Merkezî yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir malî yıldaki faaliyet sonuçları Maliye Bakanlığınca genel faaliyet raporu olarak ertesi yılın Haziran ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklanır.

96 STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI
1-Yatırım Daire Başkanlığı 2-Bütçe Daire Başkanlığı 3-İdareyi Geliştirme Daire Başkanlığı 4-İç Kontrol Daire Başkanlığı 5-Stratejik Planlama ve Yönetim Daire Başkanlığı 6-İstatistik ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı. 7-Performans Yönetimi ve Sistemi Daire Başkanlığı

97 TEŞEKKÜR EDERİM… 97