© The McGraw-Hill Companies, 2005 Bölüm 16 Hükümet Harcaması ve Geliri David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill,

... konulu sunumlar: "© The McGraw-Hill Companies, 2005 Bölüm 16 Hükümet Harcaması ve Geliri David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill,"— Sunum transkripti:

1 © The McGraw-Hill Companies, 2005 Bölüm 16 Hükümet Harcaması ve Geliri David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie and Damian Ward

2 © The McGraw-Hill Companies, 2005 1 Hükümet Harcaması

3 © The McGraw-Hill Companies, 2005 2 İngiltere’deki hükümet harcamaları (1960-2000) Hükümet harcamalarının boyutu son 40 yıl içinde değişmiştir. Günümüzde GSMH’nın 40%’ı civarındadır.

4 © The McGraw-Hill Companies, 2005 3 Hükümet Harcaması EŞİTLİK (EQUITY) –Kazançla birlikte artan bir vergi oranı ve transfer sistemi ile gelir zenginden fakire tekrar dağıtılabilir. ETKİNLİK (EFFICIENCY) –Piyasanın tam anlamıyla altından kalkamayacağı işleri devlet yapmak suretiyle, kaynak dağılımının etkinliği arttırabilir. Hükümet harcamasını iki temel üzerinde haklı kılabiliriz.

5 © The McGraw-Hill Companies, 2005 4 Özel (Private) Mallar ve Kamu (Public) Malları Özel Mallar –Ancak bir kişi tarafından tüketilebilen mallar –Örneğin: Elbise Kamu Malı –Bir kişi tarafından kullanılsa da diğer insanlarca da kullanılabilen mallardır. Örneğin: Sokak aydınlatması Kamu mallarının yolaçtığı önemli dışsallıklar uygun sunumun yapılabilmesi için hükümetin müdahalesini haklı kılabilir.

6 © The McGraw-Hill Companies, 2005 5 İstenilen Mallar ve İstenmeyenler İstenen Mallar –Toplumda, bireylerce istensin ya da istenmesin, herkesin sahip olması gerektiği düşünülen mallardır. –Eğitim, sağlık hizmetleri. –Hükümet zorunlu eğitim ve aşı programları şart koşarak bireylerin gelecekte aldıkları kararlardan dolayı pişman olmalarının önüne geçer. İstenmeyen Mallar –Sigara, kumar

7 © The McGraw-Hill Companies, 2005 6 Vergi Çeşitleri Dolaysız Vergiler (Direct taxes) –Emek kazancı, kira, faiz ve temettü gelirlerinden alınan vergi. Gelir vergisi, kurumlar vergisi Dolaylı Vergiler (Indirect taxes) –Ürün ve hizmet harcamalarına konulan vergilerdir. KDV, ÖTV Servet Vergisi (Wealth tax) –sermaye transferi vergisi, emlak vergisi

8 © The McGraw-Hill Companies, 2005 7 İşveren mavi bölgeyi öderken, işçiler yeşil bölgeyi öderler. Ücretlerden Alınan Vergiler Çalışılan saat ücret L W DD SS Emek piyasası, vergi yokken, W ücretine karşılık gelen L saat düzeyinde dengededir. Turuncu bölge toplumun refah kaybını gösterir. L' SS' W' W'' Vergi ile birlikte, emek arzı SS’ olur, işçiler W’’ kazanır, ancak firmaların ödediği miktar W’ dir, ve vergi aradaki farktır.

9 © The McGraw-Hill Companies, 2005 8 Vergi Yükü Vergiyi kimin ödeyeceği malın talep ve arz esnekliğine bağlıdır. Bu aynı zamanda vergiden ötürü ortaya çıkan kayıpların büyüklüğünü etkiler.

10 © The McGraw-Hill Companies, 2005 9 Dışsallığı önlemeye yönelik vergi miktar fiyat DD SS DD talebi ve SS arzı veriyken, serbest piyasa dengesi Q noktasında oluşur. Q E*F kadar bir vergi bu optimum noktaya ulaşmamızı sağlar. F SS' DD' E* Q* Ancak bu malın tüketimi negatif bir dışssalığa sebep oluyorsa (sigara içmek gibi), toplumsal olarak optimal tüketim noktası Q* dır.

11 © The McGraw-Hill Companies, 2005 10 Laffer Eğrisi Değişik vergi oranlarında ne kadar vergi toplanabileceğini gösterir. t* nin üstündeki oranlar caydırıcı büyüklüklerinden dolayı vergi gelirlerinin düşmesine yol açar. t* 100% Vergi oranı Vergi geliri

12 © The McGraw-Hill Companies, 2005 11 Ekonomik Bağımsızlık Dünya ekonomisinde ülkeler arasında artan ilişkiler, tek tek ülkelerin iktisadi bağımsızlıklarını azaltır. Ülkelerüstü dışsallıklarla mücadele edebilmek için eşgüdüm gereklidir.