SÖZ ÖBEKLERİ (GRUPLARI)

... konulu sunumlar: "SÖZ ÖBEKLERİ (GRUPLARI)"— Sunum transkripti:

1 SÖZ ÖBEKLERİ (GRUPLARI)
TÜRKÇE / Söz Öbekleri SÖZ ÖBEKLERİ (GRUPLARI)

2 TÜRKÇE / Söz Öbekleri SÖZ ÖBEKLERİ

3 Atasözleri TÜRKÇE / Söz Öbekleri Gülme komşuna, gelir başına.
Geçmişten gelen, söyleyeni belli olmayan, kalıplaşmış, öğüt veren ya da değerlendirme bildiren özlü sözlerdir. Örnekler Gülme komşuna, gelir başına. Öfkeyle kalkan, zararla oturur.

4 Deyimler TÜRKÇE / Söz Öbekleri
En az iki sözcükten oluşan, durum veya duyguları kısa ve özlü biçimde anlatmaya yarayan, kalıplaşmış söz öbekleridir. Örnekler Sınavdan geçeceğime adım gibi eminim (adı gibi emin olmak) Herkes akıl veriyor, yardım eden yok (akıl vermek) Çalış, ekmeğini kazan, başkasından bekleme. (ekmeğini kazanmak)

5 Atasözü ve Deyimlerin Ortak Özellikleri
TÜRKÇE / Söz Öbekleri Atasözü ve Deyimlerin Ortak Özellikleri • Kalıplaşmış ifadelerdir. Değiştirme, ekleme, çıkarma yapılamaz. • Çoğunlukla mecaz anlam ifade ederler. • Söyleyeni belli değildir. • En az iki sözcükten oluşurlar.

6 Atasözü ve Deyimlerin Farkları
TÜRKÇE / Söz Öbekleri Atasözü ve Deyimlerin Farkları Atasözleri Deyimler Cümle şeklindedir. Çoğunlukla söz grubu şeklindedir. Vakit nakittir. vaktini almak, vakit kazanmak… Öğüt verir, öğretici, uyarıcıdır. Öğüt ve ders vermez. Öfkeyle kalkan zararla oturur. Öfkeden deliye dönmüş.

7 Atasözü ve Deyimlerin Farkları
TÜRKÇE / Söz Öbekleri Atasözü ve Deyimlerin Farkları Atasözleri Deyimler Genel anlamlıdır, kural niteliği taşır. Genel değildir, yerine göre söylenir. Bugünün işini yarına bırakma. İş işten geçmiş, yapacak bir şey yok. Emir veya geniş zaman kipindedirler, kişiye göre çekimlenmezler. Kişiye göre çekimlenirler. Bal tutan parmağını yalar. Onun hakkında atıp tutuyormuşsun. Ayağını sıcak tut, başını serin. Kimse hakkında atıp tutmamalısın.

8 Özdeyişler (Vecizeler)
TÜRKÇE / Söz Öbekleri Özdeyişler (Vecizeler) Düşünce, duygu ya da ilkeleri özlü bir biçimde anlatan, söyleyeni belli olan sözlerdir. Örnekler Bencillik dostluğun zehridir. BALZAC Milli benliğini bilmeyen milletler, başka milletlere yem olurlar. ATATÜRK Cennet anaların ayakları altındadır. HZ. MUHAMMED Eğri cetvelden doğru çizgi çıkmaz. HZ. ALİ Para ile satın alınan sadakat, daha fazla para ile de satılır. SENECA

9 İkilemeler TÜRKÇE / Söz Öbekleri
Anlamı pekiştirmek, güçlendirmek, anlatımı daha çekici hale getirmek için oluşturulan sözcük grubuna “ikileme” denir. Örnekler Anlatılanları tek tek not aldı. Kimse hakkında ileri geri konuşma. Çoluk çocuk toplandık, pikniğe gittik.

10 İkilemeler farklı şekillerde oluşabilir.
TÜRKÇE / Söz Öbekleri İkilemeler farklı şekillerde oluşabilir. 1 ) Aynı sözcüğün tekrarı yoluyla: hızlı hızlı, ikişer ikişer, tatlı tatlı… 2 ) Eş anlamlı sözcüklerin tekrarı yoluyla: şan şöhret, ses seda, laf söz… 3 ) Yakın anlamlı sözcüklerin tekrarı yoluyla: eş dost, ağrı sızı, doğru dürüst… 4 ) Zıt anlamlı sözcüklerin tekrarı yoluyla: az çok, acı tatlı, iyi kötü… 5 ) Biri anlamlı, biri anlamsız iki sözcükle: eğri büğrü, boy pos, eski püskü… 6 ) İkisi de anlamsız sözcüklerin tekrarıyla: abur cubur, paldır küldür… 7 ) Yansıma sözcüklerin tekrarı yoluyla: horul horul, vızır vızır, kütür kütür…

11 Yansıma Sözcükler TÜRKÇE / Söz Öbekleri
Doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardığı seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklerdir. Örnekler gıcır/gıcırdamak hav/havlamak miyav/miyavlamak hor/horlamak me/melemek hapşu/hapşırmak

12 TÜRKÇE / Söz Öbekleri SÖZ ÖBEKLERİ