Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
YayınlayanAskin Sadak Değiştirilmiş 9 yıl önce
1
Kamu Borç Stokun Yapısı ve Sorunları R. Hakan ÖZYILDIZ 2015
2
STOK... Stok, hem iç hem de dış borç için, anapara ve anaparadan kaynaklanan kur farkı değerlerini içermektedir. Faiz değerleri stok kapsamında yer almamaktadır. www.hakanozyildiz.com
3
Yetersiz tasarruf birikimi nedeniyle büyümek için dış kaynağa ihtiyaç var www.hakanozyildiz.com
4
Türkiye borçlanmaya mahkûm (mu?). Kamu borçları azalsa da diğer kesimlerin borcu artıyor www.hakanozyildiz.com
5
Oransal olarak gelişmeler www.hakanozyildiz.com
6
Hanehalkının borç artışına dikkat www.hakanozyildiz.com
7
Kamu borç rakamları kötü değil www.hakanozyildiz.com
9
Sıkıntı olunca TCMB varlıkları devlete mi, özel sektöre mi yetecek? İşsizlik Sigortasının birikimleri varlık mıdır? www.hakanozyildiz.com
10
BÜTÇE AÇIĞI = BORÇLANMA !? Borç stoku faiz ödemlerindeki artış ve borçlanma gereğinin artmasıyla büyüyor www.hakanozyildiz.com
11
2001 Krizinden bu yana epeyi yol alındı. Ancak düşüş eğilimi yavaşlamaya başladı. www.hakanozyildiz.com
12
Dolaylı vergiler harcamalardan alınır. Harcamaların artması için gelirlerin yükselmesi gerekir. Vergi toplamakta zorlanan devlet vergi dışı (özelleştirme, 2B arazi satışı, bedelli askerlik gibi) yöntemlere yönelir. www.hakanozyildiz.com
13
Gelirler harcama artışına bağımlı iken, harcamalarda esneklik yok. Eknomide sorun olursa gelir azalırken, harcama kısıntısı yapılamıyor. Mecburen borçlanmaya gidiliyor. www.hakanozyildiz.com
14
Bütçe dışı dengeler etken www.hakanozyildiz.com
15
Sadece bütçe açığının büyüklüğü borç stokunun artışını açıklamaya yetmez. Bütçe dışı etkenleri de çok dikkatli takip etmek gerekir. www.hakanozyildiz.com
17
Dış borç stokundaki artış hızı çok fazla. Eskiden devlet dış borç alırken şimdi özel sektör borçlu. Kısa vadeli dış borç çok büyümüş. Kriz yıllarında dış borç bulunmamasına dikkat. Zaten krizlerin nedeni de bu. www.hakanozyildiz.com
18
Doların etkili olmasının nedeni www.hakanozyildiz.com
19
Kredi temerrüt swapları (CDS): Yabancı yatırımcılar gelişmekte olan piyasalara yatırım yaparken sigorta yaptırıyorlar. www.hakanozyildiz.com
20
Dış borç verim eğrisi, iyi yorumlanmalı. Uzun vadede çok sorun görülmüyor. www.hakanozyildiz.com
22
Krizde kamu borç stokunun artışı hızlanmış. www.hakanozyildiz.com
23
ARTIŞ 2013 DE DÖVİZ AĞIRLIKLI. DIŞARIDAN BORÇLANAN KAMU, FED’DEN GELEN DÖVİZ BASKISINI DENGELEMEYE ÇALIŞMIŞ www.hakanozyildiz.com
24
Kur hareketleri, TL bazında dış borçlar gösterimini etkiliyor. www.hakanozyildiz.com
25
Toplam borcun vadeye kalan ortalama süresi 6,4 yıl. www.hakanozyildiz.com
26
Nakit – piyasadan yapılan borçlanmanın vadesini uzaması olumlu. Nakit dışı borçlanmanın vadesinin azalmasının nedeni krizde verilen kağıtların vadelerinin dolması. www.hakanozyildiz.com
27
İç borçlanmada ortalama maliyet önceki yıllara oranla düştü. Ancak düşme eğilimi yavaşlamaya başladı. Nedeni enflasyon ve kurdaki değişmeler. www.hakanozyildiz.com
28
Negatif reel faizi piyasa nereye kadar taşıyabilir? Önümü<deki dönemde faiz artışı beklemek çok yanlış olmaz. www.hakanozyildiz.com
29
Önceki yıllarda iç borcun vadesi yükseliyor www.hakanozyildiz.com
30
2014’te vadenin düşmesinin nedeni yabancıların ilgisinin azalması. Uzun vadeli kaynak onlarda var. www.hakanozyildiz.com
31
Dış borcun faiz değişikliklerinden etkilenme süreci uzun. www.hakanozyildiz.com
32
29 ay çok iyi bir süre. Ani faiz değişimlerinde karar alıcılara önlem alma zamanı sağlayabilir. www.hakanozyildiz.com
33
Faizlerde değişim olursa borcun ne kadarının etkilendiğine dikkat etmek gerek www.hakanozyildiz.com
34
DİBS piyasasında bankalar ve tüzel kişiler kağıtların çoğunluğunu taşıyorlar. Yurtdışı yerleşiklerin ilgisi getiriye bağlı olarak değişiyor. www.hakanozyildiz.com
35
Kamu Borç Stoku’nun % 70’i TL. www.hakanozyildiz.com
36
Stok’un sadece % 36’sı sabit TL enstrüman. Kur ve faiz değiştikçe stok da etkileniyor. www.hakanozyildiz.com
37
Piyasa oyuncuları, risk algılamaları nedeniyle, dövizle veya değişken faizli enstrümanlarla borçlanmayı tercih ediyorlar. Dövizli kağıtların sabit faizli olması sorun yaratmıyor. Çünkü çok yüksek faiz elde ediyorlar ve sigortalıyorlar (CDS). www.hakanozyildiz.com
38
TL verim eğrisi kısa vadede risk değerlemesi içeriyor. www.hakanozyildiz.com
39
Kur ile fiyatlar arasındaki ilişki önemini koruyor. “Sonuç olarak, 2001 yılı sonrasında döviz kurundan tüketici enflasyonuna geçişkenlik azalmakla ile birlikte, yeni fiyat endeksi döviz kuruna karşı 1994 temel yıllı endekse kıyasla daha duyarlı bir görünüm ortaya koymaktadır.” TCMB Enflasyon Raporu, 2006-I Shf. 19 Bu durumda; kurda olabilecek bir düzelme hareketi fiyatları ve sonuç olarak da beklentilere bağlı olarak, faizleri etkileyecektir. www.hakanozyildiz.com
40
Kur ve DİBS Faizleri arasındaki korelasyon yüksek 1 Mayıs 2001- 31 Aralık 2004 arası dönemde DİBS Faizleri Eurobond Spreadları Döviz Kuru DİBS Faizleri 10,860,85 Eurobond Spreadleri 0,8610,63 Döviz Kuru 0,850,631 www.hakanozyildiz.com
41
Gelecekte borçlanmadaki azalma... Yapısal reformlara, özellikle, vergilerde ve sosyal güvenlikte kayıt dışılıkla mücadeleye, Nakit dışı borçlanmada olması gereken azalmaya, Kamu mali disiplinin genel anlamda sağlanmasına, (Bütçe dışı kamunun yüklerinin azalması), Reel faizlerdeki azalmaya, ve, Ekonominin istikrarlı büyümesine, En önemlisi beklentilerin iyi yönetilmesine bağlıdır. www.hakanozyildiz.com
42
Borcun Sürdürülebilirliği www.hakanozyildiz.com
43
Borcun Sürdürülebilirliği Kamu borcunun sürdürülebilirliği, kamu borcunun sabit kalması ve/veya konuyla ilgili standart borç oranlarına bakılarak değerlendirmeler yapılmasının yanında, cari dönemde sürdürülen maliye politikasının borcun sürdürülebilirliğini ve/veya borç stokunun ödenebilirliğini sekteye uğratmadan gelecek dönemlerde de borçlanmanın sürdürülebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Borcun sürdürülebilirliğini etkileyen en önemli faktörler, piyasalarda oluşturulacak güven ortamı, borçlanma politikalarına verilecek politik destek ve borçlanma birimlerinin teknik kapasiteleri olarak belirmektedir. www.hakanozyildiz.com
44
Borç stoku neden büyüyor? ANAPARA ÖDEMESİ = 100 TL. FAİZ ÖDEMESİ = 50 TL. TOPLAM ÖDEME = 150 TL. Eğer, anaparanın kur farkı yokken; ÖDEME = 50 TL. İSE STOK SABİT ÖDEME < 50 TL. İSE STOK BÜYÜR ÖDEME > 50 TL. İSESTOK KÜÇÜLÜR. Diğer bir deyimle FAİZ DIŞI FAZLA > FAİZ ÖDEMELERİ olmazsa STOK nominal olarak büyümeye devam edecektir. Eğer, ödeme yapmak için tekrar borçlanılıyorsa o zaman net ödemeye dikkat etmek gerekecektir. www.hakanozyildiz.com
45
Borç stoku nasıl oluşuyor? (2014 - Milyar TL) (Faiz harcamaları = Net iç ve dış borçlanma + FDF; Fazla borçlanma kasada, rezerv olarak saklanıyor. Eksik borçlanma durumunda kasadan kullanım yapılıyor) Bütçe Gelirleri 426 Faiz dışı Harcamalar 398 Faiz Dışı Fazla 27 Faiz harcamaları 50 Net İç Borçlanma 12 Net Dış Borçlanma 8 www.hakanozyildiz.com
46
Neden Faiz Dışı Fazla? Kamu borç stoku yüksek ülkelerde; Faiz dışı fazla: Risk primini düşürmek. Borcun sürdürülebilirliğini sağlamak, Enflasyonist bekleyişleri ortadan kaldırmak, Uygulanan ekonomi politikasının kredibilite sini arttırmak, İstikrarlı bir büyüme ortamı yaratmak için. Vazgeçilmez bir unsurdur. www.hakanozyildiz.com
47
Borcun sürdürülebilir olması için; FDF ve büyümenin yüksek, reel faizlerin düşük olması gerekir. www.hakanozyildiz.com
48
Stok, düzenli vergi gelirlerinden yüksek. Bozulmayı vergi dışı gelirler önlüyor. Satacak kamu malı veya hizmeti kalmayınca ne yapacağız? www.hakanozyildiz.com
49
Sorun sadece stokta değil, faiz ödemelerine de dikkat edilmeli. Faiz oranları düşmesine rağmen yükü azalmıyor. www.hakanozyildiz.com
50
Faiz yüküne dikkat. Borç sürüdürülebilirliği göstergelreeinden birisi de faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranıdır. www.hakanozyildiz.com
51
Büyüme, kur ve faizlerin stoka etkisi ekonomik konjonktüre göre değişiyor www.hakanozyildiz.com
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.