UYGUN DAVRANIŞLARIN ARTIRILMASI

... konulu sunumlar: "UYGUN DAVRANIŞLARIN ARTIRILMASI"— Sunum transkripti:

1 UYGUN DAVRANIŞLARIN ARTIRILMASI

2 Uygulamalı davranış analizi
Davranışçı psikolojinin öne sürdüğü, davranış temel prensiplerine dayalı süreçleri kullanan bilim dalıdır.

3 Uygulamalı davranış analizinde;
1. Değiştirilmek istenen hedef davranışın (bağımlı değişken) gözlenmesi, 2. Gözlenen davranışı sürdüren değişkenlerin (bağımsız değişken) gözlenmesi 3. Hedef davranış üzerinde değişikliğe yol açan çevresel değişkenlerin etkisi gözlenir.

4 DAVRANIŞ ANALİZİ Bağımlı değişken bağımsız değişken Davranış Öncesi-Sonrası Etmenleri Belirle

5 İlk yapılacak olan değiştirilmek istenen davranışı dikkatli bir şekilde tanımlamak ve ölçmektir.
Hedef davranış: Davranışın örnekleri örnek olmayanları

6 Pekiştirme İzlediği davranışın gerçekleşme olasılığını
artıracak veya sürdürmesine yol açacak şekilde ortama uyaranların eklenmesi ya da çıkarılması sürecidir.

7

8 OLUMSUZ PEKİŞTİRME İstenmeyen durumun ortaya çıkmasını engelleyen davranışın sıklığında artış olmasına olumsuz pekiştirme denilmektedir.

9 Olumlu Pekiştirme Davranışı izleyen uyaran , bu davranışın ilerde daha sık oluşmasına yol açarsa bu olumlu pekiştirmedir.

10 Birincil Pekiştireçler
Doğal yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan ve birey için biyolojik önem taşıyan uyaranlardır. En önemli tipleri, yiyecekler, içecekler, uyku ve barınmadır. Yiyecek içecek türü pekiştireçler, özellikle küçük çocuklarda ve işlevde bulunma düzeyi düşük bireylerde yeni davranışın kazandırılmasında etkili olabilir

11 İkincil tür pekiştireçler
1.Sosyal pekiştireçler 2.Etkinlik pekiştireçleri 3.Nesne pekiştireçleri 4.Dönüştürülebilir sembol pekiştireçler

12 1.Sosyal pekiştireçler - Bedensel iletişim - Sözsüz ifadeler
- Sosyal ortamlarda yakınlık - Ayrıcalık tanıma - Övgü sözcükleri ya da sözcük grupları

13 2.Etkinlik pekiştireçleri
Şarkı söylemek Yap-bozla oynamak Şiir okumak Fıkra anlatma Öğretmenle boş zaman Bahçede oynamak, vb

14 3.Nesne pekiştireçleri Oyuncak, araç-gereç ya da materyaller.

15 4.Dönüştürülebilir sembol pekiştireçler
Kendi başlarına anlamı olmayan ama başka pekiştireçlere dönüştürülebilen sembollerdir. Para Gazete kuponları Yıldızlar Jeton Gülen yüzler vb

16 PEKİŞTİRME TARİFELERİ
Pekiştirme tarifeleri, pekiştireçlerin etkili kullanımını ve pekiştirilen davranışın kalıcılığını belirler. Pekiştirme tarifesi; kaç kez ya da hangi sürede oluşan tepkilerin ya da hangi özel tepkilerin pekiştirileceğini gösteren kuraldır. Sürekli ve aralıklı olmak üzere ikiye ayrılır.

17 Sürekli Pekiştirme Tarifesi
Sürekli pekiştirme, artırılması amaçlanan uygun davranışın her meydana gelişinin pekiştirilmesidir.

18 Aralıklı Pekiştirme Tarifesi
Her tepkinin değil de tepkilerden sadece bazılarının pekiştirildiği durumlarda aralıklı pekiştirme tarifesi söz konusudur. Aralıklı pekiştirme tarifesi, pekiştirmeden önce, belli bir sayıda davranışın oluşumu ya da belli bir sürenin geçmesinin beklenmesini gerektirir

19 ARALIKLI PEKİŞTİRME Oranlı Pekiştirme Aralı Pekiştirme Sabit oranlı
Sabit aralı Değişken oranlı Değişken aralı

20 Oranlı Pekiştirme Tarifeleri
sayılabilen tepkiler için uygulanmaktadır. Oranlı pekiştirme iki şekilde uygulanmaktadır; sabit oranlı değişken oranlı

21 Sabit oranlı pekiştirme,
uygun davranışın, önceden belirlenmiş olan sabit sayıda tekrarından sonra pekiştirilmesidir.

22 Değişken oranlı pekiştirme,
Uygun davranışın, ortalama bir sayı belirlenerek pekiştirilmesidir.

23 Aralı Pekiştirme Tarifeleri
Davranım belirli bir süre sürdükten sonra pekiştirildiğinde bu zaman aralıklı pekiştirme olarak adlandırılmaktadır. Aralı pekiştirme iki şekilde uygulanmaktadır; sabit aralı değişken aralı

24 Sabit aralı pekiştirme
hedef davranışın belirlenen zaman içinde oluşmasının pekiştirilmesidir.

25 Değişken aralı pekiştirme
hedef davranışın belirlenen ortalama bir süre içinde oluşmasının pekiştirilmesidir

26 PEKİŞTİRME KURALLARI 1. Pekiştirme uygun davranışa bağımlı olmalıdır.
2. Pekiştirme uygun davranışın hemen ardından verilmelidir. 3. Pekiştirme programının başlangıcında ve edinim aşamasında davranış her oluştuğunda pekiştirilmelidir. 4. Etkili pekiştireçler kullanılmalı ve pekiştireçler çeşitlendirilmelidir.

27 PEKİŞTİRME KURALLARI 5. Pekiştireçler etkili bir pekiştirme tarifesiyle sunulmalıdır. 6. Pekiştireç uygulayıcı için kolay ulaşılabilir ve kolay kullanılabilir olmalıdır. 7. Pekiştireç öğrencinin özelliklerine uygun olmalıdır ( yaş,gelişim düzeyi,cinsiyet). 8. Pekiştireç doygunluk sağlamamalıdır. 9. ‘Böyle davrandığın için seni seviyorum’ gibi sevgi ifadeleri pekiştireç olarak kullanılmamalıdır