“Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Sosyal Bilim Araştırmalarında Elektronik Yayınların Kullanımı Yaşar Tonta.

... konulu sunumlar: "“Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Sosyal Bilim Araştırmalarında Elektronik Yayınların Kullanımı Yaşar Tonta."— Sunum transkripti:

1 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Sosyal Bilim Araştırmalarında Elektronik Yayınların Kullanımı Yaşar Tonta H.Ü. Kütüphanecilik Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html

2 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Elektronik Yayın Abonelerin çoğuna elektronik ortamda dağıtılan derlenmiş makaleler paketi Tam metin profesyonel makalelerin bilgisayar depolama ortamları aracılığıyla dağıtımı ve arşivlenmesi. Erişim bilgisayar ya da iletişim ağları aracılığıyla sağlanır.

3 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Kısa Tarihçe 1964: ilk e-posta iletisi (MIT veya Cambridge Ünv.) ’70’ler: E-postanın üniversitede yaygınlaşması 1983: Paralel yayıncılık (ACS) 1989: “soğuk füzyon” skandalı 1992: Araştırmacıların sadece %7’si ağları bilgi sağlamak ya da yayın yapmak amacıyla kullanıyor Elektronik dergi sayısı 1991’de 110, 1997’de 3.400 (1000’i hakemli)

4 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. E-Yayın Türleri E-dergiler Aslı basılı ama elektronik olarak da yayımlanan dergiler (“paralel yayıncılık”) Aslı elektronik ama az miktarda da basılı yayımlananlar Sadece elektronik dergiler E-bültenler, e-magazinler Web sayfaları Önbası arşivleri Tartışma listeleri/haber öbekleri arşivleri...

5 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. E-Yayınlarla İlgili Sorunlar Resmiyet/Kalıcılık (ciddi bilim için uygun olup olmaması, “suya yazı yazmak”, “duvar yazısı”, “yayın” tanımı) Kalitenin garanti edilmesi (hakemlik kurumu, akademik yükselmeler, prestij vd.) Güvenlik (gerçeğe uygunluk, bütünlük, tutarlılık) Kritik yoğunluk Dizinleme ve erişim sorunları Teknolojik sorunlar Ekonomik sorunlar Arşivleme sorunları

6 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Atıf Çözümleme Atıf çözümleme Etki faktörü Önceki çalışmalar (Harter, 1996): 39 e-dergiden 15’i hiç atıf almamış, 16’sı 1-10 atıf, 7’si 11-190 atıf almış. (Harter ve Kim, 1996): 134 hakemli e-dergide yayımlanan makalelerde e-yayınlara yapılan atıf toplam atıfların %1,9’u.

7 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Araştırma 1990-1993 yılları arasında İşletme/Yönetim, Sosyoloji, Kütüphanecilik ve Bilgibilim, Sosyal Bilim alanlarında yayımlanan “etki faktörü” en yüksek olan basılı dergiler (SSCI’den) belirlendi 19 basılı dergi seçildi Her dergiden dört makale seçildi (1993 ve 1994 ciltlerinin ilk ve son sayılarının ilk makaleleri) (toplam 66 makale) E-yayınlara yapılan atıflar incelendi

8 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Seçilen Dergiler KonuDergiler SosyolojiAmer. Soc. Rev., J. of Marriage & Family, Amer. J. of Soc., Soc., Ethol. and Sociobiol. Sosyal BilimRes. in Org’l Behav., J. of Sex Res., Daedalus, J. of Conflict Resolution, Soc. Sci. Res. Kütüphanecilik ve Bilgibilim JASIS, ARIST, Coll. & Res. Libraries, J. Of Doc., Lib. Resources and Technical Services İşletme/YönetimJ. of Consumer Res., Acad. of Mgmt J., Admin. Sci. Q., Harvard Business Rev.

9 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Bulgular (1993-1994) JASIS ve Daedalus’ta yayımlanan iki makalede iki e-yayına atıf var Birisi PACS Review adlı e-dergide yayımlanan bir makaleye Diğeri bir elektronik tartışma listesine gönderilen iletiye

10 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Beş Yıl Sonra... Aynı dergilerin 1998-1999 yıllarında yayımlanan ciltlerine yeniden bakıldı Aynı yöntemle 14 dergiden 51 makale seçildi E-yayınlara yapılan atıflar incelendi

11 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Bulgular (1998-1999) Dergi AdıAtıf Sayısı E- dergi Web sitesi E- bülten E- tartışma listesi Toplam College & Research Libraries 33118 J. of Amer. Society for Information Science 4 4 Journal of Documentation 48 12 Toplam715151124

12 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Değerlendirme ve Sonuç I Sosyal bilimlerde (kütüphanecilik dışında) e- yayınların henüz “adı yok” Yazarlar makalelerini etki faktörü (dolayısıyla prestiji) düşük, okuyucusu belirsiz e-dergilerde yayımlamak istemiyorlar. Henüz “kritik yoğunluk” oluşmuş değil E-dergilerde yayımlanan makaleler belli başlı dizin dergilerinde dizinlenmiyor (PACS Review örneği) Atıf dizinlerinin (SCI, SSCI ve AHCI) elektronik kopyalarında (Web of Science ve CD-ROM sürümleri) e-yayınlara yapılan atıflar belirtilmiyor.

13 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Değerlendirme ve Sonuç II Üniversitelerin akademik yükseltmelerde e- yayınları değerlendirme politikaları henüz yok Kütüphanelerde e-dergilere erişim sağlanması oldukça yeni bir gelişme İnsani, ekonomik ve teknolojik etmenler e- yayınların kabullenilmesini etkiliyor Paralel yayıncılık belirli bir süre devam edecek gibi gözüküyor (Kağıt kopya üretim ve dağıtım maliyetleri marjinal)

14 “Sosyal Bilimler ve Internet” 18 Nisan 2000, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Y.T. Sosyal Bilim Araştırmalarında Elektronik Yayınların Kullanımı Yaşar Tonta H.Ü. Kütüphanecilik Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html