Yenidoğanların ve Bebeklerin Beslenmesi Anne Sütünün Beslenmede Önemi

... konulu sunumlar: "Yenidoğanların ve Bebeklerin Beslenmesi Anne Sütünün Beslenmede Önemi"— Sunum transkripti:

1 Yenidoğanların ve Bebeklerin Beslenmesi Anne Sütünün Beslenmede Önemi
Yrd. Doç. Dr. Nejat Narlı Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji (Yenidoğan) Bilim Dalı

2 *Yenidoğan bebek yaşamın ilk
bir yılında hem hızlı büyür hem de organları hızlı gelişir. *İlk yıl içinde bebeğe verilen besinlerin miktarları, kıvamları ve türleri aydan aya değişir.

3 İlk 4-6 Ay Sadece Anne Sütü
4-6. Aydan itibaren ek gıdalar 1 yaşından itibaren erişkin tipi beslenme

4 ANNE SÜTÜ VE ANNE SÜTÜ İLE BESLENME
Bebeğe doğduktan sonra verilecek en güzel armağan anne sütüdür

5 Bebeğin ilk aşısı anne sütüdür
Her canlı için en iyisi kendi anne sütüdür.

6 Anne Sütünün Üstünlükleri
I-En uygun besleyici II-Organların büyümesini düzenleyen büyüme faktörlerini içermesi III-Enzimler ve hormonlar içermesi IV-Her koşulda verilebilmesi, mikrop kapma riskinin olmaması V-Allerjik olmaması VI-Yaşamın ileri dönemlerine olumlu etkileri

7 Anne Sütünün Üstünlükleri
VII-Enfeksiyondan koruyucu faktörler içermesi VIII-Anne-çocuk arasında ruhsal gelişmeyi sağlaması IX-Annede meme kanseri görülme riskini azaltması X-Doğal doğum kontrolü sağlaması XI-Ekonomik olması

8 Anne Sütünün Üstünlükleri
En Uygun Besleyici Proteinler Karbonhidratlar Yağlar, yağ asitleri Mineraller Vitaminler

9 Anne Sütünün Üstünlükleri
Büyüme Faktörleri Epidermal büyüme faktörü Sinir büyüme faktörü İnsülin ve insülin benzeri büyüme faktörü Meme kaynaklı büyüme faktörü Eritropoietin Taurin, etanolamin, fosfoetanolamin

10 Anne Sütünün Üstünlükleri
Enzimler (*20’den fazla enzim vardır) Lipaz Galaktozil transferaz Sülfidril oksidaz Laktoperoksidaz Hormonlar - Gonadotropin -releasing hormon Tirotropin-releasing hormon T3, T4 Prolaktin

11 Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne Sütü İle Beslenmenin İleri Yaşama Etkileri Büyüme daha normal Şişmanlık, koroner kalp hastalıklarının gelişimini daha az Kavrama yetenekleri fonksiyonlar daha iyi Konuşma problemleri daha az Zeka yaşı (IQ) daha yüksek Çene ve ağız gelişimine ait bozukluklar ve diş çürükleri daha az

12 Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne Sütü İle Beslenmenin İleri Yaşama Etkileri Orta kulak iltihabı  Ülseratif kolit, Celiac hastalığı gelişme riski  Atopik hastalıklar  Lenfoma gelişme riski  Diyabetes Mellitus gelişme riski 

13 Anne Sütünün Üstünlükleri
Enfeksiyondan Koruyucu Özellikleri Direk etkili antimikrobiyal faktörler Antiinflamatuvar faktörler İmmün sistemi düzenleyen faktörler

14 Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne sütü ile beslenmenin ekonomik yönü Mamalara ve biberona ödenen para Mama hazırlama için harcanan zaman ve masraf Hastalanma olasılığının artışı ile ortaya çıkan ilaç, hastaneye yatış vb masraflar Artan gebelik ya da doğum kontrolü için harcanan para

15 Sütün Yapımı ve Akması Süt yapımı için gerekli olan prolaktin, bebeğin emmeye başlaması ile artar ve süt yapımını sağlar (Hiçbir şey, süt yapımını, bebeğin memeyi emmesi kadar arttırmaz) Prolaktin, geceleri daha çok yapılır ve bu hormon, anneyi gevşeterek uykusunu getirir. Bebeğin emmesiyle salgılanan oksitosin, sütün salgılanmasını sağlar. (Oksitosin, annenin duygu, düşünce ve algılarından etkilenmektedir)

16 Uygun Emzirme Doğumdan hemen sonra bebeğin çıplak olarak annenin göğsüne konulması İlk emzirme öncesi, başka besin verilmemesi Bebeğin canı istediğinde emzirilmesi İlk dört-altı ay hiçbir ek besin verilmemesi Bebeğin etkin emmesi

17 Etkili Emmede Areola ve alttaki meme dokusunun çoğu ağıza alınmıştır
Meme başıyla birlikte ağıza alınan areola ve meme dokusu damağa doğru uzunca bir emzik oluşturmuştur Bu emziğin üçte birini meme başı, geri kalanını meme dokusu oluşturmuştur Dili önde, alttan meme başını sarmalıyor şekildedir.

18 Laktasyon Öncesi Besinlerin Zararları
Kolostrum yerine geçer Enfeksiyon için büyükrisk İntolerans ve allerji riski Bebeğin tam olarak emmesini engeller Yapay beslenme açlığı giderir Biberon, çocuğun memeyi kavramasını güçleştirir Bebek daha az emer Emzirmeyi sağlamak güçleşir

19 Bebeğin Her İstediğinde Emzirilmesi
Kısıtlamama veya “bebek istediğinde” emzirme, Emzirme sıklığında kısıtlama yok İlk memeyi bitirdikten sonra diğerini emzirme

20 Bebeğin Her İsteyişinde Emzirimesinin Avantajları
Anne sütü oluşumu daha erken olur Bebek daha hızlı kilo alır Göğüste süt birikimi gibi sorunlar daha az görülür Emzirme daha kolay gerçekleşir

21

22

23

24

25

26

27 Etkisiz emme durumunda
Meme ucunda ağrı, zedelenme ve çatlaklar oluşur Memeler boşalmaz, bebek ağlar (aç kaldığı için sık veya uzun süre beslenmek isteyebilir) Annenin sütünün yetersiz olduğu sanılır Olay uzun sürerse, gerçekten az süt yapılmaya başlar

28 Emzirme sorunu varsa yapılması gerekenler
Anne, rahat pozisyonda oturmalı, kendini rahat hissetmeli Bebek uygun pozisyonda tutulmalı Meme uygun olarak desteklenmeli Bebeğin, memeye yerleşmesine yardımcı olunmalı Bebeğin başı memeye doğru itilmemeli

29 Memeden kaynaklanan emzirme problemleri
Meme büyüklüğü emzirmeyi etkilemez Dolu meme Tıkanmış meme İltihaplı meme Mantar (Candida) Meme başı çatlakları

30 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT SEMPTOMLARI
Süt kanallarında tıkanıklıkSütün birikimi Enfektif olmayan mastit Enfektif mastit Şişlik  Kitle Hassasiyet DÖNÜŞÜR Şiddetli ağrı Lokalize kızarıklık  Kırmızı alan Ateş yok Ateş Kendini iyi hissetme Kendini hasta hissetme

31 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT NEDENLERİ
Memenin bir bölümü veya tamamen zayıf drenajı Stress, aşırı çalışma Meme travması Meme başı çatlağı Emzirme aralarının uzun olması etkisiz emme sıkı giysiler emzirme sırasında parmaklarla oluşturulan basınç drenajı kötü olan büyük meme’ye bağlıdır emzirmenin süresi ve sıklığını azaltır dokuları takip eder bakterilerin girişini kolaylaştırır

32 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ
Eğer faydalı ise anneye; -beslemeye etkilenmemiş meme ile başlamasını -her emzirmenin farklı pozisyonda yapılmasını önerin Daha sonra ciddi semptom veya çatlak veya 24 saatten sonra iyileşme görülmez ise ek olarak -Antibiyotik -Analjezik verin -Tam istrahati sağlayın Önce -Meme drenajını sağlayan kötü emzirme tekniği sıkı giysiler drenajı kötü büyük meme olup olmadığını kontrol edin, varsa düzeltin Önerin; -sık emzirme -emzirme sırasında meme başına doğru hafif masaj -ılık kompres

33 Anne Sütü ile Beslenmeyi Engelleyen Durumlar
Anneye ait nedenler Kalp, böbrek yetmezliği, solunum yetmezliği Aktif açık tüberküloz Aktif hepatit AIDS Psikoz, ciddi depresyon İlaçlar:Kanser, epilepsi Memede apse, iltihap

34 Anne Sütü ile Beslenmeyi Engelleyen Durumlar
Bebeğe ait nedenler Ciddi hastalık Doğumsal anormallikler

35 Anne Sütü alamayan çocuğun beslenmesi (Yapay Beslenme)
Mamalar İnek sütü

36 Mamalar Adapte süt formülleri Yarı adapte formulalar Devam formulalar

37 İnek Sütü İlk ay 1Süt+1Su 1-4.ay 2Süt+1Su 4 Ay Süt

38 İnek Sütü İlk ay 1Süt+1Su 1-4.ay 2Süt+1Su 4 Ay Süt

39 Yapay Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kaynatma en az 10 dakika olmalı (su, süt, biberon, lastik emzikler) Mama günlük hazırlanmalı Cam biberon kullanılmalı 4. aydan sonra biberonla değil bardak ya da kaşık la verilmelidir

40 Yapay Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Beslenme şekli/sayısı Bebek anne sütü verir pozisyonda tutulmalı Bebek aç ve uyanık olduğu zaman beslenmeli Biberon dik, lastik memesi hava geçirmeyecek şekilde tutulmalı Emzik delikleri, sütün yavaşça damlayabileceği büyüklükte olmalı

41 Yapay Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bebek anne sütü verir pozisyonda tutulmalı Bebek aç ve uyanık olduğu zaman beslenmeli Biberon dik, lastik memesi hava geçirmeyecek şekilde tutulmalı Emzik delikleri, sütün yavaşça damlayabileceği büyüklükte olmalı

42 İlk yaş içinde ortalama beslenme sayısı ve miktarı
Yaş Öğün Sayısı/gün Doğum-1 hafta 6-10 1 hafta-1 ay 6-8 1 ay-3 ay 5-6 3 ay-7 ay 4-5 7 ay-9 ay 3-4 9ay-12ay 3

43 İlk yaşta her öğün alınan besin miktarı
Yaş Öğünde alınan miktar (ml) Doğum-2 hafta 60-90 3 hafta-2 ay 2 ay-3 ay 3 ay-4 ay 5 ay-12 ay

44 EK BESİNLERE GEÇİŞ DÖNEMİNDE BESLENME
Ek besinlere geçiş yaşı 4-6 aydır

45 EK BESİNLERE GEÇİŞ DÖNEMİNDE BESLENME
Baş-boyun kontrolünün tamamlanması El ve göz koordinasyonunun sağlanması Bebeğin anne ve çevre ile ilişkiye geçmesi Oturmaya başlaması Çiğneme ve yutma koordinasyonun gelişmesi

46 Ek besinlere erken başlama
Süt alımı azalacağından protein alımı azalır (büyüme hızı yavaşlar) Allerjik hastalıkların görülme sıklığı artar Böbrek yükü artar Şişmanlık riski artar

47 Ek besinlere geç başlama
Büyüme geriliği Vücut direncinde azalma Vitamin ve demir eksikliği

48 Yaşa göre önerilen ek besinler
4-6 Ayda Anne Sütü Meyve suyu Yoğurt Unlu sütlü mama Meyve püresi Sebze püresi

49 Yaşa göre önerilen ek besinler
6-8.Ayda Yumurta sarısı Beyaz peynir Ekmek, bisküvi Sebze çorbası Baklagiller Etli sebze yemekleri

50 Yaşa göre önerilen ek besinler
9-10.Ayda Et Baklagil Yumurtanın tamamı Hayvansal yağlar (Tereyağı)

51 Yaşa göre önerilen ek besinler
Ay Acısız ve baharatsız erişkin yemekleri

52 Yaşa göre önerilen ek besinler
Ay Acısız ve baharatsız erişkin yemekleri

53 Ek Besinler Verilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
İlk kez verilecek besinler haftada bir çeşit olacak şekilde verilmeli Ek besinler tek öğün olarak ve çok az miktarda verilmeye başlanmalı İlk kez verilecek besinler, bebek aç iken denenmeli Bebek almadığı besinler için zorlanmamalı, birsüre sonra tekrar denenmeli Tüm besinler kaşık ile verilmeli Yiyecekler doğal ve taze olmalı

54 Ek Besinler Verilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Su ve gereçler temiz olmalı Eller yıkanmalı

55 Ek besinlere geçiş döneminde karşılaşılan sorunlar
İshal Enfeksiyon

56

57

58

59

60

61 Tablo. Farklı sosyoekonomik düzey ve farklı yaş gruplarında anti-HAV seroprevalansı

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77