Endobronşiyal Brakiterapi

... konulu sunumlar: "Endobronşiyal Brakiterapi"— Sunum transkripti:

1 Endobronşiyal Brakiterapi
Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

2 Brakiterapi Braki: Kısa mesafe (Yunanca)
Radyoaktif kaynakların doğrudan tümör içine veya tümöre çok yakın mesafelere yerleştirilmesiyle uygulanan bir radyoterapi yöntemi

3 Endobronşial brakiterapinin tarihçesi
1920 Rijid bronkoskopla radon kapsülleri 1933 Radon seedleri 1983 Transbronşial olarak altın seedleri 1983 Fiberoptik bronkoskop yardımıyla bir tüp içinde Ir-192 kaynağı Schray Ir-192 ile sonradan yüklemeli uygulama 1985 Seagren ilk HDR uzaktan kumandalı sonradan yüklemeli uygulama 1990’dan itibaren kullanımı yaygınlaştı

4 Doz hızına göre brakiterapi tipleri
Radyasyon doz hızı: Biyolojik materyalde birim süre içinde absorblanan radyasyon dozudur. Birimi Gy/saat. Çok düşük doz hızlı : Gy/saat Düşük doz hızlı (LDR) : Gy/saat (sürekli) Orta doz hızlı (MDR) : 2-12 Gy/saat Yüksek doz hızlı (HDR) : >12 Gy/saat Günlük kullanımdaki HDR brakiterapi cihazlarının doz hızı genelde Gy/saat

5 Ir192 Radyasyon kaynağı Kaynak taşıyan kablo Yarılanma ömrü
3.6 mm uzunluğunda 0.65 mm çapında Kaynak taşıyan kablo 0.9 mm çapında çelik İçi 0.7 mm çapında Yarılanma ömrü 74 gün

6 HDR brakiterapi cihazı

7 Etki alanı Kaynak ekseninden 10 mm (5-20 mm) perifere Lezyonun 1-2 cm proksimal ve distalini kapsayacak şekilde planlanmalı

8 Akciğer kanserlerinde brakiterapi
Endobronşial/intraluminal İnterstisyel (I125): İntraoperatif, perkutan, transbronşial

9 Endobronşial brakiterapi
Küratif Amaç: Eksternal RT ile birlikte yan etki arttırılmaksızın doz yükseltilmeye çalışılır. Palyatif Amaç: Ekzofitik endobronşial tümörü olan olgularda semptom palyasyonu Eksternal RT ile kombine edilebilir Tekrarlanabilir

10 Endikasyonlar Tümör Endobronşiyal Santral havayolunda Ciddi semptom
Trakea, ana bronş, lober bronş Ciddi semptom Dispne Hemoptizi Öksürük Obstrüktif pnömoni

11 Endikasyonlar-2 Eksternal RT sonrası endobronşial nüks
Postop güdükte kalıntı veya nüks tümör Yetersiz solunum fonksiyonları nedeniyle cerrahi ya da eksternal RT’yi tolere edemeyecek küçük tümörler Küratif amaçlı eksternal RT sonrası ek doz olarak Okült akciğer kanserleri Endobronşial metastazlar

12 Kontrendikasyonlar Bronkoskopiyi tolere edemeyecek durumda olanlar
Fistülizasyon riski taşıyanlar trakeal-bronşial tutuluşla birlikte özofagus kanserleri Havayolu obstrüksiyonunun acilen açılması gerekenler Kataterle tümöre ulaşılamayacak olgular Kanama riski fazla olanlar, kanama diyatezi Dıştan bronş basısı

13 Uygulama

14 APC + Brakiterapi

15 Brakiterapi ile etki

16 Bronkoskopi-kateter yerleştirilirken
Yan etkiler Bronkoskopi-kateter yerleştirilirken Pnömotoraks Bronkospazm Hemoptizi Pnömoni Kardiak aritmi Kardiak arrest Hipotansiyon

17 Yan etkiler Brakiterapi sonrası (Erken-geç dönem)
Ciddi yan etki oranı %5-10 Akut radyasyon bronşiti Stenoz Özofajit Fatal hemoptizi

18 APC + Brakiterapi Radyasyon bronşiti

19 Fatal hemoptizi İnsidens %0-50 (medyan %8)
Medyan görülme süresi 5 ay (9-12 ay) Hastalık progresyonu veya pulmoner artere komşu lezyonda pulmoner arterin yüksek doz alması (üst lob yerleşimli tümörler) Birden fazla EBBT uygulanması Daha önce yüksek doz eksternal RT uygulanmış olması Uzun segmente EBBT uygulanması

20 Evre III, 30 hasta 60 Gy ERT, 3 X 5 Gy EBT Yanıt: %76.7
Lung Cancer 2001, 34, 253-9 Evre III, 30 hasta 60 Gy ERT, 3 X 5 Gy EBT Yanıt: %76.7 Medyan sağkalım: 11 ay 5 yıllık sağkalım :%10 Lokal nüks: %63,3

21 Küratif ERT+HDR-EBBT sonuçları
Çalışmacı Olgu sayısı ERT (Gy) Doz/Derinlik (Gy/cm) Fx. sayısı Total HDR dozu (Gy) Medyan SK (ay) Komplikasyon Reddi Aygun Mehta Chang Cotter Huber 32 62 22 54 65 56 60 50-60 20-70 55-66 7.5/1 5.0/1 4.0/2 7.0/1 /1 4.8/1 3 3-5 2 2-4 22.5 15-25 16 21 6-35 9.6 8 13 8.5 - 10 9 fatal hemop. 2 fatal hemop. 9 nekroz, 4 stenoz, 1 fatal hemop, 3 fistül 11 fatal hemop.

22 Küratif EBBT Sadece eksternal RT’ye karşı üstünlüğü gösterilememiştir
 Rutin önerilmiyor EBBT tek başına bronş duvarına sınırlı okült akciğer kanserlerinde küratif amaçlı kullanılabilir

23 Lung Cancer 2008, 62(3),

24 Özkök, Çelik, Göksel, Moğulkoç, Yalman, Çok, Bölükbaşı
Lung Cancer 2008, 62(3),

25 Özkök, Çelik, Göksel, Moğulkoç, Yalman, Çok, Bölükbaşı
Lung Cancer 2008, 62(3), Fatal hemoptizi Median zaman: 7. ay Prognostik faktörler: RT dozu, fraksiyonu, TM progresyonu

26 Öksürük palyasyonu Çalışmacı Olgu Sayısı % Kilkenny 57 58 Burt 33 50 .
Seagren Schray Tredaniel Speiser Stout Ege Üniv

27 Dispne palyasyonu Çalışmacı Olgu Sayısı % Mehta LDR 31 79 HDR 66 75
Kilkenny Burt Schray Tredaniel Speiser Stout Ege Üniv

28 Hemoptizi palyasyonu Çalışmacı Olgu Sayısı % Mehta LDR 31 91
HDR Kilkenny Burt Schray Tredaniel Speiser Stout Ege Üniv

29 Sonuç HDR-EBBT eksternal RT’yle beraber veya tek başına obstrüktif akciğer kanserinde palyasyon sağlar Hayat kalitesinde hızlı bir iyileşme görülür Özellikle yaşam beklentisi kısa olgularda iyi bir reirradyasyon yöntemidir Akut komplikasyonlar azdır Önemli geç komplikasyonlar ortaya çıkabilir Küratif olgularda ERT’ye eklenmesinin lokal kontrol ve sağkalıma katkısı kesin değildir.