Endokrin Hipertansiyon

... konulu sunumlar: "Endokrin Hipertansiyon"— Sunum transkripti:

1 Endokrin Hipertansiyon
Prof. Dr. Sevim Güllü Sağlık Slaytları

2 Sekonder Hipertansiyon
Altta yatan bir nedenin yol açtığı hipertansiyonlar Tüm hipertansiyonların % 5-10’u Sekonder hipertansiyonda tedavi edilebilir bir neden varsa genellikle tedavi ile tam şifa sağlanır. Bu nedenle hipertansif hastalar sekonder nedenler açısından dikkatle irdelenmelidir

3 Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
A-Renal Sebepler Renal Parankimal Hastalıklara Bağlı Hipertansiyon Renovasküler Hipertansiyon Primer sodyum retansiyonu : Liddle’s sendromu, Gordon sendromu B-Endokrin Kökenli Hipertansiyon C-Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon D-Ekzojen Sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) Bağlı Hipertansiyon Sağlık Slaytları <a href=“

4 Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
E-Sistolik Hipertansiyon F-Diğerleri Aort koarktasyonu Gebelik hipertansiyonu Psikojenik-psişik sebepler:hiperventilasyon,alkol kesilmesi durumu,perioperatif durum Artmış intravasküler volüme bağlı hipertansiyon: alkol, nikotin,eritropoetin tedavisi, polisitemi ve hiperviskozite

5 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar

6 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal-Renovasküler Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Renal Monogenik sendromlar Renal arter stenozu Küçük piyelonefritik böbrek Büyük hidronefrotik böbrek Renin sekrete eden tümör

7 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar

8 Endokrin Kökenli Hipertansiyon
Akromegali Hipotiroidizm Hipertiroidizm Hiperkalsemi Cushing hastalığı Karsinoid tümörler Ekstraadrenal kromaffin hücre kökenli tümörler (paraganglioma) Hipoglisemi Adrenal patolojiler Cushing sendromu Primer hiperaldosteronizm Konjenital adrenal hiperplazi Feokromositoma 11.βOHSD eksikliği veya inhibisyonu(likoris alımı)

9 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar Ko-arktasyon Vaskülit Takayasu Poliarteritis Skleroderma

10 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler İyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar

11 Ekzojen sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) bağlı
Hipertansiyon Siklosiporin,Takrolimus MAOİ ile tiraminli gıdalar Likoris alımı NSAİİ Kafein Kokain Alkol Hormonlar: E2(OKS) Glukokortikoidler Mineralokortikoidler Sempatomimetikler Anabolik steroidler

12 Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
Ekzojen sebepler (ilaçlar ve yiyecekler) Disülfiram Efedrin Fenilpropanolamin Ergotamin Ketamin Bromokriptin Metoklopramid Sandostatin LAR Trisiklik antideprasanlar İnsektisitler Lityum İndinavir Bitkisel ilaçlar

13 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar Kronik Renal Yetmezlik Polikistik böbrekler

14 Sekonder hipertansiyon nedenleri
Düzelebilen Renal Endokrin Vasküler Iyatrojenik/toksik Düzelmeyen Monogenik sendromlar

15 Hipertansiyonun monogenic sendromları diüretikler tarafından inhibe edilen Na+ kanallarının moleküler varyantlarına bağlı gelişir Mineralocorticoid reseptörü Glukokortikoid Remediable Aldosteronizm (GRA) Belirgin Mineralokortikoid fazlalığı (AME) Geller’s sendromu Spironolactone

16 Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon Artmış intrakranial basınç Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) Kuadropleji Akut porfiria Familyal disotonomi Kurşun zehirlenmesi Guillan-Barre sendromu

17 Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
Sistolik Hipertansiyon Aort yetmezliği AV fistüller,PDA Tirotoksikoz,hipertiroidi Paget hastalığı Beriberi Arteryel rijidite

18 Endokrin Hipertansiyon

19 Akromegali Büyüme hormonu artışına bağlı gelişir Hipofiz adenomu-
makroadenom/mikroadenom Epifiz kapanmadan önce: Jigantizm Epifiz kapandıktan sonra: Akromegali

20 Klinik özellikler Cilt kalınlaşması Terleme artışı Başağrısı
Dudak/burun/dil büyümesi Artmış topuk yağ yastığı Miyopati / artropati Karpal tünel sendromu Visseromegali

21 Klinik özellikler Büyük ayaklar ve eller Prognatizm
Kafatası genişlemesi Kifoz Glukoz intoleransı/DM Hipertansiyon

22

23 Akromegali: Klinik şüphe

24 Akromegali: Klinik şüphe

25 Akromegali- Klinik şüphe

26 Akromegali- Klinik şüphe

27 Akromegali Glukoz-büyüme hormonu supresyon testi IGF-1 düzeyi ölçümü
Diğer hipofiz hormonlarının değerlendirilmesi MRI

28 Akromegali Tedavi Cerrahi (TNTS, transkraniyal)
Somatostatin analogları Pegvisomant Radyoterapi HT düzelmezse; antihipertansif tedavi

29 Hipotiroidizm Ödemli yüz Kuru, soluk,soğuk cilt Konstipasyon
Apatik görünüm Hafıza sorunları, seksüel disfonksiyon Bradikardi, kalp sesleri derin Diyastolik HT

30 Hipotiroidizm Tanı: ST3, ST4 düşük, TSH yüksek: Primer
ST3, ST4 düşük, TSH N veya düşük: Santral EKG sinüs bradikardisi, düşük voltaj, non- spesifik ST-T değişikliklari Tedavi: Levotiroksin ile replasman Hipotiroidinin düzeltilmesi kan basıncını da düzletir Düzelmezse: HT tedavisi

31 Hipertiroidizm Klinik prezantasyon hiperadrenerjik durumu taklit eder
Semptomlar: Çarpıntı, tremor, dispne, güçsüzlük, anjina, hiperaktivite, uykusuzluk, sıcak intoleransı, artmış iştaha rağmen kilo kaybı, noktüri, diare, seksüel disfonksiyon ve emosyonel labilite

32 Hipertiroidizm Fizik inceleme:
Guatr, taşikardi, sistolik KB artışı, nabız basıncı artışı, ısı artışı, nemli cilt, kapak çekilmesi-kapak gecikmesi, canlı refleksler ve hiperdinamik prekordiyum Birinci kalp sesi şiddetli, midsistolik üfürüm, Disritmi (atriyal) KKY bulguları

33 Hipertiroidizm

34

35 Hipertiroidi Tanı: ST3, ST4 yüksek, TSH baskılı
Ayırıcı tanı çalışmaları Tedavi: Antitiroid ilaçlar Beta blokerler, KKY-diüretik Ötiroidinin sağlanması HT’u düzeltir RAI tedavisi Cerrahi Göz tutulumu tedavisi..

36 Hiperkalsemi Primer hiperparatiroidi Adenom, hiperplazi, karsinom
Ca yüksek, fosfor düşük, PTH yüksek Hipertansiyon tek prezantasyon olabilir Osteoporoz, Nefrolitiazis Vücut ağrıları Hiperkalsemi semptomları MEN ilişkili Tedavi: Cerrahi, hiperkalsemi tedavisi HT düzelmezse ilaçlarla tedavi

37 CUSHİNG SENDROMU Endojen ya da egzojen GC artışı
Glukokortikoid artışına bağlı bulgular Mineralokortikoid etkinin artışına bağlı bulgular Androjenlerin artışına bağlı bulgular

38 CUSHİNG SENDROMU HİPERTANSİYON Glukoz-lipid metabolizma bozuklukları
Santral obezite Ensede yağ yastığı Pletorik görünüm Aydede yüzü Ciltte incelme Pembe-mor strialar Ekimozlar, akne Hirsutizm-virilizm Alopesi Kas güçsüzlüğü HİPERTANSİYON Glukoz-lipid metabolizma bozuklukları

39 AKNE; PLATORE;AYDEDE YÜZ PLATORE; SUPRAKLAVİKULER YAĞLANMA;HİRSUTİZM

40 İkizler Aydede yüz Dorsoservikal yağ

41

42

43 CUSHİNG SENDROMU Hiperkortizolemi Tanısı
Plazma ve idrar serbest kortizol düzeylerinin ölçümü Diurnal ritmin değerlendirilmesi Deksametazon baskılama testleri (2 mg)

44 CUSHİNG SENDROMU Ayırıcı tanı (ACTH, 8 mg DST) Görüntüleme yöntemleri
Tedavi (Cerrahi) HT düzelir: Düzelmezse antihipertansif tedavi

45 Karsinoid tümörler Karsinoid sendrom sekonder HT’un nadir bir nedenidir Serotonin, bradikinin, diğer nörohormonlar Klinik: Kilo kaybı, flushing hissi, diare, HT, hipotansiyon, bronkospazm, kalpde fibröz endokardiyal plaklar Sağ kalp yetmezliği olgularında akla gelmeli TY, pulmoner kapak bulguları..

46 Karsinoid tümörler Tanı: Tümör görüntüleme çalışmaları
AC filmi-sağ taraf hakim kardiyomegali EKG- sağ atrial genişleme, Sağ VH EKO: sağ kalp kapak bulguları 5-HIAA ölçümü (idrar) Tümör görüntüleme çalışmaları Tedavi: Cerrahi, medikal

47 HİPERTANSİYON VE ADRENAL
Cushing sendromu Primer hiperaldosteronizm Konjenital adrenal hiperplazi Feokromositoma

48 Primer Hiperaldosteronizm
Adenom, hiperplazi, nadiren karsinom Daha önceki yayınlarda % arasında oran Son yıllarda yapılan çalışmalarda sekonder-endokrin hipertansiyonun en önemli sebebi olarak bildirilmektedir(%1-11) Dirençli hipertansiyonlularda % 20 HT-Hipokalemi-Metabolik alkaloz tipik prezantasyon Ancak olgular normokalemik olabiliyor

49 PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Semptomlar: Hipokalemi ve alkaloz: Halsizlik, güçsüzlük, parestezi, kramplar, susuzluk hissi Fizik bulgular: Hipertansiyon Ortostatik hipotansiyon

50 Ne zaman PHA araştıralım?
Hipertansiyon ve hipokalemi Dirençli hipertansiyon Adrenal insidentaloma Sekonder hipertansiyon şüphesi

51 PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Laboratuvar Plazma renin aktivitesi ölçümü Baskılı Plazma aldosteron düzeyi ölçümü (yatarak veya ayakta) Normal veya yüksek (>15 ng/dl) Aldosteron/Renin > 20 ise PHA araştır

52 PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Mümkünse ilaçlar kesilmeli İdrar aldosteron düzeyi (3 gün tuzlu diyet altında) Yüksek Salin infüzyon testi Ayırıcı tanıda yatarak-ayakta renin-aldosteron

53 PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Görüntüleme yöntemleri Bilgisayarlı Tomografi Manyetik Rezonans I131-iodokolesterol sintigrafisi Adrenal venöz örnekleme

54 PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Tedavi: Adenom: Cerrahi Hiperplazi: Medikal tedavi (spironolakton) Cerrahi sonrası KB düşmezse medikal tedavi

55 Konjenital adrenal hiperplazi
Deoksikortikosteron artışına bağlı ortaya çıkan hastalıklar: 11β-hidroksilaz eksikliği 17-hidroksilaz eksikliği

56 KATEKOLAMİN ÜRETEN TÜMÖRLER
Nöral krest Sempatoadrenal progenitor hücre (Nöroblast) Nöroblastoma Kromafin hücre Sempatik ganglion hücresi Adrenal içi Adrenal dışı Feokromositoma Paraganglioma Ganglionöroma

57 FEOKROMOSİTOMA Prevalans: % 0.01-0.1/Hipertansif popülasyon
Tanı ve tedavi ile tam iyileşme Tanı konmazsa mortalite .. Her yaşta görülebilir, ancak en sık 4. ve 5. dekatlarda görülür. Erkek = Kadın

58 FEOKROMOSİTOMA Klinik: En karakteristik bulgusu
paroksismal hipertansiyondur. Ataklar olmayabilir, normotansif bile olabilir Adrenal kitle olan hastalarda mutlak araştırılmalı Güçlü kalp atımı Soğuk, nemli el ve ayaklar Solukluk-Flushing Ortostatik hipotansiyon

59 FEOKROMOSİTOMA Tanı: 24 saatlik idrarda Metanefrin ve normetanefrin
Vanilil mandelik asit (VMA) Serbest katekolamin düzeyleri

60 FEOKROMOSİTOMA Görüntüleme yöntemleri Bilgisayarlı Tomografi
Manyetik Rezonans MIBG sintigrafisi Perkütanöz venöz kateterizasyon

61 FEOKROMOSİTOMA

62 FEOKROMOSİTOMA

63 FEOKROMOSİTOMA Tedavi: Cerrahi
Hipertansif kriz ortaya çıkmasını önlemek için operasyondan önce gün -adrenerjik reseptör antagonistleri ile tedavi edilmesi gereklidir.

64 Hipertansiyon Tespit Edildiğinde;
Süresi ve eski tedaviler Halen kullanmakta olduğu ilaçlar Olası KB yükselten ilaçlar Bitkisel ilaçlar, bitkiler Aile hikayesi Sekonder nedenlerin semptomları Hedef organ hasarı Uyku apnesini düşündürür şikayetler Diğer risk faktörleri

65 Fizik inceleme KB BKI Fundoskopi Karotis ve tiroid anormallikleri
Kalp sesleri, ritm, büyüklük Ral-ronküs, akciğer muayenesi Femoral nabız, periferal nabızlar, ödem Karında üfürüm, Nörolojik değerlendirme Sekonder nedenlerin diğer bulguları

66 Laboratuvar incelemeleri
Potasyum, kreatinin, glukoz, lipidler, ürik asit, kalsiyum, TSH Tam kan Tam idrar EKG, TELE

67 Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?
< 20 yaş, > 50 yaş başlayan HT Hedef organ hasarı olanlar Ataklar şeklinde KB yükselmesi tanımlayanlar Tekrarlayan nefrolitiazis Üçlü kombinasyon antihipertansife rağmen KB yüksek seyredenler (dirençli HT) Renal hastalık-operasyon tanımlayanlar Adrenal insidental kitleye eşlik eden HT

68 Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?
Kilo kaybı-hipermetabolik durum Hipokalemi-HT birlikteliği Uyku apnesi düşündürür semptomlar Endokrinolojik hastalık semptom-bulguları Aile hikayesi: MEN, VHL, Nörofibromatozis, polikistik böbrek hastalığı Menstruasyon düzensizliği-seksüel disfonksiyon Erken ateroskleroz hikayesi