Sununun İçeriği Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Kavramlar(Ölçme ve Değerlendirme) Eğitimde Değerlendirmenin Yeri Ölçme ve Değerlendirmenin Amaçları Öğretim.

... konulu sunumlar: "Sununun İçeriği Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Kavramlar(Ölçme ve Değerlendirme) Eğitimde Değerlendirmenin Yeri Ölçme ve Değerlendirmenin Amaçları Öğretim."— Sunum transkripti:

1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞLERİ SEMİNERİ 2008 AKSARAY HAZIRLAYAN: SEHER ULUTAŞ

2 Sununun İçeriği Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Kavramlar(Ölçme ve Değerlendirme) Eğitimde Değerlendirmenin Yeri Ölçme ve Değerlendirmenin Amaçları Öğretim Sürecinde ve Sonucunda Ölçülebilecek Zihinsel Özellikler ve Soru Örnekleri Geleneksel ve Yeni Yaklaşıma Göre Ölçme ve Değerlendirme Performans Değerlendirme Dereceli Puanlama Anahtarı Seher ULUTAŞ

3 ÖLÇME Belli bir özelliğin gözlenerek, gözlem sonuçlarının sayı ve sembollerle ifade edilmesi işlemidir. Örnekler: - Öğrencinin sınavda doğru cevapladığı soru sayısı kadar puan alması, - Bir atletin 1500 metre’yi koştuğu sürenin kronometre ile saptanarak, sürenin dakika cinsinden belirtilmesi, - Bir kadının baskülde tartılarak ağırlığının 90 kg olduğunu öğrenmesi - Sinema koltuklarının tek ve çift numaralarla tanımlanması Seher ULUTAŞ

4 DEĞERLENDİRME Bir ölçme sonucunun bir ölçüt veya ölçütler ile karşılaştırılarak ölçülen özellik hakkında bir karara/yargıya ulaşma işlemi/sürecidir. Örnekler: - Öğrencinin aldığı sınav puanının derste başarılı sayılmak için gereken puanla karşılaştırıp geçti-kaldı kararının (not) verilmesi metreyi en kısa sürede koşan atletin 1.. ilan edilmesi - Baskülde tartılan kadının, boyu ve kilosu arasındaki farkın 10’dan az olması durumunda şişman grubuna girmesi Seher ULUTAŞ

5 Eğitimde Değerlendirmenin Yeri
Eğitim Sistemi Girdiler Süreç Çıktılar (Eğitim Etkinlikleri) Değerlendirme Seher ULUTAŞ

6 Neden Ölçme ve Değerlendirme Yaparız-I
Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemek Öğrencilerin gelişimlerini izlemek Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmak Öğrencilerin gelişimlerine yönelik geri bildirimde bulunmak Seher ULUTAŞ

7 Neden Ölçme ve Değerlendirme Yaparız-II
Öğrenme güçlüklerini belirlemek Öğretimin ve öğretim materyallerinin etkinliğini belirlemek Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya veri sağlamak Öğretim programlarının yeterliliğini belirlemeye bilgi sağlamak Seher ULUTAŞ

8 Neleri Değerlendireceğiz?
Seher ULUTAŞ

9 Eğitimde Ölçülecek Başlıca Özellikler
Psikomotor Beceriler (Devimsel Beceriler) Duyuşsal Özellikler Bilişsel Beceriler Seher ULUTAŞ

10 ÖĞRETİM SÜRECİNDE VE SONUCUNDA ÖLÇÜLEBİLECEK BİLİŞSEL BECERİLER
Düzey Gösterilmesi beklenen beceri İfade biçimleri Bilgi/ Hatırlama Kavram, terim, olgu, olay, sınıflama, sıralamalar, ölçüt ve ilkeler, yöntem teknikleri hatırlama Anlamını yazar; seçeneklerden bulur; sözlü olarak ifade eder; tarif eder tanımlar; listeler, sıralar Kavrama/ Anlama Bilgiyi yeniden ifade etme; özetleme; örnek verme; yeniden düzenleme yeniden sıralama; yorumlama; geçmiş veya gelecekteki uzanımlarını yordayabilme. ...nın sonuçlarını sıralar, bir iletişim biçiminden istenen formata çevirir, verilen bir grafikten/tablodan sonuç çıkarır/doğru yorumu/sonucu seçeneklerden bulur. Uygulama Bilgiyi yeni durumlara uygulayabilme ..ilgili verilen problemin çözümünün sonucunu /yolunu/çözüme götüren ilkeyi bulur, yazar Analiz Varsayımları bulabilme; gerçekleri görüşlerden ayırabilme; ilgili bilgiyi, nedeni bulabilme; yanlışları/kısıtlılıkları bulabilme, yazarın amacını/görüşünü bulabilme, metne özgü nitelikleri ipuçlarından çıkarma; ögeleri, ilişkileri ve örgütleme ilkelerini analiz etme. ..örneği bulur; sınırlılıkları sıralar; ...nın örgütsel yapısını açık hale getirir. Sentez Parçalardan, ögelerden belli bir yapısal düzene veya örüntüye sahip özgün bir bütün meydana getirme. Fikirleri uygun sıraya koyma, bir ana fikri yeterli delillerle savunma, bir ev planı yapma, eldeki verilere göre hipotez kurma, deney ve gözlemlere dayalı olarak kavramsal bir sistem kurma, özgün bir yazı, şiir, araç vb. ortaya koyma. Değerlendirme Belli bir amaç için belli ölçütler yardımıyla bir şeyin değerini bilinçlice yargılamayı içerir. Fikirler, eserler, yöntemler, çözüm yolları, materyal vb. hakkında yargılar verilir. Bir ürünü doğruluğu, ne derece özenle hazırlandığı; başka bir ürünle karşılaştırma; ürün hakkında tartışmaların tutarlılığı, kanıtlar ve genellemeler arasındaki bağlantıların tutarlılığı hakkında değer yargısına varma. İki yazarı, iki görüşü, iki bilgi bütününü karşılaştırma. Seher ULUTAŞ

11 Örnek soru formatları: Hangisi ……………… nın en iyi tanımıdır?
DÜŞÜNME SÜREÇLERİ KAVRAMA Örnek verme, bir formattan diğerine çevirebilme, var olan bilgiyi kullanarak ileriye yönelik çıkarımda bulunma, yorumlama vb. Anahtar sözcükler: Tanımla, göster, tarif et, bul, örneklendir, listele, karşılaştır vb. Örnek soru formatları: Hangisi ……………… nın en iyi tanımıdır? Hangisi ………….nin temel özellikleridir? Hangisi ……………… anlamını açıklar? Hangisi ……………… den hangi özellikleri ile farklıdır? PROBLEM ÇÖZME Bir amacı gerçekleştirmek ve sonuca ulaşmak için izlenen zihinsel süreçler. Yaşamda iyi tanımlanmış ya da tanımı net olmayan problemler olabilir. (Örnek: Bahçedeki aynı ortamda yaşayan bitkilerin bazıları neden daha çabuk büyür? Sorusu iyi tanımlanmamış bir sorudur.) Problemin belirlenmesi Problemin tanımı Analiz Önerilen çözümler Deneme Sonuç Anahtar sözcükler: Cevapla, hesapla, sonucu göster, belirle, çöz vb. Problemin sonucu nedir? Grafiğe göre ………..miktarını hesapla. Seher ULUTAŞ

12 KRİTİK DÜŞÜNME BECERİLERİ Problem çözme Değerlendirme Yordama
Tüme varım / Tümden gelim Kritik Düşünme Becerileri Anahtar sözcükler: Analiz et, irdele, sınırlandır, karşılaştır, kritik et, ayırt et, karar ver, ilişkilendir vb. Örnek soru formatları: Gözlem sonuçlarına göre elde edilen ………… ortak/farklı özelliklerine göre sınıflandır? Verideki ……….. olan durumları ayırt et. Anahtar sözcükler: Oluşturur, değişir, etkileşir, değerlendirir, ölçüt belirle, karar ver vb. Hangisi en iyi/kötü/az/çok/uzak/yakın vb. …………oluşturmaktadır. Aşağıdaki prensiplerden hangisi ………. Verilen duruma uygundur/açıklar/ters düşer? Aşağıdakilerden hangisi ………..ile ilgili problemin çözümü için gereklidir/gerekli değildir /kullanılır? Hangisi ……….ye göre ………ile ilgili çok/daha az etkileşir, neden? Neden …………..ye göre daha hızlı /daha yavaş değişir? Anahtar sözcükler: Tahmin et, kestir, belirle, açıkla vb. ………..olsaydı ………nın gelişimi nasıl olurdu? Grafiğe göre …………. yılındaki tahmini …………. belirle. Tabloya göre …………. kestir. YARATICILIK Yaratıcı Düşünme/ Yaratıcı Üretim (Bilimsel/ Artistik) Bilinen elemanların yeni bir kombinasyonu Anahtar sözcükler: Kur, yarat, planla, tekrar düzenle, oluştur vb. …………..çözüm getiren bir araştırma planlayınız. Laboratuarda ………….nın etkisini gösteren bir düzenek hazırlayınız. Okuduğunuz kitaptan yola çıkarak aynı türde bir hikaye yazınız. Seher ULUTAŞ [Akt: Berberoğlu, 2006;(Haladyna, 1997; Haladyna, 1994; Osterlind, 1989)]

13 Ders Programlarındaki Ortak Beceriler
Seher ULUTAŞ

14 Ders Programlarındaki Ortak Beceriler
Yaratıcı düşünme Farklı ürünler ve bilgiler üretme Sentez, değerlendirme yapma Sıra dışı bağlantılar kurma Bir fikri yeniden farklı ortamlarda kullanma Olaylara farklı bakabilme Sorunlara benzersiz çözümler bulma Bütünsel bakma Problem Çözme Problemi anlama Problemi çözmek için planlama yapma İşlem sırasında çalışmaları gözden geçirme Yöntemleri sınama Elde edilen verileri değerlendirme Problemi uygun şekilde çözme Eleştirel Düşünme Yorum yapma Karar verme Sebep sonuç ilişkilerini bulma Benzerlik ve farklılıkları bulma Çeşitli ölçütlere göre sıralama yapma Muhakeme yapabilme Verilen bilgilerin geçerliğini belirleme, analiz etme, değerlendirme, anlamlandırma, çıkarımda bulunma Bir kanıtı kullanma Kararları sorgulama İlgili ve ilgisiz bilgiyi ayırt etme Farklı bakış açılarını açıklama Genelleme yapma Sorgulayıcı bir yaklaşımla konulara bakma Seher ULUTAŞ

15 Doğru ve anlamlı sorular sorma Sonuçları tahmin etme
Araştırma - Sorgulama Doğru ve anlamlı sorular sorma Sonuçları tahmin etme Çıkabilecek sorunları kestirebilme Ne tip ve ne kadar delil toplanması gerektiğine karar verme Doğru ve hassas ölçümler yapabilme Araştırmayı planlama vb. Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma Bilgi Teknolojilerini Kullanma Girişimcilik Empati kurma İnsan ilişkilerinde uyumlu davranışlar gösterebilme Risk alma İhtiyaç duyulabilecek bir ürünün gerekliliğini sezme İletişim Bağlantı kurma Başkalarının düşüncelerini ve duygularını anlama Farklılıklara saygı duyma Okuduğunu anlama Eleştirme Seher ULUTAŞ

16 Soru Örnekleri Seher ULUTAŞ

17 Soru Örnekleri Örnek: A sütununda verilen başkentlerin bulunduğu ülkelerin adlarını B sütununda bularak cevap kağıdında işaretleyiniz. A B 1. Bükreş A. Portekiz 2. Atina B. Fransa 3. Lizbon C. Finlandiya 4. Roma D. Almanya 5. Helsinki E. Lüksemburg F. Yunanistan G. Polonya H. Romanya I. İngiltere J. İtalya Seher ULUTAŞ

18 Seher ULUTAŞ

19 PISA 2003 Matematik Öğrencilerimizin verdiği cevapların Yüzdeleri:
Yanlış: 75,0 Doğru: 21,8 Boş: 3,2 Seher ULUTAŞ

20 PISA 2003 Problem Çözme Seher ULUTAŞ

21 Yeni Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları-I
Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir parçası olarak görülür. Öğrencilerin ezber bilgileri değil, üst düzey becerilerinin değerlendirilmesi hedeflenir. Sadece öğrenme ürünü değil, öğrenme süreçleri de değerlendirilir. Değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır. Seher ULUTAŞ

22 Yeni Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları-II
Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında geribildirime ağırlık vermeyi önemsemektedir. Öğrencinin gerçek yaşam durumlarını yansıtmasını, gerçek yaşamla kendi bilgileri arasında ilişki kurmasını gerektirir. Öğrencilerin karşılaştığı problemlere farklı çözüm yolları üretebilmesini önemser. Seher ULUTAŞ

23 Yeni Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları-III
Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini de belirlemeyi vurgular. Değerlendirme sürecine öğrenciyi de katar. Öğrencileri değerlendirmek için farklı ölçme tekniklerinden yararlanmayı önerir. Klasik ölçme ve değerlendirme yaklaşımları yanında yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının (performans –otantik değerlendirme) kullanımını da önerir. Seher ULUTAŞ

24 Yeni Ölçme ve Değerlendirme Sürecinde Önem Kazanan Beceriler
Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuç çıkarma Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözebilme Sahip olduğu bilgileri yeni durumlarda kullanabilme Araştırma yapma Öğrendikleri ile gerçek yaşam arasında ilişki kurma Seher ULUTAŞ

25 Ölçme ve Değerlendirme Araç ve Yöntemleri
Değerlendirme Yaklaşımı Araçları Geleneksel Araç ve Yöntemler Çoktan seçmeli, eşleştirmeli, doğru yanlış testler; yazılı yoklamalar vb. Ölçme ve Değerlendirmede Yeni Yaklaşımlar (Alternatif -Authentic) Performans görevleri, ürün dosyaları, projeler, öz değerlendirme vb. This matrix crosses SETTING with TYPE Consider pros & cons for each “cell” from quiz to C-TAP: quality, feasibility (time, $) OPT is the criterion-referenced Ohio Proficiency Test, to be replaced by Ohio Graduation Test MAT7 is the norm-referenced Metropolitan Achievement Test, 7th edition as used by some districts TRADITIONAL = CHOICE ALTERNATIVE = ABSTRACT CONSTRUCTION AUTHENTIC = REAL-WORLD CONSTRUCTION C-TAP represents large scale authentic assessment (Rabinowitz, 1995) Seher ULUTAŞ

26 Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan Bazı Araç ve Yöntemler
Performans Değerlendirme Dereceli Puanlama Anahtarları Ürün Dosyaları Seher ULUTAŞ

27 Performans Değerlendirme-I
Öğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak oluşturduğu cevap ve ürünlerin değerlendirilmesidir. Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir. Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister. Seher ULUTAŞ

28 Performans Değerlendirme-II
Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında değerlendirmeyi hedefler. Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanır. Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir. Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile eşleştirilmelidir. Performans değerlendirmek için en çok kullanılan araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün dosyaları, posterler vb.dir. Seher ULUTAŞ

29 Yapılacak Değerlendirmenin Performansa Dayalı Değerlendirme Olabilmesi İçin;
Ürün: yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney düzeneği oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı yazma vb. Gözlenebilir performans:Ürünün ortaya konmasında geçen süreç (bir ders veya bir dönem) takip edilerek geri bildirim verilmesi, değerlendirilmesi. Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi aynen aktarmalarından çok bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma, kritik etme, yaratıcılığı kullanma vb. üst zihinsel süreçlere dönük olmalıdır. Grup çalışması ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade etme, sunum yapabilme vb. becerilerin gelişmesi beklenir. Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış olması gereklidir. Seher ULUTAŞ

30 Performans Değerlendirme Sürecini Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine karar verme Uygun görev tanımlama Performansın ölçütlerini açıkça belirleme Belirlenmiş ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarını geliştirme Seher ULUTAŞ

31 Performans Değerlendirmede Kullanılan Araçlar
Seher ULUTAŞ

32 Dereceli Puanlama Anahtarı
Seher ULUTAŞ

33 Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubric)
Öğrenci performansını tanımlayan ölçütleri içeren ve bu ölçütlerle birlikte farklı seviyedeki performansı puanlamaya yarayan bir araçtır. Dereceli puanlama anahtarı, öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını, ödevlerini veya performanslarını değerlendirmek için geliştirilmiş ölçütleri içerir. Seher ULUTAŞ Seher Ulutaş 33

34 Dereceli Puanlama Anahtarları Ne Tür Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır?
Sözel projeler (sınıf tartışması, rol oynama, görüşme, sözel sunular, hikaye, anlatma, münazara vb.) Ürünler (koleksiyon ya da sergi, broşür hazırlama, poster hazırlama, gazete çıkarma vb.) Deney raporları, grafik çizme, problem çözme, proje hazırlama vb. Araştırma ve yazı çalışmaları (mektup, dilekçe, hikaye, kompozisyon yazma) Sanatsal çalışmalar Seher ULUTAŞ

35 Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Aşamaları I
Ölçeğin ne amaçla geliştirileceğinin belirlenmesi, Ne tür puanlama anahtarı kullanılacağına karar verilmesi Ölçütlerin tanımlanması. Davranış, ürün yada her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa ölçütler yazılır. Burada önemli olan yeterlik düzeylerini tanımlamak ve düzeyler arasında ölçütleri iyi ayırt edebilmektir. Seher ULUTAŞ

36 Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Aşamaları II
Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlanması, Taslak üzerinde gerekli düzeltmelerin yapılması için öğrenci ve öğretmen görüşlerinin alınması Uygulamadan sonra tutarlık ve güvenirliğin belirlenmesi Seher ULUTAŞ

37 Dereceli puanlama anahtarının genel olarak üç ögesi vardır. Bunlar;
Değerlendirme ölçütleri, Performans düzeyleri, Ölçüt tanımlamalarıdır. Seher ULUTAŞ Seher Ulutaş 37

38 Araştırma Ödevi İçin Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği
Seher ULUTAŞ Seher Ulutaş 38 38

39 Dereceli Puanlama Anahtarı Amaca Göre;
1. Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öğretmenin genel süreci veya ürünü bir bütün olarak, parçalarını dikkate almadan, puanlamasıdır. Bütüncül dereceli puanlama anahtarları, öğrencinin performansına ilişkin daha genel bir bilgi sağlamasına karşın, daha az zaman ve emek alır. Seher ULUTAŞ

40 Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği
Ölçütler 4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var. Seher ULUTAŞ

41 2. Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
Analitik dereceli puanlama anahtarı , önce performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını gerektirir. Analitik dereceli puanlama anahtarları aracılığıyla, öğrencilerin performanslarına ilişkin olarak daha ayrıntılı bilgi elde edilir. Bu, aynı zamanda öğrencinin zayıf ve güçlü yanlarını gösteren bir profil sağlar. Seher ULUTAŞ

42 Öğretici Bir Metin İçin Dereceli Puanlama Anahtarı
Seher ULUTAŞ

43 Dereceli Puanlama Anahtarının Hazırlanmasına Yönelik Bazı Öneriler
Dereceli puanlama Anahtarlarında çok genel ölçütler kullanılmamalıdır. İşlevsel olmayan detaylara yer verilmemelidir. Sınırlı sayıda boyuta ya da özelliğe odaklanmak gerekir. Anahtar nitelikte, öğretilebilir ölçütler kullanılmalıdır. Ölçülebilir ölçütler kullanılmalıdır. Tanımlayıcılar dikkatlice seçilmelidir. Dörtlü bir performans düzeyi kullanmak daha işlevseldir. Düzeyler arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışılmalıdır. Gerektiğinde, dereceli puanlama anahtarının ölçütlerinin belirlenmesi sürecine öğrencilerin de katılımı sağlanmalıdır. Seher ULUTAŞ

44 DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI ÖRNEKLERİ
Seher ULUTAŞ

45 Harita İçin Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
Seher ULUTAŞ

46 Ürün Dosyası Değerlendirme İçin Dereceli Puanlama Anahtarı
4 (Örnek Olacak Nitelikte) 3 (Yeterli) 2 (Kabul Edilebilir) 1 (Yeterli Değil) İçerik Ürün dosyası, tüm gerekli materyalleri içeriyor. Ürün dosyası, gerekli materyallerin büyük çoğunluğunu içeriyor. Ürün dosyası, gerekli materyallerin birazını içeriyor. Ürün dosyası, gerekli materyallerin çok azını içeriyor. Seçilen örneklerin özelliği Örnekler öğrencinin gelişimini ve bilgisini yansıtıyor. Örnekler öğrencinin gelişimini yansıtıyor fakat bilgilerin bir kısmını yansıtmıyor. Örnekler öğrencinin hem bilgisini hem de gelişimini biraz yansıtıyor. Örnekler gelişigüzel seçilmiş, gerekli bilgileri ve gelişimi yansıtmıyor. Düzenleme Ürün dosyası, tam ve düzenli olarak oluşturulmuş. Okuyucu, gerekli her şeyi bulabiliyor. Ürün dosyası, iyi düzenlenmiş, okuyucu aradığı şeyleri bulmakta çok az sıkıntı yaşıyor. Ürün dosyası, kısmen düzenli sayılabilir. Okuyucu aradığını bulmakta biraz zorlanıyor. Ürün dosyası, düzene ilişkin bir görüntü var ama okuyucu aradığını bulmakta çok zorlanıyor. Dilbilgisi Dilbilgisi ile ilgili hiçbir hata yok (kelime bilgisi, noktalama işaretlerinin kullanımı, gramer, vb.). Dilbilgisi konusunda çok az hata var. Dilbilgisi ile ilgili göze çarpan önemli hatalar var. Dilbilgisi ile ilgili çok sayıda hata var. Kişisel yansıma Tüm yansımalar betimleyici ve öğrencinin iç dünyasını yansıtıcı kişisel etkileşimleri içeriyor. Yansımaların büyük bölümü betimleyici ve öğrencinin iç dünyasını yansıtıcı kişisel etkileşimleri içeriyor. Yansımaların bazıları betimleyici ve öğrencinin iç dünyasını yansıtıcı kişisel etkileşimleri içeriyor. Yansımaların çok azı betimleyici ve öğrencinin iç dünyasını yansıtıcı kişisel etkileşimleri içeriyor. Ürün dosyasının sunumu Öğrenci açık ve anlaşılır biçimde konuştu, diğer öğrencilerle uygun göz teması kurdu ve sorulan soruları kendinden emin biçimde cevapladı. Öğrenci büyük ölçüde açık ve anlaşılır biçimde konuştu, diğer öğrencilerle uygun göz teması kurdu ve sorulan soruları cevapladı. Öğrenci kısmen açık ve anlaşılır biçimde konuştu, diğer öğrencilerle göz teması kurdu ve sorulan soruları cevaplayabildi. Öğrenci açık ve anlaşılır biçimde konuşamadı, diğer öğrencilerle nadiren göz teması kurdu ve sorulan soruları cevaplarken zorluk çekti. Ürün dosyasının bir bütün olarak etkililiği Ürün dosyası, öğrencinin becerilerini, yeterliklerini ve bilgisini çok iyi bir biçimde gösteriyor. Ürün dosyası, öğrencinin becerilerini, yeterliklerini ve bilgisini göstermeye yardımcı oluyor. Ürün dosyası, öğrencinin becerilerini, yeterliklerini ve bilgisini kısmen gösteriyor. Ürün dosyası, öğrencinin becerilerini, yeterliklerini ve bilgisini göstermiyor. Seher ULUTAŞ

47 TIMSS Fen Bilimleri Seher ULUTAŞ

48 Seher ULUTAŞ

49 Seher ULUTAŞ

50 DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI
Seher ULUTAŞ

51 KONTROL LİSTELERİ Gözlemlenen performansın ya da ürünün belirlenen performans ölçütlerine ne derece uyumlu olduğu kontrol listeleri kullanılarak belirlenebilir. Ayrıca, öğrencilerin bir görev/işle ilgili ölçütü karşılayıp karşılamadığına karar vermek içinde kullanılabilir. Seher ULUTAŞ

52 Davranışların ya da özelliklerin varlığı gözlenebilmişse işaretlenir
Davranışların ya da özelliklerin varlığı gözlenebilmişse işaretlenir. Her gözlem iki kategorili kaydedilmelidir (var / yok, evet / hayır görüldü/görülmedi; doğru/yanlış; yapıldı/yapılmadı gibi). Eğer bir gereklilik yoksa davranışları, nitelikleri veya özellikleri bütün halinde gözlemlemek, eylemlerdeki doğruluğun sınırlarını, büyüklüğünü sonradan değerlendirmek esastır. Seher ULUTAŞ

53 Kontrol Listesi (sözlü sunum)
Seher ULUTAŞ

54 Öz Değerlendirme Öğrencilerin kendi katılımlarını, süreçlerini ve ürünlerini değerlendirmeleridir. Öğrencilerin okulda yaptıkları çalışmaları, nasıl düşündüklerini ve nasıl yaptıklarını değerlendirmelerini gerektirir. Seher ULUTAŞ

55 Öğrencinin Kendini Değerlendirmesinin Avantajları
Öz değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Öğrencilere değerlendirme sürecinin bir parçası oldukları duygusunu verir. Öğrencilerde motivasyonu artırır. Öğrencilerin kendi öğrenmeleri konusunda sorumluluk almaları yönünde cesaretlendirir. Kendilerine dışarıdan bakma yetisi geliştirir. Seher ULUTAŞ

56 Özdeğerlendirme örnekleri.doc
Seher ULUTAŞ

57 Akran Değerlendirme Akran değerlendirme, gruptaki öğrencilerin belli ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme sürecidir. Akran değerlendirme, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artmasını sağlar. Öğrenciler, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken kendilerinin eleştirel düşünme becerileri de gelişir. Değerlendirmeye temel oluşturan beceri ve ölçütlerin saptanması konusunda öğrenciye bakış açısı sağlar. Seher ULUTAŞ

58 Akran Değerlendirme Seher ULUTAŞ

59 Akran Değerlendirme Formu Örneği
Seher ULUTAŞ

60 Öğrenci Ürün Dosyası(Portfolyo)
Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak bir araya getirilmesidir. Öğrencilerin gelişimi ve başarıları hakkında bilgi veren bir ya da birkaç alana ilişkin çalışmaların toplandığı dosyadır. Seher ULUTAŞ

61 Öğrenci Ürün Dosyası Hazırlamanın Amacı- I
Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve kendi kendini değerlendirme becerisi kazandırmak, Müfredata bağlı olarak gerçekleştirilen yazılı ve sözlü değerlendirmeler ve standart testler dışına çıkarak, yeni bir değerlendirme yöntemi geliştirmek, Öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve daha sağlıklı izleyebilmek, Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve ışık tutmak, Öğrencilerin arkadaşlarının gelişimini izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle gelecekte yapacakları ekip çalışmalarına başlangıç yapmak, Seher ULUTAŞ

62 Öğrenci Ürün Dosyası Hazırlamanın Amacı-II
Öğrencilerin kendi çalışmalarını değerlendirmeye yardım etmek, Öğretmene eğitsel kararlar vermede yardım etmek, Aile ile iletişimi sağlamak, Ürün ve süreci değerlendirmek için bilgi toplamayı sağlamak, Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek, Programın amaçlarını değerlendirmek için eğitimcilere yardım etmek, Yazma, okuma ve düşünme becerileri arasında bağlantı sağlamak, Öğrencilerin çalışmalarının değerlendirilmesi katılımlarının sağlanması onların çalışmasını teşvik etmek. Seher ULUTAŞ

63 Öğrenci Ürün Dosyasının Hazırlanma Aşamaları
Öğrenci ürün dosyasının amacının belirlenmesi Ürün dosyası politikası belirlemek Dosyanın hazırlanması ile ilgili hedefler belirleme (Örneğin, okuduğunu anlama, yeni veya özgün ürünler yaratma, yorum yapma, Türkçeyi doğru ve etkili kullanma vb.) Öğrenci ürün dosyasında bulunacak çalışmaların seçilmesi Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmalara ait değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi Çalışmalara ilişkin kayıtların tutulması Ailelerle iş birliği yapılması Seher ULUTAŞ

64 Öğrenci Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yapacakları-I
Öğrenci ürün dosyasının sınıfa tanıtılması. Varsa bir örneğinin öğrenciler gösterilmesi. Öğrencilere ürün dosyasının bir değerlendirme aracı olduğunun söylenmesi Öğrenciye ürün dosyası hazırlamada rehber olacak bir yazı hazırlanması Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğinin söylenmesi (projeler, araştırmalar, problemler, stratejiler dereceli puanlama anahtarları, yazılar vb.). Seher ULUTAŞ

65 Öğrenci ürün dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yapacakları-II
Yapılan çalışmalardan belli periyotlarla en iyi ürünün seçilmesi Öğrencilerden, her öğrenme ürünüyle ilgili materyali seçmek için bir gerekçe göstermeleri ve çalışmalarını eleştirmelerinin istenmesi Öğrencilere akranlarıyla birlikte ürünlerini paylaşma fırsatı verilmesi Her aşamanın nasıl değerlendirileceğinin açıklanması Öğrencilere puanlama konusunda bilgi verilmesi Seher ULUTAŞ

66 Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği-I
Dosyanın “içindekiler” bölümü Önsöz, özet (ya da Özgeçmiş) (Burada öğrenci çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki gelişimini anlatır. Öğrenci başlangıçta neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi?) Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürünler ya da çalışmalar. Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar. Seher ULUTAŞ

67 Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği-II
Her ürünün dosyaya konulmasının gerekçeleri için şu sorular sorulabilir: Bundan ne öğrendim? Bu çalışma benim için neyi ifade ediyor? Bu çalışmanı neden ürün dosyana koymak istiyorsun? Hangi konuda çok iyi/başarılı olduğunu düşünüyorsun? Çalışmada hangi bölümler, kısımlar geliştirilmelidir? Tekrar denesen neleri değiştirir ya da eklerdin? Neden bu çalışmayı seçtin? Bu çalışmanda en çok neyi beğendin? Burada senin için önemli olan ne? Bu, yaptığın çalışmaları en iyi temsil eden örnek midir? Çalışmayı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım? Öğrenci Ürün dosyasının değerlendirilme Ölçütleri Seher ULUTAŞ

68 Öğrenci Ürün Dosyası neler içerir?
Öğretmen tarafından hazırlanan rehber Öğrencilerin yazılmış ödevleri(taslak yada bitmiş parçaları) Araştırmalar, problemler ve stratejiler Diyagramlar, fotoğraflar, resimler Video - kaset ve ses kasetleri ya da CD’ler Grup ödevleri ve projeler Öğretmen anektodları Kelime geliştirme çalışmaları Öğrencilerin mektupları, şiirleri, raporları Bir kitap incelemesi Öğretmen kontrol listeleri Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler Değerlendirme kağıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri nasıl değerlendirileceğini gösteren kağıtlar) Seher ULUTAŞ

69 Öğrenci Ürün Dosyası Seher ULUTAŞ

70 TEŞEKKÜRLER Seher ULUTAŞ