ŞİİRDE ŞEKİL ÖZELLİKLERİ

... konulu sunumlar: "ŞİİRDE ŞEKİL ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 ŞİİRDE ŞEKİL ÖZELLİKLERİ

2 BİR MİLLETİN ŞİİRİ, DEVİRLER AŞIRI ELDEN ELE GEZEN BİR MEŞ’ALEDİR
BİR MİLLETİN ŞİİRİ, DEVİRLER AŞIRI ELDEN ELE GEZEN BİR MEŞ’ALEDİR YAHYA KEMAL BEYATLI KALPTEN GELMEYEN ŞEY ŞİİR OLAMAZ MENEMENLİZADE TAHİR ŞİİR, BÜYÜK ZEKALARIN RÜYALARIDIR LAMARTİNE

3 VEZİN(ÖLÇÜ) ARUZ ÖLÇÜSÜ HECE ÖLÇÜSÜ

4 Aruz Ölçüsü: Mısralardaki hecelerin uzunluğuna kısalığına dayanır
Aruz Ölçüsü: Mısralardaki hecelerin uzunluğuna kısalığına dayanır. Açık (kısa)hece (.), kapalı(uzun) hece (_) ile gösterilir. Sesli ile biten heceler kısa, sessiz ile biten heceler uzun kabul edilir A ra ba tak vim çeşm ab Git yol

5 HECE ÖLÇÜSÜ: MISRALARDAKİ HECE SAYISININ EŞİTLİĞİNE DAYANAN ÖLÇÜDÜR
HECE ÖLÇÜSÜ: MISRALARDAKİ HECE SAYISININ EŞİTLİĞİNE DAYANAN ÖLÇÜDÜR. Bİ ZİM EL DE BA HAR O LUR, YAZ O LUR (11’Lİ HECE )

6 NAZIM BİRİMİ ŞİİRİ OLUŞTURAN MISRA KÜMELERİNE NAZIM BİRİMİ DENİR
NAZIM BİRİMİ ŞİİRİ OLUŞTURAN MISRA KÜMELERİNE NAZIM BİRİMİ DENİR. DÖRTLÜK BEYİT: BEND

7 REDİF Mısra sonlarındaki yazılışları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin ve kelimelerin tekrarına redif denir. Örnek: Bizim elde bahar olur, yaz olur. Göller dolu ördek olur, kaz olur. Sevgi arasında yüz bin naz olur. Suçumu bağışla, ben sana kurban. (Ercişli Emrah) Siz Bulun: Bu ıslıkla uzayan, dönen, kıvrılan yollar, Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu. Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu. F. Nafiz Çamlıbel

8 UYAK(KAFİYE) Mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin, eklerin benzerliğine kafiye denir. Yanıp tutuşmadan aylarca yummadım gözümü, Nücuma sor ki, bu kirpikler uyku görmüş mü? M. Akif

9 YARIM KAFİYE Tek ses(harf) benzerliğine dayanan kafiyeye denir.
Siz Bulun: İstedim kendimi bu göle atam Elimi uzatıp yavruyu tutam Örnek: Ben çektiğim kimler çeker Gözlerim kanlı yaş döker Bulanık bulanık akar Dağlarım seliyim şimdi (Kul Mustafa)

10 TAM KAFİYE İki ses(harf) benzerliğine dayanan kafiyedir
TAM KAFİYE İki ses(harf) benzerliğine dayanan kafiyedir. Genellikle bir sesli ile bir sessiz harfin benzerliğine bağlıdır. Örnek: Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum, Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum, Hulyamı tutan bir büyü var onda diyordum Y. Kemal Beyatlı Siz Bulun: Sen miydin o afet ki dedim, bezm-i ezelde Bir kanlı gül ağzında ve mey kasesi elde, Bir sofrada içtik, ikimiz aynı emelde, Karşımda uyanmış gibi bir baktı sarardı. Y. Kemal Beyatlı

11 ZENGİN KAFİYE Üç veya daha çok sesin benzerliğine bağlı olan kafiyeye denir.
Örnek: Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk, Soğuk bir mart sabahı.. Buz tutuyor her soluk F. Nafiz Çamlıbel Siz Bulun: Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere, Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere… Orhan Seyfi Orhon

12 CİNASLI KAFİYE Yazılışları ve okunuşları aynı olduğu halde anlamları, görevleri farklı olan kelimelerin tekrarıyla oluşan kafiyeye denir. Siz Bulun: Gül erken Bilmem ki yaz mı gelmiş Niçin açmış gül erken Aklımı kayıp ettim Nazlı yarim gülerken Örnek: Niçin kondun a bülbül Kapımdaki asmaya Ben yarimden vazgeçmem Götürseler asmaya

13 KAFİYE ÖRGÜSÜ(DÜZENİ) MISRALARIN SON SESLERİNE BAKILARAK BİR DÖRTLÜĞÜN KAFİYE DÜZENİ ÇIKARILIR. KAFİYE DÜZENLERİNİN, MISRALARININ SON SESLERİNDEKİ DÜZENE GÖRE ÇEŞİTLERİ VARDIR.

14 DÜZ KAFİYE a b c a b a c İftardan önce gittim Atik-Valde semtine Kaç defa geçtiğim bu sokaklar, bugün yine, Sessizdiler, Fakat Ramazan maneviyyeti Bir tatlı intizara çevirmiş sukuneti Y. Kemal

15 ÇAPRAZ KAFİYE a c b d Hayran olarak bakarsınız da Hülyanızı fetheder bu hali Beş yüz sene sonra karşınızda İstanbul fethinin hayali Y. Kemal

16 SARMA KAFİYE a c b d İhtiyar, elini bağrına soktu, Dedi ki: “İstanbul muhasarası Başlarken aldığım gaza yarası İçinden çektiğim bu oktu.