BİREYİN YAŞAMINDAKİ GELİŞİM ALANLARI

... konulu sunumlar: "BİREYİN YAŞAMINDAKİ GELİŞİM ALANLARI"— Sunum transkripti:

1

2 BİREYİN YAŞAMINDAKİ GELİŞİM ALANLARI
Kişisel- Sosyal Gelişi Eğitsel Gelişim Mesleki Gelişim

3 MESLEKİ REHBERLİK TANIMI
“Gençlerin çeşitli meslekleri tanımaları ve kendi özelliklerine uygun olan meslekleri seçmeleri, seçtikleri mesleklere hazırlanmaları ve mesleki yönden gelişmeleri amacıyla yapılan yardım hizmetleridir”.

4 MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİ 3 AŞAMADA GERÇEKLEŞİR
1-Bireyi tanıma 2-Meslek Alanlarını Tanıma 3-Kişisel özellikler İle Mesleklerin Gerektirdiği Özellikler Arasında Bağlantı Kurma

5 MESLEK SEÇİMİ VE ÖNEMİ MESLEK: Bir kimsenin hayatını kazanmak için yaptığı, kuralları toplumca belirlenmiş ve belli bir eğitimle kazanılan bilgi ve becerilere dayalı etkinlikler bütünü” olarak tanımlanabilir (Kuzgun 1994). Meslek para kazanmak amaçlı yürütülen faaliyetler olarak tanımlansa da Para kazanmak tek amaç değildir, Çünkü insanlara mesleğinizden kazandığınız para size hibe olarak verilse yine de çalışırımsınız? o/o 80 EVET cevabı vermektedir.

6 MESLEK Meslek Sahibi Olmanın Temelinde
Birey ile yaşam arasındaki en kuvvetli bağdır, Sağlıklı insan sevebilen ve çalışabilen insandır. Meslek Sahibi Olmanın Temelinde 1-Gizli güçleri geliştirme 2-Psikolojik doyum 3-Sosyal gereksinin Temel Faktörler Vardır

7 MESLEK SEÇİMİ Bir kimsenin kendisine açık olan meslekleri çeşitli yönleri ile değerlendirip kendi ihtiyaçları ve beklentileri açısından istenilen yönleri çok, istenilmeyen yönleri az olan birine yönelmeye karar vermesidir” (Kuzgun 2000). Çoğu kez kişi bu kararın ne derece önemli olduğunun farkında olmasa da meslek seçimi, bireyin yaşamı boyunca verdiği en önemli kararlardan biri, belki de birincisidir.

8 Meslek Seçim Kararı Önemlidir
ÇÜNKÜ: Yaşamımızın ortalama 40 yılı, 10 bin günü, 80 bin saati mesleğimizle ilgili etkinliklerle geçmektedir Başarımızı, Mutluluğumuzu Evlilik kararımızı, Sosyal çevremizi Sosyal ve ekonomik statümüzü Kısacası her şeyimizi ETKİLEMEKTEDİR

9 Meslek Gelişimi Çocuklukta bir meslek fikrinin oluşmaya başlamasından itibaren, yetişkinlikte bir meslek sahibi oluncaya kadar geçen gelişim evrelerini kapsayan karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte en önemli görev ve sorumluluk ÖĞRETMENLERE düşmektedir.

10 Mesleki Gelişim Sürecindeki Aşamalar
1- Uyanış ve Farkında Olma 2- Meslekleri Keşfetme ve Araştırma 3- Karar Verme 4- Hazırlık 5- İşe Yerleştirme

11 1. Uyanış ve Farkında Olma (Awareness)
Bu dönem çocukta meslek bilincinin oluşmaya başladığı dönemdir. Okul öncesi dönemden başlayarak ilkokul dönemini kapsar (5-12 yaş arası). Çocuk bu dönemde, çevresindeki insanların farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını görmeye ve anlamaya başlar. İlkokulun son yıllarında ise çocuk, kendisi ve diğer insanlar arasında ilgiler, yetenekler, amaçlar ve motivasyon yönünden farklılıkların ve benzerliklerin farkına varmaya başlar.

12 2. Meslekleri Keşfetme ve Araştırma
Bu dönem ortaokul yılları olan yaşlarını kapsar. Çocuk bu dönemde kişilerin ve mesleklerin ortak olan yönlerini ve farklı nitelikleri üzerinde daha çok bilgi sahibi olmaya, yeni yönleri keşfetmeye ve anlamaya başlar. Meslekleri keşfetme, inceleme ve araştırma dönemi bir bakıma çoğumuz için ömür boyu sürer.

13 3. Karar Verme (Decision Making)
Gencin lise yıllarını, yaşları kapsayan bu dönemde birey artık kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri değerlendirerek eşleştirmeye, birbirine uydurmaya ve geleceğine ilişkin idealler oluşturmaya başlar. Bu ideal ve düşünceler başlangıçta geçici olabilir ancak giderek daha açık ve temel bir plan yapmaya başlar ve genç mesleki kararını oluşturur.

14 4. Hazırlık (Preparation)
18-23 yaşları arasını kapsayan bu dönemde birey, seçtiği alan, okul veya yaptığı etkinliklerle mesleğe hazırlanmaya başlar. Meslekle ilgili beceriler geliştirmeye, bilgi birikimi oluşturmaya ve o alanda mesleki tutumlar geliştirerek mesleği icra etmeye hazır duruma gelir. Aynı zamanda o meslek alanında iş araştırmaya başlar ve hazırlık dönemini uzatarak sürdürebilir.

15 5. İşe Yerleştirme (Employment)
Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı dönemdir. Bu dönemde birey kazandığı bilgi ve becerileri uygulama alanına koyar. Mesleği icra ederken bir yandan da mesleki gelişimi sürdürür.

16

17 MESLEKİ GELİŞİM KURAMLARI
Mesleki gelişim kuramları, bireylerde meslek fikrinin nasıl doğup geliştiği, mesleki seçim ve kararın nasıl oluştuğu, bu seçimi etkileyen etmenlerle birlikte bu süreci açıklamaya çalışan görüşlerdir.

18 GEİNZBERG VEARKADAŞLARININ GELİŞİM KURAMI
Meslek seçiminin yalnızca belirli bir anda gerçekleşen bir olay değil, çocuktan ergenliğe, oradan da erken yetişkinliğe kadar uzanan dönemi kapsayan bir gelişim süreci olduğunu ileri süren ilk kuramdır. Meslek seçimi bir SÜREÇTİR Bu süreç geri dönülmezdir. Seçim süreci daima bir uzlaşmayı içerir

19

20 Super’in Benlik Kuramı
Super’e göre meslek seçimi, belli bir gelişim süreci içinde birey ile çevrenin etkileşimi sonucu oluşan benlik tasarımının bir mesleğe yansıması ve ifadesidir (Super 1968). Super’e göre bir mesleğin seçilmesi, bireyin yaşamında, onun benlik kavramını oldukça kesin bir biçimde belirttiği bir noktadır. Birey meslek tercihini ifade ederken “ben şu ya da bu biçimde bir insanım” demektedir.

21 Super Mesleki Gelişimi Beş Evreye Ayırmaktadır
1.Büyüme Evresi (Doğumdan 14.yaş) Bu döneme ilişkin Super’in açıklamaları Ginzberg ve arkadaşlarınınkinden pek farklı değildir. Büyüme aşamasında çocuğun mesleki benlik kavramı daha önce söz edildiği gibi özdeşleşme gibi süreçlerle oluşmaya başlar. Bu dönemin başında fantezi (hayali) ihtiyaçlar önemli olmakla beraber, giderek ilgiler ve kapasite (yetenekler) daha önemli olmaya başlar.

22 2. Araştırma (Keşfetme) Evresi (14-24 yaşlar) Genç bu aşamada kendi özelliklerini, başkalarının mesleki rollerini ve iş dünyasını keşfetmektedir. Bu evre, kendini tanıma, rol denemeleri, meslek incelemeleri ve sınama gibi etkinliklerin sürdürüldüğü bir dönemdir. Bu dönem kendi içinde şu alt basamaklara ayrılır:

23 a. Deneme Basamağı (14-17 yaş): Bu dönem daha çok gerçekçi olmayan fantezi seçimlerin yapıldığı ve sık sık değiştirildiği, bir bakıma “geçici denemeler” basamağıdır. c. Sınama ve İzleme Basamağı (22-24 yaş): Bu basamakta okulu bitirip, kazandığı yeterlilikleri sınamak üzere bir mesleğe adım atılır. Benlik kavramı ile işin gerektirdiği roller arasında bir uyum sağlamaya ve durumu izleyip değerlendirmeye çalışır. b. Geçiş Basamağı (18-21 yaş): Belirli bir meslek alanına hazırlayan bir eğitime başlayan genç durumu daha gerçekçi olarak değerlendirmeye başlar. Artık benlik kavramını uygulamaya koyma çabasındadır.

24 3. Yerleşme Evresi (25-44 yaşlar)
Bu evreler genç yetişkinlik ve olgunluk dönemlerini kapsar. Artık denemeler azalmıştır, işe bağlanma artar. Bir uzlaşma sağlamaya ve işinde yerleşmeye başlar. Sosyal yaşamını da işine göre düzenlemeye çalışır. Mesleki benlik kavramı kararlılık kazandıkça, ilerlemek ve iş dünyasında güvenli bir yer edinmek için daha çok çaba harcanır.

25 4. Koruma Evresi (45-64 yaş) Birey artık olgunlaşmıştır ve bu aşamada kendinden beklenen, artık yeni bir temel oluşturmaktan çok, varolan benlik kavramını başarılı bir şekilde korumaktır. Bu aşamada genel olarak bireyin umutlarını gerçekleştirmesi ve doyuma ulaşması mümkündür.

26 5. Çöküş Evresi (65 yaş ve sonrası)
Fiziksel ve zihinsel süreçlerin yavaşlaması ve enerjinin azalması nedeniyle çalışma etkinlikleri değişime uğrar. Bu evrede yapılması gereken görev, bir yaşam boyu oluşan ve uzun bir süre sabit kalan benlik kavramını çalışma alışkanlıkları bakımından değiştirerek yeni bir benliğe uyum sağlamaktır.

27 Holland’ın Kişilik Kuramı
J. Holland, eğitsel, askeri ve psikiyatrik kurumlarda çalışan bir meslek danışmanıdır. Ona göre, meslek seçimi; kişiliğin iş dünyasında ifade bulan bir yansımasıdır. Holland, insanların, tanımladığı 6 kişilik tipinden birine sahip olduğunu ve ona uygun mesleklerden birini seçtiğini savunur (Holland 1973). Mesleki doyum; bireyin kişilik tipi içinde yer alan özelliklerin, bu tiplere uygun olarak tanımlanan iş çevresine uyumu ile pozitif ilişkilidir.

28 Holland, Kuramının 4 Temel Varsayımı
1. Birçok insan, benzerlikler dikkate alındığında, altı kişilik tipinden birine yerleştirilebilir. Bunlar; gerçekçi, araştırıcı, artistik, sosyal, girişimci ve geleneksel tipleridir. 2. Altı kişilik tipinin karşılığı olan altı tür mesleki çevre vardır. 3. İnsanlar sahip oldukları, beceri, yetenek, tutum ve değerleri kullanmalarına olanak sağlayacak çevreleri ararlar. 4. Bireyin meslek seçimi davranışını; kişilik tipi ve çevrenin özellikleri arasındaki etkileşimi belirler.

29

30 Roe’nun İhtiyaç Kuramı
Roe (1986)’ya göre; meslekler, psikolojik ihtiyaçları karşılamak üzere seçilirler. Bireyin çocukluk döneminde, evde ihtiyaçlarını karşılama derecesi ve yöntemleri onun ilerde meslek seçiminde belirleyici rol oynayan iç uyarıcıları oluşturur. Roe kuramını, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine dayandırmıştır.

31 Maslov’un temel ihtiyaçları öncelik sırasına göre sıraladığımızda şu liste oluşur
Fiziksel ihtiyaçlar (yiyecek, su, hava, boşaltım, uyku Güvenlik ihtiyacı (korunma, güven içinde olma) Ait olma ve bağlılık (sevgi) ihtiyacı.Öz saygı, kendine değer verme, önemli olma, bağımsızlık Kendini gerçekleştirme ihtiyacı Bilme, bilgi sahibi olma ihtiyacı Anlama (anlam bulma) ihtiyacı, yaşamın anlamını kavrama Estetik ihtiyaç

32 Roe, bu ihtiyaç hiyerarşisine esas olarak bazı hipotezler ileri sürmüştür
Bu görüşe göre; hayatın ilk yıllarındaki yaşantılar, hangi ihtiyacın öncelik kazanacağını veya hangisinin diğerine göre daha güçlü olacağını belirler. Bu yönelişler hayatın ilk yıllarında bilinçdışıdır ve yetişkinlikte de bilinçdışı kalabilir. Roe, çocukluk yaşantılarını incelerken özellikle, ana- babaların çocuklarına karşı tutumlarını esas belirleyici olarak almış ve ana-baba ile çocuk ilişkilerinin farklı mesleki seçimlere neden olduğunu ileri sürmüştür. Ona göre ana-baba tutumları özellikle 3 boyutta incelenebilir (Roe 1986):

33 1. Çocuğun üzerine aşırı derecede düşme:
1. Çocuğun üzerine aşırı derecede düşme: Bu tutumda çocuk anne-babanın her şeyidir. Çocuğun üzerinde yoğun bir duygusal odaklaşma söz konusudur. Bu tutumun bir ucunda aşırı koruyuculuk, öbür ucunda aşırı beklenti ve isteklilik söz konusudur. Her iki durum da sağlıksız bir tutumu ifade eder. Aşırı korunan çocuklar bağımlı bir kişilik geliştirirler ve başkalarının kendileri hakkındaki görüşlerine çok önem verirler, sürekli onay ve destek beklerler. Bağımsız iş yapmayı tercih etmezler.

34 2. Çocuğa soğuk davranma:
2. Çocuğa soğuk davranma: Bu tutum iki şekilde ortaya çıkar; red etme veya ihmal etme. Red etme de duygusal bir soğukluk vardır. Çocuğun temel fizyolojik ihtiyaçları doyurulsa bile sevgi, ilgi, kabul, bağlılık gibi ihtiyaçlardan yoksun bırakılır. “İhmal etme de bilinçli ya da bilinçdışı bir kasıt yoktur, sadece ihmalkârlıktan çocuğun ihtiyaçları aksatılır.

35 3. Çocuğu kabul etme:. Bu tutum da iki şekilde görülebilir
3. Çocuğu kabul etme: Bu tutum da iki şekilde görülebilir. Birincisi, çocuğun ihtiyaçlarını karşılayan ve onun gelişimine müdahale etmeyenlerdir. Yeterince vakit ayırmadıkları için çocuğu serbest bırakan ana-babalardır. İkinci grup ise çocuğun temel fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını sağlıklı bir şekilde doyuran, onun doğal gelişimine ve bağımsızlığını kazanmasına izin veren ve bunu bilinçli olarak destekleyen ana babalardır.

36 Mesleki Gelişim Görevleri ve Mesleki Rehberlik Hizmetleri
Kuramcıların görüşlerinde de izlendiği gibi bir meslek edinme ve sürdürme süreci yaşam boyu devam ediyor. Bu sürecin sağlıklı yaşanması için her dönemde başarılması gereken “mesleki gelişim görevleri” bulunmaktadır. İşte bu anlayış, mesleki rehberlik hizmetlerinde de gelişimsel yaklaşımın benimsenmesine yol açmıştır

37 Mesleki Rehberlik. Hizmetlerinin
Mesleki Rehberlik Hizmetlerinin Gelişimsel bir yaklaşımla ömür boyu sürebileceği söylenebilir. Çünkü bu hizmetler, eğitim süreci içinde bireyin kendini ve meslekleri tanıyarak eğitsel ve mesleki tercihlere yönelmesine olduğu kadar; iş ve meslek yaşamına uyum, verimi artırma, iş değiştirme, emekliliğe hazırlık gibi yönlerden çalışma yaşamında da devam eden hizmetlerdir.

38 MESLERKİ REHBERLİK AÇISIMDAN TEMEL EĞİTİM
Son yıl boyunca mesleki gelişim ile ilgili yapılan araştırmaların bulguları yaşam boyu süren mesleki gelişim sürecinde çocukluk döneminin anlamlı bir yeri olduğunu göstermektedir İlkokul yılları, çocuğun kişilik gelişimi açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu dönemde, özgüvenin gelişimi, kendini kabul, benlik tasarımı, içsel denetimin gelişmesi gibi boyutlar bireyin mesleki gelişimi açısından da bu dönemin sağlıklı bir şekilde yaşanmasının gereğini ortaya koymaktadır (Dinkmeyer 1973).

39 Çocukluk döneminde oluşan tutumlar, değerler ve algılar eğitimsel ve mesleki doğurgularla yüklüdür. Örneğin mesleklerin statüsüne ilişkin yargılar, cinsiyet- meslek ilişkisine ilişkin değer yargılarının bu dönemde oluştuğu ve ilerde bu ön yargıların meslek seçiminde özgürlüğü sınırladığı gözlenmektedir (Yeşilyaprak 1995).

40 ANAOKULU VE İLKÖĞRETİMİ KAPSAYAN MESLEKİ GELİŞİM GÖREVLERİ (5-12 Yaş)
İş yaşamı ve çalışmaya ilişkin olumlu tutumlar geliştirme Kişisel nitelikleri ile meslekler/işler arasındaki ilişkileri anlamaya başlama Meslekleri keşfetme ve tanıma Boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları geliştirme Birlikte iş yapma/işbirliği ve paylaşmayı öğrenme Toplum yaşamında çalışmanın önem ve gereğinin farkına varma Karar verme, amaç belirleme, plan yapma stratejileri geliştirme

41 MESLEKİ GELİŞİM TEMEL İLKELERİ (5-12 Yaş)
1. Mesleki gelişim bir süreçtir. Okulöncesi dönemden başlar, değişik evrelerle yetişkinlik dönemine dek sürer 2. Her birey tek ve benzersizdir. Her çocuğun kalıtımla getirdiği özellikleri, yetenekleri, güçlü ve zayıf yönleri vardır. 3. Bu Dönemdeki Kişilik Gelişimi gençlik dönemindeki mesleki seçim kararını etkilemektedir 4. Anaokulu öğretmenleri ve anne-babalar gerek sahip oldukları mesleklere ilişkin olarak, gerekse diğer meslekler açısından olumlu mesleki tutum ve doğru rol modelleri sunmalıdır.

42 5. Çocuğu “kendini anlama ve keşfetme”nin temelini oluşturmak üzere bireysel farklılıklarını görmesi, güçlü ve sınırlı yönlerini anlamasına fırsat verecek yaşantılar sağlanmalıdır. 6. “Kendini kabul” değişkeni mesleki kararı etkiler. 7. Okulöncesi dönemde çocuğa “karar verme” stratejileri öğrenmesi mesleki gelişimini etkiler 8. Mesleklere SAYGI Çocuğun bu dönemde, bütün mesleklerin gerekli ve önemli olduğunu 9. “İnsanlar birbirinden farklıdır. Meslekler de birbirinden farklıdır. Her insanın iyi yapabileceği işler/meslekler vardır” 10. Mesleki gelişim süreci içinde eğitim ile iş ve meslek arasında ilişkileri kurma 11. ÖNYARGILAR ‘ın özellikle cinsiyete ilişkin önyargıların oluşumunu önlemek gerekir

43 Anaokulundan başlanarak bu eğitim süreci içinde (5-12 yaş dönemi) çocuğa mesleki gelişim açısından
Çevresini iş ve çalışma dünyasını İnsanlar arasındaki farklılıkları Eğitim ile iş yaşamı arasındaki ilişkileri Kendi özelliklerini TANIMAYA, ANLAMAYA, KEŞFETMEYE BAŞLAMASI AMAÇLANIR

44

45 KAZANILACAK YETERLİLİKLER
A- Kişisel Nitelikleri ile çalışma ve iş yaşamı arasındaki ilişkileri anlama B- Karar Verme, Amaçları Belirleme ve Uygulamaya Geçme C- Meslekleri Keşfetme D-Boş Zamanlarını Nasıl Değerlendireceğini Öğrenme E- Birlikte Çalışmayı (İşbirliğini) Öğrenme F- Toplumsal Gelişmenin İş Yaşamını Nasıl Etkilediğini Anlama

46 Anasınıfı ve ilköğretimin I
Anasınıfı ve ilköğretimin I. Döneminde Yapılabilecek Mesleki Rehberlik Etkinlikleri AMAÇ: Çevreyi Tanıma 1) Okulun krokisini çizin ve nerede kimler çalışır, sorun ve resimlerini çizerek krokiye yerleştiriniz (Aşçı, öğretmen, bakıcı ... 2) Hasta olunca nereye gideriz? Orada kimler çalışır? Neler yaparlar? 3) Bulmaca tipi oyunlar: Çalışanlar ve çalışma yerlerini eşleştirme ( Örn: Doktor-hastane, trafik polisi-cadde, öğretmen-okul vb). 4) Bir polisle-hemşireyi hemen ayırd etmemizi sağlayan nedir? 5)Okulda görev yapan farklı kişilerin (öğretmen, müdür, sekreter, hizmetli vd.) yaptıkları işler ve sorumluluklarını tanımlamalarını isteyiniz.

47 6) Kendilerini sevdiklerini bir yerde, bir iş elemanı olarak resimlemelerini isteyin ve yaptıkları resimleri sergileyip tartışınız. 7) Günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için çevremizde bulunan iş yerlerini listelemelerini isteyiniz (Örn. PTT, kuaför, market ... 8) Bir köy/çiftlik yaşamı ile kent yaşamının benzerliklerini ve farklılıklarını bulmalarını isteyiniz. 9) Çevrelerindeki resmi binaları listeleyip onların resimlerini yapmalarını isteyin ve buralarda verilen kamu hizmetlerini araştırmalarını sağlayınız. 10) Sevdikleri, kendilerine ilginç gelen meslekleri listelemelerini isteyin. Ne derece farklı listeler çıktı, tartışınız. 11) Toplumda halka verilen hizmetler ve veren kişilerle ilgili bulmaca hazırlatınız (Örn: Öğretmen=Eğitim hizmeti, Doktor 12) Aynı şekilde hizmet çeşidi ve yeri konusunda bulmacalar geliştirilebilir

48 AMAÇ: İŞ VE ÇALIŞMA DÜNYASI ANLAMA
ETKİNLİKLER: 1)Büyüyünce ne olmak istersiniz? Buna göre drama etkinlikleri ile meslekteki rolleri canlandırmaları. 2)Bir dilim ekmek elimize gelinceye kadar kimlerin elinden geçiyor, o kişilerin yaptıkları? (Çiftçi, değirmenci, fırıncı, dağıtımı yapanlar vb.) 3)Bir işyerini ziyaret edip, çalışmaları izleme. 4)Bir meslek elemanını sınıfa davet ederek yaptığı çalışmalar ile ilgili sorular sorma, bilgi alma. 5)Anne, baba ve yakınlarının mesleklerinden birini seçip o meslekle ilgili onlardan bilgi alıp sınıfta sunmaları.

49 6) Meslekler, verilen hizmetler, hizmet verilen yerler ile ilgili domino/bulmaca/eşleştirme gibi oyunlar hazırlamak üzere grup etkinlikleri. 7) Bir meslekler listesi hazırlayıp önce kur’a çekerek, “kime hangi meslek çıktı”, sonra ise kendi tercihlerine göre “kim ne olmak ister” oyunu (drama). 8)Dergilerden iş/mesleklerle ilgili resimleri inceleyerek kadın ve erkekler için geleneksel olan ve geleneksel olmayan meslekleri bulmalarını isteme. 9) Bir meslek elemanı ile görüşme yaparak, yaptığı işleri birlikte belirleyip listelemelerini isteyin. 10)Toplumda en popüler olan meslekleri sorun. Onlara göre “popülerliği” sağlayan şeyin ne olduğunu tartışınız. 11)Bir çalışanla görüşüp iş yeri kurallarını öğrenmelerini isteyin. Bu kuralların neden önemli olduğunu tartışınız.

50 AMAÇ: İNSANLARIN FARKLI OLDUKLARINI ANLAMA
ETKİNLİKLER 1-)Çevrelerindeki kişilerin (komşuları, tanıdıkları, anne-babaları) sahip oldukları meslekleri sorarak listeleyin.. Daha sonra ikisi arasındaki benzer ve farklı yönleri vurgulayınız. 2)Kendini keşfetme grubu oluşturun. Herkes nelerden hoşlandığını, ilgilerini benzer ve farklı. 3)Meslek elemanı bir anneyi iş yerinde ve evinde ziyaret ediniz. Evde ne işler yapıyor, iş yerinde neler yapıyor? Gözlemleyip tartışınız. Aynı şeyi bir baba için yapınız.

51 4)Eğer istediğiniz bir kişi olmak elinizde olsaydı kim olmak isterdiniz? Neden? Tartışınız.
5)Kızları ve erkekleri iki gruba ayırın. Her gruptan kendi cinsleri için uygun olan ve olmayan meslekleri sıralamalarını isteyiniz. Sonra kızların ve erkeklerin listelerini karşılaştırın ve tartışınız. 6)“Bir iş arkadaşı olarak birlikte çalışmak istediğiniz kişide hangi özellikleri ararsınız? sorusunu yöneltiniz 7)Hava koşullarına göre yaptıkları işler değişen iş/meslek gruplarındaki çalışanları belirlemelerini isteyiniz (Tarım alanlarında çalışanlar, balıkçılar, inşaat

52 8) Gazete ve dergilerden farklı meslek elemanları ile ilgili fotoğrafları biriktirmelerini isteyiniz. Sınıfta bunları sergileyip hoşlandıkları ve hoşlanmadıklarını, 9) İnsanlar birlikte nasıl çalışır? İşbölümü ve işbirliğinin gereği nedir? Açıklayın ve gösteriniz (Örn: bir köpek kulübesini 3 kişi birlikte yapacaklar, aralarında nasıl bir işbölümü yaparlar ) Kişilik özellikleri ile mesleki uyumun önemini tartışın

53 AMAÇ: EĞİTİM İLE İŞ DÜNYASI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖRME
ETKİNLİKLER: 1)Okuldaki etkinliklerden en çok neleri sevdiğini sorun ve bu etkinliklerle ilgili hangi meslekler var bulmalarını sağlayınız. 2)Bir meslek elemanını sınıfa davet edin. Hangi okullarda okuyup o mesleğe nasıl hazırlanmış? Okulda öğrendiklerini meslek yaşamında nasıl kullanıyor anlatmasını sağlayınız 3)Çalışanları sembolize eden “şapkalar” ile bir oyun düzenleme yapılabilir. 4) İlgilerini çeken bir meslek/işteki becerileri listelemelerini isteyiniz. Sonra da bu becerileri nasıl kazanabileceklerini tartışınız.

54 5) Arkadaşlarına hangi mesleği edinmek istediklerini sorup onun ihtiyacı olan becerileri tanımlamalarını isteyiniz. 6) Anne-babalarının evde yaptıkları günlük etkinlikleri sıralamalarını isteyiniz. 7)Okulda aldıkları dersler/öğrendikleri konular ile iş yaşamında gerekli olacak beceri alanları arasındaki ilişkiyi gösterin. 8)Okuma alışkanlığı, iyi bir dilbilgisi, kuvvetli bir matematik becerisi, yaratıcılık vb. gerektiren meslekleri tanımlatın. 9)Bir bina inşa etmek için kimler çalışır? Neler yapar? Hangileri bunları eğitimle kazanmıştır? (Mimar, inşaat, işçi.. 10)Çeşitli meslek elemanları ile ilgili resimler toplayıp her biriyle ilgili olarak okulda kazanabilecekleri bilgi ve becerileri tartışın ve canlandırmalarını sağlayınız.

55 İlköğretimin II. Döneminde Mesleki Rehberlik
Bu dönemde de mesleki rehberlik çalışmalarının odak noktasını, önceki dönemde olduğu gibi, çocuğun ya da gencin bir meslek tercihi yapması değil, onun mesleki gelişimiyle ilgilenmek oluşturur yaş dönemine ilişkin mesleki gelişim görevlerini başararak bu süreci sağlıklı yaşamasına yardım, çalışmaların temel amacı olmalıdır.

56 Mesleki Gelişim Görevleri ve Öğretmenin Sorumlulukları
GERÇEKÇİ BENLİK KAVRANI GELİŞTİRMEK MESLEKİ GELİŞİMLERİ İLE İLGİLİ UYGUN DÖNÜT VERME FARKLI LİSE PROHRAMLARINI TANITMA EĞİTİM İLE MESLEK ARASINDA İLİŞKİ KURMA ENDÜSTRİ VE İŞ ALANINDAKİYENİ GELİŞMELERLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME YAPMAK KARAR VERME VE PLAN YAPMA BECERİSİ ÖĞRENCİLERİ TANIMA ÇALŞIŞMASI YAPMA ÖĞRENCİ İLE AİLESİNİ UZLAŞTIRMA

57 Bir Mesleki Gelişim Görevi Olarak Karar Verme ve Problem Çözme
1-Amaçların belirlenmesi 2-Amaçlara ulaşmak için alternatif yolların belirlenmesi 3-Hangi alternatifin daha uygun olduğunu saptamak için doğru ve yeterli bilgilerin toplanması 4-Toplanan bilgilerin ışığında en uygun görünen alternatifin seçilmesi ve uygulamaya konması 5-Seçilen alternatifin amaca ulaşmada işe yarayıp yaramadığının değerlendirilmesi 6-Eğer amaca ulaşılamadı ise “d” basamağına dönerek yeni bir alternatifin seçilip uygulamaya konması.

58 İlköğretimin II. Döneminde Yapılabilecek Mesleki Rehberlik Etkinlikleri

59 1-Karar verme modeli aşamalarını sununuz
AMAÇ: KARAR VERME VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİ ÖĞRENME ETKİNLİKLER. 1-Karar verme modeli aşamalarını sununuz 2-Öğrencileri gruplara ayırarak bazı problemlerin çözümü için kimlerden ve hangi kaynaklardan bilgi 3-Problem çözme ve karar vermede fal açmak, yazı-tura atmak, rüyaya yatmak vb. yollar ile bilimsel yöntemleri karşılaştırmalarını isteyiniz. 4-Öğrencilere ilgi duydukları 3 meslek belirlemelerini, sonra bu mesleklerden birini, karar verme modeline göre seçmelerini isteyiniz. 5-Lise eğitimleri için (hangi liseyi/hangi branşı) bir eğitimsel plan yapmalarını isteyin.

60 AMAÇ: KENDİ ÖZELLİKLERİ İLE EĞİTİM/MESLEKİ AMAÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİYİ GÖRME
1) Benlik kavramı, kendini kabul, kendine değer verme, öz saygı gibi kavramları açıklayınız. Bu kavramlarda eğitimsel ve mesleki planlarının ne gibi ilişkisi olabileceğini tartışmaya 2) Kendi kişilik özelliklerini tanımlamalarını isteyin (sözlü/yazılı olarak). Mümkünse bir kişilik envanteri uygulayınız. Kendi kişilik özellikleri ile iş yaşamındaki belli mesleki ortamları karşılaştırmalarına çalışınız 3) Öğrenim yaşamları boyunca en başarılı oldukları dersleri ve başarılı olamadıkları dersleri listelemelerini isteyiniz. Öğrenilerek kazanılmış becerilerin onların kişilik özellikleri, ilgi ve yetenekleri ile ilişkisini tartışınız.

61 AMAÇ: GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİNİ, YETENEKLERİNİ TANIMA VE KEŞFETME
1)Öğrencilere kendilerinde güçlü olan, zayıf olan yönleri ile yeteneklerini listelemelerini isteyiniz. 2)Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun buldukları birkaç mesleği listeleyip küçük gruplarda paylaşmalarını sağlayınız. 3)Meslekler ile ilgi ve yeteneklerin ilişkini tartışınız. Her öğrenciyi (veya grupları) bir meslek seçip onun hakkında etraflı bilgi toplayıp sınıfta sunmak üzere görevlendiriniz. 4)Öğrencilerden ilgilendikleri bir meslek alanında çalışan bir eleman ile ilgili gözlem yapmalarını isteyiniz (Çalıştıkları ortam nasıl, ne gibi araçlar kullanıyorlar,....)

62 AMAÇ: MESLEKLERİ KEŞFETME
1) Meslekleri listeleyin (sınıfın katılımıyla yapılabilir veya hazır bir liste kullanılabilir.) sonra bazı yönlerden grupla maya çalışınız 2) Öğrencilere kendilerine çekici ve itici gelen bir mesleğe ilişkin, olumlu ve olumsuz duygularının nedenlerini açıklayan kısa bir kompozisyon yazmalarını isteyiniz. 3) Çalışma/iş deneyimi olan öğrencilerin bu yaşantılarını anlatmalarını isteyiniz.

63 4) Öğrencilere belli yetenekler gerektiren 10 meslek adı sıralamalarını isteyiniz (örneğin fiziksel güç, zeka gücü, yaratıcılık, mekanik yetenek, sosyal yetenek... vb.) Kendi yeteneklerine uygun buldukları 3 mesleği seçip arkadaşları ile paylaşmalarını isteyiniz. 5)Mümkünse kısa bir süre (birkaç gün/saat) bir iş yerinde çalışmalarını, gözlem yapmalarını isteyin ve izlenimlerini sınıfta paylaşınız. 6) Yediğimiz bir hamburgerin hazırlanması için gerekli olan meslekler/işler ile ilgili kısa bir hikaye yazmalarını isteyiniz. 7) Farklı meslek elamanlarını sınıfa davet ediniz.

64 AMAÇ: CİNSİYET/MESLEK ALANINDAKİ ÖN YARGILARI FARKETME VE SORGULAMA
1) Toplumda çoğunlukla kadınların yürüttüğü meslekleri ve çoğunlukla erkeklerin yürüttüğü meslekleri listelemelerini isteyiniz. Sonuçları paylaşınız.. 2) Toplumda cinsiyet ayrımcılığının nerelerden kaynaklandığını tartışınız. 3) Gazete ve dergilerden kadınların ve erkeklerin yer aldığı resimli reklamları kesip getirmelerini isteyin. Kadınlar ve erkekler ne gibi reklamlarda, hangi mal/hizmetler için ve nasıl bir roldedir. 4) Geleneksel olarak kadın mesleği kabul edilen bir alanda çalışan bir erkek meslek elemanıyla görüşme yapmalarını isteyin (aynı şeyi karşı cins için isteyin Sonuçları sınıfta paylaşınız.

65 İlköğretim Sonunda “Yöneltme” (Yönlendirme) Hizmeti
Eğitim süreci içinde öğrencinin ilgi, eğilim ve yetenekleri doğrultusunda, aynı zamanda ülkenin ihtiyaç ve koşulları da dikkate alınarak, üst öğrenime, belli eğitim ve iş/meslek alanlarına yönlendirilmeleri rehberlik hizmetlerinden beklenen en önemli işlev olmuştur. Özellikle 8.Milli Eğitim Şûrasından günümüze dek toplanan eğitim şûralarında bu işlev önemle vurgulanmış, okul rehberlik hizmetlerinden bu yönde etkin olması beklenmiştir.

66 Ortaöğretim Döneminde Mesleki Rehberlik (15-18 Yaş
Genel olarak yaşlar arasını kapsayan lise yılları, gencin kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri değerlendirerek eşleştirmeye; birbirine uydurarak geleceğe ilişkin mesleki kararını oluşturmaya çalıştığı bir dönemdir. Genç, ergenlik döneminin değişimlerini ve uyumunu yaşarken, kimliğini-kişiliğini bulma krizi içindedir. Bu kriz doğal olarak mesleki kararlar almasında da bir takım güçlükler yaratır. Kuşkusuz bu dönemde öğretmenlere önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir.

67 Mesleki Olgunluk Mesleki olgunluk kazanmak her bir mesleki gelişim basamağında karşılaşılan bir takım tipik ve gerekli problem çözme yaşantıları (mesleki gelişim görevleri) ile karşılaşmak, bir sonraki basamakta karşılaşılacak gelişim görevlerine hazır olabilmek için gerekli temel becerileri edinmek demektir

68 Mesleki Olgunluğun Boyutları
1. BOYUT: Meslek Seçimine Planlı Yöneliş Bu boyut her bireyin bir işi/mesleği olması gerektiğini, bu nedenle kendisinin de bir karar vermesi gerektiğini kabullenmesi. a) Seçme/tercih konusu ile ilgilenme b) Bu amaçla çeşitli kaynaklardan yararlanma

69 2. BOYUT: Mesleki Bilgilerin Belirginleşmesi ve Planlama Yapma
Genç olgunlaştıkça mesleklere ilişkin bilgilerinin daha doğru ve gerçekçi olması beklenir.. 1-Tercih edilen meslek hakkında özgül bilgileri saptama 2-Tercih edilen mesleğe hazırlanma ve girişi daha özgül olarak planlama 3-Planlama faaliyetlerini genişletme ve eyleme koyma

70 3. BOYUT: Meslek Tercihlerinin Tutarlılığı
Genç tek ve kesin bir meslek üzerinde kararını vermese de, tercihi belli alanlara yönelik olarak belirginleşmelidir. . 1-Alanlar açısından meslek tercihlerinin tutarlılığı 2-Düzeyler açısından meslek tercihlerinin tutarlılığı 3-Alanlar ve düzeyler dahilinde meslek tercihlerinin tutarlılığı

71 4. BOYUT: Özelliklerin Billurlaşması
1- Ölçülen ilgilerin kristalleşme derecesi 2- İlgi olgunluğu (ilgilerinde tutarlılık) 3- Çalışma/iş yapmaya karşı güdülenme 4- İş değerlerinin belirginleşme derecesi 5- Çalışma ve işin insan yaşamında sağladığı ekonomik, sosyal ve psikolojik doyumları kabul etme (kavrama) 6- Seçme ve planlama sorumluluğunun kabullenilmesi (üstlenme) 7- Meslek seçiminde bağımsızlık

72 5. BOYUT: Meslek Tercihlerinde Akılcılık
1- Yetenek ve tercihler arasında uyuşma 2- Ölçülen ilgiler ile tercihler arasında uyuşma 3- Yetenek düzeyi, ölçülen ilgiler ve meslek düzeyi arasında uyuşma 4- Tercihlerin sosyo-ekonomik açıdan erişilebilirliği (koşullarına uygunluğu)

73 Ortaöğretim Döneminde Mesleki Rehberliğin Amaçları
1. Lisedeki programlar içinden kendine uygun branşı/dalı seçmesine, kendi ilgi ve yeteneklerine uygun seçmeli dersleri ve ders dışı etkinlikleri seçmeleri. 2. Kendi ilgi, yetenek, özellik ve koşullarına uygun üst öğrenim alternatifleri hakkında bilgi edinmeleri. 3. Kendi ilgi, yetenek ve özelliklerine uygun meslek/iş alternatifleri ve koşulları hakkında doğru ve geçerli bilgiler edinmeleri. 4. Eğitsel ve mesleki kararlarını uygulanabilirlik ve kendine uygunluk açısından gerçekçi olarak değerlendirebilmeleri.

74 Ortaöğretim Döneminde Mesleki Rehberliğin Amaçları
1. Lisedeki programlar içinden kendine uygun branşı/dalı seçmesine, kendi ilgi ve yeteneklerine uygun seçmeli dersleri ve ders dışı etkinlikleri seçmeleri. 2. Kendi ilgi, yetenek, özellik ve koşullarına uygun üst öğrenim alternatifleri hakkında bilgi edinmeleri. 3. Kendi ilgi, yetenek ve özelliklerine uygun meslek/iş alternatifleri ve koşulları hakkında doğru ve geçerli bilgiler edinmeleri. 4. Eğitsel ve mesleki kararlarını uygulanabilirlik ve kendine uygunluk açısından gerçekçi olarak değerlendirebilmeleri.

75 5. Düşündüğü üst öğrenim ve meslek alternatifleri açısından kendi güçlü ve sınırlı yönlerinin farkında olmaları. 6. Mesleki karar vermede kişisel değerlerin (önceliklerin) önemini kavramaları. 7. Mesleki kararda bizi sınırlayan etkenleri (ülkedeki eğitim-iş olanakları, bölgesel farklılıklar, bireysel özellikler vb.) dikkate almaları. 8. Üniversite sınavına hazırlanmaları.

76 9. Liseden sonra iş yaşamına atılacaklar için iş olanakları araştırma, işe girme ve yerleşmeleri.
10.-Yaptığı seçim/aldığı kararları gerçekleştirmede bireysel sorumluluklarını kabul etme ve üstlenmeleri. 11. Mesleki sorumlulukların getireceği stresleri, iş yaşamının güçlüklerini anlamaları. 12. Mesleki kararların aileyi de içermesine çalışma, çıkabilecek çatışmaları önleme, uzlaşmalarına yardım.

77 Ortaöğretim Döneminde Yapılabilecek Mesleki Rehberlik Etkinlikleri
AMAÇ: KARAR VERME VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİ ÖĞRENME 1) Bir amaç belirleme, buna yönelik bir plan yapma ve planı uygulamada önemli olan kişisel faktörleri tartışınız 2) Küçük gruplar içinde “plan yapma”, “yaşamda başarılı olmanın yolları”, “kazananlar ve kaybedenler”, “yaşamımızdaki yakın ve uzak hedefler” gibi konuları 3) Eğitsel ve mesleki kararlarında bilgi almak için kimlere ve nerelere başvurabileceklerini araştırmalarını isteyiniz. .

78 4) Otobiyografi yazdırın
4) Otobiyografi yazdırın. İsteklilere sınıfta okutun ve kişisel özellikleri ile karar verme becerisi arasındaki ilişkileri 5) Karar verme süreci aşamalarını tartışın ve ilgili bir uygulama yapmalarını isteyiniz (Ek. 6). 6)Bir veya birkaç meslek elemanıyla görüşme yaparak mesleki kararlarını nasıl verdiklerini ve sonuçlarını öğrenmelerini isteyiniz. Sınıfta izlenimlerini paylaşınız

79 AMAÇ: MESLEKLERİ İNCELEME VE MESLEKİ TERCİHİNİ BELİRLEME
1- İlgi duyduğu ve düşündüğü meslekleri listelemelerini isteyiniz. 2- Bu meslekleri araştırmalarını, gerekli bilgileri toplamalarını isteyiniz (gerektirdiği nitelikler, ön koşullar, çalışma ortamı, kazanç, eğitim vb. 3- Kendi özellikleri ve koşulları açısından incelediği meslekleri yeniden değerlendirmelerini isteyiniz. 4- Mesleki kararlarını (varsa) rehberlik uzmanı ile ve aileleri ile birlikte gözden geçirmelerini isteyiniz. 5- Meslek tercihine bağlı olarak yapacakları hazırlıkları planlamalarını isteyiniz.

80 AMAÇ: ÇALIŞMA ALIŞKANLIKLARI VE İŞBİRLİĞİ YAPMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRME
1)Öğrencilerden bazı meslek elemanlarını gözlemleyerek o meslek için gerekli becerileri ve çalışma alışkanlıklarını saptamalarını isteyin ve sınıfta tartışınız. 2)İşveren ve çalışanın birbirinden beklentilerini karşılaştırmalarını isteyiniz. 3)Farklı performans gösteren elemanlara işverenin nasıl davranacağını canlandırmalarını (role-playing) sağlayınız. 4)Görevine sürekli gecikerek gelen veya sık sık gelmeyen bir elemanın durumunu ve sonuçlarını tartışınız.

81 AMAÇ: KİŞİSEL-SOSYAL BECERİLERİ OLUŞTURMA VE GELİŞTİRME
1)Öğrencilerden halen yapmakta oldukları rolleri listelemelerini isteyiniz (öğrenci, evlat, arkadaş vb.). Gelecekteki rollerinin neler olacağını tanımlamalarını ve küçük gruplarda tartışmalarını isteyiniz (eş, ana-baba, iş 2)Filmlerde, reklamlarda cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargıları tartışınız. İş/meslek yaşamına bu durumun nasıl yansıdığını ve sonuçlarına dikkat çekiniz. 3)Gazete ve dergilerden kestikleri resimlerle toplumda belli sosyal rollere uygun davranışlar ve giyim biçimine ilişkin algıları tartışınız. 4)İş yaşamında başarıya götürücü kişisel ve sosyal becerilerin neler olabileceğini tartışınız (işbirliği yapma,...

82 AMAÇ: YAŞAM TARZI VE BOŞ ZAMAN ETKİNLİKLERİ
AMAÇ: YAŞAM TARZI VE BOŞ ZAMAN ETKİNLİKLERİ İLE MESLEK TERCİHİ İLİŞKİSİNİ KURMA 1) Boş zaman etkinliklerinin önemini tartışınız. Mesleki tercihlerine yönelmede bu etkinliklerin rolü oldu mu? Nasıl? 2) Hoşlandıkları boş zaman etkinliklerini listelemelerini isteyiniz. Hangi meslekler bu etkinlikler için gerekli zamanı sağlayama uygundur? Hangi meslekler değil? Tartışınız. 3) Hoşlandıkları etkinlikler ile ilgili broşür ve bilgi toplamaya yöneltiniz. Gelecekte bu alanda neler yapmak istediklerini 4) Değerlerimizin mesleki kazanımızı nasıl etkilediğini tartışınız. Önem verdikleri üç değeri ifade etmelerini ve bunları tercih ettikleri üç meslekle karşılaştırmalarını 5)Öğrencinin “yaşam tarzı” kavramının iş/meslek sorumlulukları,, aile çevresi ve görevleri ile yapmayı planladığı bütün projelerinin bir uyuşma/uzlaşma içinde olmasının önemini kavraması için tartışma açınız, örneklendiriniz.

83 AMAÇ: İŞ ARAMA VE İŞ BULMA YOLLARINI ÖĞRENME
1) İş arama ilanlarının hangi gazete ve dergilerde olduğunu araştırmalarını ve sınıfa getirmelerini isteyiniz. 2) İş ve işçi bulma kurumunun işe yöneltme ve yerleştirme konusunda yaptığı hizmetleri araştırmalarını isteyiniz. 3) Bir iş ilanına uygun olarak iş veren acentaya gidip koşulları öğrenmek için görüşme yapmalarını isteyiniz. Yaşantıları sınıfta paylaşınız. 4) İş ilanlarındaki eğilimleri saptamalarını ve hangi alanlarda hangi özelliklerin daha çok arandığını tartışın. 5) Bir iş görüşmesi nasıl yapılır, başvuru dilekçesi nasıl yazılır, özgeçmiş nasıl hazırlanır? Bunlarla ilgili uygulamalar yapınız.

84 Mesleki Rehberlikte Öğrencileri Tanıma
En iyi meslek, bireyin özellik ve koşullarına en uygun olan, onu en çok tatmin edecek ve tüm yetenek ve kapasitesini kullanarak kendini gerçekleştirebileceği meslektir. O nedenle önce kendimizi çok iyi tanımamız gerekir. İşte öğretmenin görevi öğrencileri tanıyarak onların kendilerini tanımalarına yardımcı olmak, kendi özellikleri hakkında “farkındalık” derecelerini yükseltmektir.

85 Mesleki Rehberlikte Öğrencileri Tanımada Gerekli Bilgiler
1- Bireyin fiziksel özellikleri. 2- Kişisel nitelikleri: Kişilik yapısı, karakter, huy ve mizaç, benlik tasarımı, duygusal olgunluk düzeyi,. 3- Akademik (genel) yetenek. 4- Özel yetenekler: resim, müzik, spor vb. alanlarda. 5- İlgileri: Hangi alanlara ve etkinliklere ilgi duyduğu. 6- Okul ve okul-dışı yaşantıları: Okulda başarılı ve başarısız olduğu alanlar, sosyal etkinliklere katılım, özel becerileri. 7- Ailesel durumu: Ailenin sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi.

86 Unutulmamalıdır ki öğretmenin eğitim sistemindeki önemli bir rolü, öğrenciye güçlü ve sınırlı yönlerini, ilgi ve yeteneklerini ortaya koyması, tanıması ve geliştirmesine yardımcı olmaktır. Öğretmenin öğrenciyi tanımada en çok kullanabileceği teknik “gözlem” dir.

87 Öğrencinin Yetenek ve İlgilerini Değerlendirme Ölçütleri
1-Başarıyı/Yeteneği Değerlendirmede Göz önüne Alınabilecek Ölçütler 2- Bir Derse Karşı İlgiyi Değerlendirmede Gözönüne Alınabilecek Ölçütler

88 Başarıyı/Yeteneği Değerlendirmede Gözönüne Alınabilecek Ölçütler
1. Konu ile ilgili terimleri, tarihleri, tanımları belleyebilme. 2. Daha önce bilinen bir kavram veya olgunun, yeni öğrenilen bir kavram veya olgu ile ilişkisini kurabilme. 3. Belli bir olayın artması veya azalması ile olabilecek gelişmeleri tahmin etme. 4. Bir kavramı örneklendirebilme. 5. Bir konu alanında öğrenilen bir kuralı veya bir ilişkiyi kullanarak günlük yaşamdaki bir problemi çözebilme.

89 6. Daha önce benzeri sınıfta çözülmüş veya tartışılmış bir problemi çözebilme
7. Konu ile ilgili ilke ve kavramları kullanarak, bir soruna çözüm önerileri üretebilme. 8. Bir olayın nedenlerini analiz edebilme. 9. Özgün fikirler ortaya atabilme. 10. Bir olayın sonuçlarını tahmin edebilme.

90 Bir Derse Karşı İlgiyi Değerlendirmede Göz Önüne Alınabilecek Ölçütler
1- Derste anlamadığı bir kısmın yeniden anlatılmasını isteme. 2- Bir derste anlatılan konu hakkında daha ayrıntılı bilgi isteme 3- Ödevleri zamanında gösterme 4- Ödevlere özen gösterme 5- Derste tartışma konusu ortaya atma ve tartışmalara katılma

91 6- Konu ile ilgili öğrenme ortamının hazırlanmasında öğretmene yardım etmeye istekli olma
7- Ders kitabı dışında başka kaynaklara da başvurma 8- Öğretmenin eksiğini veya hatasını farkedebilme 9- Ders materyalini yanında bulundurma ve derse hazırlıklı gelme 10- Derste önemli noktaları kaydetme

92 Meslekleri İnceleme İkinci aşama, gencin çeşitli meslekleri tanıması için yardım etmektir. Çünkü birey kendini ne kadar iyi tanırsa tanısın, meslekler hakkında doğru ve yeterli bilgiye sahip değilse uygun bir mesleki seçim yapamaz.

93 Bir Meslek İle İlgili Bilinmesi Gereken Bilgiler
1. Mesleğin gerektirdiği faaliyetler, yapılan işin özellikleri... İşte gereken sorumluluklar, görevler, güçlükler nelerdir? Bu meslek ne gibi etkinlikleri kapsamaktadır?.. 2. Çalışma ortamı ve koşulları? 3. Bu meslekte çalışanlarda aranan nitelikler Yaş, cinsiyet, boy, ağırlık, duyu organlarının hassaslığı gibi nitelikler 4. Mesleğe hazırlanma ve giriş nasıl olmaktadır? Meslek nasıl bir eğitim gerektiriyor? Eğitimi veren kurumlar, süresi, 5. Meslekte ilerleme ve kazanç durumu vb. Mesleğin başlangıçtaki kazanç ve statüsü nasıldır?, Emeklilik koşulları nasıldır?

94 Bu bilgilerin nerelerden ve nasıl sağlanabilir
Mesleklerle ilgili basılı malzemelerin toplanması (çeşitli kurumlar/ meslekler hakkında yazılmış katalog, kitap, dergi, broşür vb. İşyerlerine ziyaret, gözlem ve incelemeler Meslek elemanları ile görüşme, konferanslar Kısa süreli iş tecrübesi (yarım günlük veya hafta sonları o işyerinde çalışma, ya da izne bağlı deneme çalışmaları) Öğrencilerden ‘meslek inceleme grupları’ oluşturarak araştırma yapma Meslek seminerleri İş ve İşçi Bulma Kurumu, Meslek Rehberlik Merkezinden yararlanma

95 Mesleki Rehberlik Hizmetlerinde Bilgisayarlardan Yararlanma
1- Bireyin kendini tanıması, kendi psikolojik dünyasını anlaması (özellikleri, ilgi ve yetenekleri, sınırlılıkları vb.) 2- İş ve meslek dünyasını tanıma- 3- Seçenekleri geliştirme, tercihleri belirleme ve karar verme 4- Plan yapma, hazırlık ve yürütme