BASMAKALIP ve ÖNYARGI ( STEREOTYPE & PREJUDICE )

... konulu sunumlar: "BASMAKALIP ve ÖNYARGI ( STEREOTYPE & PREJUDICE )"— Sunum transkripti:

1 BASMAKALIP ve ÖNYARGI ( STEREOTYPE & PREJUDICE )
MDBS 116 KİŞİLERARASI İLETİŞİM

2 ALGI BİREYİN YAŞADIĞI DÜNYAYI HİSSETME, YORUMLAMA ve KAVRAMA DENEYİMLERİDİR. ALGI, TÜM DUYU VERİLERİNİ ÖRGÜTLEYİP, YORUMLAYARAK ÇEVREMİZDEKİ NESNE VE OLAYLARA ANLAM VERME SÜRECİDİR. HER BİR BİREY ÇEVRESİNDEKİ NESNE VE OLAYLARA, YAŞANTILARINA, İLGİLERİNE GÖRE FARKLI ANLAMLAR VERECEKTİR. BUNA ALGIDA SEÇİCİLİK DENİR

3 PERCEPTION PERCEPTION IS AN ACTIVE PROCESS OF CREATING MEANING BY SELECTING, ORGANIZING AND INTERPRETING PEOPLE, OBJECTS, EVENTS, SITUATIONS, AND OTHER PHENOMENA.

4 SELECTION-ORGANIZATION-INTERPRETATION SEÇİM – ANLAM YÜKLEME- ANLAMA
SELECTION ( SEÇİM YAPMA) FARKLI OLANLARI ALGILARIZ. (unusual, bigger, lauder, bright.) 2. ORGANIZATION( ANLAM VERME) SEÇTİKLERİMİZE ANLAMLAR YÜKLERİZ. STEREOTYPES ( BASMAKALIP) PREJUDICE (ÖNYARGI)

5 SELECTION-ORGANIZATION-INTERPRETATION SEÇİM – ANLAM YÜKLEME- ANLAMA
(ANLAMA – AÇIKLAMA) ALGILADIKLARIMIZI AÇIKLAMA, KİŞİSEL YORUM YAPARAK ANLAMA SÜRECİ

6 Bürke Aycan

7 Bürke Aycan

8 ALGILARIMIZIN FARKINA VARIP, YORUMLAMALARIMIZI DEĞİŞTİREREK, DUYGULARIMIZI VE DAVRANIŞLARIMIZI KONTROL EDEBİLİRİZ !!!

9 PERCEPTION We don’t so much believe what we
see as see what we believe.

10 􀂄 This picture of an old lady…
􀂄 …and this picture of a pretty princess… We tend to discount any perceptions that don’t conform to our beliefs.

11

12 Algılarımız bizi yanıltabilir mi?

13 BASMAKALIP/STEREOTYPES
BAŞKALARI HAKKINDA YARGI ETNİK GURUP ÜYELERİ(1922 by Walter Lippmann) HERHANGİ BİR GURUBUN ÜYESİ (genişletilmiş anlam) GENELLEŞTİRME TÜM GURUP MENSUPLARI İÇİN GEÇERLİDİR BİREYSEL FARKLILIKLAR GÖZ ÖNÜNE ALINMAZ EŞYA / OLAY / İNSANLARI ETİKETLEMEK /KATEGORİZE ETMEK İNANÇLAR (KÜLTÜR BAĞLAMINDA) GÖZLEMLER 13

14 OLAY: O NE KONUŞUYOR, NE SÖYLENENLERİ ANLIYOR.
BAZEN SAATLERCE ANLAŞILMAZ ŞEYLER GEVELİYOR. ZAMAN, YER VEYA KİŞİ KAVRAMI YOK. SADECE KENDİ ADI SÖYLENDİĞİNDE TEPKİ VERİYOR. SON ALTI AYDIR ONUN YANINDAYIM, NE GÖRÜNÜŞÜ İÇİN BİR ÇABA SARF EDİYOR, NE DE BAKIM YAPILIRKEN YARDIMCI OLUYOR. ONU HEP BAŞKALARI BESLİYOR, YIKIYOR VE GİYDİRİYOR.

15 DİŞLERİ YOK, YİYECEKLERİN PÜRE HALİNDE VERİLMESİ GEREKİYOR.
GÖMLEĞİ SALYALARINDAN DOLAYI SÜREKLİ LEKE İÇİNDE, YÜRÜYEMİYOR VE UYKUSU DÜZENSİZ. GECE YARISI UYANIP ÇIĞLIKLARIYLA HERKESİ UYANDIRIYOR. ÇOĞU ZAMAN MUTLU VE SEVECEN, FAKAT BAZEN ORTADA BİRSEBEP YOKKEN SİNİRLENİYOR. BİRİ GELİP ONU YATIŞTIRANA KADAR DA FERYAT FİGAN BAĞIRIYOR.

16

17 STEREOTİPİ - BASMAKALIP
BİR SOSYAL KATEGORİ İÇİNDEKİ İNSANLAR HAKKINDA OLUŞTURULAN İNANÇ KALIPLARIDIR ALGI, BELLEĞİ VE YARGILAMAYI ETKİLEYEN BİR BAKIŞ ÇERÇEVESİ SUNAR ÇEVREDEKİ UYARANLAR ARASINDAN SEÇİM YAPMAYI VE GENELLEMEYİ SAĞLAR

18 STEREOTİPİ - BASMAKALIP
ZİHNİMİZDEKİ KALIBA UYMAYAN UYARANLARI GÖZARDI ETMEMİZE NEDEN OLUR DİĞERLERİNDEN BEKLENTİLERİMİZİ BELİRLER, BU NEDENLE ONLARIN BELİRLİ TARZLARDA DAVRANMASINI SAĞLAR STRESLİ DURUMLARDA DAHA FAZLA AKTİVE OLUR ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞMEKLE BİRLİKTE, DEĞİŞİME KARŞI DİRENÇLİDİR

19 ÖNYARGI ÖNYARGI NEDİR, NASIL OLUŞUR?
ÖNYARGI, BİR GRUBA VEYA KİŞİYE YÖNELİK OLAN OLUMSUZ DUYGU VE İNANÇLARIMIZDIR.

20 ÖNYARGI DENEYİMDEN ÖNCE ÖNCÜL BİR YARGI OLARAK KANAATLERİ ETKİLEYEN BİR HAREKET NOKTASI BİLİNÇLİ VE KASITLI, BİLİNÇLİ ANCAK KASITSIZ YA DA BİLİNÇDIŞI VE KASITSIZ OLABİLİR

21 ÖNYARGI NASIL OLUŞUR KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ:
YAŞADIĞIMIZ ÇEVREYİ KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ, HAYATIMIZI BASİTLEŞTİRMEKTEDİR. YAŞADIĞIMIZ ÇEVREDEKİ İNSANLAR DA DÂHİL OLMAK ÜZERE HER ŞEYİ GRUPLAR, SINIFLANDIRIR VE BU ŞEKİLDE ANLAMAYA ÇALIŞIRIZ. ANCAK: SINIFLANDIRMA VE KATEGORİZE ETMEK, HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRMAKLA BİRLİKTE ÖNYARGILARIMIZIN DA OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. İNSANLARI GRUPLAMAK, ONLARA BİRTAKIM ÖZELLİKLER YÜKLEMEK, ONLARI OBJEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRMEMİZE ENGEL OLMAKTADIR.

22 “KAYSERİLİLER .............” İFADESİ BİR ÖNYARGIDIR.
BU İFADEYİ BÜTÜN KAYSERİLİLER İÇİN KULLANIR VE BUNUN DOĞRU OLDUĞUNA İNANIRIZ. İNSANLARI SINIFLANDIRIRIZ. KENDİMİZİ DE BU SINIFLARA KOYARIZ: YAHUDİLER, ATEİSTLER, FENERBAHÇELİLER...

23 GRUBUMUZUN DIŞINDA KALANLARA KARŞI BİR ÖNYARGI GELİŞTİRİRİZ.
ONLAR BİZİM GRUBUMUZUN DIŞINDADIR, BİZDEN FARKLIDIR. O GRUPLA ARAMIZDAKİ TÜM BENZERLİKLERİ GÖZ ARDI EDER, FARKLILIKLARA ODAKLANIRIZ. OYSA, KENDİ GRUBUMUZ İÇİN TAM TERSİNE BENZERLİKLERE ODAKLANIRIZ.

24 ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? DİKKAT ÇEKEN ÖRNEK VEYA ÖZELLİKLERE ODAKLANMAMIZ: GARİP OLAYLAR, FARKLI KİŞİLER DİKKATİMİZİ ÇEKER VE BİZİM OLAY VEYA KİŞİLER HAKKINDAKİ FİKİRLERİMİZİ ETKİLEYEREK ÖNYARGI OLUŞTURMAMIZA NEDEN OLUR ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIĞI BİR İŞYERİNDE İRİ YARI, YÜZÜNDE KESİK İZİ OLAN BİR USTABAŞI GÖRDÜĞÜNÜZDE...

25 ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? STATÜ VE KONUMUMUZ:
BİREYLER ARASINDAKİ KONUM VE EŞİTSİZLİK FARKI ÖNYARGI OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. STATÜSÜ YÜKSEK OLAN KİŞİLER ALT STATÜDE OLANLARA, ALT STATÜDE OLANLAR DA ÜST KONUMDAKİLERE KARŞI ÖN YARGI SAHİBİ OLABİLMEKTEDİRLER

26 ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? İÇİNDE YER ALDIĞIMIZ GRUBA İTAAT:
AKRABA VEYA ARKADAŞIN BELLİ BİR GRUBA ÖNYARGISI VARSA BİZ DE AYNI GRUBA ÖNYARGI BESLEYEBİLİRİZ. İÇİNDE YER ALDIĞIMIZ KURUM: ÇALIŞTIĞIMIZ KURUMLAR DA ÖNYARGI EDİNMEMİZE NEDEN OLABİLİRLER. OTORİTER BİR KİŞİLİĞE SAHİP OLMAK KENDİ KENDİNİ DOĞRULAYAN TAHMİN

27 ÖNYARGI : İNSAN İLİŞKİLERİNDE BİR ZEHİR
ÖNYARGI ÇOĞU ZAMAN BİR GRUP İNSANA İLİŞKİN ADİL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ YA DA ALEYHTE BİR GÖRÜŞ OLARAK TANIMLANIR.

28 AZ VERİ / BİLGİ BOL FİKİR
ÖNYARGI ŞABLONLAR

29 ÖNYARGI AYRIMCILIK STEREOTYPE

30 ÖNYARGININ SONUÇLARI NE OLABİLİR?
ÖNYARGI İLETİŞİMİ VE ÇATIŞMALARI NASIL ETKİLER?

31 “İnsanlardaki önyargıyı parçalamak benim atomu parçalamamdan çok daha zor".
Einstein

32 KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…