FİİL ÇEKİMLERİ.

... konulu sunumlar: "FİİL ÇEKİMLERİ."— Sunum transkripti:

1 FİİL ÇEKİMLERİ

2

3 FORMÜL SÖYLE Dİ M FİİL KÖKÜ KİP EKİ ŞAHIS EKİ

4 KİP: Bir fiilin almış olduğu zaman ve dilek eklerine kip denir.

5 Şahıs ekleri Erecek diyormuş melisaya emir yok 1. tip şahıs ekleri
Diğer kiplerde kullanılanlar -di ve -se ekinde kullanılanlar -um 1. tekil şahıs -m 1. tekil şahıs -sun 2. tekil şahıs -n 2. tekil şahıs - 3. tekil şahıs - 3. tekil şahıs -uz 1. çoğul şahıs -k 1. çoğul şahıs sunuz 2. çoğul şahıs -niz 2. çoğul şahıs -ler 3. çoğul şahıs -ler 3. çoğul şahıs

6 Fiil kipleri ikiye ayrılır
FİİLLERDE KİP A) HABER KİPLERİ B) DİLEK KİPLERİ ŞİMDİKİ ZAMAN (-yor) GEREKLİLİK KİPİ (-meli, -malı) GELECEK ZAMAN (-ecek, -acak) ŞART KİPİ (-se, -sa) GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN (-dı, -di) İSTEK KİPİ (-e, -a) ÖĞRENİLEN GEÇMİŞ ZAMAN (-miş) EMİR KİPİ GENİŞ ZAMAN (-r, -ar,-er)

7 A) HABER KİPLERİ Eylemin yapıldığı zamanı bildirirler.
1) Şimdiki zaman (-yor ) Olumlu: Üşü Üşü+ + yor um 1. tekil şahıs yor sun 2. tekil şahıs yor - 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs yor uz yor sunuz 2. çoğul şahıs yor lar 3. çoğul şahıs

8 Alıştırma: Olumlu (şimdiki zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki gel 1.T.Ş koş 2. T.Ş. bak 3. T.Ş taşı 1. Ç.Ş ara 2. Ç.Ş çiz 3. Ç.Ş

9 Olumsuz: Üşü + + + me yor um 1.t.ş üşümüyorum me yor sun 2.t,ş
Üşü me yor um 1.t.ş üşümüyorum me yor sun 2.t,ş üşümüyorsun me yor - 3. t.ş. üşümüyor me yor uz 1.ç.ş. üşümüyoruz me yor sunuz 2.ç.ş üşümüyorsunuz me yor lar 3.ç.ş. üşümüyorlar

10 Alıştırma: Olumsuz (şimdiki zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki kal 1.T.Ş gül 2. T.Ş. kır 3. T.Ş diz 1. Ç.Ş boya 2. Ç.Ş sev 3. Ç.Ş

11 Olumlu soru: Üşü + + + ? Üşü + + ? Üşü + + ? yor mu y um
Üşü ? Üşü ? Üşü ? yor mu y um 1. tekil şahıs yor mu sun 2. tekil şahıs yor mu - 3. tekil şahıs yor mu y uz 1. çoğul şahıs 2. çoğul şahıs yor mu sunuz 3. çoğul şahıs yor lar mı

12 Alıştırma: Olumlu Soru (şimdiki zaman)
Fiil kökü Kip eki Soru eki Şahıs eki git 1.T.Ş sev 2. T.Ş. kaç 3. T.Ş gör 1. Ç.Ş yürü 2. Ç.Ş söyle 3. Ç.Ş

13 Olumsuz soru: Üşü + + + + ? Üşü + + + ? Üşü + + + + ? mü yor mu y um
Üşü ? Üşü ? Üşü ? mü yor mu y um 1. tekil şahıs mü yor mu sun 2. tekil şahıs mü yor mu - 3. tekil şahıs mü yor mu y uz 1. çoğul şahıs mü yor mu sunuz 2. çoğul şahıs mü yor lar mı 3. çoğul şahıs

14 Alıştırma: Olumsuz Soru (şimdiki zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Soru eki Şahıs eki git 1.T.Ş sev 2. T.Ş. kaç 3. T.Ş gör 1. Ç.Ş 2. Ç.Ş yürü 3. Ç.Ş söyle

15 2) Gelecek zaman (-ecek, -acak)
Olumlu: Gel geleceğim Gel geleceksin Gel gelecek Gel geleceğiz Gel geleceksiniz Gel gelecekler ecek im 1. tekil şahıs ecek sin 2. tekil şahıs ecek - 3. tekil şahıs ecek iz 1. çoğul şahıs ecek siniz 2. çoğul şahıs ecek ler 3. çoğul şahıs

16 Alıştırma: Olumlu (Gelecek zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki gez ben karala sen temizle o git biz gel siz oku onlar

17 Olumsuz: Gel + + + + gelmeyeceğim Gel + + + + gelmeyeceksin
Gel gelmeyeceğiz Gel gelmeyeceksiniz Gel gelmeyecekler me y ecek im 1. tekil şahıs me y ecek sin 2. tekil şahıs me y ecek - 3. tekil şahıs me y ecek iz 1. çoğul şahıs me y ecek siniz 2. çoğul şahıs me y ecek ler 3. çoğul şahıs

18 Alıştırma: Olumsuz (gelecek zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki kız ben sev sen bağır o ayarla biz düşün siz hatırla onlar

19 Olumlu soru: Gel + + + ? Gel + + ? Gel + + ? Gel + + ? ecek mi y im
1. tekil şahıs ecek mi sin 2. tekil şahıs ecek mi - 3. tekil şahıs ecek mi y iz 1. çoğul şahıs siniz 2. çoğul şahıs ecek mi ecek ler mi 3. çoğul şahıs

20 Alıştırma: Olumlu soru (gelecek zaman)
Fiil kökü Kip eki Soru eki Şahıs eki çöz ben hazırla sen ayarla o düşün biz siz hatırla bak onlar

21 Olumsuz soru: Gel + + + ? Gel + + + + ? Gel + + + ? Gel + + + ?
1. tekil şahıs me y ecek mi y im 2. tekil şahıs me y ecek mi sin 3. tekil şahıs me y ecek mi - 1. çoğul şahıs me y ecek mi y iz 2. çoğul şahıs me y ecek mi siniz 3. çoğul şahıs me y ecek ler mi

22 Alıştırma: Olumsuz soru (gelecek zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Soru eki Şahıs eki ayarla ben düşün sen üzül o biz bak düzenle siz gel onlar

23 3) Görülen (bilinen) geçmiş zaman (-dı, -di, -tı, -ti)
Olumlu: Gel di m 1. tekil şahıs Gel di n 2. tekil şahıs Gel di - 3. tekil şahıs Gel di k 1. çoğul şahıs Gel di niz 2. çoğul şahıs Gel di ler 3. çoğul şahıs

24 3) Alıştırma: Olumlu (görülen geçmiş zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki Çalış ben düşün sen uğra o ilerle biz kaç siz bak onlar

25 Olumsuz: Gel me di m 1. tekil şahıs Gel me di n 2. tekil şahıs Gel me
- 3. tekil şahıs Gel me di k 1. çoğul şahıs Gel me di niz 2. çoğul şahıs Gel me di ler 3. çoğul şahıs

26 Alıştırma: Olumsuz (görülen geçmiş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki gör ben git sen çöz o söyle biz siz bak konuş onlar

27 Olumlu soru: ? Gel di m mi 1. tekil şahıs Gel di n mi 2. tekil şahıs
- mi 3. tekil şahıs Gel di k mi 1. çoğul şahıs Gel di niz mi 2. çoğul şahıs Gel di ler mi 3. çoğul şahıs

28 Alıştırma: Olumlu soru (görülen geçmiş zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki Soru eki Gel ben sil sen yaz o çiz biz anla siz koş onlar

29 Olumsuz soru: ? Gel me di m mi 1. tekil şahıs Gel me di n mi
- mi 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Gel me di k mi Gel me di niz mi 2. çoğul şahıs Gel me di ler mi 3. çoğul şahıs

30 Alıştırma: Olumsuz soru (görülen geçmiş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki Soru eki anla ben bak sen düşün o ilerle biz yürü siz koş onlar

31 4) Öğrenilen (duyulan) Geçmiş Zaman (-mış, -miş)
Olumlu: Gel miş im 1. tekil şahıs Gel miş sin 2. tekil şahıs Gel miş - 3. tekil şahıs Gel miş iz 1. çoğul şahıs Gel miş siniz 2. çoğul şahıs Gel miş ler 3. çoğul şahıs

32 Alıştırma: Olumlu (öğrenilen geçmiş zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki gez ben karala sen temizle o git biz gel siz oku onlar

33 Olumsuz: Gel me miş im 1. tekil şahıs Gel me miş sin 2. tekil şahıs
- 3. tekil şahıs Gel me miş iz 1. çoğul şahıs Gel me miş siniz 2. çoğul şahıs Gel me miş ler 3. çoğul şahıs

34 Alıştırma: Olumsuz (öğrenilen geçmiş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki kız ben üzül sen bağır o söyle biz koş siz git onlar

35 Olumlu soru: ? Gel miş mi y im 1. tekil şahıs Gel miş mi sin
- 3. tekil şahıs Gel miş mi y iz 1. çoğul şahıs Gel miş mi siniz 2. çoğul şahıs Gel miş -ler mi 3. çoğul şahıs

36 Alıştırma: Olumlu soru (öğrenilen geçmiş zaman)
Fiil kökü Kip eki Soru eki Şahıs eki çöz ben hazırla sen ayarla o düşün biz siz hatırla bak onlar

37 Olumsuz soru: ? ? ? Kal ma mış mı y ım 1. tekil şahıs Kal ma mış mı
? ? Kal ma mış mı y ım 1. tekil şahıs Kal ma mış mı sın 2. tekil şahıs Kal ma mış - mı 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Kal ma mış mı y ız Kal ma mış mı sınız 2. çoğul şahıs Kal ma mış lar mı 3. çoğul şahıs

38 Alıştırma: Olumsuz soru (öğrenilen geçmiş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Soru eki Şahıs eki gel ben anla sen bağır o biz koş sev siz git onlar

39 5) Geniş Zaman (-r, -ar, -er)
Olumlu: Bak ar ım 1. tekil şahıs Bak ar sın 2. tekil şahıs Bak ar - 3. tekil şahıs Bak ar ız 1. çoğul şahıs Bak ar sınız 2. çoğul şahıs Bak ar lar 3. çoğul şahıs

40 Alıştırma: Olumlu (geniş zaman)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki gez ben karala sen temizle o git biz gel siz oku onlar

41 Olumsuz: Geniş zamanın olumsuzunda “-r, -ar, -er” ekleri düşer, kelimeye “-me, -maz, -mez ekleriyle olumsuz anlam katılır. Bak ma m 1. tekil şahıs Bak maz sın 2. tekil şahıs Bak maz - 3. tekil şahıs Bak ma y ız 1. çoğul şahıs Bak maz sınız 2. çoğul şahıs Bak maz lar 3. çoğul şahıs

42 Alıştırma: Olumsuz (geniş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki kız ben üzül sen bağır o kaç biz gör siz anla onlar

43 Olumlu soru: ? Gel ir mi y im 1. tekil şahıs Gel ir mi sin
- 3. tekil şahıs Gel ir mi y iz 1. çoğul şahıs Gel ir mi siniz 2. çoğul şahıs Gel ir ler mi 3. çoğul şahıs

44 Alıştırma: Olumlu soru (geniş zaman)
Fiil kökü Kip eki Soru eki Şahıs eki çöz ben hazırla sen ayarla o düşün biz siz hatırla bak onlar

45 Olumsuz soru: ? Kal maz mı y ım 1. tekil şahıs Kal maz mı sın
- mı 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Kal maz mı y ız Kal maz mı sınız 2. çoğul şahıs Kal maz lar mı 3. çoğul şahıs

46 Alıştırma: Olumsuz soru (geniş zaman)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Soru eki Şahıs eki koş ben bağır sen yaz o biz karala bak siz yürü onlar

47 2) DİLEK KİPLERİ Kelimeye zaman anlamı katmazlar. Gereklilik, istek, şart ve emir anlamı katarlar.

48 1) Gereklilik Kipi (-meli, -malı)
Olumlu: Bak malı y ım 1. tekil şahıs Bak malı sın 2. tekil şahıs Bak malı - 3. tekil şahıs Bak malı y ız 1. çoğul şahıs Bak malı sınız 2. çoğul şahıs Bak malı lar 3. çoğul şahıs

49 Alıştırma: Olumlu (gereklilik kipi)
Fiil kökü Kip eki Yardımcı ünsüz Şahıs eki ben Bak koş sen sev o anla biz yürü siz gel onlar

50 Olumsuz: Bak ma malı y ım 1. tekil şahıs Bak ma malı sın
- 3. tekil şahıs Bak ma malı y ız 1. çoğul şahıs Bak ma malı sınız 2. çoğul şahıs Bak ma malı lar 3. çoğul şahıs

51 Alıştırma: Olumsuz (gereklilik kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki Bak ben kaç sen o gör biz ara kal siz koş onlar

52 Olumlu soru: ? Gel meli mi y im 1. tekil şahıs Gel meli mi sin
- 3. tekil şahıs Gel meli mi y iz 1. çoğul şahıs Gel meli mi siniz 2. çoğul şahıs Gel meli ler mi 3. çoğul şahıs

53 Alıştırma: Olumlu soru (gereklilik kipi)
Fiil kökü Kip eki Soru eki Şahıs eki çöz ben hazırla sen ayarla o düşün biz siz hatırla bak onlar

54 Olumsuz soru: ? ? ? Kal ma malı mı y ım 1. tekil şahıs Kal ma malı mı
? ? Kal ma malı mı y ım 1. tekil şahıs Kal ma malı mı sın 2. tekil şahıs Kal ma malı - mı 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Kal ma malı mı y ız Kal ma malı mı sınız 2. çoğul şahıs Kal ma malı lar mı 3. çoğul şahıs

55 Alıştırma: Olumsuz soru (gereklilik kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Soru eki Şahıs eki sakla ben kal sen konuş o biz bak bağır siz gizle onlar

56 2)Şart Kipi (-se, -sa) Olumlu: Gel se m 1. tekil şahıs Gel se n
1. çoğul şahıs Gel se niz 2. çoğul şahıs Gel se ler 3. çoğul şahıs

57 Alıştırma: Olumlu (şart kipi)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki gez ben karala sen temizle o git biz gel siz oku onlar

58 Olumsuz: Gel me se m 1. tekil şahıs Gel me se n 2. tekil şahıs Gel me
- 3. tekil şahıs Gel me se k 1. çoğul şahıs Gel me se niz 2. çoğul şahıs Gel me se ler 3. çoğul şahıs

59 Alıştırma: Olumsuz (şart kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki oku ben gel sen çalış o yaz biz siz bak anla onlar

60 Olumlu soru: ? Gel se m mi 1. tekil şahıs Gel se n mi 2. tekil şahıs
- mi 3. tekil şahıs Gel se k mi 1. çoğul şahıs Gel se niz mi 2. çoğul şahıs Gel se ler mi 3. çoğul şahıs

61 Alıştırma: Olumlu soru (şart kipi)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki Soru eki gel ben anla sen kaç o koş biz sor siz cevapla - onlar

62 Olumsuz soru: ? Gel me se m mi 1. tekil şahıs Gel me se n mi
- mi 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Gel me se k mi Gel me se niz mi 2. çoğul şahıs Gel me se ler mi 3. çoğul şahıs

63 Alıştırma: Olumsuz soru (şart kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki Soru eki koş ben kaç sen yürü o bak biz sil siz sor onlar

64 3) İstek Kipi (-e, -a) Olumlu: Bak a y ım 1. tekil şahıs Bak a sın
lım 1. çoğul şahıs Bak a sınız 2. çoğul şahıs Bak a lar 3. çoğul şahıs

65 Alıştırma: Olumlu (istek kipi)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki sil ben gör sen yaz o Bak biz anla siz koru onlar

66 Olumsuz: Bak ma y a y ım 1. tekil şahıs Bak ma y a sın 2. tekil şahıs
- 3. tekil şahıs Bak ma y a lım 1. çoğul şahıs Bak ma y a sınız 2. çoğul şahıs Bak ma y a lar 3. çoğul şahıs

67 Alıştırma: Olumsuz (istek kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki bak ben gel sen sev o ilerle biz koru siz koş onlar

68 Olumlu soru: ? Gel e y im mi 1. tekil şahıs Gel e sin mi
- mi 3. tekil şahıs Gel e lim mi 1. çoğul şahıs Gel e siniz mi 2. çoğul şahıs Gel e ler mi 3. çoğul şahıs

69 Alıştırma: Olumlu soru (istek kipi)
Fiil kökü Kip eki Şahıs eki Soru eki ilerle ben gör sen kız o üşü biz ayarla siz bul onlar

70 Olumsuz soru: ? ? ? Kal ma y a y ım mı 1. tekil şahıs Kal ma y a sın
? ? Kal ma y a y ım mı 1. tekil şahıs Kal ma y a sın mı 2. tekil şahıs Kal ma y a - mı 3. tekil şahıs 1. çoğul şahıs Kal ma y a lım mı Kal ma y a sınız mı 2. çoğul şahıs Kal ma y a lar mı 3. çoğul şahıs

71 Alıştırma: Olumsuz soru (istek kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Kip eki Şahıs eki Soru eki ilerle ben gör sen kız o üşü biz ayarla siz bul onlar

72 4) Emir Kipi (eki yoktur)
Olumlu: 1. Tekil şahıs çekimi yoktur 1. tekil şahıs Gel - 2. tekil şahıs Gel sin 3. tekil şahıs 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur 1. çoğul şahıs 2. çoğul şahıs Gel in 3. çoğul şahıs Gel sin ler

73 Alıştırma: Olumlu (emir kipi)
Fiil kökü Şahıs eki 1. Tekil şahıs çekimi yoktur ben sen o 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur biz siz onlar

74 Olumsuz: 1. Tekil şahıs çekimi yoktur 1. tekil şahıs Gel me
sin 3. tekil şahıs 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur 1. çoğul şahıs 2. çoğul şahıs Gel me y in 3. çoğul şahıs Gel me sin ler

75 Alıştırma: Olumsuz (emir kipi)
Fiil kökü Olumsuzluk eki Şahıs eki 1. Tekil şahıs çekimi yoktur ben gel sen koş o 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur biz bak siz çalış onlar

76 Olumlu Soru: 1. Tekil şahıs çekimi yoktur 1. tekil şahıs
Gel sin mi 3. tekil şahıs 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur 1. çoğul şahıs 2. çoğul şahıs 2. Çoğul şahıs çekimi yoktur 3. çoğul şahıs Gel sin ler mi

77 Olumsuz Soru: 1. Tekil şahıs çekimi yoktur 1. tekil şahıs
Gel me sin mi 3. tekil şahıs 1. Çoğul şahıs çekimi yoktur 1. çoğul şahıs 2. Çoğul şahıs çekimi yoktur 2. çoğul şahıs 3. çoğul şahıs Gel me sin ler mi

78 Desing by Pınar Aktaş