KARBOHİDRAT METABOLİZMA BOZUKLUKLARI I

... konulu sunumlar: "KARBOHİDRAT METABOLİZMA BOZUKLUKLARI I"— Sunum transkripti:

1 KARBOHİDRAT METABOLİZMA BOZUKLUKLARI I
Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2009

2 Kan şekeri (glukoz) düzeyi
Kan şekeri düzeyine glisemi adı verilir. Normal sınırlardaki glisemiye normoglisemi adı verilir. Normal sınırın altındaki glisemiye hipoglisemi adı verilir. Normal sınırın üstündeki glisemiye hiperglisemi adı verilir.

3 Arter ve vena kanlarının glukoz içerikleri farklıdır
Arter ve vena kanlarının glukoz içerikleri farklıdır. Arter kanında vena kanından ortalama %25 mg daha fazla glukoz bulunur. Plazma ve serum glukoz düzeyleri, eşit kabul edilir; tam kan glukozundan yaklaşık %15 oranında yüksektirler. Kan glukozu tayini, vena kanından elde edilen serumda yapılmaktadır.

4 Açlık kan şekeri, sağlıklı yetişkin kişilerde kolorimetrik metotlarla mg/dL, enzimatik metotlarla ise mg/dL arasındadır. 60 yaşın üstündeki kişilerde normal sınırın üst değerleri 5-10 mg/dL daha yüksektir.

5 Kan şekeri düzeyini düzenleyen faktörler
Kan glukoz seviyesi, glukoz metabolizması ile ilgili bütün metabolik yolların (glikoliz, glikojenoliz, glikojenez, glukoneogenez, pentoz fosfat yolu vs.) koordineli çalışması ve kontrolü ile ayarlanır.

6 Kan glukoz seviyesinin düzenlenmesinde, karaciğer ve hormonların etkisi önemlidir.
Yemeklerden sonra kan şekeri yükseldiğinde fazla glukoz, insülin hormonunun etkisiyle karaciğerde glikojen tarzında depo edilir (glikojenez).

7 Kısa süreli açlıklarda, karaciğerdeki glikojenden glikojenoliz sonucu kana glukoz verilir.
Uzun süreli açlıklarda, yine karaciğer tarafından glukoneogenezle kana glukoz verilir.

8 Kan glukoz seviyesini düzenleyen hormonlardan bazısı kan şekerini düşürme yönünde bazısı ise kan şekerini yükseltme yönünde etkili olmaktadır.

9 Kan şekerini düşüren hormonlar:
-İnsülin: Pankreas beta hücreleri tarafından sentezlenip kana verilir. Glukozun kas ve yağ dokusu hücrelerine girişini sağlar. Glikoliz ve glikojenezi hızlandırır.

10 -Somatomedinler: Karaciğerde sentezlenen bir grup küçük polipeptittir
-Somatomedinler: Karaciğerde sentezlenen bir grup küçük polipeptittir. Büyüme hormonunun büyüme üzerindeki etkilerine aracılık ederler. Ayrıca insülin benzeri aktiviteye sahiptirler. -Somatostatin: Hipotalamus ve pankreas D hücrelerinden salınır. Glukagon ve insülin salıverilişini inhibe eder.

11 Kan şekerini arttıran hormonlar:
-Glukagon: Pankreasın alfa hücrelerinden salıverilir. Karaciğerde glikojenoliz ve glukoneogenezi hızlandırır. -Epinefrin (adrenalin): Adrenal medülladan salıverilir. Glikojenolizi hızlandırır. -Büyüme hormonu ve ACTH: İnsüline zıt etki gösterirler.

12 -Glukokortikoitler (kortizol, kortizon, kortikosteron): Adrenal korteksten salıverilirler. Glukoneogenezi hızlandırırlar. -Tiroit hormonları (T3 ve T4): Glikojenolizi hızlandırırlar ve bağırsaktan glukoz emilimini arttırırlar. -Human plasental laktojen: Plasentadan salıverilir. İnsülin etkisine zıt etki gösterir.

13 Kan şekerinde fizyolojik değişiklikler
Fizyolojik artış: -Devamlı egzersiz -Emosyonel durum: Heyecan, stres, korku Fizyolojik azalma: -Normal gebelik -Doğumdan hemen sonra

14 Kan şekerinde patolojik artış (hiperglisemi) nedenleri
-Diabetes mellitus -Cushing sendromu -Gigantizm ve akromegali -Şiddetli tirotoksikoz -Akut pankreatit -Şok ve feokromasitoma atağında dolaşımda adrenalin artışı

15 Kan şekerinde patolojik azalış (hipoglisemi) nedenleri
-İnsülin artışı: Aşırı insülin verilmesi, pankreas beta hücrelerinin hiperplazisi, kanseri, adenoması -İnsülin antagonistlerinin eksikliği: Addison hastalığı, hipopituitarizm -Glikojen yıkılamaması: Glikojen depo hastalıkları -Karaciğer hastalıkları -İmmatürite: Prematüreler, ikiz doğanlar. -Karbonhidrat metabolizma bozuklukları: Galaktozemi, herediter fruktoz intoleransı

16 Glukoz tayin metotları
Kolorimetrik metotlar: A) Oksidasyon-redüksiyon metotları: Şekerlerin indirgeyici özelliklerine dayanırlar. -Folin-Wu metodu -Somogy-Nelson metodu B) Ortotoluidin metodu

17 Enzimatik metotlar: -Glukoz oksidaz metodu (enzimatik kolorimetrik metot): Glukoz oksidaz, havadaki moleküler oksijeni kullanarak glukozdan glukonik asit ve H2O2 oluşturur. H2O2 , fenol ve ampiron gibi maddelerle peroksidaz enzimi varlığında reaksiyona girerek renkli bir kompleks oluşturur. Rengin şiddeti ortamdaki glukoz miktarı ile doğru orantılıdır. Glukoz-PAP kitlerinde ürik asit ve kreatininden gelen interferans azaltılmıştır. Metot, 300 mg/dL’ye kadar lineerdir.

18 -Hekzokinaz metodu (enzimatik ultraviyole metot): Glukoz, hekzokinazın katalize ettiği reaksiyonla ATP tarafından fosforile edilerek glukoz-6-fosfata dönüştürülür. Glukoz-6-fosfat da glukoz-6-fosfat dehidrogenaz tarafından 6-fosfoglukonata okside olur; aynı zamanda NAD+, NADH’ye indirgenir. NADH oluşumundan dolayı meydana gelen absorbans artışı 340 nm’de okunur. Glukoz konsantrasyonu, NADH’ın milimolar absorpsiyon katsayısı kullanılarak hesaplanır. Metot, 500 mg/dL’ye kadar lineerdir.