Sedasyon&analjeZİ Dr. Ali Koçyiğit

... konulu sunumlar: "Sedasyon&analjeZİ Dr. Ali Koçyiğit"— Sunum transkripti:

1 Sedasyon&analjeZİ Dr. Ali Koçyiğit
Pamukkale Üniversitesi Radyoloji A.D. TGRD Kongresi, Mart 2013, Antalya

2 Girişimsel işlemlerin sayı ve çeşitliliğinin artmasıyla birlikte sedasyon ve analjezinin önemi ve kullanım sıklığı artmıştır.

3 Prosedürel sedasyon&analjezi (PSA)
Kullanılan Tanım Bilinçli Sedasyon ya da Prosedürel sedasyon&analjezi (PSA)

4 Sedasyon&Analjezide Tanımlamalar (Amerikan Anesteziyoloji Derneği)
Minimal Sedasyon (Anksiyoliz) Orta Sedasyon/Analjezi (Bilinçli Sedasyon) Derin Sedasyon/Analjezi Genel Anestezi İletişim Sözlü uyarana normal cevap verir Hst sözel uyarana hafif dokunmaya yanıt verir Hst ağrılı uyarana cevap verir Bilinç ve nöromüsküler fonksiyon yoktur Havayolu Etkilenmemiş Girişim gerekmez Girişim gerekebilir Hayati refleksler yoktur ; girişim gerekir Spontan Ventilasyon Yeterlidir Yetersiz olabilir; aralıklarla hst nefes alması için uyarılmalı Yetersizdir; ambu ya da ventilatörle desteklenmeli Kalp/damar fonksiyonları Genelde korunur Bozulabilir

5 Sedasyonun Yararları İşlemleri kolaylaştırır&hızlandırır
Anksiyeteyi azaltır Genel anestezi yapmadan işlem yapmayı sağlar Ucuzdur Erken derlenme&taburculuğu sağlar Hasta memnuniyetini artırır

6 Ancak… Dikkat gerekli!!!

7 Sedasyon & Komplikasyonlar
Hipotansiyon Vazovagal epizotlar Hipoksi Havayolu obstrüksiyonu Aritmiler Aspirasyon Antagonist kullanımı sonrası tekrar sedasyon riski Solunum arresti

8

9 PSA Uygulamarında Rölatif Kontrendikasyonlar (anestezi konsültasyonu olmadan)
Sedatif ve analjezik ajanlara allerji Ciddi medikal komorbiditeler-ASA III Glokom Hemodinamik instabilite Madde bağımlılığı, alkolizm ya da nöropsikiyatrik ilaç kullanımı (↑ ilaç toleransı, bnz’lerle paradoksal ajitasyon) Anormal havayolu Zor havayolu ya da havayolu travma hikayesi Servikal omurga patolojisi Hiyoid-mental mesafe <3cm, maks ağız açıklığı <3cm, boyun çevresi >40cm ACR–SIR PRACTICE GUIDELINE FOR SEDATION/ANALGESIA 2010 Practice Guidelines for Sedation and Analgesia by Non-Anesthesiologists 2002

10 Anestezi Konsültasyonu için Kesin Endikasyonlar
≥ ASA IV Obstrüktif uyku apnesi KKY ICD ya da kalp pili Morbid Obezite BMI >35-40

11 ASA Fiziksel Durum Sınıflaması
I Normal hasta II Hafif sist hast, normal fonksiyon III Ciddi sist hast, bazı fonk kayıpları IV Ciddi hayatı tehdit edici sist hast V İşlem yapılmazsa yaşayamayacak hast VI Beyin ölümü/organ donörü E Fiziksel duruma bakılmaksızın acil işlem gerektiren durumlar

12 Uygulayıcı Sorumluluğu
İşlem öncesi-sırası-sonrası Aydınlatılmış hst onamı, riskleri & yararları anlat Hasta yanıtıyla birlikte ilaç dozlarını kaydet İşlem sırasında vital takip/5 dk, işlem sonrası vital takip/15 dk (taburcu edinceye dek) İşlem sırası veya sonrası antagonist kullandığın hst 1-2 saat monitörle takip Olan morbiditeleri kaydet: aspirasyon, solunumun geri döndürülmesi, antagonist kullanımı, planlanmamış yoğun bakım ihtiyacı, kardiyopulmoner arrest…

13 Gerekli Ekipman O2 Aspiratör/ambu/maske/oral&nazal hava yolu
Kullanım kartları ile acil durum ilaçları Defibrilatör Endotrakeal tüpler (5.0, 6.0, 7.0, 8.0) Laringoskoplar (yetiş&ped) Antagonist ajanlar

14 Kardiyorespiratuvar depresyon yapabilecek sedasyon & analjezi ilaçlarının kullanıldığında bulunması gereken acil ekipmanlar. Anesthesiology, V 96, No 4, Apr 2002

15 Sedasyon&analjezide monitörizasyon (ASA kılavuzu)
Dolaşım KH KB Oksijenizasyon SPO2 Ventilasyon SS Kapnografi (ETCO2) *gerekli değil ancak önerilir * Solunum gözlem ve oskültasyonu EKG Bilinç takibi

16 Uygun Sedasyon Kriterleri
Hasta bilinci yerinde ve solunum rahattır Refleksler korunur (öksürme&öğürme) Orta düzey sözlü&fiziksel komutları yanıtlar Anksiyete yok& ağrı duyarlılığı az Vital bulgularda minimal değişiklik Kısmen koopere & Orta derecede amnezi Normal düzeye güvenli ve hızlı ulaşır Gereksiz derin sedasyon belirtisi göz kapakları düşer

17 Genel Sedasyon & Analjezi ilaçları
Opioidler (morfin, fentanil, meperidin) Benzodiazepin (midazolam, lorazepam, diazepam) Lokal Anestezikler (prokain, lidokain) Dissosiyatif Anestezik (ketamin) Sedatif-Hipnotik (propofol) Antagonistler Benzodiazepin Antagonist (flumazenil ↔ anexat) Opioid Antagonist (naloksan ↔ nalokson HCL)

18 Doz, Uygulama, Etki süresi, Etkiler

19

20

21 ABCDE Protokolü Skehan et al Radiology 2000; 216:653–659

22 ABCDE Protokolü İlacı hızlı verme (respiratuvar arrest !!!) (titre et ve 1-2 dk’da ver) Ek doz için ilk dozun etkisini bekle Uygun sedoanaljezi sağladıysan ilave ilaç yapma Maksimum dozları önceden hesapla Antagonist ajanlarını (flumazenil&naloksan) hazırda tut Midazolam idame dozunda bir öncesinin yarısını uygula Skehan et al Radiology 2000; 216:653–659

23 Sütunlar işlem sayılarını göstermekte (y ekseni)
x ekseninde etkin doz için gereken kombinasyon basamakları belirtilmekte.

24

25 İşlem Sonrası Taburcu Kriterleri
Hst’ın işlem öncesi genel durumuna dönmesi Taburculuğun 1 s öncesine kadar antagonist Ø 20 dk içinde İV sedatif/analjezik Ø 60 dk içinde İM sedatif/analjezik Ø Devam eden bulantı/kusma Ø Belirgin kanama Ø Evine yollanacak hst’ın refakatçisiyle gönderilmesi

26 Teşekkürler