Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü

... konulu sunumlar: "Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü"— Sunum transkripti:

1 Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü
Halil ALTINOK Daire Başkanı

2 İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRKLERDE EĞİTİM
Bu dönemde, Türk toplumlarının eğitim anlayışı ve uygulamaları, yaşama biçimlerinin etkisiyle şekillenmiştir. 10. yüzyılda Türk toplumlarının eğitim anlayışı ve uygulamaları, yaşama biçimlerinin etkisiyle şekillenmiş olup Türklerin eriştikleri uygarlık ve kültür düzeyi onlarda özgün eğitim kurumlarının bulunduğuna kesin bir delil ise de bu kurumlar hakkında henüz bilgimiz yoktur. O zaman ki eğitimde toplumsal törelerin hâkim olduğu, iyiliğin, cömertliğin, bilgeliğin, cesaretin, büyüklere itaatin, çocukları cinsiyet farkı gözetmeden sevmenin önemi ve değeri olduğu bilinmektedir.

3 İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE EĞİTİM
Türklerin İslamiyeti benimsemeleri onların eğitimine yeni özellikler kazandırmış ve eğitim tarihi bakımından bunun birtakım önemli ve sürekli sonuçları olmuştur. Türk toplumlarında ilk kez, medrese denen, planlı, düzenli, güçlü bir örgün öğretim kurumu olan bir okul ortaya çıkmış. Medreseler, düşünürler, mutasavvıflar, din adamları bu değişmeyi sağlayıcı bir yaygın eğitim görevi yapmışlardır. Bu tür çabalara, Türk toplumlarının yeni din ve yeni değerler bakımından eğitilmesi diyebiliriz.

4 İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE EĞİTİM
Türk toplumlarının yeni dinle ve yeni değerlerle teması, gazi ve veli insan tiplerini ortaya çıkarmıştır. Eski savaşçı, cihangir, alp (yiğit) tipinin özellikleri bu yeni tiplerin özellikleri ile kaynaşmıştır.

5 İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE EĞİTİM
Türkler İslâmiyet’te bilimin yüce tutulduğunu görmüşler, bu da kendilerinin köklü bilim sevgilerini sürdürmelerini kolaylaştırmıştır. İslâm’ın bilim ve eğitime ilişkin bazı hükümleri şöyledir: “Oku!” (Alak, 1. Bu emir Kur’an’ın inen ilk âyetidir) “Bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer 9) “De ki: Rabbim ilmimi artır” (Taha 114) “İlim öğrenmek kadın erkek her Müslüman’a farzdır” (Hadis) “İlim Çin’de de olsa isteyesiniz” (Hadis) “Ya öğretici, ya öğrenici, ya dinleyici, ya da bilim sever ol; başka olma, helâk olursun” (Hadis) Bana bir harf öğretenin kölesi olurum” (Hz.Ali)

6 İÇ ASYA MÜSLÜMAN TÜRKLERİ VE KARAHANLILARDA EĞİTİM
Karahanlılar döneminde Farabi, İbni Sina, Birûni gibi dünya eğitim ve bilim tarihinde yer tutan bilim adamları yetişmiştir. Eğitim tarihimizde, “eğitim bilimi” ne ilişkin ilk görüşler de başta Farabi olmak üzere bu düşünürler tarafından ileri sürülmüştür.

7 Farabi’nin Eğitim İlişkin Görüşleri (870–950)
Devlet başkanı milletin eğitimcisidir yani öğretmenidir. Öğretmen öğrencilerle-Sokrat gibi- tartışmayı bilmelidir. Öğretimde Mantık ve Felsefe’ye yer verilmelidir. Öğrencinin öğrenme isteğinin sürdürülmesine çalışılmalıdır.

8 İbni Sina’nın Eğitim Görüşleri
(980–1037) Kendisine Aristoteles ve Farabi’den sonra gelen “üçüncü öğretmen” anlamında muallim-i sâlis denmiştir. İbni Sina eğitimin ve öğretmenliğin bir uzmanlık alanı olduğu ve herkesin eğitimci olamayacağı görüşündedir. Bir eğitimci önce kendisini tanımalı, kendisini eğitmeli ve ıslah etmelidir. O öğrencisine davranışlarıyla örnek olacaktır.

9 SELÇUKLULARDA EĞİTİM İlk Selçuklu medreseleri 1040 yıllarında Nişabur’da Tuğrul Bey tarafından kurulmuştur. Alpaslan döneminde 1067’de Bağdat’da Nizamiye medreseleri adıyla önemli kurumlar açılmıştır. Medresenin hocası olan müderrisler, Hükümdar veya Vezir tarafından atanır, genellikle ölüncüye kadar görevde kalırlardı. Müderrisler cüppe ve sarık giyerlerdi. Maaşları dolgun ve toplumda saygınlıkları yüksekti.

10 OSMANLILARDA EĞİTİM Medreseler çok yaygın ve güçlü örgün eğitim kurumları haline gelmiş, Azınlık çocuklarının üst düzeyde yönetici yetiştirildikleri Enderun adında önemli bir örgün eğitim kurumu ortaya çıkmıştır. İlköğretim, 19, yüzyılın sonlarına kadar çok basit bir düzeyde kalmıştır. Osmanlıların son dönemlerine kadar, ilkokul üstü örgün eğitim kurumlarında yalnızca erkekler okumuştur.

11 OSMANLILARDA EĞİTİM Fatih Sultan Mehmet, Eyüp ve Ayasofya medreselerinde, sıbyan mektebi muallimi olacaklar için, genel medreselerden farklı bir program öngörmüştür. Bu programda; Adâb-ı Mubahase ve Usûl-i Tedris adında derse yer verilmiş. Bu tartışma kuralları ve öğretim yöntemi anlamına gelmektedir. Fıkıh dersinin bulunmayışı, Fatih, böyle bir dersi ilkokul öğretmeni olacaklar için yararlı bulmamıştı. Bu açıklamalarımızdan çıkan sonuç şudur: Fatih, öğretmen yetiştirme programlarını, alanın özelliklerine göre ilk kez düzenlemiş bir program yapıcıdır.

12 Osmanlılarda saray eğitim ve öğretim kurumları
Enderun Mektebi Şehzadegân Mektebi Meşkhane 1909’a kadar çalışan Enderun Mektebi, Türk eğitim tarihinde çok önemli bir yer tutar ve dünya eğitim tarihinde Türklerin bir katkısı olarak belirtilir.

13 TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME (1839-1876)
1789 Fransız devrimine kadar eğitim doğuda olduğu gibi Batıda da din ağırlıklıydı. Din adamları aynı zamanda öğretmendi. Dünyada ilk öğretmen yetiştiren kurum Fransız Devriminden sonra Fransa’da açılmıştır. Abdülmecit 1839’da padişah olunca yayınladığı Tanzimat Fermanıyla siyasal ve sosyal bazı düzenlemeler yapılacağını duyurmuştur. Bu bağlamda modernleşme ve batılaşma çalışmaları içinde askeri ve sonra sivil alanda yeni okullar açılmaya başlandı.

14 TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME
16 Mart 1848’de İstanbul Fatih semtinde ortaöğretimin ilk kademesi durumunda olan Rüştiye mekteplerine öğretmen yetiştirmek amacıyla ilk Darülmuallimin açıldı.

15 TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME
1868 Darülmuallimin-i Sıbyan 1870 Darülmuallimat (Kız Öğretmen Okulu) 1870’ler Taşra Darülmualliminleri 1914 Ana Muallime Mektebi Osmanlının son dönemini kısaca özetlersek eğitim, öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirme konusunda Cumhuriyet Dönemi çalışmalara ışık tutacak önemli uygulamalar yapılmış ve önemli görüşler ortaya konmuştur.

16 OSMANLILARDA EĞİTİM Türkiye’yi kurtaracak eğitimdir, eğitimin öncüsü ise öğretmenlerdir. Öğretmenlik bir sanattır, özel metotları ve kuralları vardır. Öğretmen okullarının tek amacı öğretmen yetiştirmek olmalı ve buna hizmet etmelidir. Köy için ayrı öğretmen yetiştirilmelidir. Öğretmenlik mesleğinin itibarı yükseltilmelidir.

17 ÖĞRETMEN YETİŞTİRME POLİTİKALARI
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖĞRETMEN YETİŞTİRME POLİTİKALARI Türk eğitim sisteminin politikaları Atatürk’ün eğitime ilişkin görüş ve düşünceleri, T.C. Anayasası, eğitim ve öğretimi düzenleyen mevzuat, hükümet programları, kalkınma planları ve milli eğitim şuraları esas alınarak düzenlenmektedir.

18 Atatürk’ün eğitime ilişkin görüş ve düşünceleri
Öğretmenler; yeni nesli, cumhuriyetin fedakâr öğretmen ve eğitimcileri, sizler yetiştireceksiniz. Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır… Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister. Yeni nesli, bu özellik ve kabiliyette yetiştirmek sizin başarınız, cumhuriyetin başarısı olacaktır.(1924) - Hükümetlerin en önemli ve esasa görevi eğitim meselesidir.(1922) -Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden, eğitimciden yoksun bir toplum henüz millet adını alma kabiliyetini kazanmamıştır. Ona basit bir toplum denir, millet denemez. Bir toplum, millet olabilmek için mutlaka eğitimcilere, öğretmenlere muhtaçtır.(1925) -Öğretmenlik, diğer serbest ve yüksek meslekler gibi derece ilerlemeye ve her halde refah sağlamaya uygun bir meslek haline getirilmelidir.(1923)

19 T.C. ANAYASASI Devletin eğitim ve öğretimle ilgili temel görevleri
10. maddede, din ve vicdan hürriyeti, 24. madde eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi, 42. madde ve diğer maddelerle düzenlenmiştir.

20 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu
43. Madde: “Öğretmenlik genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon verilmek suretiyle sağlanan özel bir ihtisas mesleğidir.” 45. Madde: “Öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon bakımından aranacak nitelikler Milli Eğitim Bakanlığınca tespit olunur.”

21 Milli Eğitim Şuraları yılları arasında 18 şura gerçekleştirilmiştir. Bu şuralardan özellikle, 7. (1962), 11. (1982) ve 18. (2010) Milli Eğitim Şuraları öğretmen yetiştirme konusuna geniş yer vermiştir.

22 III. Milli Eğitim Şurası
1946 Sekiz yıllık okul düşüncesi bu şurada tartışılmıştır. Temel eğitim için gereksinim duyulan öğretmenlerin ise iki yıllık yüksek dereceli eğitim enstitüleri durumuna getirilen öğretmen okullarınca yetiştirilmesi önerilmiştir.

23 VII. Milli Eğitim Şurası
1962 İlk öğretmen okullarının öğretim sürelerinin uzatılması uygun görülmüş, bu okullardan ilkokula dayalı bulunanların 7 yıl, ortaokula dayalı bulunanların da 4 yıla çıkarılması, Eğitim enstitülerinin bütün bölümlerinin öğrenim sürelerinin üç yıla çıkarılması uygun görülmüştür.

24 XI. Milli Eğitim Şurası 1982 Şuranın gündemi tamamen hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen ve eğitim uzmanı yetiştirme konusuna ayrılmıştır. Üniversiteler ile MEB’in yakın bir işbirliği içinde bulunmaları zorunlu görülmüştür.

25 XIV. Milli Eğitim Şurası
1993 Öğretmen yetiştirmede, Milli Eğitim Bakanlığı ile YÖK arasında sürekli bir işbirliği sağlamak amacıyla Öğretmen Yetiştirme Koordinasyon Kurulu oluşturulması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması.

26 XVII. Milli Eğitim Şurası
2006 Öğretmenlik bir uzmanlık mesleği olarak lisansüstü düzeyi kapsayacak bir eğitim programına bağlanmalıdır ve uygulama süreci sürekli değerlendirilerek geliştirilmelidir.

27 XVIII. Milli Eğitim Şurası
2010 Öğretmen yetiştirme programlarının, öğretmen yeterlilikleri bağlamında geliştirilmesi, Öğretmenlik uygulamasının geliştirilmesi ( intörn) öğretmen kararlaştırılmıştır. 18. Milli Eğitim Şurasında, öğretmenin yetiştirilmesi İstihdamı ve mesleki gelişimi konusunda 33 karar alınmıştır.

28 Kalkınma Planları 1960 lı yıllardan sonra planlı kalkınma dönemi başlamış ve yılları arasında 9 kez beş yıllık kalkınma planı (BYKP) hazırlanmış olup belirlenen hedefler şöyledir.

29 Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı(1963-1967)
Öğretmenlik mesleğinin cazip hale getirilmesi.

30 İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı(1968-1972)
Temel eğitimin gerektirdiği nitelik ve nicelikte sınıf ve branş öğretmenlerinin hızla yetiştirilmesi.

31 Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı
( ) Öğretmen yetiştiren yüksekokulların asıl kaynağı öğretmen okulları olması.

32 Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
( ) Yabancı dil ve özel eğitim öğretmeni yetiştirmeye ilişkin tedbirlerin alınması.

33 Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
( ) Zorunlu eğitim süresinin sekiz yıla çıkarılması. Öğretmenlik mesleğinin cazip hale getirilmesi.

34 Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
( ) Öğretmenliğin çekici hale getirilmesi. Nitelikli öğretmen yetiştirme ve yurt düzeyinde dengeli dağılımı üzerinde durulması. Sözleşmeli statüde eğitim personeli istihdamı konusunda çalışmaların başlatılması.

35 Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı
( ) Öğretmen niteliğinin geliştirilmesi. Öğretmen yeterliklerinin sürekli olarak geliştirilmesi. Yeterliklerin kazandırılabilmesi için hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimde etkin yöntemler uygulanması.

36 1923–1983 DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME
Cumhuriyetin başlangıç yıllarından beri eğitim hizmetlerinin topluma yaygınlaştırılması kapsamında özellikle ilkokullara öğretmen yetiştirme sorunu hükümetlerin her dönem üzerinde önemle durdukları eğitim alanı olma özelliğini korumuştur.

37 İlkokullara Öğretmen Yetiştirme
döneminde, Türkiye’de ilkokullara öğretmen yetiştirmenin temel kaynağı; -İlk öğretmen okulları, -Köy enstitüleri -İki yıllık eğitim enstitüleri olmuştur.

38 İlköğretmen Okulları Öğretim süresi 5 yıldan ’de 6 yıllık okullar haline getirilmiştir. İlköğretmen okullarının sayısı öğretim yılında 27 iken, öğretim yılında ise 89’a çıkmıştır. öğretim yılından itibaren İlköğretmen okullarının öğretim süresini kademeli olarak, ilkokul üzerine yedi yıla, ortaokul üzerine dört yıla çıkarılmıştır. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Yasası, “Hangi öğretim kademesinde olursa olsun, bütün öğretmen adaylarının yükseköğrenim görmeleri esastır.” hükmünü getirmiştir.

39 İki Yıllık Eğitim Enstitüleri
öğretim yılından itibaren iki yıllık eğitim enstitüleri açılmıştır. Böylece, yükseköğretim düzeyinde ele alınmaya başlamıştır. 20 Temmuz 1982 tarihinde bu enstitüler eğitim yüksekokulu adıyla üniversite çatısı altında alınmıştır.

40 Köylere Öğretmen Yetiştirme
Cumhuriyet hükümetlerini köyler için ayrı öğretmen yetiştiren kurumlar açmaya yöneltmiştir. Bu süreç, 1927 de Köy Muallim Mekteplerinin açılmasıyla başlamış, 1954 yılında Köy Enstitülerinin kapanmasıyla tamamlanmıştır.

41 Köy Muallim Mektepleri
1926’da 789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanunun 7. Maddesince köy muallim mekteplerinin açılması öngörülmüş. İlkokul üzerine iki yıl öğrenim süreli olan bu okullar, Türkiye’nin ilk özgün pedagojik deneyimi olarak görülebilir. öğretim yılında bazı noksanlıkları görülen köy muallim mektepleri kapatılmış, köy eğitmen kurslarını gündeme getirmiştir.

42 Köy Enstitüleri Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940 tarih ve 3803 sayılı yasaya dayanarak kurulmuştur. Köy eğitmeni ve köye yarayan diğer meslek erbabını yetiştirmek üzere ziraat işlerine elverişli arazisi bulunan yerlerde Maarif Vekilliğince köy enstitüleri açılır. Öğretim süreleri ilkokul üzerine 5 yıl olan köy enstitülerinin görevi sadece köylere öğretmen yetiştirmek değil, aynı zamanda sağlık memuru ve ebe yetiştirmektir.

43 Köy Enstitüleri yılları arasında 21 okul, 15 bin öğretmen ve sağlık elamanı yetiştirmiştir. 1954 yılında 6 yıllık ilköğretmen okulu adı altında yeniden düzenlenmiştir. Köy ve şehir okullarına farklı kaynaktan öğretmen yetiştirme uygulaması sona ermiştir.

44 Ortaokullara Öğretmen Yetiştirme
Ortaokullara öğretmen yetiştirmede temel kaynak üç yıllık eğitim enstitüleri olmuştur.

45 Üç Yıllık Eğitim Enstitüleri
Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla öğretim yılında Konya’da açılan “Orta Muallim Mektebi” olmuştur. 1940’larda çok ciddi bir sorun haline gelen ortaokul öğretmen açığını kapatmak amacıyla yurdun çeşitli yerlerinde yeni enstitüler açılmıştır. 1969’a kadar sayıları 10’a yükselen bu kurumlar öğretim yılında 18’e ulaşmıştır. Eğitim enstitülerinin 3 yıl süreli olarak ortaokullara dal öğretmeni yetiştirme işlevi öğretim yılına kadar sürmüştür. Bu tarihten itibaren bunlara “Yüksek Öğretmen Okulu” denmiş, sayıları azaltılmıştır. 1982 yılında mevcut üniversitelere veya yeni açılan üniversitelere bağlanıp eğitim fakülteleri adını almışlardır.

46 Liselere Öğretmen Yetiştirme
yılları arasında liselere öğretmen yetiştirmede iki kaynaktan söz edilebilir. Bunlar; Yüksek öğretmen okulları Üniversitelerdir.

47 Yüksek Öğretmen Okulları
Bu eğitim kurumu öğretim yılına kadar kendi türünde tek okul olarak öğretmen yetiştirme işlevini sürdürmüştür. Lise öğretmenlerine duyulan ihtiyacın giderek artması karşısında 1959 yılında Ankara’da, 1964 yılında İzmir de birer yüksek öğretmen okulu daha açılmıştır. Bu iki okul ilköğretmen okullarının en başarılı ve seçkin öğrencilerini alma esasına dayalı yeni bir yaklaşımdır. Yüksek Öğretmen Okulları, çeşitli nedenlerle işlevlerini yerine getiremez olduğu gerekçesiyle, öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bir rapor sonucu 1978 yılında kapatılmış ve Türkiye’nin öğretmen yetiştirme tarihinde önemli bir işlev yüklenmiş olan bu özgün model de tarihe mal olmuştur.

48 Üniversiteler 1982 yılına değin öğretmen yetiştirme görevi bütünüyle Milli Eğitim Bakanlığı’na verilmiş ise de, üniversitelerimizde öğretmen yetiştirmede sürekli olarak önemli bir kaynak olmuştur. İstanbul Üniversitesi edebiyat ve fen fakülteleri lise ve dengi okullara Türk dili ve edebiyatı, matematik, fen bilimleri, tarih, coğrafya ve yabancı diller gibi alanlarda çok sayıda öğretmen yetiştirmişlerdir. Sonuç olarak, buraya kadar yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, Cumhuriyet döneminde öğretmen yetiştirme konusunda önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

49 Üniversiteler Bu gelişmeler;
1.Sınırlı olan öğretmen kaynakları çoğalmış ve çeşitlilik göstermiştir. 2.Türkiye öğretmeni yetiştirme konusunda sürekli arayış içinde olmuştur. 3. Köye öğretmen yetiştirme konusu, ayrı bir politika olarak uzun yıllar sürdürülmüştür. 4.Öğretmen yetiştiren okullar zamanla yurdumuzun her tarafına açılmaya başlanmıştır.

50 Üniversiteler 5. Eğitim enstitülerinde uygulanan hızlandırılmış eğitim, öğretmen yetiştirme tarihinde en olumsuz yöntem olarak bilinmektedir. 6.Öğretmen yetiştiren kurumların öğretim süreleri sürekli olarak uzatılmış, yükseköğrenim düzeyine çekilmiştir. 7.Öğretmenlerin genel kültür, özel alan bilgisi ve meslek formasyonu bakımından yetiştirilmeleri yasal bir esasa bağlanmıştır.

51 ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE YENİ MODEL
Eğitim Fakülteleri Türkiye yılları arasında çok sorunlu; siyasal-sosyal-ekonomik çalkantılı bir dönem geçirdi. MEB’in 1981 YÖK yasası ile öğretmen yetiştirme işini tamamıyla üniversitelere devretmesinde büyük bir etken olmuştur. Ancak aradan hemen hemen 30 yıl geçti gelinen durum ortada, biraz bu konuları, yeni gelişmeleri kısaca gözden geçirmekte yarar görülmektedir. YÖK yasasının hazırlanmasında MEB bizzat işin içindeydi. Bakanlık kendisine ait öğretmen yetiştiren kurumları isteyerek YÖK’e devretti. Bakanlık öğretmen yetiştirme işini üniversitelere devredince sanki rahatladı zorunlu nedenler olmadıkça YÖK’le ilişkiler hemen hemen yok gibiydi. Müfredat programları değişikliğe uğradı. İhtiyaç olmayan alanlarda fazla öğretmen yetiştirildi. İhtiyaç olan alanlarda öğretmen yetiştirilmedi. Böylece arz talep dengesi bozuldu vb. olay MEB’i yeniden harekete geçirdi. 1989 yılında MEB’de Öğretmen Yetiştirme Danışma Kurulu Toplantıları düzenlendi.

52 MEB’DE DÖNEMİ 1989 yılında Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü kuruldu Öğretmenlik bursu ile zeki, yetenekli öğrencilere öğretmenlik mesleğine geçmesi sağlandı. MEB-YÖK-Üniversite-Okul işbirliği sağlanmaya başlandı. Her tür kademedeki öğretmenlerin en az lisans düzeyinde yetişmesi sağlandı.

53 MEB’DE 1990-2010 DÖNEMİ Hizmetiçi eğitimde önemli düzenlemeler oldu.
Öğretmen liseleri Anadolu öğretmen liseleri olarak yeniden yapılandırıldı. Milli Eğitim Akademisin hizmet binası tamamlandı. Yasası hazırlandı henüz meclisten geçmedi.

54 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI(1997)
Yeniden yapılanma ile; ilköğretime öğretmeliği programları geliştirilerek 4 yıllık lisans düzeyinde kaldı. İlk ve ortaöğretime hizmet veren yabancı dil, müzik ve beden eğitimi öğretmenlileri geliştirilerek 4 yıllık lisans düzeyinde kaldı.

55 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Ortaöğretim öğretmenliği programları iki şekilde düzenlendi: 1. Eğitim fakülteleri tarafından yürütülen lise/ortaöğretim öğretmenliği 5 yıl (3,5+1,5=5) süreli tezsiz yüksek lisans programı (Bu program sürekli olup tezsiz yüksek lisans için herhangi bir sınav şartı aranmıyor)

56 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2. Fen Edebiyat Fakülteleri mezunlarından öğretmen olmak isteyenlerin 1,5 yıl tezsiz yüksek lisans yapmalarıdır. Bu programlara giriş sınavla ücretli olup YÖK’ün sağladığı kontenjan nispetinde yapılmaktadır.

57 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Pedagojik formasyon derslerinin sayısı ve kredisi artırıldı. Öğretmenlik uygulaması dersi ilk kez 1 yarıyıllık sürede verildi, ayrıca okul deneyimi/okullarda gözlem öğretmenlik dersleri konuldu. Öğretmenlik uygulaması yönergesi hazırlandı ve uygulamaya konuldu.

58 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Özel öğretim yöntemleri konusunda yurtdışında öğretim elamanı yetiştirildi. Her öğretmen adayının ana alanı yanına birde yan alanı oldu. YÖK bünyesinde YÖK ve MEB den seçilen üyelerden oluşan Öğretmen Yetiştirme Türk Milli Komitesi kuruldu.

59 ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2006 yılında öğretmen yetiştirme programlarında MEB’ın ilköğretimdeki program düzenleme çalışmalarına paralel tedbirler almak üzere yeniden düzenlenmiştir. 2009 yılında YÖK’ün kararıyla öğretmen yetiştirme sisteminde bir değişiklik daha yapıldı. Fen edebiyat fakülteleri mezunlarının tezsiz yüksek lisansla öğretmen olmalarına son verildi.

60 ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ
Milli Eğitim Temel Kanunu Yeterlik Çalışmaları Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ Bu çerçevede, öğretmen yeterliklerinin belirlenmesine yönelik, Bakanlığımızda zaman zaman bazı çalışmalar yapılmıştır. Ancak en kapsamlı çalışmaTemel Eğitime Destek Programı (TEDP) kapsamında 2004 yılında başlatılmıştır.

61 Öğretmen Yeterlikleri
* Paydaş Görüşleri Araştırması * Mevcut Durum Araştırması * YÖK Görüşleri Çalışma, Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda, 21 ulusal akademik danışman, 7 ulusal teknik danışman, 2 uluslar arası teknik danışman ve yeteri kadar uzman personelimizin eşgüdümünde, 6 pilot ilde oluşturulan proje ekipleriyle yürütülmüştür. Yeterliklerin, güvenilir, geçerli ve uygulanabilir olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, paydaş görüşleri araştırması ve mevcut durum araştırması yapılmıştır. Araştırma sonuçları taslaklara yansıtılmış ve YÖK aracılığıyla eğitim fakültelerinin görüşüne sunulmuştur. Alınan görüş ve öneriler doğrultusunda yeterlikler geliştirilmiştir.

62 -Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri
Öğretmen Yeterlikleri Genel Yeterlikler Özel Alan Yeterlikleri Yapılan araştırma ve değerlendirmeler sonucunda, öğretmen yeterlikleri sadece bilgiyi değil, beceri, tutum ve değerleri de kapsayacak şekilde; -Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri -Öğretmenlik Mesleği Özel Alan Yeterlikleri olmak üzere iki bölümde ele alınmıştır.

63 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Yeterlik alanı (ana yeterlik) Kapsam Alt yeterlik Performans göstergesi Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri; yeterlik alanı, kapsam, alt yeterlik ve performans göstergelerinden oluşmuştur. Yeterlik Alanı (ana yeterlik): Belirli bir alanda birbiri ile ilişkili beceri, tema, kavram ve değerlerin bir bütün olarak gösterildiği yapılar, Kapsam: Her yeterlik alanının genel çerçevesi, Alt Yeterlik: Bir genel yeterliği yerine getirebilmek için gerekli bilgi, beceri ve tutumlar, Performans Göstergeleri: Yeterliklerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin delili olabilecek gözlenebilir-ölçülebilir davranışlar olarak belirlenmiştir. Böylece Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri; 6 yeterlik, 31 alt yeterlik ve 233 performans göstergesiyle oluşturulmuştur.

64 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri A Kişisel ve Mesleki Değerler – Meslekî Gelişim B Öğrenciyi Tanıma C Öğretme ve Öğrenme Süreci D Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme E Okul Aile ve Toplum İlişkileri F Program ve İçerik Bilgisi Yeterlik Alanı(Ana Yeterlikler) A- Kişisel ve Mesleki Değerler – Meslekî Gelişim B- Öğrenciyi Tanıma C- Öğretme ve Öğrenme Süreci D- Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme E- Okul Aile ve Toplum İlişkileri F- Program ve İçerik Bilgisi’dir.

65 Yansıda, Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri formatından bir kesit verilmektedir.
65

66 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Özel Alan Yeterlikleri - İlköğretim Toplam 16 alanda hazırlanmıştır. Hazırlanma sürecinde Paydaş Görüşler Araştırması yapılmıştır. Özel Alan Yeterlikleri, her öğretmenin kendi alanına özgü görevleri daha iyi yapabilmesi için gerekli olan bilgi, beceri ve tutumları ifade etmektedir. Çalışmalara Temel Eğitime Destek Programı kapsamında başlanmış olması nedeniyle ilköğretim kademesi öğretmenlerine öncelik verilmiştir. 16 ulusal akademik teknik danışman ve süreç içinde değişiklik göstermekle birlikte ilgili alanlardan toplam 162 öğretmen tarafından yürütülen çalışmalara, Genel Müdürlüğümüzde oluşturulan öğretmen yeterlikleri merkez koordinasyon ve araştırma grubu ile Talim ve Terbiye Kurulu program uzmanları önemli ölçüde destek sağlamışlardır.

67 Özel Alan Yeterliklerinin belirlenmesine ilköğretim kademesi öğretmenlerinden başlanmıştır.
Toplam 16 alanda hazırlanan İlköğretim Kademesi Öğretmenleri Özel Alan Yeterlikleri, Genel yeterliklerde olduğu gibi yeterlik alanları, kapsam, yeterlikler, performans göstergelerinden oluşmaktadır.

68 YETELİK ALANI: 3-DİL BECERİLERİNİ GELİŞTİRME
YETERLİK ALANI: 1-ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİNİ PLANLAMA VE DÜZENLEME YETELİK ALANI: 3-DİL BECERİLERİNİ GELİŞTİRME Yeterlik: 2. Öğretim sürecinde öğretim programı doğrultusunda öğrenme ortamları düzenleyebilme Bütün öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerini dikkate alarak derse aktif katılımlarını sağlamaya ve başarılarını artırmaya yönelik ortamlar oluşturur. Performans Göstergeleri: Öğrenme ortamını öğrencilerin ilgi, yetenek ve gereksinimlerini, becerilerini ve bireysel farklılıklarını dikkate alarak düzenler. Öğrenme ortamını, öğretim programındaki mevcut etkinlikler doğrultusunda düzenlemenin önemini bilir. Yansıda Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Özel Alan Yeterliklerinden bir kesit verilmektedir. A1 düzeyi: Öğretmenin mesleğine yönelik sahip olması gereken temel bilgi, beceri ve tutumları gösteren performans göstergelerini içermektedir. A2 düzeyi: Öğretmenin A1 düzeyindeki bilgi ve farkındalığının yanı sıra, mesleki deneyimlerini de katarak öğretim programının gereğini yerine getirdiğini, uygulamalarını çeşitlendirdiğini, öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate aldığını gösteren performans göstergelerini içermektedir. A2 düzeyi, A1 düzeyini de kapsar niteliktedir. A3 düzeyi: Öğretmenin A2 düzeyindeki uygulamalarının yanı sıra öğretimin farklı değişkenlerini de göz önünde bulundurarak özgün bir şekilde çeşitlendirdiği, yeni uygulamalarla alanına katkı sağladığı, meslektaş, veli, sivil toplum kuruluşları ve diğer kurumlarla sürekli iş birliği yapabildiği performansları içermektedir. A3 düzeyi, A1 ve A2 düzeylerini de kapsar niteliktedir. Performans göstergelerinde A3 düzeyi, en üst düzey olarak gösterilmişse de gelişimin üst sınırı olarak algılanmamalıdır. Çünkü gelişim ve değişim süreklidir. A3 A2 A1

69 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Özel Alan Yeterlikleri - Ortaöğretim Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI o Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik Özel Alan Yeterlikleri Çalışılan Alanlar (9 Alan) Çalışılması Planlanan Alanlar (8 Alan) Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik özel alan yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin çalışmalara ise Orta Öğretim Projesi kapsamında Türk Dili ve Edebiyatı, İngilizce, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Tarih, Coğrafya, Felsefe olmak üzere 9 alana öncelik verilerek başlanmıştır. Çalışmalar, ilgili alanlardan 24 akademik danışman ile eş zamanlı çalışmak üzere ilgili alanlardan görevlendirilen 24 öğretmen tarafından yürütülmüştür. Ayrıca çalışmalara, Genel Müdürlüğümüz bünyesinde oluşturulan bir ekibin yanı sıra Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığından ilgili program uzmanları destek sağlamıştır. Ayrıca (Beden Eğitimi, Resim, Müzik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Psikoloji, Sağlık Bilgisi, Yabancı Dil, Öğretmenlik Meslek Bilgisi)olmak üzere 8 alanda daha çalışma yapılması planlanmıştır.

70 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Özel Alan Yeterlikleri - Ortaöğretim Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI Yeterlik alanları: Alan Bilgisi Alan Eğitimi Bilgisi Tutum ve değerler Ortaöğretim öğretmenleri özel alan yeterlik taslaklarında Yeterlik alanları: -Alan Bilgisi -Alan Eğitimi Bilgisi -Tutum ve Değerler olarak belirlenmiştir. Her bir yeterliğe ilişkin performans göstergeleri basitten karmaşığa sıralanmıştır. Henüz taslakların geliştirilmesi aşamasında olan bu çalışmada, İlköğretim kademesindeki öğretmenlere yönelik hazırlanan özel alan yeterliklerinden farklı olarak, yeterliklere ilişkin performans göstergelerinde düzeylendirme yer almamaktadır. Bunun nedeni de ortaöğretim sürecinde konu alanı bilgisinin yoğun olarak yer alması ve bilgiyi düzeylendirmenin somut olarak gözlenebilir olmamasından kaynaklanmaktadır.

71 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
Öğretmen Yeterliklerinin Kullanım Alanları Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerinde, Öğretmen yetiştirme politikalarının belirlenmesinde, Öğretmenlerin seçiminde, Öğretmenlerin hizmet içi eğitiminde, Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme programlarının hazırlanması ve geliştirilmesinde, Öğretmenlerin iş başarımları ve performanslarının değerlendirilmesinde. kullanılması beklenmektedir. Öğretmen yeterliklerinin; Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerinde, Öğretmen yetiştirme politikalarının belirlenmesinde, Öğretmen seçiminde, Öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerinde Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme programlarının hazırlanması ve geliştirilmesinde, Öğretmenlerin iş başarımlarının ve performanslarının değerlendirilmesinde, Kullanılması beklenmektedir. Bu amaçla, yeterliklerin birer örneği Yüksek Öğretim Kuruluna (YÖK) gönderilmiştir. Ayrıca konu, Öğretmen Yetiştirme Türk Milli Komitesinin gündemine alınması sağlanmış olup, hizmet öncesi öğretmen yetiştirme programlarının hazırlanması ve geliştirilmesi bağlamında değerlendirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. 71

72 Sürekli Gelişim Eğitim çalışanları (yönetici-öğretmen)
mesleki yeterliklerini planlı ve sürekli olarak nasıl geliştirebilirler? Yeterliklerin belirlenmesi sürecinde öğretmenlere yönelik öz değerlendirme, gözlem ve görüşme yoluyla yapılan “Mevcut Durum Araştırması”nda, öğretmenlerin bireysel ve mesleki yeterliklerini geliştirmek için desteğe ihtiyaç duydukları ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyaç doğrultusunda eğitim çalışanlarının yeterlikleri doğrultusunda mesleki gelişimlerini sağlayabilmeleri amacıyla Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli(OTMG) oluşturulmuştur.

73 Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI
OTMG Nedir? Genel Yeterlikler YETERLİK ALANLARI Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG) Okul içinde ve dışında yönetici ve öğretmenlere; Mesleki bilgi, beceri, değer ve tutumlarını geliştirmelerinde, Etkili öğrenme ve öğretme ortamları oluşturmalarında destek sağlayan süreçler bütünüdür. Nedir Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG)? Okul içinde ve dışında yönetici ve öğretmenlere; -Mesleki bilgi, beceri, değer ve tutumlarını geliştirmelerinde, -Etkili öğrenme ve öğretme ortamları oluşturmalarında destek sağlayan süreçler bütünüdür. OTMG modelinin özelliklerini şu şekilde özetlemek mümkündür: -Yönetici ve öğretmenlerin, kendisinin ve okulunun gelişiminden sorumlu olmalarını sağlar. -Gelişim için zaman ayırmanın bir ihtiyaç olduğunu ortaya koyar. -Materyal geliştirmelerine imkan verir. -Deneyimlerini meslektaşlarıyla paylaşmalarına fırsat tanır. -Yakın çevre imkanlarının işe koşulmasını sağlar. -Okul çevre etkileşimini destekler. OTMG modelinde yönetici ve öğretmen; -Kendi gelişim hedeflerini ve gelişim modelini kendisi belirler. -Bu gelişimini, eğitim-öğretim sürecini aksatmadan gerçekleştir. -Gelişim planını hazırlama, uygulama, izleme, yorumlama ve değerlendirme süreçlerinin etkin katılımcısıdır. Öğretmen, tüm süreçleri okul yöneticisiyle birlikte kanıtlara dayalı olarak yürütür. Öğretmen, mesleki gelişiminin öğrenci öğrenmelerine yansımasını izler, bir sonraki gelişim hedeflerini bu doğrultuda belirler. Kaynak kullanımı, daha etkin, daha verimli ve daha ekonomiktir. Ayrıca OTMG performans yönetim sisteminin bireysel değerlendirme ayağında yer alarak öğretmenlerin yeterliklere dayalı bireysel ve mesleki gelişimlerini sağlayan bir araç olarak kullanılacaktır.

74 Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü
Öğretmen Yeterlikleri Genel Yeterlikler Özel Alan Yeterlikleri Okul Temelli Mesleki Gelişim Performans Yönetim Sistemi ÖĞRETMEN YETİŞTİRME VE EĞİTİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ oyegm.meb.gov.tr ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ VE OTMG otmg.meb.gov.tr Öğretmen yeterlikleri ile ilgili tüm dokuman ve açıklamalar Genel Müdürlüğümüzün web sayfasında yer almaktadır.

75 Teşekkür Ederiz