Hukukun Temel Kavramları

... konulu sunumlar: "Hukukun Temel Kavramları"— Sunum transkripti:

1 Hukukun Temel Kavramları

2 Sosyal hayatı düzenleyen kurallar
Din kuralları, Ahlak kuralları, manevi Görgü kuralları (gelenek ve görenekler), Hukuk kurallarıdır. maddi

3 Hukuk, sosyal hayatta kişilerle kişiler, kişilerle devlet, devlet ile devlet organları arasındaki ilişkileri düzenleyen uyulması zorunlu, uyulması devlet tarafından güvence altına alınan ve uyulmadığı taktirde yaptırım (müeyyide) uygulanan kurallar bütünüdür.

4 Yaptırım (müeyyide) Herhangi bir kuralın koymuş olduğu emir ve yasaklara uygun suretle hareket etmeme halinde karşılaşılacak olan tepkiye denir. Yaptırım maddi ve manevi olmak üzere ikiye ayrılır.

5 Yaptırım Manevi yaptırım: Maddi yaptırım:
Hukuk kurallarına uyulmadığında karşılaşılacak olan tepkidir. Manevi yaptırım: Hukuk kuralları dışında diğer sosyal kurallara uyulmadığı taktirde karşılaşılacak olan tepkidir.

6 Maddi Yaptırım Türleri
Ceza Cebri icra Tazminat Hükümsüzlük İptal

7 Yazılı Kaynaklar Anayasa Kanun KHK Tüzük Yönetmelik D.D.K.
Hukukun Kaynakları Yazılı Kaynaklar Anayasa Kanun KHK Tüzük Yönetmelik D.D.K. Yazısız Kaynaklar Örf ve adetler Gelenek ve görenekler Yardımcı Kaynaklar Bilimsel görüşler Yargı kararları

8 Hukuk Türleri Mevzu Hukuk: yetkili bir organ tarafından konulmuş olan ve yürürlükte bulunan yazılı hukuk kurallarının bütününe denir. Pozitif Hukuk: yürürlülükte bulunan hem yazılı hem yazısız hukuk kurallarının bütününe denir. İdeal Hukuk: olması gereken hukuk türüdür. Tarih Hukuk: yürürlülükten kalkmış hukuk türüdür.

9 Hukuk Dalları Kamu Hukuku Özel Hukuk Karma Hukuk Anayasa hukuku
İdare hukuku Ceza hukuku Vergi hukuku Devletler genel hukuku Yargılama hukuku İcra iflas hukuku Medeni hukuk Borçlar hukuku Ticaret hukuku Devletler özel hukuku İş hukuku Fikir ve sanat eserleri hukuku Hava hukuku Bankacılık hukuku Toprak hukuku

10 Devlet ve demokrasi Devlet, bir milletin belli bir toprak parçası üzerinde, siyasal olarak örgütlenmesiyle ortaya çıkan, kamu gücüne sahip hukuksal tüzel kişiliktir.

11 Kişi ve kişilik kavramı
Gerçek kişi: cinsiyet, ırk, dil, din gibi farklar gözetilmeksizin bütün insanları kapsar. Kişilik, anne karnında başlayıp sağ ve tam doğmak kaydıyla devam eder ve ölümle sona erer. Tüzel kişi: başlı başına bir varlı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belirli bir amacı olan mal topluluklarıdır.

12 Devletin unsurları Topluluk (ulus millet) Yer (toprak-ülke-vatan)
egemenlik egemenlik: devleti diğer devletlerle eşit duruma sokar siyasi iktidar: egemenliği devletin amaçları doğrultusunda kullanan güçtür.

13 Devlet şekilleri Üniter devlet: devlet sınırları içinde aynı hukuk kuralları geçerlidir. Tekbir siyasi otorite mevcuttur. Federal devlet: devletlerin bir araya gelmesinde oluşur Otokratik devlet: yasama yürütme yargı tekbir organda toplanır. Monarşi: tek kişi egemenliğine dayanıyorsa Oligarşi: belli bir zümrenin egemenliğine dayanıyorsa Teokratik devlet: devlet yönetiminde din kuralları etkilidir. Kapitalist devlet: üretim araçları halka ait olduğu yönetim Sosyalist devlet: üretim araçları devlete ait olduğu yönetim. Laik devlet: din ve devlet işlerinin birbirinde ayrıldığı devlet yönetimi

14 Demokrasi Demokrasi, halkın kendi kendisini yönetmesi diğer bir deyişle halk iktidarı demektir. Bu itibarla: Siyasi makamlar seçimle iş başına gelmelidir Seçimler düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır Seçimler serbest olmalıdır Birden fazla siyasi parti ya da aday olmalıdır.

15 Egemenliğin kullanımı bakımından demokrasi türleri
Doğrudan demokrasi: Halk egemenliğini doğrudan doğruya kullanır. Temsili demokrasi: Egemenliğin kullanılması, genel seçimle seçilmiş ulus adına hareket eden temsilcilere tanınmıştır. Türkiye Yar doğrudan demokrasi: Egemenliğin kullanımı halk ile temsilciler arasında paylaştırılmıştır. İsviçre ve İtalya

16 Temsili demokrasinin araçları
Parlamento Dilekçe hakkı

17 Yarı doğrudan demokrasinin araçları
Halk oylaması(Referandum): yasama işlemi konusunda halkın görüşüne başvurulmasıdır. Halk vetosu: halkın kendiliğinden harekete geçerek yasama organınca kabul edilmiş olan bir yasaya hayır diyebilmesidir. Halk girişimi: halkın belli sayıda imza toplayarak belli konuda yasa çıkarması veya yasada değişiklik yapılması için yasama oranının harekete geçirilmesidir. Temsilcilerin azledilmesi: halkın çalışmasından memnun kalmadığı temsilcilerini görevden almasıdır.

18 MECLİS HÜKÜMETİ SİSTEMİ (kuvvetler yasamada birleşir) MUTLAK MONARŞİ
SİSTEMLERİ KUVVETLER BİRLİĞİ MECLİS HÜKÜMETİ SİSTEMİ (kuvvetler yasamada birleşir) MUTLAK MONARŞİ (kuvvetler yürütmede birleşir) DİKTATÖRLÜK KUVVETLER AYRILIĞI PARLAMENTER SİSTEM (kuvvetler yumuşak ayrılır) BAKANLIK SİSTEMİ (kuvvetler sert ayrılır) YARI BAŞKANLIK SİSTEMİ

19 Hükümet sistemleri A) Kuvvetler birliği: Yasama yürütme ve yargı tek bir organda birleşir (Yasama yada yürütmede birleşir) Meclis hükümeti sistemi: 1921 Anayasasına göre kuvvetler yasamada toplanmıştır. Meclis üstünlüğü ilkesine dayanır Kuvvetler mecliste toplanır Yürütme, yasamayı dağıtamaz; yasama yürütmeyi dağıtır. Her bakan meclise karşı sadece kendi alanı ile ilgili sorumludur. Meclis yürütme organını denetler Meclisin sürekliliği ilkesi geçerlidir

20 Mutlak monarşi: kuvvetlerin hükümdarda toplanması
Diktatörlük: kuvvetlerin bir kişi yada bir gurupta toplanması Totaliter diktatörlük: tekbir parti yönetimi ve devlet içinde çoğulcu yapı tasfiye edilmiştir. Nazi Almanya’sı Otoriter diktatörlük: devlet içinde sınırlı bir çoğulculuğa yer verilir

21 B) Kuvvetler Ayrılığı:
Başkanlık sistemi: halk tarafından seçilen devlet başkanı yürütme gücünü elinde bulundurur Kuvvetler birbirinden sert bir şekilde ayrılmıştır Yasama ve yürütme organları ayrı ayrı seçilir Yürütme tek başlıdır Devlet başkanı doğrudan halk tarafından seçilir

22 Parlamenter sistem: Kuvvetler birbirinden yumuşak bir şekilde ayrılır
Yürütme organı iki başlıdır Cumhur başkanı yasama organına karşı sorumsuz ve tarafsızdır. Cumhur başkanını meclis seçer Yasama güvensizlik oyu ile bakanlar kurulunu görevden alabilir. (Türkiye)

23 Yarı başkanlık sistemi:
Yasama ve yürütme ayrılmıştır Yürütme organı iki başlıdır Devlet başkanını halk seçer Bakanlar kurulu meclise karşı sorumludur Yasama, güvensizlik oyu ile bakanlar kurulunu görevden düşürebilir.