Öğrt. Gör. Ahmet Cengizhan Dirican

... konulu sunumlar: "Öğrt. Gör. Ahmet Cengizhan Dirican"— Sunum transkripti:

1 Öğrt. Gör. Ahmet Cengizhan Dirican
BİL 110 Bilgisayara Giriş Donanım 2 (Hardware 2) Öğrt. Gör. Ahmet Cengizhan Dirican Bilgisayar Müh. Böl.

2 İçerik Bilgisayarda Renk ve Grafik Kartı Monitörler

3 Bilgisayarda Renk ve Grafik Kartı

4 Temel Bilgiler Grafik terimi PC'nin birçok parçası arasındaki karmaşık bir etkileşimi içerisinde barındırır. Monitör veya ekran, işletim sisteminiz veya programlarınızda ne tür ilerlemeler olduğunu size gösterir. Ekranlar PC için birincil çıktı aygıtıdır. Ekran kartı (veya bağdaştırıcısı) ise CPU ve monitör arasındaki iletişimi yönetir.

5 Piksel (Pixel – Picture Element)
Tüm sayısal görüntülerin en küçük parçası olan üçlü nokta grubuna piksel denir. Dijital görüntüler, yatay ve dikey biçimde yan yana sıralanmış piksellerden oluşur. Ekranda seçtiğiniz 1024x768 gibi bir çözünürlük değeri kaç adet yatay ve dikey pikselin gösterileceğini belirler

6 Piksel ve Renk Bileşenleri
RGB ve CMYK kavramları piksel renk yeteneklerini ifade eder. Bilgisayarda renkler RGB, yani kırmızı - yeşil - mavi renkler ile gösterilir; bu renklerin karıştırılması ile diğer renkler elde edilir. Her piksel için kullanılan bit sayısı gösterilebilecek maksimum renk sayısını belirler

7 RGB Renk Katmanları RGB bir görüntüde, 3 farklı rengin farklı tonlarını taşıyan 3 ayrı katman olduğunu ve bunların üst üste gelmesi ile görüntünün elde edildiğini düşünebilirsiniz

8 Renk Derinliği Her bir pikselin bit derinliği, o noktanın kaç farklı rengi ifade edebileceğini gösterir. 4 bit (24 = 16) farklı renk tonunu taşıyabilir 8 bit 256, 16 bit , 24 bit ise rengi ifade eder. Yaygın olarak 24 bit “true color”, yani gerçek renk olarak tanımlanır 32 bit renklendirme de 16 milyon rengi ifade eder; farklı olarak ilave 8 bit ile donukluk saydamlık gibi değerleri saklar 24 bit 4 bit

9 Ekran Kartı Ekran kartı, CPU'dan gelen bilgiyi işleyip onu monitöre gönderen fiziksel donanımı ifade eder. Çoğu masaüstü sistemde özel bir genişleme yuvasına takılan bir genişleme kartı şeklindedir. Taşınabilir cihazlarda ve bazı masaüstü sistemlerde ise anakart üzerine entegre edilmiş şekildedir. Çok farklı isimlerle anılsa da hepsi aynı kavramı ifade eder. Grafik, görüntü veya video… Kart, bağdaştırıcı, adaptör veya birimi…

10 Görüntü Çıkışları & Monitör Bağlayıcıları
Ekran kartlarında 6 farklı görüntü çıkış vardır. VGA, DVI, HDMI, Component, S Video ve Composite Bunlar, bağlayıcı türü değişikliğinden fazlasını ifade ederler. Görüntü özellikleri bağlayıcı türüne göre ciddi farklar gösterir. Harici dönüştürücülerle bir türü başka bir bağlayıcıya çevirmek, görüntü özelliklerini olumlu yönde değiştirmez. VGA bir çıkışı DVI’a dönüştürmek, DVI kalitesine ulaşmayı sağlamaz Ekran kartları dijital olmayan çıkışlara görüntü vermek için özel dönüştürücü birimler kullanır. Ekran kartlarında üretilen görüntünü görüntüleme aygıtlarına aktarıldığı 6 farklı çıkış vardır. Bunlar VGA, DVI, HDMI, Component, S Video ve Composite bağlayıcı türleridir. Bağlayıcı türleri sadece farklı bağlama tipleri ile sınırlı değildir. Görüntü özellikleri ve kalitesi bağlayıcı türüne göre ciddi farklar gösterir. Ekran kartlarında harici dönüştürücülerle bir çıkışın başka bir çıkışa çevrilmesi sık karşılaşılan bir durumdur. Bu çevirme işlemi görüntü özelliklerini olumu yönde değiştirmez. Yani VGA bir çıkışı DVI’a dönüştürmek, DVI kalitesine ulaşmayı sağlamaz. Ekran kartları dijital olmayan çıkışlara görüntü vermek için özel dönüştürücü birimler kullanırlar.

11 VGA Bağlayıcı VGA en eski analog görüntü standardıdır.
En fazla 1280x1024 çözünürlüğe izin verir. 15 pin D-Sub tipi bağlayıcı kullanır. Bu bağlantıda dijital sinyaller bir devre yardımı ile analoga çevrilir. VGA en eski analog görüntü standardıdır. Bir VGA çıkışından en fazla 1280x1024 çözünürlük alabilirsiniz. 15 pin D-Sub tipi bağlayıcı kullanır. Ekran kartları VGA tipinden çıkış vermek için dijital sinyalleri bir devre yardımı ile analoga çevirir.

12 ADC - DAC Kavramı Bilgisayarlar analog sinyaller üzerinde direkt işlem yapamazlar Analog sinyaller üzerinde işlem yapmak gerektiğinde öncelikle bu sinyallerin dijital karşılıkları elde edilmelidir. Aynı şekilde bilgisayar tarafından üretilen dijital sinyallerin analog cihazlarda kullanılması için tersi yönde çevrilmesi gerekir. Bu işlem için kullanılan 2 tip dönüştürücü vardır ADC: Analog Digital Converter DAC: Digital Analog Converter Ekran kartları analog bağlantı türleri için RAMDAC olarak bilinen dönüştürücü kullanırlar Bilgisayarlar analog sinyaller üzerinde direk olarak işlem yapamazlar. Analog sinyaller üzerinde işlem yapmak gerektiğinde öncelikle bu sinyallerin dijital karşılıkları elde edilmelidir. Eğer bilgisayarın ürettiği dijital sonuçları analog sinyaller kullanan bir cihazda kullanacaksanız da bu işlemin tam tersi yönde çevrim yapılmalıdır. Dolayısıyla bu işlem için kullanılan 2 tip dönüştürücü vardır. ADC, analogdan dijitale, DAC ise dijitalden analoga dönüşüm yapan devreleri ifade eder. Bu dönüştürücülerin gerçekleştirdiği her dönüşümde veri üzerinde belirli bir kayıp olduğunun unutulmaması gerekir. Ekran kartları analog bağlantı türleri için RAMDAC olarak bilinen dönüştürücü kullanırlar. Dijital aktarım yapan DVI yada HDMI gibi arayüzlerde veri RAMDAC üzerinden geçmeden direk geçirilerek çıkışa verilir.

13 Analog Dijital Dönüşüm İşlemleri
Bir analog sinyalin dijital karşılığının alınmasında iki önemli kriter vardır; örnekleme ve her örnek için kaç bit kullanılacağı. Örnekleme ne kadar sık olursa kayıp o kadar az, dosya boyutu da o kadar büyük olur. Dijital sinyal üretilirken alınan örnek noktaları geri birleştirilerek dijitalden analog sinyal üretilir. Aslında ekran kartları konusunun kapsamında olmamakla birlikte, analog ve dijital dönüşüm işlemlerinin nasıl yapıldığına da kısaca göz atalım. Bir analog sinyalin dijital karşılığının alınmasında iki önemli kriter vardır; örnekleme ve her örnek için kaç bit kullanılacağı. Üst resimde gördüğünüz çarpı işaretli bölgelerde analog sinyal üzerinden örnekler alınmıştır. Örnekleme ne kadar sık olursa kayıp o kadar az, dosya boyutu da o kadar büyük olur. Dijital sinyal üretilirken de, alınan örnek noktaları geri birleştirilerek dijitalden analog sinyal üretilir. Ancak bu noktalar birleştirilirken aralardaki boşluklarda kayıplar oluşur. Örneğin alttaki resmin dijital karşılığına baktığımızda daha düz geçişler olduğunu görmekteyiz. Bunun nedeni örnekleme frekansı ve bit sayısının çok düşük seçilmesidir.

14 DVI: Digital Visual Interface
DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilir. DVI girişi olan bir monitör ile kullanılması durumunda ekran kartının verileri analog olarak dönüştürmesi gerekmez. Analog dönüştürme işlemi olmadığından daha net bir görüntü elde edilir. 2560x1600 çözünürlüğe kadar destekler. Pin sayısı ve dizilimine göre 5 türü vardır. Pin sayıları desteklenen maksimum çözünürlük ve yenileme oranlarını etkiler. DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilen bir bağlayıcı türüdür. Ancak DVI girişi olan bir monitör ile kullanılması durumunda ekran kartının verileri analog olarak dönüştürmesi gerekmeyecektir. DVI uyumlu bir ekran ile kullanılması durumunda analog dönüştürme işlemi olmadığından, daha net bir görüntü elde edilir. DVI, 2560x1600 çözünürlüğe kadar destekler. Pin sayısı ve dizilimine göre 5 türü vardır. Pin sayıları desteklenen maksimum çözünürlük ve yenileme oranlarını etkiler.

15 HDMI: High Definitions Multimedia Interface
Dijital ses ve video aktarımı için geliştirilen en güncel arayüzdür. Herhangi bir ses veya görüntü kaynağından gelen çoklu veriyi tek kablo üzerinden aktarır. PC monitörlerin yanı sıra yeni nesil TV türlerinin çoğunda HDMI desteği yer almaktadır. 3200x2048 çözünürlüğe kadar destekle.r HDMI’dan DVI dönüşücülerle görüntü alınabilir, ancak ses için orijinal HDMI kablo gerekir. Ekran kartından HDMI bağlantısı ile görüntü ve ses aktarımı için özel sürücüler yüklenmesi gerekebilir. HDMI, dijital ses ve video aktarımı için geliştirilen en güncel arayüzdür ve giderek artan bir popülerliğe sahiptir. HDMI, herhangi bir ses veya görüntü kaynağından gelen çoklu veriyi tek kablo üzerinden aktarır. PC monitörlerin yanı sıra yeni nesil TV türlerinin çoğunda HDMI desteği yer almaktadır. 3200x2048 çözünürlüğe kadar destekler. HDMI’dan DVI dönüşücülerle görüntü alınabilir, ancak ses için orijinal HDMI kablo gerekir. Ayrıca ekran kartından HDMI bağlantısı ile görüntü ve ses aktarımı için özel sürücüler yüklenmesi gerekebilir.

16 3D Grafikleri Anlamak Bilgisayar dünyasındaki gelişmelerin öncülüğü genellikle oyunlar ve 3D uygulamaları yapmıştır. 3D uygulamaları 1990 öncesinde özelleşmiş Unix sistemler üzerinde idi; pahalı ve kullanımı zor sistemlerdi. PC açısından ilk devrim Wolfenstein oyunu olmuştur. Bu oyun sağlam RAM ve CPU gücü desteği ile ekranda 3 boyutlu bir dünya oluşturuyordu. 3D objeler sabit görüntü nesnelerinden oluşturuluyordu. (sprite) Bilgisayar dünyasındaki gelişmelerin öncülüğü genellikle oyunlar ve 3D uygulamaları yapmıştır. Başta mimari çizimler olmak üzere 3D uygulamaları 1990 öncesinde özelleşmiş Unix sistemler üzerinde idi. Bunlar pahalı sistemlerdi ve kullanımı zordu. PC açısından ilk 3D devrimi Wolfenstein oyunu olmuştur. Bu oyun sağlam RAM ve CPU gücü desteği ile ekranda 3 boyutlu bir dünya oluşturuyordu. İlk zamanlarda 3D oyunlar, 3D dünyayı oluşturmak için "sprite" adı verilen sabit görüntüleri kullanıyordu. Bir "sprite", bitmap bir grafik dosyasından farklı bir şey değildir. Yapılan hesaplamalara göre ekranda uygun resimler veya bunların bileşimleri gösterilir.

17 3D Nesneler İkinci nesil 3D, "sprite"ların yerine gerçek 3D objeleri getirdi. Bunlar çok daha kompleks yapıdadır ve milyonlarca noktanın birleşiminden oluşmuştur. Bu yapıya “vertices” veya vektör denir ve X,Y,Z olarak tanımlanmış pozisyona sahiptir. Bu vektörel noktaların hareketlerinin hesaplanması yoğun CPU ve RAM gücü gerektirir. İkinci nesil 3D, "sprite"ların yerine gerçek 3D objelerin koyulmasıyla başladı. Bunlar çok daha kompleks yapıdadırlar. Gerçek bir 3D obje milyonlarca noktanın birleşiminden oluşmuştur. Bu yapıya “vertices” veya vektör denir. Her bir vektör 3D dünyada X,Y,Z olarak tanımlanmış pozisyona sahiptir. Bu vektörel noktaların hareketlerinin hesaplanması yoğun CPU ve RAM gücü gerektirir.

18 Monitör

19 Monitörler Bilgisayarlarda üç tip ekran kullanılmaktadır.
CRT Monitör (Tüplü monitörler) LCD/LED Projektör Bunun dışında PC’ler TV ve daha farklı görüntü sistemlerine de çeşitli şekillerde bağlanabilirler; ancak bu ekranlar eğitimin kapsamında değildirler.

20 Çözünürlük Monitör çözünürlüğü yatay ve dikey piksel sayılarının çarpımı olarak ifade edilir. 640 x x x x x 1200 Bu çözünürlükler “aspect ratio” denilen bir orantıya sahiptir En - boy oranıdır… 4:3 - 16:9 - 16:10 Bir CRT monitör için maksimum olası çözünürlük, bir pikselin ne kadar küçük olabileceğine bağlıdır. Minimum piksel boyutu, teorik olarak kırmızı, yeşil ve maviden oluşan üçlü fosfor grubu olabilir. Monitör çözünürlüğü yatay ve dikey piksel sayılarının çarpımı olarak ifade edilir. 800 x 600 veya 1024 x 768 yatay ve dikey piksel sayılarıdır. Bu çözünürlükler “aspect ratio” denilen bir en / boy orantısına sahiptir. Bu orantılar da yaygın olarak 4’e 3, 16’ya 9, 16’a 10 şeklinde gösterilirler. 4:3 televizyon yayınlarında kullanılan standart çözünürlüktür. 16:9 ve 16:10 gibi çözünürlükler ise widescreen olarak bilinen geniş ekranları ifade eder. Bir CRT monitör için maksimum olası çözünürlük, bir pikselin ne kadar küçük olabileceğine bağlıdır. Minimum piksel boyutu, teorik olarak kırmızı, yeşil ve maviden oluşan üçlü fosfor grubu olabilir. Ancak diğer teknik sınırlamalar minimum pikselin bundan daha büyük olması sonucunu doğurur.

21 LCD Monitörler / Liquid Crystal Display
LCD, sıvı kristalli monitörleri ifade eder. Güncel olarak en yaygın kullanılan monitör türüdür. CRT monitörlere göre daha ince ve hafiftirler. Neredeyse titreşimsizdir ve zararlı radyasyon yaymaz. Bunlara bağlı olarak CRT ekranlara göre daha az enerji kullanır. Çözünürlük, tazeleme oranı ve bant genişliğine gibi CRT ile ortak ifade edilen özellikleri olsa da tamamen farklı bir çalışma sistemi vardır. LCD, sıvı kristalli monitörleri ifade eder. Bilgisayarlar için en genel ekran teknolojisi türüdür. LCD’ler CRT monitörlere göre birçok avantaja sahiptirler. Daha ince ve hafiftirler. Neredeyse titreşimsizdirler ve potansiyel olarak zararlı radyasyon yaymazlar. Bunlara bağlı olarak CRT ekranlara göre daha az enerji kullanır. LCD’lerin çözünürlük, tazeleme oranı ve bant genişliğine gibi CRT ile ortak ifade edilen özellikleri olsa da tamamen farklı bir çalışma sistemleri vardır.

22 LCD’ler Nasıl Çalışır? LCD’nin çalışması, ışığın polaritesi kavramına dayanır. LCD ekranlarda özel olarak üretilmiş bir sıvı bulunur. Bu sıvı kristal, 2 adet polarize cam tabaka arasında yer alır. Kristaller ekrana bir ızgara şeklinde yerleştirilmiştir. Görüntü, sıvı kristallerin ışığı geçirme özelliklerinin elektrik ile kontrol edilmesi ile elde edilir. Kristallerin ışığı geçirme yetilerinin yönetilmesine göre, aktif ve pasif matris olarak adlandırılan 2 türü vardır. LCD’nin çalışması, ışığın polaritesi kavramına dayanır. LCD ekranlarda özel olarak üretilmiş bir sıvı bulunur ve bu sıvı kristal, 2 adet polarize cam tabaka arasında yer alır. Kristaller ekrana bir ızgara şeklinde yerleştirilmiştir ve bu yerleşim pikselleri oluşturur. Görüntü, sıvı kristallerin ışığı geçirme özelliklerinin elektrik ile kontrol edilmesi ile elde edilir. Bu sıvı kristallerin ışığı geçirme yetilerinin yönetilmesine göre 2 tür LCD vardır. Bunlar aktif matris ve pasif matris kullanan LCD’lerdir.

23 LCD Çözünürlüğü Tüm LCD’lerin kendilerine özgün bir çözünürlüğü vardır
En net görüntü bu çözünürlükte sağlanır. LCD’de pikseller sabitlenmiştir ve bu piksel limitlerinden daha fazla değerleri gösteremezler. Daha düşük çözünürlüklere ayarlandığında ise görüntü kalitesi büyük ölçüde düşer. LCD'nizi daima kendine özgü çözünürlüğe ayarlayın! Bazı LCD ekranlar, daha düşük çözünürlük durumlarında görüntüyü ekrana yayarak bozmak yerine ekrana ortalar

24 Arıza Tespiti Görüntü problemlerinde sorun yaşanabilecek 3 nokta vardır. Ekran kartı Monitör Kablolar ve bağlayıcılar Öncelikli adım sorunun nerede olduğunun tespitidir. En efektif yöntem, sağlam olduğu bilinen bileşenlere testtir Monitörün çalışıp çalışmadığının temel kontrolü yerleşik menüsünde ulaşmayı sağlayan OSD tuşunu kullanmaktır. OSD menüsü geliyorsa büyük ihtimalle sorun sadece ayarlar veya diğer bileşenlerdir. Görüntü birimlerinden sorun yaşanılabilecek 3 nokta vardır. Bunlar ekran kartı, monitör ve kablolardır. Herhangi birinde oluşan sorun durumunda ilk adım sorunun nerede olduğunun tespitidir. Çünkü bu üç birimin arıza belirtileri büyük ölçüde ortaktır. Bu sebeple spesifik durumlar hariç en efektif yöntem, sağlam olduğu bilinen bileşenlere test etmektir. Bu bilgisayar bileşenlerinde kullanılan evrensel sorun tespit yöntemidir. Monitörün çalışıp çalışmadığının kontrol etmenin en basit yöntemi, yerleşik menüsünde ulaşmayı sağlayan OSD tuşunu kullanmaktır. OSD menüsü geliyorsa büyük ihtimalle sorun sadece ayarlardadır veya diğer bileşenlerdir.

25 LCD Problemleri LCD’lerde kırılma / çatlama benzeri hasarlar onarılamaz LCD kararma sorunları, lamba veya invertor arızasını gösterir ve bu parçalar servis ortamında rahatlıkla giderilebilir Bazı parlak piksel hataları, piksel masajı veya baskı yöntemi gibi çeşitli müdahalelerle giderilebilir Monitör kapalı iken parlak pikselin bulunduğu bölgeye hafif nemli, yumuşak ve pamuklu bir bez ile baskı yapılır Baskı sırasında monitörün power düğmesi açılır Baskı kaldırıldığında piksel hatası kaybolabilir Her zaman işe yaramadığı gibi, bir süre sonra hata tekrar oluşabilir LCD’lerde oluşabilecek kırılma / çatlama benzeri hasarlar onarılamaz. Mecburen yenisi ile değiştirilmelidir. Kararma sorunları lamba veya invertor arızasını gösterir ve bu parçalar servis ortamında rahatlıkla giderilebilir. LCD’lere has sorunların başında gelen bazı parlak piksel hataları da piksel masajı veya baskı yöntemi gibi çeşitli müdahalelerle giderilebilir. Bunun için monitör kapalı iken parlak pikselin bulunduğu bölgeye hafif nemli, yumuşak ve pamuklu bir bez ile baskı yapın. Baskı sırasında monitörün enerji düğmesini açın ve baskıyı kaldırın. Piksel hatası kaybolabilir, ancak garantisi olan bir yöntem değildir. Her zaman işe yaramadığı gibi, piksel hatası bir süre sonra tekrar oluşabilir.

26 LCD ve CRT Karşılaştırması
İnce ve hafiftir. Daha az yer kaplar Hacimli ve ağırdır Daha az güç tüketir (20W) Güç tüketimi fazladır (150W) Görüntü net ve renkler sabittir Netlik sınırlıdır ve renk kullanım ömrüne göre bozulabilir Metin modunda kontrast çok iyidir Metin modunda kontrast zayıftır Titreme yoktur Titreme vardır Kontrast ve renk görüş açısına bağlı olarak değişir Görüntü kalitesi görüş açısından bağımsız olarak sabittir Tam siyah renk elde etmek güçtür Tam siyah renk elde edilir Hareketli görüntülerde bulanıklık olabilir Hareketli görüntüler nettir Piksel hatası oluşabilir Piksel hatası gibi bir problemi yoktur Doğal sabit bir çözünürlüğü vardır Birden fazla çözünürlüğü aynı kalitede destekler Gelişmiş teknoloji ürünüdür ve fiyatları düşmektedir Gelişmiş teknoloji ürünüdür ve ucuzdur DVI gibi sayısal bir arayüz ile problemsizdir Analog arayüz ile problemsizdir Şimdi şu ana kadar öğrendiklerimizin ışığında LCD ve CRT ekranları bir tabloda karşılaştıralım. LCD ince ve hafiftir. Daha az yer kaplar. Buna karşın hacimli ve ağırdır. LCD daha az güç tüketirken, CRT’nin güç tüketimi daha fazladır. Bu iki özellik LCD’nin CRT’ye göre bariz üstünlüğünü sağlar. LCD’de görüntüler net ve renkler sabittir. CRT’de ise netlik sınırlıdır ve kullanım ömrüne bağlı olarak bozulabilir. LCD’nin metin modunda kontrastı çok iyi iken, CRT bu konuda zayıf kalmaktadır. LCD ekranlar titreme yapmazken, CRT’ler yapıları gereği titreme yaparlar Bunlara karşın CRT’nin LCD’ye karşı üstün olduğu noktalar da vardır. LCD’de kontrast ve renk görüş açısında bağlı olarak değişirken, CRT’de görüş açısından bağımsız olarak sabittir. LCD’de tam siyah renk elde etmek güç iken, CRT’de tam siyah renk elde edilir. LCD hareketli görüntülerde bulanıklık sorunu yaşayabilir. CRT ise görüntünün hareketli olmasında etkilenmez. LCD’ler piksel hatasına yatkındır. CRT’nin ise böyle bir problemi yoktur. CRT’ler birden fazla çözünürlüğü desteklerken, LCD’lerin doğal sabit bir çözünürlüğü vardır. Her iki teknoloji de gelişmekte olsa da, LCD fiyatları düşüş eğilimindedir ve kullanımı yaygınlaşmaktadır. Her iki tür de kendisine has bağlantılarda sorunsuz çalışırlar. LCD’nin doğal bağlantısı DVI, CRT’nin doğal bağlantısı ise VGA’dır.

27 Projektörler

28 Projektörler Projektörler bilgisayar görüntüleri için üçüncü bir seçenektir. Önden ve arkadan görüntülü olarak 2 türü vardır. Arkadan görüntülü projektörler daima ekranın içindedir ve televizyonlar için çok popülerdir. Önden görüntülü bir projektör ise, görüntüyü önden gönderir ve öndeki uygun bir mesafeye ekranı koymanızı gerektirir. PC'lere bağlanan önden görüntülü projektörler son yıllarda tüm konferansların temeli olmuştur.

29 Projektörlerin Bağlanması
Projektörler yaygın olarak VGA, S Video ve Composite gibi analog bağlantıları standart olarak bulundururlar. Güncel projektörlerin çoğu dijital arayüzler olan DVI ve HDMI desteği de sunmaktadır. Bunun dışında USB, seri port veya network arayüzüne sahip projektörler vardır. Windows Vista, kablolu veya kablosuz ağ projektörleri için özel destekler sunar. Projektörler yaygın olarak VGA, S Video ve Composite gibi analog bağlantıları standart olarak bulundururlar. Aynı zamanda güncel projektörlerin çoğu dijital arayüzler olan DVI ve HDMI desteği de sunmaktadır. Bunun dışında USB, seri port veya network arayüzüne sahip projektörler vardır. Windows Vista, kablolu veya kablosuz ağ projektörleri için özel destekler sunar.

30 Diğer Monitör Teknolojileri

31 Dokunmatik Ekranlar Dokunmatik ekranlar genellikle özel sistemlerde kullanılır. PDA, POS Cihazları, GPS, Tablet PC, ATM Cihazları, Cep Telefonları Dokunmatik bir ekranın tek farkı, temas noktası ve süresi algılamadır. Farklı temas algılama teknolojileri kullanılır Isı veya basınç duyarlı dirençler. Kızılötesi sensörler. Elektronik kapasitörler. Dokunmatik ekranlar genellikle özel sistemlerde kullanılır. Günümüzde artan bir şekilde PDA’lar, POS cihazları, GPS’ler, Tablet PC’ler, ATM cihazları ve cep telefonlarında dokunmatik ekranlarla karşılaşmaktayız. Dokunmatik bir ekranın tek farkı, temas noktası ve süresini algılıyor olmasıdır. Bir çok aygıt farklı temas algılama teknolojileri kullanılır. Bazıları ısı veya basınç duyarlı dirençler kullanırken, bazıları kızılötesi sensörleri kullanır. Ancak günümüzde en yaygın yöntem elektronik kapasitörlerin kullanılmasıdır.

32 Plazma Ekranlar Plazma ekranlar, TV’ler için bir dönem popüler olmuştur Bilgisayarlar için uygun değildir. Uyumsuz doğal çözünürlükleri vardır (Örneğin 1366x768) Ekranda sabit kalan görüntülerin yanma (burn-in) yapması ve sürekli ekranda hayalet / gölge görüntülere sebep olması Yanma etkisi bilgisayarla kullanıldığında daha fazladır TV dünyasında da yerini LCD TV’lere bırakmıştır. Plazma ekranlar, televizyonlar için bir dönem popüler olmuştur. Ancak bilgisayarlar için uygun değildirler. İlk olarak kendilerine has garip çözünürlükleri vardır. 1366x768 gibi bir çözünürlük çoğu ekran kartı tarafından desteklenemez. İkinci sorun ise ekranda sabit kalan görüntülerin yanma (burn-in) yapmasıdır. Görüntü ekrandan gitmiş olsa bile ekranda hayalet görüntüsü kalabilmektedir. Plazma TV üreticileri aslen yanmayı ortadan kaldırmışlardır ancak bilgisayarla kullanıldığında yanma etkisi devam etmektedir. Plazmalar, televizyon dünyasında da yerini LCD TV’lere bırakmıştır.

33 DLP: Digital Light Processing
DLP, yani dijital ışık işleme çok yeni bir teknolojidir. Ev sinema sistemlerinde oldukça popülerdir ve şaşırtıcı zengin görüntüler elde edilir. Bilgisayar monitörlerinde çok küçük bir etkisi vardır. Projektörlerde ise büyük bir başarı sağlar. DLP projektörler LCD projektörlerden çok daha pahalıdır. DLP, yani dijital ışık işleme çok yeni bir teknolojidir. Ev sinema sistemlerinde oldukça popülerdir ve şaşırtıcı biçimde zengin görüntüler elde edilir. Ancak DLP’nin bilgisayar monitörlerinde çok küçük bir etkisi vardır. Asıl büyük etkisi projektörlerde olmuştur. DLP projektörler LCD projektörlerden çok daha pahalıdır.

34 İleri Düzey Ekran Teknolojileri
Üreticileri yoğun bir şekilde CRT ve LCD teknolojilerinin güçlü yönlerini bir araya getirmeye çalışmaktadır. LED, SED ve FED bu alanda ilerleyen teknolojilerdir. Bu kapsamda ilk LED TV’ler yüksek fiyatlarla satışa çıkmıştır. LED TV’ler daha ince yapıda, daha az ısınan ve enerji harcayan ve çok daha kaliteli görüntü veren bir teknoloji durumundadır. Üreticileri yoğun bir şekilde CRT ve LCD teknolojilerinin güçlü yönlerini bir araya getirmeye çalışmaktadır. CRT’nin mükemmel kontrast oranına ve renk esnekliğine, bunun yanında da LCD’nin çözünürlüğüne, ince profiline ve güç sıvısı kalitesine sahip bir monitör üretme çabası usun süredir vardır. LED, SED ve FED bu alanda ilerleyen teknolojilerin kısa isimleridir. Bu eğitim kapsamında bunların detayına girmeyeceğiz. Ancak bugün ilk LED TV’ler yüksek fiyatlarla da olsa satışa çıkmıştır. LED TV’ler daha ince yapıda, daha az ısınan ve enerji harcayan ve çok daha kaliteli görüntü veren bir teknoloji durumundadır.

35 Televizyon İşlevleri ve Bilgisayarlar
Ekran kartları çeşitli analog ve dijital çıkışlarla bilgisayarları televizyonlara bağlayabilirler. Yeni nesil TV’ler bir PC monitörü gibi tasarlanmaktadırlar. Bunun dışında PC’ler genişleme kartları ile TV ve radyo özellikleri de kazanabilmektedir. Bu kartlar analog veya dijital kanal seçici (tuner) işlevi görürler. Daha önce gördüğümüz gibi ekran kartları çeşitli analog ve dijital çıkışlarla bilgisayarları televizyonlara bağlayabilirler. Hatta HDMI gibi dijital bağlantı türlerinin yaygınlaşması ile yeni nesil TV’ler birer dev PC monitörü gibi tasarlanmaktadırlar. Bunun dışında tersi yönde PC’ler genişleme kartları ile TV ve radyo özellikleri de kazanabilmektedir. TV kartları yeni bir teknoloji değildir. Bir TV kartı basit bir karttır; televizyon giriş sinyallerini kablodan veya antenden alır. Bu kartların tamamı uygun sürücülerle ve yazılımlarla bilgisayarınızdan TV izleme imkanı sunar. Bu kartlar analog veya dijital kanal seçici yani “tuner” işlevi görürler.