Kemal ÜÇÜNCÜ,İş Güvenliği Mühendisi Ekim 2013 Versiyon:C

... konulu sunumlar: "Kemal ÜÇÜNCÜ,İş Güvenliği Mühendisi Ekim 2013 Versiyon:C"— Sunum transkripti:

1 Kemal ÜÇÜNCÜ,İş Güvenliği Mühendisi Ekim 2013 Versiyon:C
Makine Risk Analizi Kemal ÜÇÜNCÜ,İş Güvenliği Mühendisi Ekim 2013 Versiyon:C

2 İçerik 1. Makine güvenliği-Kavramlar
2. Risk yönetimi ve kontrol hiyerarşisi 3. Mevzuat 4. Makine Tehlikeleri Makine risk analizi Makine koruyucularına genel bakış Makine güvenliğinin bakım boyutu Makine güvenliği- Bilgilendirme

3 Makine Güvenliği-Kavramlar
Belirli bir uygulama için birleştirilmiş ve en azından bir tanesi dönen birbiriyle bağlantılı parça ve parça gruplarının montajlı hali Kompleks fabrikalar,üretim hatları Güvenlik komponentleri Bir makinanın esas fonksiyonlarını farklılaştıran değişebilen parçalar   *Article 2 of the Machinery Directive

4 Makine Güvenliği-Kavramlar
Makine ve ekipmanların tasarımı,işletilmesi,bakımı ve elden çıkartılması esnasında çalışanların sağlığının gözetilmesi ile ilgili alınan önlemlerin bütünüdür

5 Makine Güvenliği-Kavramlar
İş güvenliği önlemleri açısından makinalar Üretim yapan makineler Kaldırma makinaları Taşıma ve istifleme makinaları Basınçlı kaplar ve kompresörler Isıl işlem makinaları Enerji üreten/dönüştüren makinalar Cihazlar Proses endüstrisi,tesisatlar El Aletleri…

6 Makine Güvenliği-Kavramlar
Sabit Koruyucu Ayarlanabilir Koruyucu Ara Kilitlemeli Koruyucu Duyarlı Koruyucu Ekipman Beklenmeyen Çalışma Operasyon Noktası Mantıklı Öngörülebilir Yanlış Kullanım

7 Mevzuat 89/391/EC 30 kadar kardeş direktif İlk makine direktifi :1993
İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi 30 kadar kardeş direktif İlk makine direktifi :1993 Son direktif: 2006/42/EC Yürürlük: CE : Ürünün ilgili direktif(ler)e uygunluğunun işareti 7

8 Makine Güvenliği - Türk Mevzuatı
Makine Emniyeti Yönetmeliği ,2006/42/EC , Makine Koruyucuları Yönetmeliği, Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği,97/23/EC , İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, 2009/104/EC İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, (İptal)

9 Makine Güvenliği - Türk Mevzuatı
Makine Emniyeti Yönetmeliği ,2006/42/EC , Makine Uygunluk Değerlendirmesi -Beyana göre Temel sağlık ve güvenlik şartları -Standartlara uygunluğa göre -İç kontrole göre -Tip incelemesi+iç kontrol -Tam kalite güvencesi Tam kalite güvencesi-Ek IV -Testereler -Ahşap işleme mak. -Presler -Kaldırma mak. -Asansörler -Koruma tertibatları .. Onaylanmış Kuruluş Listesi:

10 Makine Güvenliği - Türk Mevzuatı

11 Mekanik tehlikelerde önlem hiyerarşisi
En az etkili Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) Yönetimsel önlemler Uyarıcı sistemler Mühendislik önlemleri Ortadan kaldır veya azalt En etkili

12 Makine Risk Değerlendirmesi
Tasarımcı tarafından alınan iş güvenliği önlemleri Risk Değerlendirmesi 1.Özünde güvenli tasarım 2.Makine koruyucuları ve tamamlayıcı önlemler 3.Kullanım kılavuzları ve ikazlar Tasarımda risk azaltma EN ISO 12100:2010 Safety of machinery EN Functional safety ISO EN/IEC 62061 Kullanıcı tarafından alınan iş güvenliği önlemleri ISO Risk Assessment Talimatlar Periyodik bakım İş izin sistemi.. İlave koruyucular KKD Eğitim vb Kullanımda risk azaltma 12

13 1 2 3 Makine Tehlikeleri Radyasyon Mekanik Gazlar,tozlar,sisler
Termal konfor Gürültü Titreşim Kayma-Düşme Psikolojik Mekanik Elektrik İnsan-makine arayüzü Çalışma hızı Lay-out Gazlar,tozlar,sisler Sınırlandırılmış alanlar Tehlikeli kimyasallar Parlama,patlama

14 Tehlikeli Mekanik İşlem Uygulamaları
Kesme (cutting) Torna,freze,taşlama,testere,matkap Makaslama (shearing) Giyotin presler,makaslar Ezme (punching) Presler,zımba,ütü,perçin ve ıstampa Bükme-kıvırma (bending) Bükme presleri (press brakes), Boru/saç kıvırma makinaları, Merdaneler

15 Özünde Güvenli Tasarım
Tehlikeli bölgeye girişi önleyecek geometri Hızlı durdurma sistemleri Yuvarlatılmış kenarlar Düzgün yüzeyler Patlayıcı ortamlara uygunluk Basınç sınırlandırma Hidrolik-pnömatik önlemleri Elektriksel koruma Bakım yapılabilirlik Ergonomik tasarım Kumanda sistemlerine kolay erişim Dinamik kuvvetlerin dengelenmesi Kararlılık ve stabilite Dayanım

16 Preslerde Tehlikeler  İşlem/Tehlike Gürültü Titreşim Zorlanma Ezilme
Kesilme Termal Kimyasal Elektrik Parça taşıma  Ayar Besleme Presleme Parça çıkarma Bitmiş p. taşıma Bakım

17 Örnek Risk Değerlendirme: CNC Torna

18 Makinalarla İlişkili İş Kazaları -Türkiye
Kaynak :SGK İstatistikleri 2012

19 Kaynak:BauA Survey,Almanya 2005-2006
Makina Kaynaklı İş Kazası Nedenleri -Almanya Kaynak:BauA Survey,Almanya

20 Yaşanmış Ölümcül Kazalar
2 1 4 3

21 -Bir güvenlik düzeneğini işe yaramaz hale getirme
Manipulasyon -Kandırma,aldatma … -Bir güvenlik düzeneğini işe yaramaz hale getirme Tezgahlarda manipulasyon oranı %37 2006 yılı Almanya’da yapılan bir araştırma (*) * BGIA – Report „Manipulation von Schutzeinrichtungen an Maschinen“, 2006

22 Bakım Makine Güvenliğinin Bakım Boyutu Bakımın Kapsamı Bakım Onarım
Ayar Kalıp değiştirme Temizlik Yağlama Boyama Kaplama Onarım Değiştirme Sökme-takma Kontrol Ölçme Teşhis Doğrulama Kalibrasyon Stok takibi İş planlama Olasılık tahmini İyileştirme Yenileme Tasarım değiştirme Kurma Yer değiştirme Risk Değerlendirme 22

23 Bilgilendirme

24 Bilgilendirme

25 Ekler – Makine Güvenliği Temel Standartlar
TS EN 953+A Makinalarda güvenlik - Koruyucular - sabit ve hareketli koruyucuların tasarımı ve yapımı için genel özellikler TS EN ISO Makinalarda güvenlik- Kol ve bacakların ulaşabileceği bölgelerde tehlikenin önlenmesi için güvenlik mesafeleri TS EN A1 -2010 Takım tezgahlarında - Güvenlik - Giyotin makaslar EN ISO 12100:2010 Safety of machinery General principles for design. Risk assessment and risk reduction EN ISO : Safety of machinery Safety-related parts of control systems EN :2010 Safety of machinery Electrical equipment of machines EN ISO 13855:2010 Safety of machinery Positioning of safeguards with respect to the approach speeds of parts of the human body ISO Application of risk management to medical devices EN1088:2007 Safety of machinery Interlocking devices associated with guards EN Functional safety Safety instrumented systems for the process industry sector