KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

... konulu sunumlar: "KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ"— Sunum transkripti:

1 KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

2 OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE BESLENME

3 Okul öncesi dönemde beslenme konusunda bilgi ve tutum kazandırmak.
AMAÇ : Okul öncesi dönemde beslenme konusunda bilgi ve tutum kazandırmak.

4 ÖĞRENİM HEDEFLERİ Okul öncesi çocuklarda beslenmenin önemini açıklayabilmeli,  Okul öncesi çocukların beslenmesinde, uyulması gereken kuralları söyleyebilmeli,  Okul öncesi çocuklarda, beslenme sıklığını ve miktarlarını söyleyebilmeli,  Okul öncesi dönem çocuklarda sık görülen beslenme sorunlarını açıklayabilmeli,  İştahsızlık, yemek seçme, aşırı yeme sorunlarının sağlık üzerindeki olumsuz etkisini açıklayabilmelidir.

5 OKUL ÖNCESİ (1-5 yaş) DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARDA BESLENMENİN ÖNEMİ
Bu döneme, “okul öncesi veya oyun çocuğu” dönemi denir, Çocuğun yeme alışkanlıkları da doğrudan veya dolaylı olarak aile ile bakıcının beslenme alışkanlıkları uygulamalarından etkilenir. Anne ve babaların çocuğa yemek yedirmek için ısrarları, ödüllendirme, ceza verme gibi tutumları çocukların yeme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkiler,

6 OKUL ÖNCESİ (1-5 yaş) DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARDA BESLENMENİN ÖNEMİ
Bu yaşlarda, yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda, fiziksel gelişimin yanı sıra zekâ gelişimi ve öğrenme yetenekleri de olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu kazanılan alışkanlıkların, ileri yaşlardaki beslenme alışkanlıklarının temelini oluşturacağı unutulmamalıdır.

7 Bu Dönemde Uyulması Gereken Kurallar
Çocuğun kendi kendine kaşık kullanması desteklenmelidir. Çocuk, dudak ve dilini kullanmayı ve çiğnemeyi öğrenmiş olmalıdır. Yeni lezzet ve yapıdaki besinler, beslenmeye eklenmelidir.

8 Bu Dönemde Uyulması Gereken Kurallar
Besin çeşitliliği fazla, besleyici değeri yüksek, az miktarla gereksinmeyi karşılayabilecek yemekler hazırlanmalıdır. Çocuk, aile sofrasına oturtularak kendi kendine yemek yeme alışkanlığını kazanmalıdır. Çocuğa, yemek yeme saatleri ile televizyon ve oyun saatlerini ayırt etme davranışı kazandırılmalıdır.

9 Bu Dönemde Uyulması Gereken Kurallar
Öğün aralıkları belirli olmalı. Tatlılara odaklanmaktan sakınılmalı Çocuğun kendi tabağına, kendi servisini yapma olanağı sağlanmalıdır. Çocuğun tabağına, tüketebileceği miktar kadar yemek konulmalı.

10 Bu Dönemde Uyulması Gereken Kurallar
Çocuk, aile ile aynı yemekleri yiyebilir. Ancak hazırlanan yemekler; aşırı tuzlu, acılı, baharatlı ve aşırı yağlı olmamalıdır. Çocuğun beslenmesi ek zaman ve dikkat gerektirir. Sabırlı davranmalı, çocuk yüreklendirilmeli, yerken denetlenmelidir. Çocuk, yemekle değil sevgi ve ilgi ile ödüllendirilmelidir.

11 1-5 YAŞ DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLARDA TÜKETİLMESİ GEREKEN BESİN TÜRLERİ, MİKTARLARI VE ÖĞÜN SAYISI-1-
Çocuklar, yetişkinlerle aynı besinlere gereksinim duyar, ancak gereksinim duyulan miktarlar daha azdır. Okul öncesi çocukların öğün saatleri düzenli olmalıdır ve öğün atlanmamalıdır. Kahvaltı alışkanlığı kazandırılmalıdır.   Çocuklar, günde beş veya altı öğün beslenmelidir. Çünkü midelerinin kapasitesi sınırlıdır.

12 1-5 YAŞ DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLARDA TÜKETİLMESİ GEREKEN BESİN TÜRLERİ, MİKTARLARI VE ÖĞÜN SAYISI-1-
Çocuklar, üç ana ve 2-3 ara öğünde beslenmelidir. Okul öncesi çocukların porsiyonları, yetişkin porsiyonlarının 1/4’ü ile 1/3’ü arasında olmalıdır. Kahvaltı, önemli bir öğün olup kesinlikle atlanmamalıdır. Günde üç öğün yemek yenildiğinde ve her öğünde her gruptan besin önerilen miktarlarda tüketildiğinde, yeterli ve dengeli beslenme sağlanır.

13 “Günde üç öğün yemek yendiğinde ve her öğünde her gruptan besin, önerilen miktarlarda tüketildiğinde yeterli ve dengeli beslenme sağlanır.”

14 OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE SIK GÖRÜLEN BESLENME VE SAĞLIK SORUNLARI
Yeterli ve dengeli beslenmeyen çocuklar sık hastalanır, Hastalıkların iyileşmesi uzun sürer, Ölümcül olabilir, Protein-enerji yetersizliği, Demir eksikliği anemisi, İyot yetersizliğine bağlı hastalıklar, Vitamin ve mineral yetersizlikleri gibi sağlık sorunları sık görülür.

15 1-5 YAŞ ÇOCUKLARDA BESLENME SORUNLARI
Bu dönemde; iştahsızlık, yemek seçme, aşırı yemek yeme sık rastlanan sorunlardandır.

16 İŞTAHSIZLIK Ailelerin çocuklarında en çok yakındıkları sorun “Hiçbir şey yemiyor.” şeklindedir. Bu problem doktor, psikolog ve diyetisyen yardımıyla çözülebilir. Çocuklar her dönemde aynı büyüme hızına sahip olmadıkları gibi, bu hıza bağlı olarakta yeme alışkanlıkları değişkenlik gösterebilir. Çocukların ailelerine karşı kullandıkları en büyük silah, yiyeceği reddetme olarak bilinir.

17 Öncelikle bilinmesi gerekir ki, çocuğun büyüme ve gelişmesinde herhangi bir problem yok ve bu iştahsızlık ona herhangi bir sağlık sorunu yaratmıyorsa, riskli bir durum değildir. Bu gibi durumlarda çocuğun öğün atlaması ya da birkaç gün süreyle az yemesi problem değildir. Çocukların iştahını etkileyen en önemli etmen yiyeceğin görüntüsü ve kokusudur. Bunun yanı sıra, çocukların örnek aldığı yetişkinlerin reddettiği yiyeceklere yanaşmaması en sık rastlanılan durumdur.

18 Çocuk seviyor diye sık sık aynı yiyeceklerin pişirilmesi de ileriki yaşlarda bu yiyeceği reddetmesine sebep olabilir. Çocuğa yiyeceklerin anne baba yararına değil, kendi yararına yemesi gerektiği bilinci verilmelidir. Besinlerle çocuğun arkasından koşmak, onu yemeğe zorlamak iştahsızlığa sebep olabilir. Sofrada yaşanabilecek tartışmalar, sıkı bir disiplin uygulamak çocuğun tepkisi olarak iştahsızlıkla kendisini gösterebilir.

19 Çocuğu yemeye teşvik etmek için yemek yapım sürecine katılması sağlanabilir.
Sofra kurma esnasında, yemek pişirme sırasında yanınızda olup size eşlik etmesi çocuğu heveslendirebilir. Ayrıca, yemek yemenin eğlenceli bir durum olduğu gösterilmeli. Aşırı tepki gösterilen çocuklarda, ayıplanmaktan korkma duygusuyla çekingenlik ve buna bağlı iştahsızlık oluşabilir.

20 AŞIRI YEMEK YEME Okul öncesi çocuklarda beslenme tamamen başkalarına bağlı geliştiği için, bu yaş gurubunda sorun genellikle anne, baba ve bakıcıların hatasıdır. Enerji tüketimin fazla ve yanlış kaynaklardan yapılması sonucu vücutta yağ depolanır ve bu durum kendini aşırı kilo alımı ile gösterir. Şişmanlık bir sağlık sorunudur ve yaşam boyu sürebilir.

21 Çocuklarda şişmanlık hormonal nedenler sebebiyle olabilir ama çok sık rastlanılan bir sebep değildir. Genetik sebepler sonucu ortaya çıkabilir. Yapılan araştırmalarda ailede şişmanlık olan çocukların bu hastalığa yakalanma risklerinin 3 kat daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Bebeklik döneminde anne sütü alan bebeklerin, hazır mama ile beslenenlere oranla daha zayıf olduğu ortaya çıkmıştır. Çocuğun psikolojik durumu ve yetersiz fiziksel aktivite de şişmanlığa sebep olabilir.

22 YAPILAN HATALAR Belli bir yiyeceği yemeyi kestiğinde paniklemek.
Tabağındaki her şeyi bitirmesi konusunda ısrar etmek. Zamanında ve yeterli miktarda yemediği, etrafı kirlettiği, çok yediği için ya da başka nedenlerle çocuğa maddi ve manevi baskı yapmak, bağırmak, korkutmak, zorla yedirmeye çalışmak, cezalandırmak.

23 Öğünden bir saat önce büyük bardakta süt veya meyve suyu vermek.
Öğünden hemen önce atıştırmalık bir şeyler vermek.  Çocuğa aşırı ilgi göstermek. Çocuk yemek yerken çok acele ettirmek, gereksiz yere oyalanmasına göz yummak.

24 Yeterli yemediği için başka çocuklardan cılız ve çelimsiz olduğunu, başka çocukların iyi yediğini söylemek, kıskançlık duyurarak yedirmeye çalışmak. Bir öğün hüsranla sonuçlandığında suçluluk duymak. Bir yemeği yediğinde ödül olarak şeker veya zararlı atıştırmalıklar vermek.

25 1-5 YAŞ ÇOCUKLARDA BESLENME SORUNLARINDA ANNELERE ÖNERİLER
Çocuklarının iştahsız olduğunu ve iyi beslenemediği düşünüldüğünde, yeterli beslenip beslenmediğinin, sadece büyüme ve gelişmesi izlenerek saptanabilir. İştahsız çocuğa besinler ve yemekler farklı sunumlarla verilebilir. İştahsız çocukların anne ile birlikte yemek hazırlamaya katılması sağlanabilir.

26 1-5 YAŞ ÇOCUKLARDA BESLENME SORUNLARINDA ANNELERE ÖNERİLER
Çocuğun ara sıra iştahsızlık yaşaması veya iştah dalgalanmalarının olması olağan karşılanmalıdır. Yemek seçen çocuğa, istemediği besin farklı yemek içinde sunulabilir.(Örneğin yumurta menemen ya da sebzeli yumurta şeklinde sunulabilir.) Aşırı yemek yiyen çocukların tabağına büyük porsiyonlar servis edilmemeli, çocuğa için oyun oynarken ve televizyon seyrederken yiyecek verilmemelidir.

27 BESİN GRUPLARI

28 -Besinler besleyici değerlerinden dolayı 4 grupta toplanmaktadır; -Bir grup içinde yer alan besinler, birbirinin yerine tüketilebilmektedir

29 TAZE SEBZE VE MEYVE GRUBU
Besinler:Her çeşit sebze ve meyve Her gün En az 5 Porsiyon tüketilmelidir.

30 EKMEK VE TAHIL ÜRÜNLERİ GRUBU
Besinler:Ekmek,makarna,şehriye,pirinç,bulgur,börekler,un ve irmikten yapılan tatlılar. Her gün 3-6 porsiyon olarak tüketilmelidir.

31 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ GRUBU
Besinler:Süt,yoğurt,peynir ,ayran ve sütle yapılan tatlılar Her gün 2-3 Porsiyon tüketilmelidir. ayran yoğurt süt

32 ET,YUMURTA VE KURUBAKLAGİLLER
Besinler:Kırmızı etler, et ürünleri, yumurta, kurubaklagiller, yağlı tohumlar Her gün 2 Porsiyon tüketilmelidir.

33 Kahvaltı önemli bir öğün olup kesinlikle atlanmamalıdır,

34 ÖZET OLARAK; Okul öncesi (1-5 yaş) dönemdeki çocuklarda yeterli ve dengeli beslenme önem taşır. İlk yaştan itibaren çocuk giderek bağımsızlık kazanmaya başlar.   Çocuğun günlük gereksinmesinin karşılanması kadar, olumlu ve düzenli beslenme alışkanlıklarının da kazandırılması gerekmektedir.  Bu dönemde beslenme ve sağlık sorunlarının başında; büyüme gelişme geriliği, kansızlık ve şişmanlık sayılabilir. Ayrıca iştahsızlık, aşırı yemek yeme diğer önemli sorunlardandır.