T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www

... konulu sunumlar: "T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www"— Sunum transkripti:

1 T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www
T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü

2 GEBELİĞİN OLUŞUMU VE AİLE PLANLAMASI

3 AMAÇ : Gebeliğin oluşumu ve aile planlaması yöntemleri hakkında bilgi, tutum ve beceri kazandırmak.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Gebeliğin oluşumunu açıklayabilmeli, • Aile planlamasının tanımını yapabilmeli, • Aile planlamasının yararlarını sayabilmeli, • Kadın ve erkeğe ait gebelikten korunma yöntemlerini sayabilmeli, • Yöntemlerin nerelerden temin edilebileceğini açıklayabilmeli, • Çocuğu olmayanların yardım alacakları yerleri açıklayabilmelidir.

4 Adet Görme(Menstrüasyon)
Bir adet başlangıcı ile bir sonraki adet başlangıcına kadar geçen süreye Adet Dönemi denir. Ortalama 28 gün (21-35 gün) 4-7 gün sürer. 1 çay bardağı kan kaybedilir. Erken yaşta gebe kalınamayabilir. Organların olgunlaşması için 1-2 yıl beklemeleri gerekir.

5 ADET DÖNEMİNDE Cinsel ilişki hijyenik açıdan sakıncalar taşıyabilir.
Kadın kendisini iyi ve rahat hissetmiyorsa ilişkiye girilmemelidir. Kadın cinsel organı,iç çamaşır ve pedlerin temiz olması gerekir. Bazı kadınlar gergin,sinirli ve ağrılı kanamalı olabilir. Banyo yapmanın hiçbir sakıncası yoktur.

6 Cinsel Birleşme ve Gebeliğin Oluşumu
Sperm+yumurta=Gebelik 40 hafta sürer Bebeğin cinsiyetini erkek belirler.Kadının hiçbir rolü yoktur. Yumurta tüplerde 1 gün,sperm ise 3 gün canlı kalır.Bu nedenle yumurtlamadan 3 gün önce ve 3 gün sonrası dönemde döllenme olabilmektedir.Bebek isteyenlerin bu dönemde ilişkide bulunmaları gebelik şanslarını artırır.

7 Cinsel Birleşme ve Gebeliğin Oluşumu

8

9

10 AİLE PLANLAMASI Ailelerin ana ve çocuk sağlığı açısından sorun oluşturmayacak şekilde istedikleri zaman,bakabilecekleri ve sevebilecekleri sayıda çocuğa sahip olmaları; Çocuğu olmayanların ise çocuk sahibi olmaları için yardım alabilmeleridir.

11 Aile Planlamasının Amacı
Çocuk sahibi olmayı,sayısını kısıtlamak değildir. Ailenin sağlığını korumak ve mutlu yaşamalarını sağlamaktır. Çiftlere gebe kalmak ve doğum yapmak için en uygun koşulların neler olduğunu öğretir. Gebelikler arası belirli bir süre (2 yıl) bırakılarak ana ve çocuk sağlığının korunmasını sağlar.

12 Aile Planlamasının Amacı
Etkili doğum kontrol yöntemlerini ve nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verir,istenmeyen gebeliklerin olmasını engeller. Çocuk sahibi olamayan kısır çiftlere yardım eder ve yol gösterir. Hızlı nüfus artışının getireceği sorunları engelleyerek toplum sağlığına katkıda bulunur.

13 ANNE ve BEBEK SAĞLIĞI AÇISINDAN TEHLİKELİ OLABİLİR
UNUTMAYIN 18 yaşından önce 35 yaşından sonra, 2 yıldan kısa aralıkta, 5 ve daha fazla sayıdaki gebelikler, ANNE ve BEBEK SAĞLIĞI AÇISINDAN TEHLİKELİ OLABİLİR

14 Aile Planlamasının Topluma Olan Yararları
Nüfusumuzun %22 sini kadınlar,%42 sini çocuklar oluşturduğu için bu grubun sağlıklı olması toplumun sağlıklı olması demektir. Aile Planlamasından yararlanan aileler toplumun sağlıklı olmasında en büyük katkıyı sağlarlar. Nüfus dengeli ve planlı bir şekilde artar. Bu ülkeler gelişmişlik açısından daha üst düzeydedirler. SONUÇ OLARAK:Daha sağlıklı ve gelişmiş bir toplum ortaya çıkar.

15

16 KADINA AİT YÖNTEMLER 1.Geçici Yöntemler (Bırakıldığında gebe kalınabilen) Gebeliği önleyici haplar Rahim İçi Araç Deri altı kapsüller(inplant) Diyafram Sperm öldürücüler Aylık ve üç aylık iğneler 2.Kalıcı Yöntemler (Uygulandıktan sonra artık gebe kalınamayan yöntemler) Tüplerin Bağlanması

17 HORMONAL KONTRASEPTİFLER (HAPLAR)

18 HORMONAL KONTRASEPTİFLER
Kombine Oral Kontraseptifler östrojen (etilen östradiol) progesteron (19 nortesteron türevleri ) Yalnız Progestin içeren Haplar (minihaplar)

19 Kombine Oral Kontraseptiflerin ETKİ MEKANİZMASI
Ovulasyonu baskılar Servikal mukusu kalınlaştırarak spermlerin geçişini engeller Endometriumu incelterek implatasyonu engeller

20 Kombine Oral Kontraseptiflerin ETKİNLİĞİ
KUSURSUZ KULLANIMDA %99.9

21 Kombine Oral Kontraseptiflerin OLUMLU YÖNLERİ
Son derece etkilidir Adet kanamaları kısa ,hafif,düzenli olur Adet öncesi gerginlik ve adet ağrıları azalır Menarştan menopoza kadar her yaşta kullanılabilir Bütün yan etkileri çok iyi incelenmiştir. Doğurganlık hemen geri döner

22 Kombine Oral Kontraseptiflerin OLUMSUZ YÖNLERİ
Her gün alınmalıdır. Ruhsal değişikliklere neden olabilir. Bazı ilaçlarla etkileşebilir. Kan basıncını yükseltebilir. Sigara içenlerde dolaşım bozukluğuna neden olabilir. HIV/AIDS dahil CYBH dan korumaz. Kilo artışı olabilir.

23 Kombine Oral Kontraseptiflerin YAN ETKİLERİ
Mide bulantısı Memelerde dolgunluk hissi Adet arası kanamalar Amenore ( östrojen) Kilo artışı Akne Baş dönmesi veya Baş ağrısı

24 Kombine Oral Kontraseptiflerin UYGULAMA ZAMANI
Adetin ilk günü en uygun zamandır Menstrüel siklusun ilk 5 gününde de başlanabilir. Ancak 1 hafta ek yöntem kullanılmalıdır. Gebelik olmadığından emin olunan her hangi bir günde de hapa başlanabilir. Ancak 1 hafta ek yöntem kullanılmalıdır. Haplar hep aynı saatte alınmalıdır

25 Kombine Oral Kontraseptiflerin KULLANIM KURALLARI
21 tabletlik hap ise 7 gün ara ver 22 tabletlik hap ise 6 gün ara ver 28 tabletlik ise HİÇ ARA VERME İKİNCİ PAKETE BAŞLA

26 Kombine Oral Kontraseptiflerin KULLANILMASI UNUTULURSA !!!
1 hap unutulduğunda; Hatırlayınca hemen al o günün hapını normal zamanında al 2 hap unutulduğunda İlk 2 hafta İçinde; 2 gün üst üste 2 hap alınır. 1 hafta ek yöntem kullanılmalıdır. 3. Haftada;Yeni bir pakete başlanmalıdır hafta ek yöntem kullanılmalıdır. 3 Hap unutulduğunda; Yeni bir pakete başlanmalıdır. 1 hafta ek yöntem kullanılmalıdır.

27 Kombine Oral Kontraseptiflerin DİKKAT !
Şiddetli karın ağrısı Şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı Şiddetli baş ağrısı Baş dönmesi Kuvvet yada his kaybı Şiddetli bacak yada uyluk ağrısı Ani görme kaybı yada bulanık görme Konuşma bozukluğu Deri ve sklereda sarılık varsa sağlık kuruluşuna mutlaka başvurulmalı.

28 Kombine Oral Kontraseptifler KİME ÖNERİLİR
Ağır adet kanaması nedeniyle ANEMİK olanlar Düzensiz adet kanaması olanlar Dış gebelik öyküsü olanlar Adet ağrıları adet öncesi gerginliği olanlar Fonksiyonel over kisti olanlar İyi huylu meme hastalığı

29 Kombine Oral Kontraseptiflerin Kimler kullanmamalıdır 1
Gebelik kuşkusu olanlar Emziren anneler ilk 6 ay Meme ca kuşkusu veya meme ca olanlar 35 yaş üstü ,günde 20 den fazla sigara içenler Nörolojik bulgu veren migren

30 Kombine Oral Kontraseptiflerin Kimler kullanmamalıdır 2
Mevcut yada geçirilmiş iskemik kalp hastalığı Semptomatik kalp hastalığı, Hipertansiyon Vasküler komplikasyonlu Diabet Akut karaciğer hastalığı Karaciğer tümörleri Uzun süre hareketsiz kalmak (ameliyat vb) Tromboemboli hastalık öyküsü (mevcut,geçirilmiş)

31 Endometrium ca Koruyucu etki 12 ay KOK kullanımı %50 oranında azaltır
En yüksek etki 3 yıl KOK kullanınca 15 yıl koruyuculuğu sürer

32 Over ca Koruyucu etki KOK kullananlarda % 40 daha azdır
En az 3 – 6 ay kullanmak gerekir 3 yıllık kullanımdan sonra risk azalır 10 yıl ve daha uzun süre kok kullananda risk %80 azalır

33 RAHİM İÇİ ARAÇLAR (RİA,ALET,SPİRAL)

34 RIA ÇEŞİTLERİ İnert RİA’lar Bakırlı RİA’lar Hormonlu RİA’lar

35 ETKİ MEKANİZMASI Fallop tüplerine ulaşan sperm sayısını azaltarak fertilizasyonu, Endometriumda biyokimyasal ve histolojik değişikliklerle implantasyonu engellerler. Progestin içeren RİA’lar ise spermlerin servikal mukustan geçişini bloke ederler ve geçebilen spermleri de değişimine neden oldukları uterus sıvısında parçalarlar.

36 OLUMLU YÖNLERİ Güvenli ve çok etkilidir, Cinsel ilişkiden bağımsızdır,
Emziren kadınlar için uygundur, Sorun olmadığı sürece yılda bir kez kontrol yeterlidir, Çıkarıldığında doğurganlık hemen geri döner.

37 OLUMSUZ YÖNLERİ Uygulama, çıkarma ve izlem hizmetleri eğitilmiş personel ve uygun malzeme gerektirir, Uygulama sonrası ilk üç ayda adetlerde düzensizlik, kanama miktarı ve süresinde artma, İlk birkaç adet döneminde ağrı, Uygulama sırasında az da olsa perforasyon riski, Uterustan kendiliğinden atılma riski ya da servikse kaydığında şiddetli kasık ağrılarına neden olabilir, CYB hastalıklara karşı korumaz.

38 KULLANILMAMASI GEREKEN DURUMLAR
Gebelik, Tanı konmamış şiddetli vajinal kanama, Mevcut ya da son 3 ay içinde aktif GYE veya pelvik inflamatuar hastalık öyküsü, Düşük ya da doğumu izleyen sepsis, Genital Ca, Kötü huylu trofoblastik hastalık, Pelvik tüberküloz,

39 İLK SEÇENEK OLMAMASI GEREKEN DURUMLAR
Şiddetli dismenore, Düzensiz aşırı veya uzun süren adet kanaması, Tekrarlayan GYE veya yüksek riski, Klinik anemi belirtileri, Myom, servikal darlığı veya endometriozis, İyi huylu trofoblastik hastalık, Komplikasyonlu kalp kapağı hastalığı,

40 UYGULAMA ZAMANI Doğumdan sonra postplasental 10 dakika-48 saat içinde,
Doğumdan sonra 4.haftadan itibaren, Sezaryenden sonra 8.haftadan itibaren, Düşük sonrası hemen, Adetin ilk 7 günü, Gebelik olmadığı kesin ise her zaman RİA uygulanabilir.

41 RİA UYGULANMASINDAN SONRA KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLAR
RİA+gebelik, Kramp tarzı şiddetli ağrı, Düzensiz ve aşırı kanama, Pelvik enfeksiyon (ilk 28 gün), İplerin kaybolması, Uterus perforasyonu, Senkop, bradikardi, vazovagal reaksiyon,

42 RİA NE ZAMAN ÇIKARILIR? Kullanıcı gebe kalmak istiyorsa,
Şikayetleri sürüyorsa, RİA’nın etkililik süresi bittiğinde, Kullanıcı yöntem değiştirmek istiyorsa,

43 DİKKAT ! RİA ile korunurken
Adet gecikmesi, gebelik kuşkusu, anormal lekelenme ya da kanama, Karın ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı, Aşırı kanama, Anormal akıntı, Halsizlik, ateş, titreme, İplerin kaybolması, ele kısa ya da uzun gelmesi, Durumunda mutlaka Sağlık Kuruluşuna başvurunuz.

44 HORMONAL İĞNELER (ENJEKTE EDİLEN KONTRASEPTİFLER)

45 ENJEKTE EDİLEN KONTRASEPTİFLER
Kombine Enjekte edilen kontraseptifler * Mesigyna * Cyclofem Progestin İçeren Enjekte edilen kontraseptifler * Depo Provera * Noristerat

46 ETKİ MEKANİZMASI Ovülasyonu baskılar Servikal mukusu kalınlaştırır
Endometriyum İnaktif hale gelir. Etkinliği %

47 KOMBİNE ENJEKTABL OLUMLU YÖNLERİ
Çok etkilidir Uygulaması kolaydır İleri yaştaki kadınlarda kullanabilir Pelvik enfeksiyonu ve over kanserine karşı koruyucudur Ektobik gebeliği ve demir eksikliği anemisini önler Fertilite hemen geri döner

48 KOMBİNE ENJEKTABL OLUMSUZ YÖNLERİ
Kanama düzeninde aksama olabilir. Kullanım bırakıldığında adet gecikmesi olabilir. Cinsel hastalıklara karşı koruyucu değildir. Östrojene bağlı komplikasyon açısından risk grubunda olan kadınlar kullanamaz. Kilo artışı olabilir.

49 KOMBİNE ENJEKTABL YAN ETKİLERİ
Kilo artışı Baş ağrısı baş dönmesi Memelerde gerginlik Sinirlilik, mide bulantısı ve halsizlik (Şikayetler ilaca alıştıkça azalır.)

50 KOMBİNE ENJEKTABIL KİMLER İÇİN UYGUNDUR
Her yaştaki kadın kullanabilir. Şişmanlar Endometriyum kanseri olanlar Over kanseri Mevcut yada geçirilmiş PİH

51 Kombine Enjektabl KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR
Gebelik Mevcut meme kanseri Devamlı ilaç kullanmasını gerektiren kronik hastalılar.

52 Kombine Enjektabl UYGULAMA ZAMANI
Menstruasyon sırasında 1-7.günler Düşükten sonra hemen yada ilk 7gün içinde Doğumdan sonra emziriyorsa 6. Aydan sonra emzirmiyorsa 3-4. haftadan itibaren İlk enjeksiyondan gün sonra menstruasyon olacaktır. İkinci ve daha sonraki enjeksiyonlar adet kanamasına bakılmaksızın gün sonra yapılacaktır

53 KOMBİNE ENJEKTABL UYGULAMA YERİ
Üst kol (deltoid kasa) veya Kalçadan (gluteal kasa) İM olarak yapılır. Zamanında ve düzenli olarak her ay yapılmalıdır.

54 YALNIZ PROGESTİN İÇEREN ENJEKTE EDİLEN KONTRASEPTİFLER

55 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL
DEPO PROVERA: 150 mg Depo medroksiprogesteron asetat (DMPA) (3 ayda bir) NORİSTERAT:200 mg norethisteron enantate (NET-EN) (2 ayda bir)

56 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL ETKİ MEKANİZMASI
Ovülasyonu baskılar. Servikal mukusu kalınlaştırarak sperm geçişini engeller. Endometriyum inaktif hale gelir Etkinliği % 99.9 dur.

57 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL OLUMLU YÖNLERİ
Son derece etkilidir. Uygulanması kolaydır. İleri yaştaki kadınlar tarafından da kullanılır. Cinsel ilişkiyi etkilemez. Emzirmeyi etkilemez. PİH ve over kanserine karşı koruyucudur. Ektobik gebeliği önler.

58 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL OLUMSUZ YÖNLERİ
Adet düzensizliğine neden olabilir. Kullanım bırakıldığında bazen adet gecikmesi olabilir. Kilo artışına neden olabilir. CYBH lara karşı koruyucu değildir. Uygulama için kliniğe gelmesi gerekir.

59 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL YAN ETKİLERİ
Adet düzeninde aksama (adet düzensizliği, lekelenme,amenore) Baş ağrısı Kilo alma (1-2 kilodan fazla olmaz.) Memelerde gerginlik ve hassasiyet Mizaç değişikliği

60 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL KİMLER İÇİN UYGUNDUR
Uzun süre korunmak isteyenler Kolay kullanım arzulayanlar Östrojen içeren preparatları kullanamayanlar Emziren anneler Menopoza yakın yaşta olan kadınlar

61 PROGESTİN İÇEREN ENJEKTABL KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR
Gebelik veya gebelik kuşkusu Aktif karaciğer hastalığı Aktif trombo embolik hastalığı olanlar Nedeni bilinmeyen vajinal kanamalar Mevcut meme kanseri

62 DEPO PROVERA UYGULAMA ZAMANI
Gebelik kuşkusu yoksa siklusun herhangi bir gününde (1 hafta ek yöntem) Tercihen menstrüel siklusun ilk 7 gününde Düşükten sonra hemen yada ilk 7gün içinde Doğumdan sonra; * Emziriyorsa 6. haftanın sonunda * Emzirmiyorsa 3-4. haftadan itibaren İkinci ve daha sonraki enjeksiyonlar; 12 haftada (üç ay) bir uygulanır.

63 DEPO PROVERA UYGULAMA YERİ
Kolda deltoid kasa veya kalçada gluteal bölgeye Derin İM olarak uygulanır. Enjeksiyon yeri kesinlikle ovuşturulmaz

64 Aşırı adet kanaması (normalin 2 katı)
DEPO PROVERA DİKKAT ! Aşırı adet kanaması (normalin 2 katı) Adetler arasında 7 günden uzun süren kanamalar Düzenli periyotlardan sonra geciken kanama Çok şiddetli baş ağrısı, görmede bulanıklık Karın alt bölgesinde şiddetli ağrı

65 DERİ ALTI İMPLANTLARI NORPLANT (36 mg LEVONORGESTREL İÇERİR.) 5 YIL KORUR. İMPLANON(ETONORGESTREL İÇERİR.) YIL KORUR.

66 İMPLANON Deri altına yerleştirilen, 3 yıl süreyle yüksek oranda doğum kontrolü sağlayan tek çubuklu bir doğum kontrol implantıdır. 40mm. Uzunluğunda 2mm. Kalınlığında

67 ETKİ MEKANİZMASI Ovülasyon inhibisyonu ve servikal mukus viskozitesinde artış yaparak gebeliği engeller.

68 İMPLANON Etkinliği 3 yıldır. %100’e yakın korur. Yerleştirme zamanı ;
Hormon kullanmayanlarda adetin ilk 5 günü içinde KOK kullananlarda bir sonraki siklusun 1. gününde Enj.prog.dan hemen sonra Doğumdan hemen sonra veya 6 hf. Sonra Aborttan hemen sonra uygulanabilir.

69 OLUMLU YÖNLERİ Şimdiye kadar bildirilmiş en yüksek kontraseptif etki,
Kullanım kolaylığı, 3 yıl süren kontraseptif korunma, Fertilizasyonun hızla geri dönmesi.

70 OLUMSUZ YÖNLERİ Eğitilmiş personel gerektirir,
Küçük cerrahi işlemle yerleştirilir ve çıkartılır. Buna bağlı olarak enfeksiyon ve hematom görülebilir, Derinin altında fark edilir, Kullanıcı yöntemi kendi kendine bırakamaz, CYBE’lere karşı koruyuculuğu yoktur.

71 KOMPLİKASYONLAR Adet düzensizlikleri %21 amenore
%26 kanamalarda azalma %6 kanamalarda artış ve lekelenme Takılması sırasında %0.1 şişlik kızarıklık SONUÇ=Hızlı kontraseptif etkinlik Az yan etki

72 NORPLANT Yarı ömrü 40 saattir
Çıkarıldıktan sonra doğurganlık hemen geri döner. Başarısızlık hızı her 1oo kadın yılı için o.2- o.3. 5 yıl korur.

73 NORPLANT 6 Silastik kapsülden oluşur.
Kontraseptif ajanın sürekli düşük doz sağlanacak biçimde kapsüllerin çeperinden vücuda salınması ile diğer tüm kontraseptiflerden farklıdır. Çıkarıldıktan sonra kan düzeyi ölçülebilir değerin altına düşer

74 BARİYER YÖNTEMLER

75 Kondom- Kadın kondomu (femidom)
Diyafram ,Servikal başlık Sperm öldürücüler,fitil,köpük, tablet

76 Bariyer Yöntemler Kimler İçin Uygundur ?
Cinsel ilişkisi sık olmayan çiftler, Doğumlar arasında sadece belli bir süre ara vermek isteyenler, Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak isteyenler, Daha etkili yöntemleri tıbbi veya kültürel nedenlerle kullanamayan çiftler, Her iki eşinde bu yöntemleri istediği durumlar, Birden fazla cinsel eşi olanlar.

77 DİYAFRAM

78 OLUMLU YÖNLERİ Serviks kanserini önleyebilir.
Sistemik bir etkisi yoktur. Kadınların genital organlarını tanımalarına yardımcı olur. Gebelikten korunma konusunda kontrolü kadına verdiği için özgüveni artırır. CYBH’ lere karşı azda olsa koruyuculuğu vardır.

79 OLUMSUZ YÖNLERİ Uygun boy diyaframın belirlenmesi için pelvik muayene gerekir Yerleştirmesini öğrenmek zaman alabilir Cinsel ilişkiden sonra en az 6 saat yerinde bırakılması gerekir Vulva ve vajinanın ellenmesi itici olabilir. Yeni başlayan kullanıcılar için çıkarması zor olabilir Her cinsel ilişkiden önce kullanılması gereken spermisit krem yada jel maliyeti artırır. Uterus prolapsusu, vajinal septumda kullanılmamalı

80 DİYAFRAM KULLANIMI İLE İLGİLİ UYARILAR !
* Her cinsel ilişkide kullanılmalıdır. * Uygulamadan önce mesane boşaltılmalı ve eller yıkanmalıdır. * Vajende 24 saatten fazla bırakılmamalıdır. * Aşağıdaki durumlarda kullanılmamalıdır. * lateks kauçuk veya spermisit allerjisi olanlar, * uterus prolapsusu , ileri derecede sistoseli, aşırı retrovert uterusu, vajinal septum ve vajinal girişi dar olanlar, * doğru yerleştirmeyi öğrenemiyenler, * tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olanlar, * toksik şok sendromu geçirenler.

81 SPERMİSİT

82 ETKİ MEKANİZMASI NEDİR ETKİNLİĞİ NE KADARDIR ?
Spermisitler içerdikleri nonoksinal 9’la spermleri etkisiz hale getirerek serviks den geçmelerini engellerler. Doğru kullanımda etkilidir.Beraberinde kondom veya diyafram kullanılırsa etkinliği artar.

83 OLUMLU YÖNLERİ Hiçbir sistemik etkisi yoktur.
Reçete yada tıbbi muayene gerekli değildir. Hemen etkilidir (krem, köpük ve jel formları için) Genellikle yan etkisi yoktur. Cinsel hastalıkla bulaşan bazı hastalıklardan korunma sağlar. Kayganlaştırıcı etkisi vardır. Emziren kadınlar kullanabilir Premenopozal kadınlarda kuruluğu giderir.

84 OLUMSUZ YÖNLERİ Genital organlarda yanma yada iritasyon yapabilir.
Bazı kadınlar vajinalarına, parmaklarıyla tablet / ovül yerleştirmekten hoşlanmayabilirler. Islaklık hissi hoşa gitmeyebilir. Bazı tiplerinde (köpüren tablet, ovül ve film) uygulamadan sonra cinsel ilişki için 5 – 10 dakika beklenmesi gerekir. Bu ürünleri elde etmek ucuz ve kolay olmayabilir. Vajinal spermisitlerin gebeliği önlemedeki etkililiği, her ilişkide ve doğru biçimde uygulanmasına bağlıdır. Enjekte edilen kontraseptif, hap ve RİA’lara oranla daha az etkilidir.

85 TÜPLERİN BAĞLANMASI (TÜP LİGASYONU) GÖNÜLLÜ CERRAHİ STERİLİZASYON

86 Gönüllü Cerrahi sterilizasyon;
*Başka çocuk istemeyen ve doğurganlıklarını sona erdirmek isteyen çiftler için uygulanan en güvenli yöntemlerden birisidir.

87 Cerrahi sterilizasyonun her iki türü ne kadında ne de erkekte cinsel işlev ve tatminde bir değişiklik yapmaz.(Adet görme, boşalma gibi) Vücudun diğer işlevlerini etkilemez.

88 TÜP LİGASYONU * Fallop tüplerinin mekanik yolla kapatılmasıdır.
* Başka çocuk istemeyen ve doğurganlığını sona erdirmek isteyen çiftler için en güvenli yoldur. * ETKİ MEKANİZMASI: Her iki tüp mekanik şekilde kapatılarak ovumun spermle karşılaşması engellenir ve döllenme olmaz. *Başarısızlık oranı binde bir.

89 OLUMLU YÖNLERİ * Gebeliği önleme etkisi hemen başlar.
* Başarısızlık oranı düşüktür. * Cinsel ilişkiyi etkilemez. * İleri dönemlerde ortaya çıkan yan etkisi yoktur.

90 OLUMSUZ YÖNLERİ *Kanama, enfeksiyon *Kesi yerinde ve alt karında ağrı
*Az oranda dış gebelik riski *CYBH’ lara karşı koruyuculuğu yoktur. *Geri dönüşü zordur, pahalıdır.

91 Uygun Olanlar Uygun Olmayanlar
* Kendisinin ve eşinin başka çocuk istemediğinden emin olanlar, * Gebe kalması yaşamını tehlikeye sokan durumlarda, * Kalıcı bir yöntem isteyen kişiler için uygundur. * Bekar, hiç çocuğu olmayan kişiler, * Evlilik sorunları olan * Kendisinin/eşinin başka çocuk isteyip istemediğinden emin olmayan kişiler, * Psikolojik sorunları olanlar için uygun değildir.

92 ZAMANLAMA * Adetten hemen sonra veya etkili yöntem kullananlarda, adet sonrası cinsel ilişki olmamışsa herhangi bir zaman, * Doğumdan (ilk 48 saat içinde veya antibiotik takviyesi ile ilk 7 gün)hemen sonra, * 1. Trimestir düşükten hemen sonra.

93 Minilaparotomi * Komplikasyon oranı çok düşüktür,
* Araçları basit ve ucuzdur, * Kısa süreli eğitim gerektirir, * Olanakları sınırlı klinik veya ayaktan tedavi merkezlerinde uygulanabilir, * Lokal anestezi ile uygulanabilir, * Hizmet alanların hastanede yatmasını gerektirmez.

94 ERKEĞE AİT YÖNTEMLER 2.Kalıcı Yöntemler 1.Geçici Yöntemler
(Uygulandıktan sonra artık gebe bırakamayan yöntemler) TOHUM KANALLARININ BAĞLANMASI (VAZEKTOMİ) 1.Geçici Yöntemler (Bırakıldığında gebe kalınabilen yöntemler) KONDOM (KAPUT, KILIF,PREZERVATİF) GERİ ÇEKME

95 BARİYER YÖNTEM KONDOM (Kılıf,prezervatif)

96 ETKİ MEKANİZMASI Kondom, cinsel ilişki sırasında penis üzerine geçirilen kauçuk bir kılıftır. Erkeğin spermlerinin vajinaya girmesini engeller. ETKİLİLİĞİ Kondom, her cinsel ilişkide ve doğru olarak kullanılırsa çok etkilidir. Başarı oranı sürekli kullanımla artar. Başarısızlık oranı 2-5/100 kadın yılıdır.

97 OLUMLU YÖNLERİ AİDS ve diğer CYBH’ lere karşı koruma sağlar.
Erken boşalmanın önlenmesine yardımcı olabilir. Aile planlamasına erkeklerin katılımını sağlar. Reçete ve tıbbi izlem gerektirmez. Güvenlidir ve hormonal yan etkisi yoktur. Ucuzdur ve kolay bulunur.

98 OLUMSUZ YÖNLERİ Bazı çiftlerde (özellikle erkeklerde)duyarlılığı azaltabilir. Cinsel ilişki kesintiye uğrayabilir. Bazı erkeklerde ereksiyonu güçleştirir. Yeterli miktarda kondom bulundurulması önceden planlanmalıdır. Kullanımdan sonra yok edilmesi sorun olabilir.

99 KONDOM KULLANIMI İLE İLGİLİ UYARILAR
* Üretim tarihi üzerinden 5 yıl geçmiş, güneşte kalmış veya pudralanmış olan kondomlar kullanılmamalıdır. * Kondom bir kez kullanılmalıdır. * Çiftlerin lateks kauçuğa karşı allerjisi varsa kullanılmamalıdır. * Kondomu kayganlaştırmak için vazelin, yemek yağları,yumuşatıcı krem gibi maddeler kullanılmamalıdır.

100 AİLE PLANLAMASI DIŞINDAKİ YARARLARI
Kondom, AIDS ve diğer CYBH’lerin yayılmasını önler. Kondomla birlikte yada tek başına kullanılabilen nonoxynol-9 spermisitin gonore, genital herpes, trikomoniazis, HIV ve sifilise karşı koruyucu olduğu bildirilmiştir. Vajinanın kuru olması durumunda kayganlaştırılmış kondomlar cinsel ilişkiyi kolaylaştırır. Erkeklerde erken boşalmayı önlemeye yardım eder. Serviks kanseri olasılığını azaltır.

101 VAZEKTOMİ * Testislerde üretilen spermler vazdeferans adı verilen kanal aracılığı ile penise taşınır. İşlemde bu kanallar skrotumun üst kısmında bulunur kesilir ve bağlanır, spermler daha ileri geçemez. * Başarısızlık oranı binde bir kadardır.

102 Vazektomi İşlem erkeklik hormonlarını etkilemez.
Cinsel işlev ve tatminde bir değişiklik yapmaz. Görünüm duygu ve heyecan bakımından aynı kalırlar.

103 İşlemin koruyuculuğu bir süre sonra (20 boşalma) başlar.
20 boşalma boyunca ve sperm incelemesinde, sperm görülmeyinceye kadar başka bir yöntemle korunulması gerekir.

104 Olumlu Yönleri * Çok etkili ve güvenli bir yöntemdir.
* Çift, bir daha asla gebelik kaygısı taşımaz. * İleri dönemlerde ortaya çıkan yan etkisi yoktur. * Cinsel ilişkiyi etkilemez. * İşlem hastanede yatmayı gerektirmez.

105 Olumsuz Yönleri *Geri dönüşü yoktur.
*Cerrahi riskleri ve yan etkileri vardır. *CYBH ve AIDS’e karşı koruma sağlamaz. *Hemen etkili olmaz.(20 boşalma yada 2 ay geçmesi gerekir)

106 Kimler İçin Uygundur: * Kendisinin ve eşinin başka çocuk istemediğinden emin olanlar, * Gebe kaldığı takdirde eşinin yaşamı tehlikeye girecek olanlar, * Özen göstermeyi gerektirmeyecek bir yöntem isteyenler için uygundur.

107 Kimlere Uygulanmaz: * Bekar olanlara, * Hiç çocuğu olmayanlara,
* Evlilik sorunları olanlara, * Bir daha çocuk isteyip istemediğinden emin olmayanlara, * Psikolojik sorunları olanlara uygulanmaz.

108 DOĞAL AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ

109 DOĞAL AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ HANGİLERİDİR?
Emzirme Fertil dönem süresince cinsel ilişkiden kaçınmak (periyodik korunma) Koitus interruptus (geri çekme)

110 EMZİRME GEBELİĞİ NASIL ÖNLER VE NE KADAR ETKİLİDİR?
Emzirme, kadında ovulasyonlu siklusların ve adet görmenin başlamasının yaklaşık altı ay geciktirir Tam emzirme uygulandığında doğumdan sonra ilk altı ay %98 oranında koruyucudur

111 EMZİRMENİN ETKİLİ BİR AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİ OLMASI İÇİN GEREKLİ OLAN KRİTERLER NELERDİR?
Bebek altı aydan küçük olmalıdır Annenin adet görmemesi gerekir (ilk altı-sekiz hafta içinde görülen kanamalı adet kanaması değildir.) Bebeğin sık sık ve ek gıda vermeksizin sadece anne sütü ile beslenmesi( günde altı-on kez, geceleri de dahil olmak üzere ve her defasında en az iki dakika emzirilmesi)

112 OLUMLU YÖNLERİ Doğal olarak vardır ve kullanılması kolaydır
Ücretsizdir Cinsel ilişkiyi etkilemez Anne ve çocuk sağlığı açısından yararlıdır Koruyuculuğu doğumdan hemen sonra başlar

113 OLUMSUZ YÖNLERİ Kadının davranış bilgisine bağlıdır
Çocuğun emme isteğine bağlıdır Kullanım kriterleri yerine getirilmez ise etkili değildir Aile planlaması yöntemi olarak ancak belli bir süre kullanılabilir Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korumaz

114 PERİYODİK KORUNMA YÖNTEMLERİ NASIL UYGULANIR?
Fertil dönem belirlenir ve bu dönemde cinsel ilişkide bulunulmaz

115 OLUMLU YÖNLERİ Doğal yöntemlerdir Herhangi bir yan etkileri yoktur
Kişilerin bedenlerini ve bedenlerinin işlevlerini tanımasına ve üreme konusunda bilgi sahibi olmasına katkıda bulunur Erkeğin aile planlamasına katılımını sağlar Ekonomiktir

116 OLUMSUZ YÖNLERİ Kullanım için eğitim gerektirir
Etkililiği çiftlerin istekli olmalarına bağlıdır Kadında adetlerin düzenli olması gerekir Günlük kayıt tutulmasını (fertil günlerin saptanması için) gerektirir Emzirme sırasında kullanımı zor olabilir Cinsel ilişkide bulunmamak stres yaratabilir Etkinliğinden emin olmamak gerginlik yaratabilir

117 DİĞER AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Takvim yöntemi Koitus İnterupts (Geri Çekme) Vajinal Yıkama

118 TAKVİM YÖNTEMİ Fertil günler aritmetik olarak (ovulasyonun bir sonraki siklustan önce ondördüncü günde olacağı, yumurtanın ovulasyondan sonraki on iki-yirmidört saat arasında dölleenebileceği ve spermin kadın iç gential organlarda yirmidört-kırksekiz saat canlı kalabileceği varsayımı ile) hesaplanır ve bu dönemde cinsel perhiz uygulanır Güvenli değildir.

119 KOİTUS İNTERRUPTUS (GERİ ÇEKME)
İlişki sırasında penis ejakulat gelmeden önce vajinadan çıkartılır ve meni dışarıya boşaltılır Güvenli değildir

120 VAJİNAL YIKAMA Koitus sonrası vajenin su ile yıkanarak spermlerin vajenden uzaklaştırılmasıdır Tamamen etkisizdir.

121 AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİ KULLANARAK ENGEL OLMAK MÜMKÜNDÜR
UNUTMAYIN OLUMSUZ DURUMLARA, AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİ KULLANARAK ENGEL OLMAK MÜMKÜNDÜR

122 KISIRLIK Korunmasız ve düzenli ilişkiye rağmen çiftlerin bir yıl içerisinde gebelik elde edememesidir. Her yedi evli çiftten biri çocuk sahibi olmakta güçlük çekebilir.

123 Kısırlıkta ne yapmalı Çiftler bu konuda uzmanlaşmış Kadın Doğum uzmanına başvurmalılar. Kısırlık her iki cins ede bağlı olabileceğinden ilk görüşmeye birlikte gitmeliler. Kısırlık %25 birden çok nedene bağlı olabileceği için detaylı araştırılmalıdır. Kısırlığın %5 nedeni bulunamamaktadır. Kısırlığın nedeni tespit edildikten sonra yeni gelişen tedavi yöntemleri ile çiftlerin birçoğu bebek sahibi olabilmektedirler.

124 KISIRLIKTA NE YAPMALI Çiftler erkekte tohum hücreleriyle ilgili ciddi sorunların bulunduğu durumlarda,eğer kadının yaşı da ileri ise Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezlerine Tüp Bebek ve benzeri uygulamalar için müracaat edebilmelidir.

125

126