TÜKETİCİ HAKLARI sayılı TKHK MAHKEME KARARLARI YARGITAY İÇTİHATLARI

... konulu sunumlar: "TÜKETİCİ HAKLARI sayılı TKHK MAHKEME KARARLARI YARGITAY İÇTİHATLARI"— Sunum transkripti:

1 TÜKETİCİ HAKLARI 6502 sayılı TKHK MAHKEME KARARLARI YARGITAY İÇTİHATLARI

2 GENEL DEĞERLENDİRME Tüketici Hukuku ve Tüketici Kanununda temel amaç TÜKETİCİ olarak ifade edilen kitlenin korunmasıdır (4077/1-6502/1). Avrupa ve Amerika’da yaşanan gelişmeler nedeni ile ülkemizde yasal mevzuat hazırlanması ihtiyacı doğmuştur. 1995 yılında kamuoyunda PROMOSYON YASASI olarak bilinen 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun yasalaşarak 08 Eylül 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3 Yürürlüğe giren kanun ihtiyaçları tam olarak karşılamadığı için 1997, 2003, 2004, 2007 ve 2008 yılında önemli değişiklikler yapıldı. 1997 yılında:4226 s.K ile süreli yayınlarda promosyonlara sınır geldi. 2003 yılında 4822 s.K ile çok önemli değişiklikler oldu. Nerdeyse kanunun tamamı elden geçirildi. Örnek: konut ve tatil amaçlı taşınmazlar kapsama girdi. Hakem heyetleri ilam niteliğinde karar verme yetkisine kavuştu. 2004 yılında 5197 sK reklam kurulu üye sayısı artırıldı. 2007 yılında 5582 mortgage Kanunu ile Konut finansman kredileri TKHK da ayrıca düzenlendi. 2008 yılında 5728 s.K. ile İdari para cezaları artırıldı. Yapılan bu değişikliklerle kamu yararına uygun olarak tüketicilerin güncel ve önemli temel sorunlarının çözülmesi amaçlanmıştır. .

4 4822 yasa ile yapılan değişikliklerle tüketicilerin;
1-Sağlık 2-Güvenlik, 3-Ekonomik çıkarları koruma, 4-Aydınlatma-bilgilendirme, 5-Eğitim, 6-Çevresel tehlikelerden koruma ve önlem alma, 7-Gönüllü örgütler kurma, 8-Maddi-manevi zararların tazmini amaçlanmıştır. Yeni 6502 sayılı TKHK da aynı ilkeler muhafaza edilmiştir. Bu açıdan eski ve yeni TKHK da hedeflenen amaç yönünden fark yoktur.

5 Ayıplı Mal & Hizmet Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak kabul edilir.

6 6502 Sayılı TKHK 6502 Sayılı TKHK 28 Kasım 2013 tarihinde RG.’de yayımlandı. Yeni TKHK m.87 uyarınca 6 ay sonra, 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Yeni 6502 sayılı TKHK da çok önemli değişiklikler yoktur. -En önemli değişiklik madde sayısı artırılması. (Mülga 4077 sayılı TKHK da «bir madde çok fıkra» ilkesi terk edildi).

7 4077 say. Yasanın Zaman Bakımından Uygulanması
4077 sayılı TKHK 28 Mayıs 2014 tarihinden önce gerçekleşen tüketici işlemlerine, bunların hukuken bağlayıcı olup olmadığına ve sonuçlarına aynen uygulanacaktır. (6502/Geçici Madde 1) TBK m.146 uyarınca genel zamanaşımı süresi olan 10 yıl süreyle 4077 uygulanacaktır. Örnek: tarihinden önce çekilen kredilerde dosya, komisyon ve diğer masraf iadeleri 4077 sK hükümleri ve o dönem için uygulanan Yargıtay içtihatlarına göre talep edilecektir.

8 ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA
1- Görev: Eski 4077 TKHK döneminde açılan davalar açıldıkları mahkemede görülmeye devam eder (eser, taşıma, sigorta vb.). 2- Tüketici mahkemesinin 4077 sK göre, görevsiz sayıldığı, ancak tüketici mahkemesine açılan davalar için 28 Mayıs 2014 tarihinden itibaren görevsizlik kararı verilemez (eser, taşıma vb). 3- Sözleşme hangi kanun zamanında yapılmış ise o kanun hükümleri uygulanır. Ancak, Devam eden sözleşmelerin 6502 TKHK’ ya aykırı hükümleri uygulanmaz. Henüz dolmamış zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere 6502 sayılı TKHK hümleri uygulanır.

9 MASRAFLAR Temel Kural: Tüm masraflardan müteşebbis sorumludur. Tüketiciye anahtar teslim işlem yapılmalıdır. Girişimcinin kendi menfaatine ve kanunun sorumlu olduğu masrafları tüketiciden ayrıca isteyemez. Satış bedelini düşük gösterip sonra farklı isimler adı altında ücret istenemez (fiyata dahil edebilir). Aynı ilke banka kredileri içinde geçerlidir. Banka verdiği kredi nedeni ile tüketicinin asli edim yükümlülüğünde örtülü artış meydana getirecek şekilde uygulama yapamaz.

10 BDDK tarafından hazırlanan ve yürürlüğe giren yönetmeliğin ekinde tüketiciden alınabilecek masrafların isimleri ayrı ayrı gösterilmiştir. Ancak alınacak masraflar konusunda konu ile ilgili olan tarafların görüşü alınmamıştır. Ayrıca ilgili Bakanlığın görüşü alınmış olmasına rağmen masraflar konusunda 6502 s.K 4/3 fıkraya aykırı düzenlemelerde düzeltme yapılmamıştır (tahsis ücreti gibi).

11 BDDK alınabilecek masrafları yerleşik temel ilkelere uygun şekilde belirlemelidir. Aksi kanuna aykırılık oluşur. Yargıtay yerleşik uygulamasına göre haklı, makul ve belgeli olmayan masrafların iadesi gerekir. Bu masraflar için alınan BSMV, KDV, KKDF vb tüm vergi ve zorunlu giderlerde iade edilir. Örneğin; BDDK alacağı kararla “dosya, komisyon, işlem parası, yapılandırma gideri vb” ücret alınabileceği hususunu ve bunların miktarını belirleyemez. Ancak BDDK bankanın verdiği hizmetlerin karşılığı olan masrafları adil şekilde belirleyebilir. Örneğin; EFT, havale vb

12 Tüketicinin korunmasına ilişkin temel neden :
Tüketicilerin korunmaya muhtaç ve daha zayıf konumda olmasıdır. Mülga TKHK’ da olduğu gibi 6502 sayılı TKHK’ da aynı ilke geçerliliğini korumuştur.

13 4077. ve 6502 sayılı Kan. KORUMA ALANI VE KAPSAMI:
Tüketici Kanunu mal ve hizmet piyasalarında tüketici ile girişimci(satıcı, üretici, ithalatçı, bayi, acente, kredi veren, sağlayıcı vb.) arasında yapılan her türlü işlem ve uygulamaları saymak suretiyle önemli ölçüde genişletmiştir. 6502 sayılı yeni TKHK’ bu kapsam iyice genişletildi. Tüketici işlemi dışında tüketiciye yönelik her türlü uygulamalarda kapsama girdi (TKHK m. 2).

14 TÜKETİCİ KİMDİR? Tüketici: Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek yada tüzel kişidir (Mülga 4077/m.3/e). 6502 sayılı TKHK’ da TÜKETİCİ: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder ( TKHK m.3/k). Yapılan bu tanımda ifade şekli basitleşti, ancak kapsam genişledi.

15 TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ VE TEMEL ÖZELLİKLERİ:
MAL VEYA HİZMET ALINMASINI AMAÇLAR, SÖZLEŞMENİN ÇEŞİDİ VE NİTELİĞİ ÖNEM TAŞIMAZ, SATIŞ SÖZLEŞMESİ, TRAMPA SÖZLEŞMESİ, TAKSİTLİ SATIŞ SÖZLEŞMESİ, DEVRE TATİL SÖZLEŞMESİ, PAKET TUR SÖZLEŞMESİ, KAMPANYALI SATIŞ SÖZLEŞMELERİ, KAPIDAN SATIŞ SÖZLEŞMELERİ, KREDİ KARTI SÖZLEŞMESİ, TÜKETİCİ KREDİ SÖZLEŞMELERİ, (BİREYSEL BANKACILIK İŞLEMLERİ) - Tüketici Kredisi, - Konut Kredisi, - Taşıt Kredisi, - Nakit Kredi Sözleşmesi vb. ABONELİK SÖZLEŞMELERİ,(Su, Elektrik, Doğalgaz, Dergi vb.) EĞİTİM SÖZLEŞMELERİ, KONUT VE TATİL AMAÇLI TAŞINMAZ ALIM SÖZLEŞMELERİ,

16 Bir sözleşmenin tüketici sözleşmesi kabul edilmesi için Türk hukuk sisteminde esas alınan kıstasın tüketici olması nedeniyle; 1-Taraflardan birinin tüketici olması, 2-Karşı tarafın satıcı veya sağlayıcı (girişimci, müteşebbis) olması, 3-Tüketicinin TİCARİ veya MESLİKİ OLMAYAN amaçlarla hareket etmesi yeterlidir. Tüketici işlemi sadece mal ve hizmet edinme amacı ile sınırlı değildir. Yeni TKHK’ da kapsam, mülga TKHK’ da yapılan düzenlemeye göre daha geniş hale getirildi. Tüketici ile müteşebbis arasında yapılan her türlü sözleşme ve hukuki işlemin tüketici işlemi olarak kabul edilmesi zorunludur ( Yeni TKHK m. 3/l).

17 TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ
1-Genellikle Mal ve Hizmet alımına yöneliktir. 2-Taraflardan biri tüketici, karşı taraf girişimcidir. 3-Sözleşme ivazlıdır. 4-Mal ve hizmet alımı özel amaçla (tüketim) yapılır. 5-Kural olarak şekil zorunluluğu yoktur 6-Şahsi teminat adi kefalet sayılır. 7-Kural olara kambiyo senedi alınamaz. 8-Alınırsa da senetlerin nama yazılı olması gerekir. 9-TKHK hükümleri emredicidir. 10-Avans faiz istenebilir. 11-Akit öncesi görüşmeler sözleşme hükümlerine tabidir.

18 TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ
12-Tüketici lehine yorum ilkesi geçerlidir. 13-Tüketici mahkemesi görevlidir. 14-Tüketici ikametgahında dava açabilir. 15-Sözleşme giderlerinden satıcı sorumludur. 16-Bileşik faiz uygulaması yasaktır. 17-Sözleşmede miktar sınırlaması yoktur. (Alt ve üst limit yoktur) 18-Maddi, manevi tazminat istenilebilir. 19-Geçici ödeme istenilebilir (TBK 76).

19 GÖREVLİ MAHKEME Mahkemelerin görevi kanunla belirlenir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenindendir ( HMK m.1) Görev dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında hakim tarafından resen nazara alınır (HMK m.114,115) Tüketici işlemi (sözleşmesinden) veya uygulamalarından doğan ihtilaflarda tüketici mahkemeleri görevlidir. 6502 sayılı TKHK’ da görev konusunda yargı organlarına hiçbir şekilde takdir hakkı bırakmamaktadır. Müstakil tüketici mahkemesi olmayan yerlerde asliye hukuk mahkemeleri tüketici mahkemesi sıfatıyla davaya bakar (6502/m.2;3/k,l;83- Eski TKHK/m.23).

20 TÜKETİCİ İŞLEMİ Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında -kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere- ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler (müteşebbis) ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem, tüketici işlemi sayılır.

21 GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI
Tüketici Mahkemesinde 1- İhtiyati Tedbir istenebilir, ihtiyati tedbir üst kavramdır. Mahkeme gereken ihtiyati tedbir kararını verebilir (HMK m.389). 2 - İhtiyati Haciz istenebilir (İİK m.257 vd), ihtiyati haciz sadece para alacakları için istenebilir. Para alacağı varsa kural olarak ihtiyati haciz istenir. 3- Delil Tespiti istenebilir (HMK m.400).

22 İhtiyati tedbir -Haksız ticari reklamlar -Haksız ticari uygulamalar
-Genel olarak tüketicileri ilgilendiren konular için ihtiyati tedbir kapsamında olmak üzere, - Bunların Önlenmesi veya, -Durulması için(seri ayıplı malın satışı durdurma) tespit İsteyebilir. ihtiyati tedbir istenebilir

23 YARGILAMA GİDERLERİ VE HARÇLAR
1-Yargı Harcı: Tüketiciler yargı harçlarından muaftır. Dava açarken ve temyizde harç yok. Müteşebbis (bankalar dahil) harç öder (73/2). 2- Gider Avansı (HMK m.120): Tüketici gider avansını ödemek zorundadır. (Gider avansı dava şartıdır. Eksiklik 2 haftada tamamlanmalı. Yoksa dava, dava şartı oluşmadığından usulden reddedilir (HMK m.114/g; 115;120) 3- Delil Avansı (HMK 324): Delil avansını yatırmayan taraf bundan vazgeçmiş sayılır.

24 TÜKETİCİ MAHKEMESİNE KİMLER DAVA AÇABİLİR?
Tüketiciler, Tüketici Örgütleri, Tüketici Dernekleri, Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı, Tüketici Sözleşmesine Taraf Olan, - Satıcı, - İmalatçı, - Bayii, - Acente, - Banka Dava Açabilir. Tüketici mahkelerinde sadece tüketicilerin dava açabileceğine ilişkin düşünce yasa koyucunun amacına uygun olmadığı gibi yasadaki mevcut düzenlemeyede uyğun değildir. Sözleşmenin tarafı olan herkes hukuki yararı bulunmak kaydıyla dava açabilir.

25 YETKİLİ MAHKEME: Genel yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir. (HMK m.5) Buna karşılık, tüketici kanununda yetkiye ilişkin yapılan özel düzenleme mevcut olup (6502 TKHK m.73/5; s.K. 23/3) buna göre tüketici davaları tüketicinin yerleşim yeri (ikametgah) mahkemesinde açılabilir. Ancak taşınma, gayrimenkulun aynına ilişkin ihtilaflarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. (HMK m.12) bu halde tüketici kendi ikametgahında dava açamaz.

26 TÜKETİCİ (SORUNLARI) HAKEM HEYETİ:
4077 sayılı TKHK ile getirilen en önemli yeniliklerden birisi Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerinin kurulmasıdır. İl ve ilçe merkezlerinde Tüketici Kanunundan doğan ihtilafları çözmek amacıyla en az bir tüketici sorunları hakem heyeti oluşturulması zorunluydu. Yeni TKHK bu uygulamayı kısmen kaldırdı sayılı TKHK m. 66/1 uyarınca her il merkezlerinde en az 1 hakem heyeti kurulması zorunludur. İlçelerde ise yeterlik koşulları olan yerlerde kurulur. Her ilçede THH kurulma zorunluluğu kaldırıldı. Dava değeri 2011 yılı için 1.031,87-TL, 2012 yılı için 1.161,67-TL, yılı için 1.191,52 TL , 2014 yılı için 1.272,19 TL, 28 Mayıs tarihinden itibaren 2 bin TL kadar olan uyuşmazlıklarda ilçe THH’ ye; 3 bin TL’ ye kadar olanlarda il THH’ ye başvuru yapılması zorunludur.

27 TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ Hakem heyeti kararına karşı tebliğden itibaren 15 gün içinde tüketici mahkemelerine itiraz yapılabilir. tarihinden itibaren 2 bin TL geçmeyen uyuşmazlıklarda ilçe THH, 3 bin TL geçmeyenlerde il THH, 2-3 bin TL İÇİN BÜYÜKŞEHİR THH başvuru zorunludur(Büyükşehir olan yerler için).

28 ÖRNEKLER 1. ÖRNEK: Tüketici (A) yetkili bayiden TV aldı imalattan kaynaklı ekranda piksel patlakları var. Değişim istedi firma kabul etmedi. Ödediği bedeli iade isteyecek. Tüketici (A) Kırşehir- Kaman ilçesinde yaşıyor. A) Televizyon TL ise önce KAMAN İLÇE THH başvuru yapmak zorundadır. Kırşehir İl THH doğrudan başvuru yapamaz. Başvuru yaparsa talep ilçe THH başvuru yapılması gerektiğinden usulden reddedilir. B) Televizyon TL ise Tüketici doğrudan Kırşehir İl THH başvurur. Tüketici Kırşehir İl merkezinde yaşıyorsa 1 TL ila TL için doğrudan Nevşehir İL THH’ ye başvuru yapmak zorundadır. Merkez ilçe olmayan illerde 2014 yılında TL İÇİN DOĞRUDAN il THH’ ye başvuru yapılması zorunludur. C) TÜKEİCİ Manisa Salihli de yaşıyorsa değer TL ise önce Salihli İlçe THH başvuru yapmalıdır. Değer TL ise Manisa büyükşehir il THH’ ye başvuru yapar. D) Tüketici Manisa Merkez İlçe olan Yunus Emre veya Şehzadeler ilçesi sınırlarında yaşıyorsa değer TL ise önce İlçe THH başvurmalıdır. Değer TL ise doğrudan MANİSA İL THH’ ye gidebilir.

29 TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNDE VEKALET ÜCRETİ VE MASRAF İSTENBİLİR
2014 yılı A.A.Ü.T hükümlerine göre THH’ler vekalet ücreti hükmedebileceği kararlaştırılmıştı (avukat varsa). Maktu vekalet ücreti 250 TL olarak kabul edilmişti. Ancak 6552 sK. m.140 ile 6502 sayılı TKHK m.70/1 fıkra sonuna yapılan ilave ile “Tüketici hakem heyetlerince verilen kararlarda vekalet ücretine hükmedilemez.” (R.G: 11/09/2014, 29116) düzenlemesi uyarınca THH’ler vekalet ücretine hükmedemez. Danıştay 8. Dairesi 04/07/2014 Tarih, 2014/1419 sayılı kararı ile 2014 yılında geçerli olan AAÜT, Birinci Kısım, İkinci Bölüm, madde 6 hükmünde düzenlenen “…avukatlık ücretine hükmedilir.” İbaresinin uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararlar oluşacağı açık olduğundan yürütmesinin durdurulmasına (YD KABUL) karar vermiştir

30 THHH 6502 sayılı TKHK 70/6 maddede yapılan açık düzenleme THH’ nın tüketici lehine verdiği kararın Tüketici mahkemesi tarafından iptaline karar verilmesi durumunda, tüketici aleyhine (sadece) nispi tarife üzerinden vekalet ücreti hükmedilir. Maktu tarife hükümleri uygulanmaz. 6502 sayılı TKHK m.70/6 fıkrada yapılan düzenleme ile tüketicinin korunması amaçlanmıştır. Örnek: Tüketici TL banka masrafı için THH’ ye başvuru yaptı. THH’ yaptığı inceleme sonunda TL dosya masrafının tüketiciye iade edilmesine karar vermiştir. Banka bu karara karşı Tüketici Mahkemesine itiraz etmiştir. Mahkeme THH kararının iptaline karar vermiştir. Böyle bir durumda, mahkeme tüketici aleyhine vekalet ücreti hükmeder. Ancak bu ücret nispi tarife üzerinden hesaplanır. Buna göre vekalet ücreti TL X % 12 = 120 TL dir.

31 -Tüketici hakem heyetine dilekçe ile veya elektronik ortamda başvuru yapılabilir.
- THH’ ye kural olarak her türlü dava açılabilir. - itirazın iptali, menfi tespit, alacak davası, belirsiz alacak davası dahil olmak üzere her türlü dava açılabilir. - Hakem heyeti yapılan başvuru konusunda olumlu olumsuz bir karar vermek zorundadır. – Örneğin; itirazın iptali davasının teknik inceleme gerektirdiği belirtilerek karar vermekten kaçınamaz.

32 TÜKETİCİ KANUNU KAPSAMINDA KALAN SÖZLEŞMELERDE MALIN AYIPLI OLMASI HALİNDE TÜKETİCİ SEÇİMLİK HAKLARA SAHİPTİR. Sözleşmeden dönme ve bedel iadesi isteme, Malın ayıpsız yenisi ile değiştirilmesi, Ayıp oranında bedelde indirim, Ücretsiz onarım,

33 TÜKETİCİ KANUNU KAPSAMINDA HAKSIZ ŞART (4077 s.K.m.6)
Yapılan sözleşmede satıcı ve sağlayıcının tüketici ile müzakere etmeden tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, sözleşemeden doğan hak ve yükümlülükleri iyi niyet kurallarına aykırı düşecek şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şart sayılır ve tüketiciyi bağlamaz. Buna göre; Sözleşmeye Müzakere Edilmeden Tek Yanlı Olarak Konulmuş Olması, Tüketici aleyhine dengesizlik oluşturması, İyi niyet kurallarına aykırı olması halinde sözleşmedeki şartlar haksız şart olarak kabul edilir.

34 İKİNCİ BÖLÜM TÜKETİCİ KANUNUNDA DÜZENLENEN SÖZLEŞMELER: (m.17-21)
TAKSİTLİ SATIŞ (m.6/A): Satış bedelinin en az iki taksitte ödendiği mal veya hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda ifa edildiği satım sözleşmesidir. Yazılı şekilde yapılması zorunludur. Yeni TKHK m.18/1 uyarınca 7 günlük cayma hakkı var, tüketici kredilerinde bu sure 14gün (yeni TKHK m.24/1) Kambiyo senedi her taksit için ayrı ayrı nama yazılı olmalıdır. Muacceliyet şarta bağlıdır.(Usulüne uygun ihtar, 7 gün süre verilmeli Yeni BK 259/son madde uyarınca bu süre 15 gün)

35 DEVRE TATİL SÖZLEŞMELERİ
(m.6/B) Devre tatil sözleşmeleri en az 3 yıl süre ile (Yeni TKHK da 1 yıldan uzun) yapılan ve bu süre zarfında bir yıl içinde belirli veya belirlenecek ve bir haftadan az olmayacak dönem için bir veya daha fazla sayıda taşınmazın kullanım hakkı, devri yada devri taahhüdünü içeren sözleşmelerdir. Sözleşmenin yazılı olarak yapılması zorunludur. Ayni veya şahsi hak sağlanmasının önemi yoktur.(yeni TKHK m. 50/2) Devre tatil sözleşmesi imzalanmasından itibaren tüketicinin 10 günlük (yeni TKHK m. 50/6 uyarınca 14 gün) cayma hakkı mevcuttur. (Y. m.6)

36 1-Devre tatil sözleşmeleri her iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.
2-Taraflardan biri tüketici diğer taraf sağlayıcıdır. 3-Sözleşmenin asli unsuru tüketici yönünden kararlaştırılan bedeli ödemek, sağlayıcı yönünden tesisi kullanıma hazır olarak tutmaktır. 4-Tüketicinin sözleşmeden cayma hakkı bulunur. Sözleşme tesisde yapılmış ise tüketicinin cayma hakkı yoktur. Ancak bu durumda tecrübe muayene koşulunun yerine gelmiş olması gerekir. Tesis dışında yapılan sözleşme için tebrübe muayene koşulunun gerçekleşmesi zorunludur.

37 5-Sözleşmede bulunan haksız şartlar geçersizdir.
6-Tüketiciye tanıtım broşürü verilmesi zorunludur. 7-Yapılan sözleşmeye tüketici yönünden devir yasağı konulabilir. Aksi halde tüketici sözleşmeyi başka bir şahsa devredebilir. 8-Sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklar için zamanaşımı TBK madde 146 (eski BK 125) zamanaşımı 10 yıldır. 9-Yapılan sözleşme tarafların anlaşması, sürenin dolması, şirketin iflası, tüketicinin ölümü, ibra, yenileme, takas, birleşme, ifa imkansızlığı gibi nedenlerle sona erer.

38 DEVRE MÜLK SÖZLEŞMESİ Devre mülk sözleşmesi 634 sayılı kat mülkiyeti kanunun 57 v.d. Maddelerinde düzenlenmiştir. Hukuki niteliği olarak bir irtifak hakkıdır. Devre mülk müşterek mülkiyet payına bağlıdır. Devre mülk hakkı ayni haklardandır. 1-Taraflardan biri tüketici, karşı taraf sağlayıcı olduğu taktirde yapılan bu sözleşme tüketici işlemi sayılır. 2-Sözleşmenin tapuda resmi şekilde yapılması zorunludur. Satış vaadinin noterde reesen düzenleme şeklinde yapılması gerekir. 3-Devre mülk hakkı konut ve tatil amaçlı kurulabilir. 4-Devre mülk sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda tüketici mahkemesi görevlidir.

39 5-Devremülk sözleşmesi zaman paylaşımlı (Time Sharing) bir sözleşmedir
5-Devremülk sözleşmesi zaman paylaşımlı (Time Sharing) bir sözleşmedir. Dönemsel kullanım hakkı sağlar. 6-Devre tatil şahsi hak veren bir sözleşmedir. Devremülk ise ayni hak sağlayan bir sözleşmedir. Yüksek Yargıtay yerleşik uygulamasına göre artık devremülk sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda tüketici mahkemesi görevli mahkeme kabul edilmektedir. Daha önce farklı yönde çelişkili kararlarla karşılaşabilmekteydik.

40 PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ (6/C, Yeni TKHK m.51)
Paket tur sözleşmeleri, ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerinin en az ikisinin birlikte herşeyin dahil olduğu fiyatla satılan ve satış taahhüdü yapılan ve hizmeti 24 saatten uzun bir süreyi kapsayan ve gecelik konaklamayı kapsayan yazılı bir sözleşmedir. Yazılı olarak yapılması zorunludur. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI 1-En az ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılan diğer hizmetlerin ikisi bir arada taahhüt edilmelidir. 2-Herşey dahil fiyatla satış yapılır. 3-Yapılan hizmetin en az 24 saatten uzun bir süreyi kapsaması gerekir veya en az bir gecelik konaklamayı ihtiva etmesi zorunludur.

41 4-Paket tur sözleşmesi ulaştırma yönüyle taşıma sözleşmesine benzer
4-Paket tur sözleşmesi ulaştırma yönüyle taşıma sözleşmesine benzer. Konaklama yönüyle kira sözleşmesine benzer. Kararlaştırılan bedel yönüyle satış sözleşmesi ile benzerlik gösterir. 5-Doktirinde iş görme sözleşmesi olarak kabul edilir. Genellikle seyahat veya gezi sözleşmesi olarak tanımlanır. 6-Sözleşmenin yazılı olarak yapılması zorunludur. 7-Kararlaştırılan bedel dışında ücret istenemez. 8-Sözleşmenin devredilmesi mümkündür. Ancak geziye katılanların belli özellikte kişiler olması durumunda buna uygun bir üçüncü kişiye devir yapılabilir.

42 9-Sözleşmenin haksız fesih durumunda tüketici maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
10- Sözleşmeye konulan sorumsuzluk kayıtları geçersizdir. 11-Sözleşmedeki gezinin yapılmaması durumunda bedelin en geç 30 gün içinde iadesi zorunludur. 12-Tüketiciye tanıtım broşürü verilmesi gerekir.

43 KAMPANYALI SATIŞ SÖZLEŞMESİ
Kampanyalı satış, gazete, radyo, tv vb. yollarla tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul edilmesi veya mal ve hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan satımdır. Kampanyalı satışlar Sanayi Bakanlığı izniyle yapılır. SÖZLEŞMENİN ÖZELLİKLERİ; 1- Kampanyalı satışta mal veya hizmet daha sonra teslim edilir. 2- Basın yoluyla (gazete, radyo, tv, internet vb.) ilan yapılır.

44 3- Kampanyalı Satış Çeşitleri
a) Peşin Kampanyalı Satış, b) Taksitli Kampanyalı Satış, c) Kampanyalı Satış Benzeri Satış, 4- Sözleşme Nitelikli Yazılı Olmalıdır. 5- Kampanyalı Satış İzne Tabidir. a) Konut ve Tatil Amaçlı Taşınmazlar b) Motosiklet, c) Otomobil, d) Minibüs için izin gerekir. Diğerlerinde izne gerek yoktur. 6- Tüketiciye karşı müteselsil sorumluluk esastır.

45 7- Malın Teslim Süresi, a) Menkullerde 12 ayı aşamaz, b) Konutlar için 30 ayı aşamaz, 8- Malın Teslim Tarihine Kadar Cayma Mümkündür. 9- Kampanyalı Satışlarda Taksitli Satışlara İlişkin Hükümler Uygulanır. a) Kambiyo senetleri nama yazılı olmalı, b) Muacceliyet şarta bağlıdır.

46 KAPIDAN SATIŞ SÖZLEŞMELERİ
Kapıdan satış işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında yapılan satımdır. Bu tür satışlarda tüketici teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde koşulsuz cayma hakkına sahiptir. 01 Mart 2012 tarihinden itibaren Yönetmelik m.6/9-son cayma uyarısı birinci sayfada olmalı ve bilgilendirme tüketicinin el yazısıyla sözleşmeye yazılmalıdır. A3 kağıda matbu sözleşme yazılması geçersizdir.

47 MESAFELİ SÖZLEŞMELER Mesafeli sözleşmeler yazıl,ı görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir. Sipariş 30 günde teslim edilmeli, bu süre 10 gün uzatılabilir. 7 günlük cayma süresi var.

48 TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ
Tüketicilerin mal veya hizmet edinmek amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir. Yazılı olarak yapılması zorunludur. Şahsi teminat adi kefalet sayılır. Kambiyo senedi nama yazılı olmalıdır.

49 KREDİ KARTI SÖZLEŞMELERİ
Kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan kredi kullanma aracıdır.

50 KONUT FİNANSMAN SÖZLEŞMELERİ
Konut finansman sözleşmeleri karşılıklı edimleri ihtiva eden tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Finans kuruluşunun asli edim yükümlülüğü krediyi sağlama ve ödeme borcudur. Tüketicinin asli edimi sözleşme uyarınca taksit ödemelerini gerçekleştirmektir. 1- Tarafların karşılıklı bilgilendirme ve bilgi verme yükümlülüğü mevcuttur. 2- banka sözleşme uyarınca krediyi ödemekle yükümlüdür.

51 3- Tüketici krediyi kabul ve ödemekle yükümlüdür.
4- Sözleşmenin tarafları tüketici ve finans kuruluşudur. 5- Kredi nakit olarak verilmelidir. 6- Dört çeşit konut finansman sözleşmesi vardır. a) Basit Konut Kredisi b) Yeniden Finansman Sözleşmeleri c) Konut Teminatlı Sözleşme d) Finansal Kiralama Sözleşmesi 7- Sözleşme nitelikli yazılı şekil şartına tabidir.

52 8- sözleşmenin bir nüshası tüketiciye verilmelidir.
9- Kredi veren tek yanlı değişiklik yapamaz. 10- Erken ödemede faiz indirimi zorunludur. 11- Muacceliyet şarta bağlıdır. 12- Bağlı kredi verilmesi mümkündür. 13- Tüketici lehine verilen şahsi teminat adi kefalet sayılır. 14- Ödemeler kıymetli evraka bağlanamaz. 15- Sözleşme nedeniyle yapılan giderlerden kural olarak banka sorumludur.

53 Banka sözleşme nedeniyle yapılan giderleri; - Haklı, - Makul,
- Belgeli olmak kaydıyla (3 ‘ü bir arada kuralı) tüketiciden talep edebilir. 17- Sözleşmenin sona ermesi: İfa, ibra, yenileme, alacaklı borçlu sıfatlarının birleşmesi, takas, ifa imkansızlığı, zamanaşımı nedeniyle sona erer. 18- Tüketicinin ölmesi veya fiil ehliyetini kaybetmesi ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. 19- Finans kuruluşunun iflası veya faaliyet izninin iptal edilmesi tüketicinin ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

54 SÜRELİ YAYINLAR Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde olursa olsun, bilet, kupon iştirak numarası, oyun, çekiliş vb. yollarla süreli yayın dışında ikinci bir ürün veya hizmetin verilmesinin taahhüt edildiği durumlarda kitap, dergi, ansiklopedi, optik disk gibi yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler dışında hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz.

55 ABONELİK SÖZLEŞMELERİ
Tüketicinin taraf olduğu her türlü abonelik sözleşmesi bu kapsamda sayılır. 1- Abonelik sözleşmesi abonman sıfatıyla tüketicinin bir mal veya hizmet sunan girişimciden belli bir süreyle düzenli olarak ödenecek bir abonelik bedeli karşılığı mal ve hizmet almasıdır. 2- Abonelik sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen karşılıklı edimleri ihtiva eden çoğunlukla belirsiz süreli bir sözleşmedir.

56 3- Yeni abone önceki abonenin borçlarından sorumlu tutulamaz.
4- Satıcı sözleşme yapmaktan haklı neden olmadığı sürece kaçınamaz. 5- Kural olarak özel içerikli hizmet verilemez. 6- Bildirim olmadan tarife değiştirilemez. 7- Tüketicinin bilgi alma hakkı mevcuttur. 8- Faturalar düzenli olarak ve aylık olarak gönderilmelidir. 9- Abone koşulsuz olarak sözleşmeyi fesih hakkına sahiptir. 10- Telefon abonelik sözleşmeleri fesih yapıldığında hizmet 24 saatte durdurulmalıdır.

57 11- Sözleşme 48 saat içerisinde fesh edilmelidir.
12- Avans ve depozito tüketiciye iade edilmelidir.

58 YARGITAY İÇTİHATLARI

59 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ürün veya Hizmetlere İlişkin Özel Hükümler Tüketici ve konut finansmanı kredilerine ilişkin ücretler MADDE 10 – (1) Finansal tüketicilere kullandırılacak krediler için kredi ihtiyacının karşılanmasına olanak sağlayan sistemin işletilmesi ve operasyonel süreçlerin yönetilmesi amacıyla alınan tahsis ücreti dışında, istihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti gibi her ne ad altında olursa olsun başkaca bir ücret alınamaz. Kredi tahsis ücreti, kullandırılan kredi anaparasının binde beşini (%05) geçemez. Kurul, gerekli gördüğü hallerde bu sınırı artırmaya ve azaltmaya yetkilidir. (2) Taşınır ve taşınmazlara ilişkin rehin, ipotek ve ekspertiz işlemlerinde yalnızca üçüncü kişilere ödenen ücretler alınabilir..

60 (3) Reddedilen kredi taleplerinden bir kamu kurum ve kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenen ücretler hariç olmak üzere herhangi bir ücret alınamaz. (4) Konut finansmanı sözleşmelerinde faiz oranı veya kâr payının sabit olarak belirlenmesi hâlinde, krediyi tahsis eden kuruluş nezdinde sözleşmede yer verilmek suretiyle, bir veya birden fazla taksit ödemesinin vadesinden önce yapılması ile kredinin faiz oranı veya kâr payında finansal tüketici lehine mutabık kalınarak değişiklik yapılması hâllerinde, Kanunun 37 nci maddesinde yer alan erken ödeme tazminatı haricinde hiçbir ücret alınamaz. Tahsil edilebilecek erken ödeme tazminatı ise yapılacak faiz veya kâr payı indirimi tutarını aşamaz. (5) Finansal tüketicilerin ilgili kuruluşlardan borçlarının bulunmadığına dair talep ettikleri bilgi yazıları için bir defaya mahsus olmak üzere ücret alınamaz.

61 (6) Kredili mevduat hesaplarından kullandırılan krediler ile kredi kartlarından yapılan taksitli nakit avans işlemleri için ücret tahsil edilemez. (7) Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, bu hesaba ilişkin herhangi bir ücret alınamaz. Bu hesap, finansal tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır. (8) Finansal tüketicinin onayı olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili hesap sözleşmesi yapılamaz ve kredi tahsilâtları bu hesaptan gerçekleştirilemez.

62 Ek-1 Ürün veya Hizmet Sınıflandırmaları 1. Bireysel Krediler
Ürün veya Hizmet Sınıflandırmaları 1. Bireysel Krediler 1.1. Tahsis Ücreti *** 1.2. Ekspertiz Ücreti 1.3. Taşınır ve Taşınmaz Rehin Tesis Ücreti 2. Mevduat/Katılım Fonu 2.1. Hesap İşletim Ücreti*** 2.2. Para Çekme Ücreti* 3. Para Transferleri 3.1. Elektronik Fon Transferi Ücreti 3.2. Havale Ücreti 3.3. Swift Ücreti

63 4. Kredi Kartları 4.1. Yıllık Üyelik Ücreti 4.2. Ek Kart Yıllık Üyelik Ücreti 4.3. Kart Yenileme Ücreti 4.4. Nakit Avans Çekim Ücreti 5. Diğer 5.1. Kiralık Kasa Ücreti 5.2. Kampanyalı Ürün veya Hizmetler Ücreti 5.3. Fatura Ödeme Ücreti 5.4. Arşiv - Araştırma Ücreti** 5.5. Onaya Bağlı Bildirim Ücreti 5.6. Başka Kuruluş ATM'sinden Yapılan İşlem Ücreti 5.7. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Ödemeler 5.8. Üçüncü Kişilere Yapılan Ödemeler****