Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı Başkanı

... konulu sunumlar: "Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı Başkanı"— Sunum transkripti:

1 Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı Başkanı
Kamu Görevlilerin Sendikalaşma, Toplu Pazarlık ve Grevi de İçeren Toplu Eylem Hakları ve 4688 Sayılı Yasa Değişiklikleri Doç. Dr. Aziz Çelik Kocaeli Üniversitesi İİBF Çalşma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı Başkanı Eylül 2011

2 Bu sunumda ILO normları ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi açısından 4688 sayılı yasada yapılması planlanan değişiklikler ele alınmaktadır.

3 Anayasanın 90. Maddesi gereği usulüne göre yürürlüğe konmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmeler ulusal hukukun üstündedir. Kanunlar bu sözleşmelere aykırı olamaz

4 Uluslararası Çalışma Hukukunun Özü: Sendikal Hakların Bölünemezliği SENDİKAL HAKLAR BİR BÜTÜNDÜR

5 Uluslararası Çalışma Hukukunun Kaynakları
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Kaynakları Sözleşmeler (Özellikle 87 ve 98) Tavsiye Kararları Denetim Organları Kararları (SÖK) Avrupa Konseyi (AK) Kaynakları İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS), 1951 Türkiye’nin onayı: 1954; Bireysel başvuru hakkının tanınması: 1989 İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) Kararları Avrupa Sosyal Şartı-1961 Türkiye’nin Onayı, 1989 Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı, 1996 Türkiye’nin Onayı, 2006 Denetim Organları Kararları (SHAK)

6 Sendikal Hakların Bölünmezliği İlkesi
Uluslararası çalışma hukuku sendika, toplu pazarlık ve grev hakkını ayrılmaz bir bütün olarak ele almaktadır. ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) ve İHAM (İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi) toplu pazarlık ve grevi sendika özgürlüğünün ayrılmaz parçaları olarak değerlendirmektedir.

7 87 Sayılı ILO Sözleşmesi Sendika Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi, 1948 Sendikal haklar ile ilgili en önemli ILO sözleşmesidir Amacı sendika hakkınn devletten ve kamu erkini kullananlardan gelebilecek engelleme, yasaklama veya karışmalara karşı korunmasıdır.

8 87’nin kapsamı: Tüm çalışanlar
Tüm çalışanlar arasında hiç bir ayırım yapılmaması ilkesi Iş veya hizmetin niteliği, istihdam biçimi, memur, işçi veya sözleşmeli personel, göçmen işçiler, hiyerarşik konum vb. açısından sınırlama yapılamaz Silahlı kuvvetler açısından sınırlamaya olanak tanımaktadır Dar anlamda silahlı kuvvetler, bu örgütlerdeki sivillere uygulanamaz

9 87’nin özellikleri Sendika hakkının kullanımını devlete ve kamu yetkililerine karşı güvence altına alma amacı Devlet ve kamu yetkililerinden gelebilecek engelleme, yasaklama ve karışmalara karşı sendika hakkının korunması Örgüt: çalışanların ve Işverenlerin çıkarlarını savunma ve geliştirme amacı güden her türlü örgüt (Madde 10) Kuruluş düzeyi ve niteliğ açısından sınırlama yok

10 Kişiler açısından kapsam ve ilkeler
MADDE 2 Çalışanlar ve işverenler herhangi bir ayırım yapılmaksızın önceden izin almadan istedikleri kuruluşları kurmak ve yalnız bu kuruluşların tüzüklerine uymak koşulu ile bunlara üye olmak hakkına sahiptirler.

11 Özne: çalışanlar ve işverenler
“Workers and employers”, “Les travailleurs et les employeurs” Sadece işçiler değil tüm çalışanlar BM belgeleri ve İHAS’ta özne herkes ASŞ’de çalışanlar ve işverenler

12 Hiçbir biçimde ayrım gözetmeme
Yaptıkları iş, hizmetin niteliği, çalıştıkları ekonomik etkinlik kesimleri (tarım, sanayi, hizmetler), bağlı oldukları istihdam biçimleri, memur, işçi veya sözleşmeli personel, hiyerarşide bulundukları yer gibi yönlerden çalışanlar arasında hiç bir ayrım yapılamaması Mutlak bir ilke Irk, dil, din, cinsiyet sosyal veya ulusal köken bakımından da bir ayırım yapılamaz. Örneğin itfaiye, cezaevi personeli

13 İstedikleri örgütleri kurma, üye olma
Sendika çokluğu ve sendika seçme özgürlüğünü güvence altına almıştır. Tek koşul kurulan ve üye olunan örgütün tüzüğüne uymaktır Federasyon, konfederasyon ve uluslararası örgütlere üye olma hakkı MADDE 5 Çalışanların ve işverenlerin örgütler, federasyon ve konfederasyon kurma ve bunlara üye olma ve her örgüt, federasyon veya konfederasyon, uluslararası çalışanlar ve işverenler örgütlerine katılma haklarına sahiptirler.

14 Toplu sendika hakkının korunması
MADDE 3 Çalışanların ve işverenlerin örgütleri tüzük ve iç yönetmeliklerini düzenlemek, temsilcilerini serbestçe seçmek, yönetim ve etkinliklerini düzenlemek ve iş programlarını belirlemek hakkına sahiptirler. Kamu makamları bu hakkı sınırlayacak veya bu hakkın yasaya uygun şekilde kullanılmasına engel olacak nitelikte her türlü müdahaleden sakınmalıdırlar.

15 Toplu sendika hakkının korunması
Madde 4 Çalışanların ve işverenlerin örgütleri yönetsel yoldan feshedilme veya faaliyetten menedilmeye tabi tutulamazlar. Madde 7 Çalışanların ve İşverenlerin örgütleriyle bunların federasyon ve konfederasyonlarının tüzel kişilik kazanmaları yukarıda yazılı 2,3, ve 4’üncü maddeler hükümlerinin uygulanmasını sınırlayacak nitelikte koşullara bağlanamaz. Madde 8/2 Yasalar, bu sözleşme ile öngörülen güvencelere zarar verecek şekilde uygulanamaz.

16 Onaydan doğan OLUMLU EDİM yükümlülüğü
MADDE 11 Hakkında bu sözleşmenin yürürlükte bulunduğu Uluslararası Çalışma Örgütünün her üyesi, çalışanların ve işverenlerin örgütleme hakkını serbestçe kullanmalarını sağlamak amacıyla gerekli ve uygun bütün önlemleri almakla yükümlüdür. Devletin olum edim yükümlülüğü

17 87 ve grev hakkı Sözel metinde yok, denetim organlarının yorumu yoluyla Dayanak: örgüt tanımı Madde 10: Bu sözleşmede “örgüt” terimi, çalışanların veya işverenlerin çıkarlarına hizmet ve bu çıkarları savunma amacını güden çalışanların ve işverenlerin her türlü kuruluşunu ifade eder. Madde 3 “etkinliklerini düzenlemek ve iş programlarını belirlemek hakkı”

18 98 Sayılı Sözleşme Kabul: 1 Temmuz 1949
Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi Right to Organise and Collective Bargaining Convention 98 Sayılı Sözleşme Kabul: 1 Temmuz 1949

19 98’in özellikleri 87’nin ikizi, onun eksik bıraktığı konuları tamamlar
Sendika hakkının kullanımını Işverenlere ve Işveren örgütlerine karşı amacı İşveren ve Işveren örgütlerinden gelebilecek engelleme, yasaklama ve karışmalara karşı sendika hakkının korunması 87 ve 98 birlikte sendika özgürlüğünün devlete ve Işverenlere karşı korunmasını güvence altına alır

20 İşverenlere karşı korunma
MADDE 1 İşçiler çalışma hususunda sendika hürriyetine halel getirmeye matuf her türlü fark gözetici harekete karşı tam bir himayeden faydalanacaktır. Böyle bir himaye bilhassa, Bir işçinin çalıştırılmasını, bir sendikaya girmemesi veya bir sendikadan çıkması şartına tabi kılmak; Bir sendikaya üye olması yahut çalışma saatleri dışında veya işverenin muvafakatı ile çalışma saatlerinde sendika faaliyetlerine iştirak etmesinden dolayı bir işçiyi işinden çıkarmak veya başka suretle onu izrar etmek; maksatları güden hareketlere mütaallik hususlarda uygulanacaktır.

21 Karışmama, müdahale etmeme
MADDE 2 İşçi ve işveren teşekkülleri, gerek doğrudan doğruya, gerek mümessilleri veya üyeleri vasıtasıyla birbirlerinin kuruluşları, işleyişleri ve idarelerini müdahalede bulunmalarına karşı gerekli surette himaye edileceklerdir. Bilhassa işçi teşekküllerini bir işverenin veya bir işveren teşekkülünün kontrolüne tabi kılmaya, bir işverenin veya bir işveren teşekkülünün kendi nüfuzu altına alınmış işçi teşekkülleri ihdasını tahrik etmeye veya işçi teşekküllerinin mali yollarla veya başka bir şekilde desteklemeye matuf tedbirler, bu maddedeki manası ile müdahele hareketlerinden sayılır.

22 Sendika Özgürlüğü Komitesi
87 ve 98 İle İlgili Kararlar Sendika Özgürlüğü Komitesi

23 Sendika hakkına ilişkin kararlar
Sendikalaşma hakkı tüm çalışanları kapsar (sadece polis ve askerler için sınırlama söz konusu olabilir) Silahlı kuvvetler ve poliste çalışan sivil personel sendika kurma hakkına sahiptir İtfaiyeciler, cezaevi personeli, gümrük çalışanları, elçilik personeli, posta çalışanları, geçici işçiler, kendi hesabına çalışanlar, ev eksenli çalışanlar ve işsiz kalanların da sendika kurma ve üye olma hakkı vardır. Emeklilerin sendika üyeliğinin devam etmeyeceği sendikanın iç hayatına ilişkin bir sorundur.

24 Sendika hakkına ilişkin kararlar
Çalışanların istedikleri düzeyde, işyeri, işkolu veya mesleki düzeyde veya bölgesel düzeyde sendika kurma ve üye olma hakkı vardır. Çalışanlar aynı anda işkolu ve işletme düzeyinde sendikalara üye olabilirler Sendika tüzükleri resmi makamların onayına tabi tutulamaz

25 Toplu pazarlık hakkına ilişkin kararlar
Özgür toplu pazarlık hakkı örgütlenme özgürlüğünün zorunlu bir unsurudur. Kamu makamları bu hakkı sınırlayacak her hangi bir girişmde bulunamaz Federasyon ve konfederasyonlar da TİS bağıtlayabilir Geçici Işçiler de TİS hakkına sahiptir

26 Toplu pazarlık hakkına ilişkin kararlar
İşverenlerin belirli bir işkolunda çalışanları temsil eden örgütleri toplu pazarlık yürütmek amacıyla tanıması gerekir Bir işyerinde çalışanların yarıdan fazlasını temsil eden bir sendika olmasa da üyesi olan sendikalara kendi üyelerini temsil etme olanağı tanınmalıdır.

27 Toplu pazarlık hakkına ilişkin kararlar
TİS bağıtlama kapasitesine ilişkin temsiliyet ve bağımsızlık gibi iki ölçüt olabilir. Ancak bu kriterler bağımsız ve nesnel bir yapı tarafından belirlenmelidir Çalışanları temsil edecek örgüt işyerinde çalışanların çoğunluk oyuyla seçilmeli Toplu pazarlık düzeyinin belirlenmesi taraflara bırakılmalı ve idare müdahale etmelidir.

28 Grev Hakkına İlişkin Kararlar
ILO denetim organları başlangıçtan bu yana sendika hakkını dar değil, geniş yorumlamış; toplu pazarlık ve grev hakları ile sendika hakkının birbirinin onsuz olmaz koşulları olduğu yaklaşımını benimsemiştir. “Özgürce toplu pazarlık yapma hakkı, sendika özgürlüğünün temel öğelerinden biridir.” “Grev hakkı sendika hakkının temel ilkelerinden biridir” Sendikaların üyelerinin çıkarlarını korumak Için kurulmuş örgütler olması; dernek ve sendika farkı

29 ILO Denetim Organı Kararları
Grev hakkı sendika hakkının ayrılmaz bir parçasıdır Grev hakkı sadece devlet adına yetki işlevlerini yerine getiren kamu görevlileri için sınırlamaya veya yasaklamaya tabi olabilir Örneğin adalet idaresinde alışan görevliler, gümrük görevlileri Hastaneler, elektrik ve su sağlama hizmetleri, polis, itfaiye, cezaevleri kısıtlamaya konu olabilir Bu kavramın geniş tutulması grev hakkının oldukça ciddi biçimde sınırlanmasına yol açabilir Örneğin demiryolları, eğitim sektörü, posta hizmetleri, radyo televizyon, vergi toplama sınırlama konusu olamaz

30 Grev hakkına ilişkin kararlar
Grev hakkı 87 sayılı sözleşmede korunan örgütlenme hakkının özünde doğal olarak vardır (içkindir). Federasyon ve konfederasyonlar da grev çağrısı yapabilir Grev ekonomik ve sosyal çıkarları geliştirme ve savunmanın temel araçlarından biridir.

31 Grev hakkına ilişkin kararlar
Grev pür ekonomik ve mesleki çıkarlarla sınırlı bir hak değildir. İşçilerin ekonomik ve sosyal hakları üzernde etkili olan sosyo-ekonomik politikalara karşı çözüm aramak Için grev yapılabilir Pür siyasal grevler 87 kapsamında değildir ancak hükümetin sosyo-ekonomik politikasını eleştirmeyi amaçlayan protesto grevleri 87 kapsamındadır.

32 Grev hakkına ilişkin kararlar
Desteklenen grevin kendisi hukuki ise Işçiler sempati grevi yapabilir Bir sendikanın işverence tanınması için gidilen grev meşrudur. Ücretleri ödenmeyen işçilerin protesto grevleri meşrudur Asgari ücretin artırılması için yapılacak grev meşrudur.

33 Grev hakkına ilişkin kararlar
Grev türleri konusunda genel bir yasak uygun değildir. İşi yavaşlatma, işi durdurma, Işyeri Işgali gibi eylemler ancak bu eylemler barışçıl olmaktan çıktığında sınırlanabilir. Genel bir grev yasağı ancak şiddetli bir olağanüstü hal durumunda geçici bir süre Için söz konusu olabilir

34 Grev hakkına ilişkin kararlar
Milli güvenlik ve kamu sağlığı gerekçesiyle bir grevin ertelenmesi sorumluluğu hükümete bırakılamaz, grev erteleme tarafların güven duyduğu bağımsız bir organ tarafında yapılmalı.

35 Grev hakkına ilişkin kararlar
Grev iki durumda sınırlanabilir Devlet adına yetki kullanan kamu görevlilerinin çalıştığı kamu hizmetlerde Durması nüfusun tümünün veya bir bölümünün yaşamını, kişisel güvenliğini veya sağlığını tehlikeye atabilecek, kelimenin dar anlamıyla, zorunlu/temel hizmetlerde Tüm memurları kapsayan bir grev yasağı 87’ye aykıdır.

36 Grev hakkına ilişkin kararlar
Devlet adına yetki kulllanan kamu görevlisi (memur) kavramının çok geniş tanımlanması grev hakkının sınırlanmasına yol açabilir. Bu tanım sınırlı yapılmalı. Adliye personeli ve gümrük görevlileri devlet adına yetki kullanan kamu görevlileridir. Bunların grev hakkı sınırlanabilir.

37 İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi
Avrupa Konseyi 1950

38 Dernek kurma ve toplantı özgürlüğü
Madde 11 1. Herkes asayişi bozmayan toplantılar yapmak, dernek kurmak, ayrıca çıkarlarını korumak için başkalarıyla birlikte sendikalar kurmak ve sendikalara katılmak haklarına sahiptir.

39 Herkes vurgusu 1 ve 14. Madde Ayırımcılık yasağı, 14. madde
Bu Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya sosyal köken, ulusal bir azınlığa mensupluk, servet, doğum veya herhangi başka bir durum bakımından hiçbir ayırımcılık yapılmadan sağlanır. 11. Maddeki örgütlenme hakkının öznesi herkes ILO ve ASŞ’dan farklı, çalışan yerine herkes

40 11. Madde konusunda İHAM tutumu
İlk dönemlerde dar sözel yorum 1970’li yıllarda sendika hakkı ile toplu sözleşme ve grev hakkı arasında ağ kurmamış Toplu sözleşme ve grevi 11. Madde kapsamında görmemiş Ancak “üylerinin çıkarlarını korumak için” ifadesinin boş söz olmadığı vurgulanmıştır

41 İHAM’ın geniş yorumu 1990’lı yıllar
Grev ve toplu pazarlık hakları sendika özgürlüğünün içindedir, onunla bir bütün oluşturur, Sendikal hakların bölünmezliği Gustafsson v. İsveç, Wilson v. İngiltere davaları

42 İHAM-Türkiye Kararları
Demir-Baykara v. Türkiye Yapıyolsen v. Türkiye kararları Bu kararlar ile 11 . Maddenin bir bütün olarak sendikal hakları kapsadığı kesinleşmiştir.

43 İHAM Kararları İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) 11. Maddedeki sendika hakkını geniş yorumlamakta ve bu hakkın toplu sözleşme ve grev hakkını Içerdiği kabul etmektedir. 1970’li yıllarda 11. Maddeyi dar yorumlayan İHAM 2000’li yıllarda ILO denetim organları ve SHAK kararlarına benzer Içtihatları kabul etmiştir.

44 İHAM: Demir-Baykara Kararı, 2006 Toplu Pazarlık Hakkı 11
İHAM: Demir-Baykara Kararı, 2006 Toplu Pazarlık Hakkı 11. Madde KApsamındadır Tüm Bel Sen ile Gaziantep belediyesi arasındaki toplu Iş sözleşmesi konusunda Devlet olumlu düzenleme yapma yükümlülüğüne sahiptir, olumlu düzenleme yapmayan devlet bu boşluğ dayanamaz Toplu Iş sözleşmesinin sendika özgürlüğünün ayrılmaz bir parçası olduğu, Toplu sözleşme 11. Madde bağlamında üyelerin çıkarlarının korunması Için seçilen bir toplu eylemdir. İHAM ILO denetim organlarının yerleşik Içtihatlarını benimsemiştir Kamu görevlilerin toplu sözleşme hakkının dayanakları arasında 11. Madde vardır Sınırlama ölçütü: “yönetimin sert (zorunlu) çekirdeğinde görev üstlenmiş kamu görevlileri”

45 İHAM: Karaçay Kararı, 2007 Toplu Eylemler 11. Madde Kapsamındadır
2002’de KESK tarafından düzenlenen bir toplu eyleme (iş bırakmaya) katılma konusunda, uyarı cezası (657/124) “Başvuran barışçı toplantı özgürlüğünü kullanmıştır” “Disiplin yaptırımı ne denli küçük olursa olsun, sendikaların üyelerini, onların çıkarlarını savunmak Için grev günlerine veya eylemlere katılmaktan caydırıcıdır” Verilen ceza demokratik bir toplum Için zorunlu değildir, 11. Madde ihlal edilmiştir

46 İHAM: Satılmış ve diğerleri, 2007 İşi Yavaşlatma Toplu Eylemi 11
İHAM: Satılmış ve diğerleri, 2007 İşi Yavaşlatma Toplu Eylemi 11. Madde Güvencesindedir Karayollarında çalışan kamu görevlilerinin üç saat Işlerini bırakarak işi yavaşlatmaları, eylem boyunca köprüden geçenler ücret ödemedi, 657/125’e göre aylıktan kesme cezası “Üç saatlik Iş bırakma sendikal hakların kullanılması bağlamında genel nitelikli bir toplu eylemdir” “Taraf devlet 11. Maddenin ögördüğü önlemleri almamışsa kusurludur” “Madde 11’de yer alan ‘çıkarlarını korumak için’ terimleri boş sözler değildir. Sözleşme, bir sendikanın kararlaştıracağı toplu eylem yoluyla üyelerinin mesleksel çıkarlarını savunma özgürlüğünü korumaktadır.”

47 İç Hukukun Uluslararası Hukuka Aykırılığı

48 Anayasa 90. Madde Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma
“Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek Cümle: /7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve hürriyetlere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.”

49 Anayasa Hükümlerinin Bağlayıcılığı
MADDE 11.–Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.

50 Sadece Yasarla Sınırlı Değil
Anayasayı kapsar mı? Dar yorum: uluslararası antlaşmalar yasa ile anayasa arasında bir yerdedir Geniş yorum: 14. Madde, “cumhuriyetin insan haklarına saygılı dayalı olması” nedeniyle daha ileri düzenlemeler içeren bir uluslararası sözleşme esas alnmalı Anayasaya uygun antlaşmaya aykırı bir yasanın geçersiz sayılması sorunu, bypass Özgürlük lehine yorum ilkesi (in dubio pro libertate)

51 Ulusal Hukuka Üstünlük
Çatışma durumunda uluslararası antlaşmaların “esas” alınması Antlaşmanın yasalara üstün tutulması, uyuşmazlığın ulusal hukuk bir tarafa bırakılarak çözülmesi, ulusal hukukun ihmal edilmesi

52 Yargı, Yasama ve Yürütmeyi Bağlar
Yasalar ve antlaşmalarda aynı konuda farklı hükümler bulunmasından doğan “uyuşmazlıklar” Sadece yargı yerleri değil, idari organ ve birimler için de bağlayıcı Antlaşmalara aykırı yasalar çıkartılamaması

53 Bağlayıcılık antlaşmanın metniyle sınırlı değil
Antlaşmaların sözel/pozitif metinleriyle sınırlı kalınamaz Uluslararası denetim organlarının kararları da göz önüne alınmalıdır

54 Kamu Çalışanlarının (Görevlilerinin) Sendikal Hakları Ne Durumda ?
Kamu görevlilerinin sendika hakkı kısmen tanınmıştır Sendika hakkının ayrılmaz parçası olan toplu pazarlık ve grev hakkı önündeki ciddi engeller vardır.

55 Anayasa Madde 53: Toplu iş sözleşmesi hakkı (eski hali)
İşçier ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. (Ek: /4 md.) 128 inci maddenin ilk fıkrası kapsamına giren kamu görevlilerinin kanunla kendi aralarında kurmalarına cevaz verilecek olan ve bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları ile 54. madde hükümerine tabi olmayan sendikalar ve üst kuruluşları, üyeleri adına yargı mercilerine başvurabilir ve İdareyle amaçları doğrultusunda toplu görüşme yapabilirler. Toplu görüşme sonunda anlaşmaya varılırsa düzenlenecek mutabakat metni taraflarca imzalanır. Bu mutabakat metni, uygun idari veya kanuni düzenlemenin yapılabilmesi için Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur. Toplu görüşme sonunda mutabakat metni imzalanmamışsa anlaşma ve anlaşmazlık noktaları da taraflarca imzalanacak bir tutanakla Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usuller kanunla düzenlenir.

56 Anayasa Madde 53: Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı (yeni hali)
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.

57 657’ye göre toplu pazarlık ve grev
Madde 27: Grev Yasağı “Devlet memurlarının greve karar vermeleri, grev tertiplemeleri, ilan etmeleri, bu yolda propaganda yapmaları yasaktır. Devlet memurları, harhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılamaz, grevi destekliyemez veya teşvik edemezler.” Toplu pazarlığa ilişkin hüküm yok

58 4688 Değişiklikleri: BAŞTAN AŞAĞI AYKIRI

59 Sendikalaşma, sendika üyeliği açısından
Maddede yer alan sendika üyeliğine ilişkin yasaklar Sendika üyeliği konusunda asker ve polisler dışındaki tüm kısıtlamalar uluslararası hukuka aykırıdır. Taslakda aykırılıklar devam ediyor

60 Sendika türü ve tüzüklere ilişkin aykırılıklar
Sendika türü ve düzeyine ilişkin sınırlamalar (Madde 4) Tüzüklerle ilgili ayrıntılı düzenleme zorunluluğu (Madde7) Zorunlu organlarla ilgili sınırlamalar (madde 8) Zorunlu organların üye sayısı (madde 13) Birden çok sendikaya üye olma yasağı (Madde 14) ILO Normlarına Aykırı

61 Toplu sözleşmede temsil
Toplu sözleşme heyetinde bütün konfederasyonların gücü oranında temsili esas olmalı, En çok üyeye sahip konfederasyona anti-demokratik yetkiler tanınması ve diğer konfederasyonların temsilinin zedelenmesi ILO denetim organları kararlarına aykırıdır. Toplantı tutanağı anlaşma veya uyuşmazlık) ortaklaşa imzalanmalı

62 İşyeri Sendika Temsilciliği
Sayı azaltılıyor, eykinliği sınırlanıyor Sayı sınırlaması (2000’den çok çalışanda 7’den 3’e düşüyor) Süre sınırlaması (2 saat), yasada en az bir süre belirlenip toplu iş sözleşmesiyle artırılabilmeli

63 Aidat Tüzüklerde düzenlenmeli
Aidat dışı kesinti de tüzüklerde düzenlenmeli Dayanışma adiatı söz konusu olmamalı

64 Toplu pazarlık-toplu sözleşme açısından
Üye olsun olmasın tüm kamu çalışanlarını kapsamalı Çok düzeyli olmalı Taslakta tek tip Genel ve hizmet iş kolu düzeyinde toplu pazarlık ve sözleşme söz konusu olmalı

65 Taraflar Konfederasyon üye oranında temsil edilmeli
Müzakere heyeti geniş tutulmalı Heyet başkanlığı heyet tarafından saptanmalı

66 Teklif ve görüşmeler Kamu çalışanlarının tüm hakları teklif konusu olabilmeli, Görüşmelerde süre sınırı-kısıtı olmamalı, sendikalar diledikleri zaman görüşmeleri kesip uyuşmazlığa gidebilmeli

67 Anlaşma-Uyuşmazlık Anlaşma ve uyuşmazlık kamu görevlileri müzakere heyetinin ortak kararıyla olmalı Müzakere heyeti ortak yetkili olmalı

68 Kamu Görevlileri Hakem Kurulu (KGHK)
Zorunlu tahkim, anti-demokatik Dolaylı grev yasağı anlamına geliyor Önerilen sayılar anti demokratik, kurulun bir kanadı tümüyle hükümetim emrindeki bürokratlardan oluşuyor. Sendikaların temsili diğerlerinin sayısına eşit olmalı

69 Grevsiz toplu sözleşme
ıslatmayan su-yakmayan ateş!

70 Grev ve toplu eylem açısından
Mevcut yasal düzenleme açısından: Anayasa değişikliği grev hakkının kullanımı zorlaştırmıştır Zorunlu tahkim Yasa değişikliği de zorunlu tahkimi öngörüyor

71 Grev engeli aşılabilir mi?
Uluslararası hukuk açısından: Greve ilişkin yasak ve sınrılama hukuksuzdur. 90. Madde çerçevesinde grev ve toplu eylem yoluna başvurulabilir. Bugüne kadar olduğu gibi bu yol kullanılabilir. Grev ve toplu eylem yolu açıktır

72 Grev engeli aşılabilir mi?
İç Hukuk Açısından 1) 657’deki grev yasağı kaldırılmalı 2) Toplu görüşme öncesinde ve sırasında grev ve toplu eylem hakkının kullanılması konusunda anayasal bir engel söz konusu değildir. 3) Anayasa KGHK kararlarının kesin olduğunu söylemekte ancak bu kararların öncesine ilişkin bir sınırlama getirmemektedir

73 Aykırılıklar yok hükmündedir
4688’in mevcut halinde ve değişiklik önerilerinde ILO ve İnsan hakları Avrupa mahkemesi kararlarına aykırılık taşıyan hükümler YOK HÜKMÜNDEDİR.