Öğretim Materyalleri Tasarım İlkeleri

... konulu sunumlar: "Öğretim Materyalleri Tasarım İlkeleri"— Sunum transkripti:

1 Öğretim Materyalleri Tasarım İlkeleri

2 NELER ÜZERİNE KONUŞACAĞIZ?

3 Öğretim materyalleri nasıl etkili olur?
Öğrenmeye yön verici Öğrenmeyi kolaylaştırıcı Araştırmaya yönlendirici Öğrencide estetik duyguyu geliştirici Öğrenme sürecini kısaltıcı olmalı

4 Öğretim materyallerinin oluşturulmasında iki aşama çok önemlidir:
Öğretim materyalini tasarlama 2.Öğretim materyalini hazırlama

5 Öğretim Materyalleri Tasarımı
Tasarımda Gestalt Psikolojisi ilkelerinin de dikkate alınması gerekir. Bunlar: Şekil zemin ilişkisi Tamamlama Yakınlık Devamlılık Benzerlik Basitlik

6 Şekil; zeminden daha dikkat çekici özelliklere sahiptir.

7 Yakınlık; organizmanın bir alandaki öğeleri, nesneleri birbirlerine olan yakınlıklarına göre algılama eğilimidir.

8 Benzerlik; şekil, renk, doku, cinsiyet vb
Benzerlik; şekil, renk, doku, cinsiyet vb. pek çok özellik bakımından birbirine benzer öğelerin birlikte gruplanarak algılanma eğilimidir.

9 Tamamlama; organizmanın tamamlanmamış etkinlikleri, şekilleri, sesleri tamamlayarak algılama eğilimidir.

10 Devamlılık; aynı yönde giden noktalar, çizgiler vb
Devamlılık; aynı yönde giden noktalar, çizgiler vb. birimlerin birlikte gruplanarak algılanma eğilimidir.

11 Basitlik; basit, düzenli bir şekilde organize edilmiş figürleri algılama eğilimidir. Algılama simetrik, düzenli, düzgün olan iyi bir biçime, şekle ve bütüne doğru olmaktadır.

12 Bir öğretim materyali:
Kolay kullanılır olmalı ve öğrenciyi en az çaba ile ve en kısa zamanda bilgiye ulaştırmalıdır. Materyalde kullanılan nesneler, ilk bakışta kavranabilecek özellikte olmalıdır. Materyal içindeki unsurlar, uyumlu ve bütünlük içinde olmalıdır. Kullanılan yazı açık, net ve kolay algılanabilir olmalı, renkler uyumlu olmalı ve abartılı olmamalıdır. Resim, çizim, yazı ve renkler, öğrencinin yaş ve cinsiyetine uygun olmalıdır.

13 1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri Alan Çizgi
Şekil-form Doku Renk Harf-yazı 2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri Oran-ölçek Denge Bütünlük Ritim Vurgu Ahenk

14 Yapısal- biçimsel elemanların kullanımı
ALAN (BOŞLUK) Öğretim materyallerine bakıldığında görülen doluluk veya boşluktur. Bir çerçeve içerisinde kullanım alanı dışında kalan boş kısma boş alan; göstermek istenen resim, yazı, çizim vb. kapladığı alan dolu alandır.

15 Z KURALI %41 %25 %14 %20

16 ÇİZGİ Çizgi; gözü, belirli bir alanda ya da bir alan etrafında, hareket ettirerek dikkatleri çeken tek boyutlu bir araçtır. Çizgilerin yatay, dikey veya eğik olmaları algılama üzerinde etkilidir.

17 Dikey çizgiler: Dinamizm ve hareket etkisi uyandırır
Dikey çizgiler: Dinamizm ve hareket etkisi uyandırır. Güç ve kuvveti temsil eder. Yatay Çizgiler: Sakin hareketsiz etki uyandıran çizgilerdir. Kırık Çizgiler: Hareketli ve dinamik etki uyandıran çizgilerdir. Eğik Çizgiler: Yoğunluğuyla paralel olarak hareketi arttıran ve zenginleştiren çizgilerdir.

18 Sabitlik ve Durağanlık etkisi
Güçlülük etkisi Hareket etkisi Sabitlik ve Durağanlık etkisi

19 Kalın çizgiler, ince çizgilerden daha etkilidir.

20 ŞEKİL-FORM Şekil; bir yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu biçimdir. Form; biçimlerin birbirine göre yerleşimidir.

21

22 DOKU Doku, üç boyutlu nesne ve materyallerin dokunma duyusuyla hissedilebilecek yüzey özelliği olup, dikkatleri nesneye çekmek, bütünlüğü arttırmak amacıyla da kullanılır.

23 Hangisi, “kutu” olduğu hissini daha çok vermektedir?

24 RENK Materyal hazırlarken renk öğesi kullanılmalıdır. Renkler her zaman dikkat çekicidir. Renkler önemli bilgileri ayırt etmede zıtlık yaratılarak kullanılabilir. Örneğin; açık renk üzerine koyu renk ya da koyu renk üzerine açık renk vb. Renkler, öğrenenlerin gelişim özelliklerine uygun olarak kullanılabilir. Küçük yaşta olanlar için parlak renkler daha dikkat çekicidir.

25 Renklerle bilgilerin gruplanması da sağlanabilir
Renklerle bilgilerin gruplanması da sağlanabilir. Her bir bilgi bütünü bir renkle ifade edilebilir. Renk bir materyalde çok aşırı kullanılmamalıdır. Kullanılan renkler estetik bir bütün oluşturmalı, dikkati dağıtacak şekilde karmaşık olmamalıdır. Renkler gerçek yaşamdakine uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin; ağaç ise yaprakları yeşil olmalı vb.

26 Arka planda zıt renkler
Renklerin Kullanımı Verilmek istenen mesaja uygun renkler Arka planda zıt renkler Sunumda aynı renk şeması Vurguda parlak ve canlı renkler 2-3 renk sınırı Doymuş renkler

27 Görsellerde zemin ve şekil rengi birbirine zıt olmalıdır.

28 SARI İyimserliği temsil eder.
Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin sembolüdür. Araba kiralama şirketleri de sarıyı kullanır. Sarı rengini bu yüzden bankalar kullanmak istemez.

29 YEŞİL Geri besleme isteniyorsa kullanılabilir. Güven veren renktir.
O yüzden bankaların logolarında hakim renktir. Yeşil, yaratıcılığı körükler.

30 KIRMIZI Bir grubu motive etmek için kullanılabilir.
Aşırı canlılık ve tehlikeyi temsil eder. Kırmızı ve yeşil bir arada kullanılmamalıdır (Renk körleri için). Kırmızı iş hayatında başarısızlığı, finans sektöründe kaybı temsil eder. Her zaman bir uyarı olarak algılanır. Kan akışını hızlandırır.

31 MAVİ Sakinlik simgesidir.
Güvenirlik, bilgiye muhafazakar yaklaşımı ifade eder. Batıda intiharları azaltmak için köprü ayaklarını maviye boyarlar. Duvarları maviye boyanan okullarda çocukların daha az yaramazlık yaptığı saptanmıştır.

32 KAHVERENGİ İnsanın hareketlerini hızlandırır.
Bu yüzden fastfood restoranları iç mekanda kahverengini kullanırlar.

33 MOR Nevrotik duyguları açığa çıkardığından, insanlarda bilinçaltı korku oluşturduğu saptanmıştır. İntihar edenlerin beğendiği renktir. Gözü oldukça fazla yorar.

34 SİYAH Mali veriler sunmak için.
Aynı zamanda vurgulamak için kullanılabilir. Gücü ve tutkuyu temsil eder. Bizde ve batıda matemi temsil eder. Oysa Japonya’da mutluluktur.

35 Yanlış Renk Seçimi İyi Renk Uyumu Yanlış Renk Seçimi

36 HARF- YAZI Kullanılan harfler birbiri ile uyumlu olmalıdır.
Bir yazıda çok fazla harf karakteri kullanılmamalıdır. Mümkün olduğunca bir harf karakteri kullanılmalıdır (Times New Roman vb). Başlıklar büyük harfle, diğer kısımlar küçük harfle yazılmalıdır.

37 Harf koyu olduğunda zeminin açık, zemin koyu olduğunda harfin koyu olmasına dikkat edilmelidir.
Harflerin çok yakın olmamasına dikkat ediniz.

38 BİRİNCİ VAZİFEN TÜRK İSTİKLALİNİ TÜRK CUMHURİYETİNİ İLELEBET
EY TÜRK GENÇLİĞİ ! BİRİNCİ VAZİFEN TÜRK İSTİKLALİNİ TÜRK CUMHURİYETİNİ İLELEBET MUHAFAZA VE MÜDAFA ETMEKTİR. Monoptpye Corsiva EY TÜRK GENÇLİĞİ! BİRİNCİ VAZİFEN TÜRK İSTİKLALİNİ TÜRK CUMHURİYETİNİ İLELEBET MUHAFAZA VE MÜDAFA ETMEKTİR. Comic Seans MS Ey Türk Gençliği! Birinci Vazifen Türk İstiklalini Türk Cumhuriyetini İlelebet Muhafaza Ve Müdafaa Etmektir. Arial

39 Basit koyu yazı tipi kullanın
Çok ince kullanmayın Çok sıkıştırılmış kullanmayın El yazısı kullanmayın Süslü yazı kullanmayın İtalik yazı kullanmayın

40 küçük harfler büyük harflerden daha okunaklıdır
KÜÇÜK HARFLER BÜYÜK HARFLERDEN DAHA OKUNAKLIDIR küçük harfler büyük harflerden daha okunaklıdır

41 Yazı Tipi Arial, Times New Roman, Verdana ve Tahoma kullanılabilir fontlardır. Comic Sans MS’i çocuklar için sunularda düşünebilirsiniz.

42 Yazı tipi boyutu Başlık punto Metin’ler punto

43 2. Bir Tasarımda Yerleşim Elemanlarının Kullanıldığı Yerler
ORAN- ÖLÇEK Objelerin büyüklüğü ile ilgilidir. Kullanılan bir objenin kullanılan diğer objelere göre değerlendirerek büyük, orta, küçük, ağır, hafif olduğu gibi duygular ortaya çıkartır.

44

45 Objelerin büyüklüğünün doğru olarak algılanabilmesi için tanıdık başka bir obje ile ölçeklendirilmesi gerekir.

46 DENGE Objelerin göz tarafından algılanan ağırlığı ile ilgilidir. Hazırlanan materyal üzerindeki dolu ve boş alanların etkili bir şekilde ayarlanması materyalin dengeli olmasına yardımcı olur.

47 DENGE

48 Ekosistemde enerji akışı
Üreticiler Üçüncül tüketiciler Birincil tüketiciler İkincil tüketiciler Ekosistemde enerji akışı Ayrıştırıcılar TABİATTA BİR DENGE VAR

49 BÜTÜNLÜK Görsel elemanlar ve bunların iletmek istedikleri mesaj arasındaki ilişki bütünlüğünü oluşturur. Görsel unsurlar, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu göz önüne alınarak dengeli bir şekilde öğretim materyaline yerleştirilmelidir.

50

51

52 RİTİM Materyalde yer alan kompozisyonda gözün, bir objeden diğerine rahatça kayabilmesidir. Objeler yerleştirilirken birbirleri ile olan ilişkisi dikkate alınmalıdır.

53 RİTİM

54 RİTİM GÜNEŞ TUTULMASI

55 AHENK Kompozisyonun bütünü ile bağlantılıdır. Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak bütünlük duygusudur. Ahenk, bir bakıma bütünü oluşturan parçaların birbiri ile olan ilişkisine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.

56

57 ORMAN EKOSİSTEMİ Bitkiler Otçul Hayvanlar Ayrıştırıcılar
Etçil Hayvanlar Ayrıştırıcılar

58 VURGU Vurgunun materyalde sunulan
bütün içinde en etkili kısım olması gerekir. Materyalin can alıcı noktasıdır En önemli unsurların yerleştirilebileceği şekilde tasarlanır

59 VURGU

60 ELEKTRİK AKIMI

61 SORULARINIZ?