VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

... konulu sunumlar: "VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

2 Veri nedir? Veri, “bir sonuca varabilmek için gerekli olan ilk bilgi” ya da “…anlam çıkartmada veya sonuca varmakta kullanılan nicelikler, olaylar, kayıtlar veya sayı kümeleri” olarak tanımlanabilmektedir. Diğer bir tanımla veri, henüz işlenmemiş kayıtlardır. Veri gözlenen ve kaydedilen “şey” dir.

3 Peki, veri türleri neleridir?
Olgusal Veriler: Araştırmacının yorum ve değerlendirmesini gerektirmeyen, kişisel yargılardan bağımsız olarak var olan, herkesin üzerinde anlaşabildiği türden gözlenebilir ölçütleri olan gerçeklerdir.(yaş, cinsiyet vb.) Yargısal Veriler: Araştırmacının yorumu ile veri niteliği kazanan, öznel yargılarla tanımlanabilen verilerdir. Tembel, uyumlu, duygusal vb. gibi kişilik özellikleri bu verilere örnek gösterilebilir. Sosyal araştırmalarda sosyal davranışlara ait değerlendirmeler de bu veri türüne örnek olabilir.

4 Veri Sınıflandırılması…
Verileri anlamlı hale getirebilmek için yapılacak işlerin başında onları sınıflamak ve sonuçlan tablolar haline getirmek gelir. Bu tablolardan hangi tip verilere sahip olunduğunu, bunların miktarlarını, dağılım şekil ve özelliklerini görmek kolaylaşmaktadır. Bu yüzden verilerin sınıflandırılması büyük önem taşımaktadır.

5 Nicel Veri: Bir deneyin sayılabilir, ölçülebilir özelliğini veren verilerdir. Sürekli nicel veri ve kesikli nicel veri olmak üzere iki türü vardır. l) Sürekli nicel veri: Ondalıklı değerler alabilen nicel verilerdir. Boy uzunluğu, kilo,vs.. 2)Kesikli nicel veri: Sayılarak elde edilen ve tam sayılı değerlerdir. Nüfus, öğrenci sayısı, hane halkı sayısı...

6 Nitel Veri : Bir deneğin niteliklerini belirten verilerdir
Nitel Veri : Bir deneğin niteliklerini belirten verilerdir. Eğitim durumu, ev sahibi olup olmama, vs… Nitel veriler iki gruba ayrılır. Sınıflanabilen Nitel Veri: Birbirinden bağımsız isim bildiren, kod ve numara ile gösterilebilen, sınıflara ayrılan verilerdir. Taşıtlar: kara, hava ve deniz taşıtları, … Sıralanabilen Nitel Veri: Belirli bir miktar belirtmeyen, bir sıra ya da dereceye göre elde edilen verilerdir. Öğrencilerin başarı durumu: pekiyi, iyi, orta… Ordu rütbeleri: albay, yarbay, subay, astsubay , …

7 Veri kaynakları Nelerdir?
Veri kaynaklarını temelde üç ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar insanlar, belgeler ve canlı cansız öteki varlık ve kalıntılardır. İnsanlar: Araştırmacı, çoğu defa, istediği verileri elde edebilmek için, kişilere başvurmak zorunda kalır. Veri kaynağı olarak kullanılacak kişilerin seçimi çok önemlidir. Aranan bilgiye ya da deneyime sahip olmayanlara başvurmak zaman ve enerji kaybı yanında farkına varmadan yanlış yorumlara da neden olabilmektedir. Belgeler: Bilgi birikiminin en emin yolu belgelerin kullanılması yoluyla olmaktadır. Belgeler bir anlamda geçmişin aynası gibidir. Araştırmacıların aradığı yazılı ve basılı belgelerden çoğu, kamu ya da özel kişi ve kuruluşlara ait olan kitaplık ve belgelerde bulunur. Canlı ve cansız öteki varlık ve kalıntılardır.

8 Kaynaklar… Ayrıca, araştırılan konuya olan fiziki yakınlıklarına göre de, veri kaynakları, birincil (orijinal) ve ikincil (orijinal olmayan) olmak üzere iki grupta toplanır. Araştırmada genel kural birincil veri kaynaklarına ulaşmaktır.

9 VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ
Veri elde etme yöntemleri 4 grupta toplanır: 1) Yazılı kaynaklardan veri elde etme 2) Gözlem yoluyla veri elde edilmesi 3) Görüşme 4) Anket yoluyla veri elde edilmesi

10 Geçen Hafta İnceledik… Tez indirildi mi?
Yazılı kaynaklar … Geçen Hafta İnceledik… Tez indirildi mi?

11 Gazete Arşivleri….. Bibliyograyalar İletişim dergileri Bültenler

12

13 Yazılı Kaynaklardan Yararlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Yapılacak araştırmalar sırasında düzmece pek çok belgeyle karşılaşılabilir. Araştırmayı daha güvenli bir şekilde yürütebilmek için, kullanmaya karar verilen veri grubu, başka kaynaklardan doğrulanmalıdır. Edisyon Kritik. Araştırmacı dokümanların kullanılmasına gerçekten ihtiyaç olup olmadığını, varsa ne tür dokümana ihtiyaç olduğunu, nereden elde edilebileceğini, dokümanlara ulaşmak için ihtiyaç duyacağı kişilerin olup olmadığını düşünmelidir.

14 Yazılı kaynaklardan bilgi alınırken okuma ve not alma tekniklerinin bilinmesinde yarar vardır. Çünkü kaynak araştırmasında bilgi toplama okumaya dayanır. Okunması gereken çok sayıda kitap olduğu için, elde edilen bilgilerin mevcut bilgilerle karşılaştırılması ve sonuçların çıkarılması çok zaman alır. Bu sebeple araştırmacının okuma ve not alma ilgili eserlerden yararlanarak hızını artırması faydalı olur. Temin edilebilecek tüm yazılı kaynaklara ulaştıktan sonra, araştırma için kendi bibliyografyasını oluşturma yoluna gidilmelidir. Yani araştırmada kullanılan her referans ’adı soyadı, tarihi, basım yeri ve firması ‘ gibi bilgiler de eklenerek listelenmelidir.

15 Türk Dil Kurumu’nun resmi web sayfasında gözlem kavramına;
“1.Bir nesnenin, olayın veya bir gerçeğin, niteliklerinin bilinmesi amacıyla, dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesi, müşahede. 2.İnceleme sonucu elde edilen değer, müşahede.

16 Gözlem, insanoğlunun günlük hayatının büyük bir kısmını oluşturur.
İnsan sahip olduğu bilgilerin büyük bir çoğunluğunu gözlem yoluyla edinir. Bilimsel bir amaca bağlı olmayan bu gözleme ‘doğal gözlem’ denir. İş görüşmeleri sırasında yapılan mülakatlarda kişinin işe uygun olup olmadığına gözlem yoluyla bakılır. Ayrıca bazı ülkeler vize işlemleri sırasında yüz yüze görüşme talep ederler, kişinin ülkeye gitme amacını gözlem yoluyla anlamak isterler. Araştırmada gözlem ise gerçek hayat içinde olup bitenlerin araştırmacı tarafından izlenerek kaydedilmesi tekniğidir.

17 Gözlemde Olması Gereken Özellikler:
Belirli bir araştırma amacına hizmet etmelidir. Araştırmacı tarafından önceden planlanmış bir faaliyet olmalıdır. Gözlem sonuçları sistematik olarak kaydedilmelidir. Tutarlılık ve geçerlilik açısından gözlem sonuçları kanıtlanabilmelidir.

18 Yalnızca göz ile değil, tüm duyu organları ile yapılabilir
Yalnızca göz ile değil, tüm duyu organları ile yapılabilir. Ek olarak gözlem araçları da (metre, mikroskop, teleskop gibi) kullanılabilir. Gözlenilenler kendi doğal ortamlarında bulunurlar. Gözlemci ve gözlenen olmak üzere iki taraf vardır.

19 Gözlem Formunun Hazırlanması
Gözleme başlanmadan önce nasıl bir plan izleneceğinin tasarlanması gerekir. Bunun için gözlem formu kullanılır. Gözlem formunda olması gereken özellikler: ●Gözlem formu olabilecek bütün durumların bilgilerini içermelidir. ●Bilgiler belli bir düzen içinde olmalıdır. ●Bilgilerin açık bir şekilde elde edilmesine yönelik olmalıdır. ●Çelişen bilgi içermemelidir. ●Dereceleme ölçekleri ve karşılaştırma çizelgelerinden yararlanılmalıdır.

20 Gözlemin Yapılması Gözlemde önemli olan, doğal ortamın değişmemesi ve gözlenmek istenen belirtilerin eksiksiz kaydedilmesidir. Bunun için gözlemci kayıt cihazlarından (video kayıt, ses kayıt, fotoğraf makinesi vb.)faydalanır. Diğer önemli bir husus herhangi bir davranışın veya olayın, eksiklikler oluşmaması için, gözlendiği anda kayıt edilmesidir. Ayrıca araştırmacı ortama ilişkin kendi düşüncelerini topladığı verilerden ayrı tutmalıdır. Raporda kendi düşüncelerini ayrı, araştırma sonuçlarını ayrı belirtmelidir.

21 GÖZLEMİN KUVVETLİ YÖNÜ
Doğal belirtilerin gözlenmesi sayesinde daha yansız veri toplanabilmesi

22 GÖZLEMİN ZAYIF YÖNLERİ
Uzun süre gerektirir. İyi yetişmiş gözlemciye ihtiyaç duyulur. Pahalı bir yöntemdir.

23 GÖRÜŞME Mülakat (Interviews)
Görüşme “sözlü iletişim yoluyla veri toplama tekniğidir.”

24 GÖRÜŞMENİN ÖZELLİKLERİ
Yüz yüze yapılabileceği gibi telefonla, görüntülü telefonla, ses ve görüntü kaydedicilerle de yapılabilir. Görme ve işitme engellilerle simgesel iletişim yoluyla da yapılabilir. İşbirliği sağlamak veya tedavi amacıyla da yapılabilir.

25 Katılanların Sayısı ile İlgili Sınıflama
GÖRÜŞMENİN TÜRLERİ Katılanların Sayısı ile İlgili Sınıflama Grupça görüşme Bireysel görüşme

26 Görüşülmek İstenen Kişi ile İlgili Sınıflama
GÖRÜŞMENİN TÜRLERİ Görüşülmek İstenen Kişi ile İlgili Sınıflama Liderlerle görüşme Uzmanlarla görüşme Halk ile görüşme

27 Uygulanan Kurallarla ile İlgili Sınıflama
GÖRÜŞMENİN TÜRLERİ Uygulanan Kurallarla ile İlgili Sınıflama Yapılanmış görüşme Yapılanmamış görüşme (Her ikisinin karması tercih edilmektedir.)

28 GÖRÜŞME SORULARI Kolay anlaşılır nitelikte olmalıdır.
Varsayımsız olmalıdır. Kaynak kişinin bilgisini aşmamalıdır. Yansız olmalıdır.

29 GÖRÜŞME KILAVUZUNDAKİ SORULARIN SIRALANMASI
İlk sorular ilginç ve cevaplaması kolay olmalıdır. Sorular genelden özele doğru sıralanmalıdır. Sorular ilgilerine göre kümelendirilmiş olmalıdır. Bitiş soruları kaynak kişide başarı duygusu bırakmalıdır.

30 GÖRÜŞMEDE OLASI YANILGI KAYNAKLARI
Görüşmecinin algılama yetersizliği ve yanlılığı Kaynak kişinin yanlılığı Görüşmeci-görüşülen etkileşimi

31 GÖRÜŞMENİN KUVVETLİ YÖNLERİ
Esneklik Geri beslemenin anında işleyebilmesi Cevaplarda bireyselliğin korunması Cevaplama oranının yüksekliği

32 GÖRÜŞMENİN ZAYIF YÖNLERİ
Yanlılığa açık bir yöntemdir. Pahalı ve zaman alıcıdır.

33 YAZIŞMA (ANKET) Yazışma “yazılı iletişim yoluyla veri toplama tekniğidir.” Anket , bir problemle ilgili olarak çeşitli kimselerin bilgi , tecrübe ve düşüncelerini almak için yapılan soruşturmadır. Diğer bir ifadeyle "anket , belli bir araştırmanın amacına uygun düzenlenmiş soru listesidir."

34 Anket tekniği araştırma yöntemleri arasında en çok kullanılanıdır
Anket tekniği araştırma yöntemleri arasında en çok kullanılanıdır. Bunun sebebi kolay, ucuz ve bilgileri doğrudan doğruya toplamaya uygun oluşudur. Eğer herhangi bir konuda başkalarının fikirleri alınmak isteniyor ise yapılacak işlerden biri onlara yazılı sorular vermektir. Bu teknik; fikirler , inanışlar , öneri ve bireysel yaşantılarla ilgili bilgilerin elde edilmesi için en uygun yol gibi görülmektedir. Anket yoluyla veri toplama , araştırma ve bilimde eski bir tekniktir yılında ilk olarak Avrupa'da ve 1847 yılında da Amerika'da kullanılmaya başlayan anket yoluyla veri elde etme tekniğinin son yıllarda Avrupa ve Amerika'da prestijini oldukça kaybetmiş olduğu görülmektedir.

35 Hangi Durumlarda Anket Kullanılarak Veri Toplanır?
Büyük ve dağınık bir örneklemden veri toplanmak istendiğinde Toplanacak bilginin ne olduğunun açık seçik olarak bilindiği durumlarda Güvenilir bir veri toplama ortamının olduğuna inanıldığında Yüzüyüze ilişkiyi gerektirmeyen ve benzer sorulara benzer cevapların alınabileceği durumlarda Veri toplama için yeterli zamanın olduğu durumlarda Maddi imkanların anket düzenlemeye müsait olduğu durumlarda Veri toplanak grupların soruları okuyup anlayabileçeğinden emin olunduğu durumlarda

36 Anket düzenlenmeden önce düşünülmesi gereken hususlar
 Anketin maliyeti  Anketin hazırlanışı ve çoğaltılması  Dağıtım, toplama ve analiziyle ilgili organizasyon  Zamanlama  Anket uygulanacak yerler ve kişilerden izin alma

37 ANKET SORULARI Kolay anlaşılır nitelikte olmalıdır.
Varsayımsız olmalıdır. Kaynak kişinin bilgisini aşmamalıdır. Yansız olmalıdır. Olabildiğince kapalı uçlu olmalıdır.

38 Soru Tipleri Açık Uçlu Kapalı Uçlu Sorular

39 İfade etme Türkiye’nin birçok şehrinde meydana gelen son olarlar hakkında ne düşünüyorsunuz?

40 Liste Yaptırma Örnek: Lütfen Türkiye’nin Avrupa Birliğine üyeliği ile ilgili olarak önemli olduğunu düşündüğünüz konuları listeleyiniz.

41 Evet / Hayır Örnek: Son bir yıl içinde yurtdışına seyahat ettiniz mi?

42 Thurstone Ölçeği Katılıyorum / Katılmıyorum
Türk medyasından memnunum [ ] [ ] İnternet medyası geleçeğin güçüdür [ ] [ ] Türk dizilerini çok başarılı buluyorum. [ ] [ ] Türkiyede basın siyasete yön verir [ ] [ ] Gaziantep halkı yerel basını yakından takip eder. [ ] [ ] Medya dili, Türkçe’yi yozlaştırıyor. [ ] [ ] Kamu spotu yayınları toplumu bilinçlendirmek için çok önemli bir yoldur. [ ] [ ]

43

44 Listeden seçim yapılan tipte sorular
Örnek: Aşağıda verilen Avrupa Birliği ülkelerinden HANGİSİNİN ekonomik olarak en güçlü olduğunu düşünüyorsunuz? İspanya İngiltere Belçika Hollanda İrlanda Fransa Almanya İtalya Yunanistan Portekiz

45 Bir ifadeye katılma düzeyini belirleyen sorular: Likert Ölçeği
Örnek: Ülkemizin geleceği için Avrupa Birliğine üyelik yaralı olacaktır. [ ] Kesinlikle Katılıyorum, [ ] Katılıyorum, [ ] Tarafsızım, [ ] Katılmıyorum, [ ] Kesinlikle Katılmıyorum

46 Sıralama yaptırma tipi sorular
Örnek: Aşağıda verilen Avrupa Birliği ülkelerinden ekonomisinin en güçlü olduğunu düşündüğünüz üç ülkeyi en güçlüden en zayıfa doğru sıralayınız. 1= en güçlü, 2= ikinci en güçlü, 3= üçüncü en güçlü  İspanya  İngiltere  Belçika  Hollanda  İrlanda  Fransa  Almanya  İtalya  Yunanistan  Portekiz

47 Seçenekleri puanlandırma tipi sorular
Örnek: Avrupa Birliğine katılmamızda aşağıdaki faktörlerin önemini belirtiniz.

48 Anket Uygulama biçimleri
 Yüz yüze  Posta  Telefon  Online (internet)  Karma

49 Sunuş mektubu Form Yönerge
ANKETİN BÖLÜMLERİ Sunuş mektubu Form Yönerge

50 SUNUŞ MEKTUBU Kısa olmalıdır. Araştırmanın amacı kısaca yer almalıdır.
Kaynak kişilere olan ihtiyaç vurgulanmalıdır. Cevapların gizliliği vurgulanmalıdır. Mümkünse araştırma sonucunun özetinin gönderilebileceği vurgulanmalıdır. Cevaplama süresi belirtilmelidir. Araştırmanın süresinden bahsedilmelidir. Mümkünse kaynak kişinin adına yazılmalıdır. Mümkünse kaynak kişilerin sevebileceği bir kişiye imzalattırılmalıdır.

51 Görünüşü güzel olmalıdır.
FORM Görünüşü güzel olmalıdır. Soruların cevaplandırılmasını kolaylaştırmalıdır. Veri işlemeyi kolaylaştırmalıdır. Gerektiğinde kullanılmak üzere ek açıklamalar için boşluklar bulundurmalıdır.

52 YÖNERGE “Sunuş mektubu” ile “form” arasında yer alan ve soru türleri belirtilerek nasıl doldurulacağı örneklerle gösterilen açıklamalardır.

53 ANKET SORULARIN SIRALANMASI
İlk sorular ilginç ve cevaplaması kolay olmalıdır. Sorular genelden özele doğru sıralanmalıdır. Sorular ilgilerine göre kümelendirilmiş olmalıdır. Bitiş soruları kaynak kişide başarı duygusu bırakmalıdır.

54 ANKETTE OLASI YANILGI KAYNAKLARI
Ankette iyi anlaşılmayan veya yanlış anlaşılan soruların bulunabilmesi Cevap vermeyenlerle verenler arasında önemli bir farkın olup olmadığının bilinmemesi

55 ANKETİN KUVVETLİ YÖNLERİ
Geniş bir gruba kısa sürede uygulanabilmesi Kolay ve ucuz olması

56 ANKETİN ZAYIF YÖNLERİ Sorulara, ayrı kişilerce ayrı anlamlar verilebilmesi. Dönüş oranının düşüklüğü.

57 Yararlanılan Kaynaklar:
KARASAR, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel yayın Dağıtım, 13. Baskı, Ankara, 2004, s.292. ERGÜN, Mustafa, “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Web Sitesi, 2005.