T Ü R M O B.

... konulu sunumlar: "T Ü R M O B."— Sunum transkripti:

1 T Ü R M O B

2 TÜRMOB VVI. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu
National Symposium on Accountancy of Turkey Ekonomik Kalkınma İçin Muhasebe Denetimi Mesleği Accounting Profession in Economical Development Nail Sanlı TÜRMOB Genel Sekreteri General Secretary of TÜRMOB NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

3 TÜRMOB Sürekli gelişen ve karmaşıklaşan üretim ilişkileri içerisinde, işletmelerin sağlıklı faaliyet gösterebilmeleri, gelişimlerini sürdürebilmeleri ve rekabet güçlerini koruyabilmeleri, iyi bir bilgi sistemine sahip olmalarını zorunlu kılmaktadır. İşletmelerin bilgi sistemlerinin temelini veya parasal bölümünü de muhasebe oluşturmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

4 TÜRMOB Muhasebe sisteminde yer alan bilgilerin sağlıklı, güvenilir ve doğru olması sadece işletmeler için değil, bundan fayda sağlayan (hisse sahipleri, kredi verenler, devlet vb.) kesimler içinde büyük önem taşımaktadır. Bilgilerin sağlıklı, güvenilir ve doğru olduğu ise ancak denetim ile ortaya konulabilmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

5 TÜRMOB Yakın geçmişte yaşanan WorldCom, Enron, Xeros gibi muhasebe yolsuzluk ve skandalları hala belleklerimizde taze. Ülkemizde gıda ve içecek maddelerindeki kaçakçılık insanlarımızın ölümüne sebebiyet vermekte, yolsuzluklar, hortumlamalar ise malımızı almakta. Çözüm elbette ki yüksek standartlara sahip ekonomik denetim düzeninden geçmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

6 TÜRK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE YAPISI
TÜRMOB TÜRK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE YAPISI NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

7 TÜRMOB  Türkiye’de profesyonel muhasebe meslek mensuplarının bilgi ve birikimi ile işletmelerin muhasebe sistemleri çağdaş bir düzeydedir. İşletmelerin sermaye yapısı ne olursa olsun, mali sektördeki firmalar hariç, Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde belirlenen muhasebe ilke ve kurallarına uyulmakta ve belirlenen formattaki finansal tablolar hazırlanarak sunulmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

8 TÜRMOB Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre; tüm işletmeler temel finansal tablolar olarak belirlenen ve uluslararası kurallara uyumlu olan bilanço ve gelir tablosunu belirlenmiş dip notları ile hazırlamak zorundalar. Ayrıca işletme büyüklüğüne göre işletmeler maliyet muhasebesini de kayıtlarında izlemektedirler. Tebliğ, ulusal muhasebe standartlarının geçerli olacağını hüküm altına alarak, ulusal muhasebe standartlarının var olmaması durumunda, uluslararası muhasebe standartlarının kabul göreceğine de yer vermektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

9 TÜRMOB Bunun yanı sıra SPK ya tabi şirketlerde olsun,
BDDK ya tabi bankalarda olsun, sigorta şirketlerinde olsun belli ilke ve kurallara göre muhasebe işlemleri düzenlenerek, finansal tablolar hazırlanmaktadır. Bu ilke ve kurallar düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından saptanmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

10 TÜRMOB Hepinizin bildiği gibi; günümüzde muhasebe ve denetim mesleği tüm dünyada önemli bir değişim süreci yaşamaktadır. Günümüzde tüm dünyada egemen olan ekonomik sistem, küreselleşme sürecinde mal, hizmet, sermaye ve bir ölçüde iş gücünün serbest dolaşımını öngörmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

11 TÜRMOB Sermaye şeffaflık ve güven duygusunu ön plana çıkartmaktadır.
Şeffaflık ve güven duygusunun oluşabilmesi de tüm dünyada uyumlaştırılmış aynı muhasebe ve denetim standartlarının uygulanması ile gerçekleştirilebilir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

12 TÜRMOB Ülkemizde ekonomik kalkınmanın sağlanmasının yolu, sermaye birikimine ve bunun getireceği verimlilik artışına dayanmaktadır. Türkiye açısından sermaye birikiminin mevcut haliyle yetersizliği bilinen bir gerçektir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

13 TÜRMOB Profesyonel muhasebe meslek mensupları, yaptıkları hizmetlerle ekonominin önünü açmaktadırlar. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

14 TÜRMOB Ekonomik kalkınma için; 1- Yabancı yatırımlar
2-    KOBİ’ lerin güçlendirilmesi 3-    Türk şirketlerinin küresel şirket haline gelmesi Büyük önem taşımaktadır. Yukarıda saydığımız bu üç unsurun ekonomik kalkınmaya katkı sağlayabilmesi için profesyonel muhasebe mesleğine büyük görevler düşmektedir NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

15 TÜRMOB Yabancı Sermaye Yatırımları İçin Profesyonel Muhasebe Mesleğine Düşen Görevler NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

16 TÜRMOB Türkiye’de ortalama gelir düzeyi düşük ve özel tasarruf hacmi yetersizdir. Kamu kesimi tasarruflarının tümü faiz ödemelerine gitmekte, kamu yatırım yapamamaktadır. Avrupa Birliğine üye olmak amacıyla büyük çaba harcayan ülkemizin kalkınması için doğrudan yabancı yatırımların artarak sürmesi büyük önem taşımaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

17 TÜRMOB Bu ise ; istikrarlı bir ekonomik yapı,
hızlı ve düzgün işleyen bir hukuk ve vergi sisteminin varlığı , şeffaf, uluslararası muhasebe ve denetim standartlarının etkin biçimde uygulandığı bir iş ortamının varlığına bağlıdır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

18 TÜRMOB Uluslararası işletmelerin yayıldıkları alan genişledikçe ve sürekli bir büyüme döngüsüne girildikçe, çeşitli ülkelere dağılmış olan yatırımların izlenmesi ve verimlilik ile karlılığın ölçülmesi sorunu ortaya çıkmaya başladı. Özellikle farklı ülkelerde farklı muhasebe uygulamalarının olması nedeniyle, yatırımların karlılığını karşılaştırmak ve aynı değerle ölçmek zorlu ve pahalı bir işlev oldu. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

19 TÜRMOB Bu nedenle işletmelerin dili olarak kabul edilen muhasebenin, bu kez uluslararası işletmelerin uluslararası dili olması gerektiği tartışmaya başlandı. Ardından, 1970’li yılların başında her ülkede var olan genel kabul görmüş ilke ve kurallar ile politikalarından oluşan muhasebe standartlarının evrensel bir yapı ile uluslararası muhasebe standartları oluşturulması kararlaştırıldı. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

20 TÜRMOB Çeşitli standart setlerinden sonra son olarak; Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uluslararası ilişkilerde (şirketler, muhasebeciler, denetçiler, uluslararası kuruluşlar) ortak dil olarak kabul edilip kullanılmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

21 TÜRMOB Ülkemizde muhasebe denetimi yapacak meslek mensuplarının bilgi ve birikim seviyeleri uluslararası standartları uygulayacak düzeydedir. Bu konuda gerekli programlar TÜRMOB tarafından düzenlenmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

22 TÜRMOB KOBİ’ler NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

23 TÜRMOB Kayıt dışı ekonominin yaygınlığı ve sunduğu cazip imkanlar, KOBİ’ lerin gelişiminin önündeki en büyük engeli oluşturmaktadır. Büyüyen işletmelerin kayıt dışının yarattığı imkanlardan uzaklaşacak olması çelişkisi işletmeleri küçük çapta kalmaya teşvik etmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

24 TÜRMOB KOBİ’lerin gelişimini teşvik etmek için borsaya kayıtlı şirketlerde olduğu gibi finansal bilgi açıklamalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Bunun için; ekonomi içinde payı olan her kuruluşun finansal bilgilerini, en az yılda bir kez topluma açıklaması sağlanmalıdır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

25 TÜRMOB Büyük firmalar için geliştirilmiş muhasebe kurallarını uygulamaya başlayan küçük bir firma, çok ağır vergi ve sosyal sigorta yükleri ile karşılaşacağı için kayıtlı iş yapmaktan kaçınmaktadır. Küçük firmaların ilk başta yaşayacakları ağır vergi ve sosyal güvenlik yüklerini aşabilmek için çeşitli teşvikler sağlanmalıdır. Bu sayede işletmeler hem kayıt içine alınmış olacak, hem de gelişmelerinin önü açılmış olacaktır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

26 TÜRMOB Avrupa Muhasebeciler Federasyonu bu konuda bir çalışma sürecini devam ettiriyor, bu çalışma ülkemiz koşullarına uygun olarak bizim tarafımızdan da hazırlanmaktır. TÜRMOB Yönetimi olarak 14 ayrı projeden oluşan bir çalışma programı oluşturduk. KOBİ’lerin muhasebe ve denetim uygulamaları konusunda her odamızdan bir temsilcinin de bulunduğu komisyon oluşturduk ve çalışmalarına başladı. Bu çalışmayı kısa sürede başarılı bir şekilde sonuçlandıracağımıza inanıyorum. Bu arada mikro şirketlerin Kobilerden ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

27 TÜRMOB Türk Şirketlerinin Küresel Şirket Haline Gelmesi NAİL SANLI
TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

28 TÜRMOB Türk işletmeleri çok uluslu bir şirket olmaya karar verdiklerinde hesaplarında uluslararası dili kullanmak zorundadır. Yatırım yapılan ülkede faaliyet sonuçlarının raporlanması ve finansal tabloların doğruluğunun sağlanması büyük önem taşımaktadır. Bunu sağlamanın yolu muhasebe denetiminden geçmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

29 TÜRMOB Uluslararası Finansal Raporlama Standartları küresel şirketlerin ortak muhasebe dilidir. Bu yüzden ülkemizdeki şirketlerin bu dili benimsemeleri ve kullanmaları gerekmektedir. Bu konuda SPK önemli bir adım atmıştır tarihinden itibaren Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının uygulanması hüküm altına alınmıştır. Ayrıca bağımsız denetim kuruluşları da bu yıl gerçekleştirecekleri denetimlerde UFRS uyumlu muhasebe standartlarını esas alacaklardır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

30 TÜRMOB Çok uluslu bir şirket olmaya karar veren bir Türk işletmesi, yurt dışına açılmadan önce organizasyon ve muhasebe alanında bir el kitabı oluşturmalıdır. Organizasyon el kitabında, uyulacak kurallar, yetki ve sorumluluklar, örgüt şeması ve iç kontrol sistemi yer almalıdır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

31 TÜRMOB Muhasebe el kitabında ise:
muhasebede uyulacak ilke ve kurallar ile muhasebe politikaları, yatırım yapılacak ülkedeki yerel muhasebe uygulamaları ile UFRS uygulamalarının nasıl ilişkilendirileceği, konsolidasyon, enflasyon, farklı para birimlerinin aynı para birimlerine çevrilmesi sorunlarının muhasebeleştirilmesi ve raporlamasında uyulacak kuralları ve kullanılacak işletme içi ve işletme dışı faaliyet raporlarının kapsamları ve içeriği yer almalıdır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

32 TÜRMOB Çok uluslu olmaya karar veren Türk işletmeleri, evrensel muhasebenin yaratacağı fırsatlardan en üst düzeyde yararlanabilmeleri için, ulusal bir denetim şirketi ile çalışmaları ve bu şirketin küresel bir muhasebe şirketi haline gelmesi için hem destek olmalı hem de önünü açmalıdır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

33 TÜRMOB Türk muhasebe meslek mensupları, eğitimleriyle, bilgi birikimleriyle küresel bir denetim şirketini yönetebilecek ve faaliyetlerini sürdürebilecek birikim ve mesleki tecrübeye sahiptir. Geç gelenin avantajını kullanarak standartların uygulanması konusunda da bir güçlükle karşılaşmayacağımız görüşündeyim. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

34 TÜRMOB Denetim ve Denetimin Ekonomik Kalkınmaya Etkileri NAİL SANLI
TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

35 TÜRMOB Merkantilizmin geliştiği dönemlerde uluslararası ticaretin artması sonucu hesap ve işlemlerin esaslara bağlanma ihtiyacı denetim kavramını da beraberinde getirmiştir. Bu dönemde hesap ve işlemlerin kontrolünü yapan ve sonucunda görüş bildiren, Latince “dinleme” anlamına gelen audit kelimesinden türetilen auditörler (denetçiler) ortaya çıkmıştır. Modern anlamda denetim kavramı sanayi devrimi sonrasında gelişmiş ve bugünkü niteliğine kavuşmuştur. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

36 TÜRMOB Klasik anlamda denetim, konularına ve amaçlarına göre finansal denetim, uygunluk  denetimi ve performans denetimi olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Ancak, bu üç denetim türünün bir arada yürütülmesi halinde Türkiye’de ekonomik denetim düzenin kurulmuş olacaktır. Buna rağmen makro bazda ekonominin denetlenmesinin yolları da araştırmalıdır. Denetim, statüsüne göre iç denetim ve dış denetim olmak üzere; ikiye ayrılmaktadır. Dış Denetim; bağımsız denetim ve kamu denetimi olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

37 TÜRMOB Muhasebe denetimi, işletme hesaplarının denetlenmesi, revizyon, finansal tabloların denetimi, finansal denetim, mali denetim, auditing vb. kavram ve tanımlamalar zaman zaman farklı anlamlar çağrıştırsada da çoğunlukla birbirine yakın anlamda kullanılmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde özellikle Türkiye’deki ekonomik gelişmeler muhasebe ve finansal tablo kavramlarına verilen önemi giderek arttırmış ve bu doğrultuda finansal denetim / auditing gelişmeye başlamıştır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

38 TÜRMOB Esas itibariyle bugüne kadar Fransızca “révision”, İngilizce “auditing” kavramının Türkçe’de genel kabul gören bir karşılığa kavuşamamıştır. Bu nedenle aynı anlamda kullanıldığı halde auditing kavramı çeşitli tanımlamalarla ifade edilmesi yanlış anlaşılmalara da neden olabilmektedir. Yine bazen auditing kavramının Türkçe karşılığı olarak “bağımsız denetim”, “dış denetim”, “bağımsız dış denetim” gibi tanımlamalar da kullanılmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

39 TÜRMOB EKONOMİK DENETİM NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

40 TÜRMOB Özel sektör ve devlet sektörünün konsolide edilmiş veya münferit hesaplarının, finansal tablolarının, uygunluk ve performans denetimlerinin bağımsız denetçiler tarafından yürütüldüğü ve raporlandığı bir denetim türü olarak tanımlayabiliriz. Ekonomik denetim kapsamında; bir taraftan özel ve kamu sektörüne ait kuruluşların faaliyetlerinin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılıp yapılmadığını, diğer taraftan finansal tablolarının yürürlükteki mali mevzuat ve genel kabul görmüş muhasebe standartlarına uygunluğu ayrıntılı bir inceleme yapılmak yoluyla ortaya konulmakta, öte yandan kuruluşa tahsis edilen kaynakların tüm işletme fonksiyonları dikkate alınarak rasyonel esaslara göre etkinlik, verimlilik, ve tutumluluk ilkeleri doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını ölçer ve bu doğrultuda önerilerde bulunur. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

41 TÜRMOB Sermaye sahiplerinin denetimden beklentileri değişmektedir. Finansal tabloların denetimi, uygunluk denetimi, etkinlik denetimi ve performans denetiminin birlikte gerçekleştiği bir ekonomik denetim talebi yaygınlaşmaktadır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

42 TÜRMOB Bu yolla, kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığı,
program hedeflerine ulaşılıp - ulaşılmadığı, finansal tabloların doğru olup - olmadığı, konulan hedeflere uygun bir çalışma yapılıp - yapılmadığı, Hizmetin veya ürünün nicel veya nitel hedeflere uygun olarak gerçekleşip gerçekleşmediği gibi beklentiler oldukça üst boyutlara çıkmıştır. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

43 TÜRMOB Netice itibariyle ülkemizde vergi ağırlıklı denetimden, ekonomik denetime doğru bir yöneliş yaşanmaktadır. Bağımsız denetimin görevi: finansal tabloların denetimimidir? Yoksa ekonomik denetim midir? NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

44 TÜRMOB Sonuç NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

45 TÜRMOB Profesyonel muhasebe meslek mensupları verdiği hizmetlerle ekonomide şeffaflık ve güveni sağlamaktadır. Müşavirlik hizmetleriyle işletmelerin doğru rotada hareket etmelerinde önemli bir fonksiyon üstlenmektedirler. Meslek katma değer yarattıkça varlığını ve önemini koruyarak hem işletmelerin, hem de ekonominin gelişimine katkı sağlar. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

46 TÜRMOB Makro düzeyde muhasebe mesleğinin katma değer yaratmasının artması için; başta Maliye Bakanlığı olmak üzere; Tüm devlet kesimlerinin muhasebe meslek mensuplarınca muhasebe uygulamalarından üretilmiş hizmetleri talep etmeleri gerekmektedir. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ

47 TÜRMOB TEŞEKKÜR EDERİM SAYGILARIMLA NAİL SANLI TÜRMOB GENEL SEKRETERİ