SAĞLIKTA AFET YÖNETİMİ

... konulu sunumlar: "SAĞLIKTA AFET YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

1 SAĞLIKTA AFET YÖNETİMİ
Dr. İlhan ÖZTÜRK Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

2 AMERİKAN ACİL TIP HEKİMLERİ BİRLİĞİ -ACEP
SAĞLIK AÇISINDAN AFET’İN TANIMI AMERİKAN ACİL TIP HEKİMLERİ BİRLİĞİ -ACEP Doğal ya da insan yapımı afet olaylarıyla karşı karşıya kalan bir bölgedeki ya da toplumdaki sağlık hizmetlerinin gereksinimlere nazaran yetersiz kaldığı ve kapasitesini aştığı durumlardır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

3 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ -WHO
Olağanüstü büyüklükte ve dış yardım gerektirecek şiddette oluşan ve ani gelişen ekolojik bir fenomendir. Mevcut kaynakların ve rutin müdahalelerin başa çıkmak için yetersiz kaldığı, ciddi idari ve triaj bozukluklarına yol açan acil bir durumdur.. Hasar, ekolojik yıkım, insan yaşamının kaybı, sağlık bozukluğu ve sağlık hizmetlerinin uygun sunulamamasına yol açan ve etkilenen bölge dışından yoğun yardım gerektiren olaylardır.. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

4 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSANİ YARDIM ÖRGÜTÜ - UNHA
İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların doğurduğu sonuçlardır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

5 PAN AMERİCAN HEALTH ORGANİSATİON - PAHO
Genellikle ani ve beklenmedik bir biçimde gelişen, şiddetinin tahmin edilemediği, değişkenlik gösteren olay ya da durumlardır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

6 OLAYA YANITTA YETERSİZLİK!..
AFET ; ETKİYE KARŞI KONULAN TEPKİNİN YETERSİZLİĞİDİR… OLAYA YANITTA YETERSİZLİK!.. AFETLERDE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN AMAÇ ; MÜMKÜN OLDUĞUNCA ÇOK İNSAN HAYATI KURTARMAKTIR… Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

7 GENEL OLARAK AFET YÖNETİMİ
AFET YÖNETİM SİSTEMİ Bütün Tehlikeler (RİSK YÖNETİMİ) Hazırlıklı olma  Zarar azaltma  Bütün Acil durum ya da Afet Bütün Evreler Katılımcılar Operasyon Ekibi  İyileştirme  Müdahale (AFET YÖNETİMİ) Bütün Kaynaklar Risk Değerlemesi, planlama ve tatbikat, Önleme (Zarar Azaltma), Hazırlıklı Olma, Kurtarma ve İlkyardım, İyileştirme, Yeniden yapılanma safhalarından oluşmaktadır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

8 AFETE MÜDAHALE YAKLAŞIMINDA
• Olası büyük bir afetin etkilerinin detaylı analizi, • Afet planları ve senaryolarının hazırlanması, • Halka yönelik bilgilendirme/eğitim programları, • Etkileri hafifletme programları, • Cevap kapasitesini artırma, • Normale dönme stratejilerinin uygulanması gerekir. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

9 MODERN AFET YÖNETİMİNİN BİLEŞENLERİ
Planlama, yapılanma Profesyonel Ekip Profesyonel yönetici Eğitim Lojistik; Lojistik Yönetim Sistemi (yazılım, donanım) Afet Yönetim Sistemi (yazılım, donanım) Muhabere Sistemi (yedekli sistem/telli, telsiz, uydu vb) Donanım Stoklama Ulaşım Tatbikatlar Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

10 SAĞLIK AFET YÖNETİMİ Afet ve olağan dışı durumlarda; kargaşaya mahal vermeksizin, profesyonel sağlık yönetici, müdahalecileri ve ekipmanlarıyla yapılan afet müdahale sistemine “sağlık afet yönetim sistemi” denir. Afet öncesi ve sonrası çalışmaların bir bütün halinde ve multidisipliner yaklaşımla ele alınıp planlanması gereklidir. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

11 SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDEN AMAÇ;
Tüm güç ve kaynakların krizden önce planlanarak, Olağandışı durumlarda sağlık personelinin ve gücünün olay yerine en hızlı şekilde ulaşması, İnsanlara en etkin acil sağlık hizmetini sağlamak, Bireyin, toplumun ve ülkenin biyolojik, fizyolojik, psikolojik, ekonomik ve doğal kaynak ve zenginlik kayıplarını azaltmak, Hızla iyileşmeye katkı sağlamak ve Risk gruplarını korumaktır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

12 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
ACİL OPERASYONLAR ÜNİTESİ UMKE - 112 ÇEVRE SAĞLIĞI BLŞ. HST. MÜCADELE DST. OPERASYONLAR ÜNİTESİ YAT. TED. KURUMLARI SAĞLIK OCAKLARI LAB. HİZMETLERİ BİL. ve PSİKOLOJİK DESTEK ÜNİTESİ PSİKOLOJİK DESTEK AR - GE EĞİTİM LOJİSTİK DESTEK ÜNİTESİ PERSONEL LOJİSTİK TIBBİ LOJİSTİK TEKNİK LOJİSTİK KRİZ MERKEZİ SEKRETERİ BİLGİ - İŞLEM SEKRETARYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ KRİZ MERKEZİ KOORDİNATÖRÜ KOORDİNATÖR YARDIMCISI SİVİL SAVUNMA UZMANI DANIŞMA KURULU VALİLİK KRİZ MERKEZİ Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

13 AFETLERE MÜDAHALEDE YAŞANAN GENEL SORUNLAR
Örgütlenme ve hareket kalıpları önceden planlanıp çalışılmış, masa başı simülasyonların ötesinde muhtemel senaryolar bünyesinde tatbikatlar mutlaka yapılmış olmalıdır. Profesyonel personel, Güvenlik, Ulaşım, Telekomünikasyon, Beslenme, Su, ısınma ve nakliye gibi lojistik sorunlar ön plana çıkan sorunlardır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

14 AFETLERDE SUNULACAK SAĞLIK HİZMETLERİ-1
Tıbbi ihtiyaçların karşılanması, Halk sağlığı ve halkı bilinçlendirme, Eğitimli profesyonel sağlık personeli görevlendirilmesi, Hasta tahliyesi, Yaralıların stabilizasyonu ve naklinin sağlanması, Hijyen ve çevre sağlığı hizmetleri, Hasta bakımı, Gıda ve ilaçların temini ve güvenliğinin sağlanması, Tıbbi malzeme, araç ve gereçlerin temini, Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

15 AFETLERDE SUNULACAK SAĞLIK HİZMETLERİ-2
Çalışanların sağlığı ve emniyetinin sağlanması, Olay yeri güvenliği ve olay yeri yönetimi, Tehlikeli maddeler ile mücadele, Sosyal ve ruhsal sorunların ele alınması, Bulaşıcı hastalıklar ve enfeksiyonların kontrol edilmesi, Suların güvenliğinin sağlanması, Yaralı ve ölülerin kimliklendirilmesi ve morg görevleri, Haşere ve kemirgenlerle mücadele. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

16 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
GENEL TIBBİ İLKELER Afetin olduğu bölgeden hastanelere kesintisiz bir tıbbi zincirin oluşturulması gereklidir. Hafif, orta ve ağır yaralıları ayırmak, hastane ve sağlık kurumlarının hafif yaralılar tarafından hücuma uğramasını önlemek, ağır yaralıların gözden kaçırılıp bir yerde ölüme bırakılması olasılığını ortadan kaldırmak. Tıbbi zincirin her basamağında zorunlu triyaj ve ilkyardım uygulanması yapılmalıdır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

17 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
Ayakta kalan ve hizmet verebilecek olan hastanelerin afet planları doğrultusunda, günlük organizasyonlarının dışına çıkarak, yaralı sayısıyla paralel, tamamen ayrı bir çalışma biçimi içerisine girmesi gerekir. Bütün kurtarma, ilkyardım ve transport operasyonları komutasının tek bir yöneticide olması gereklidir (olay yeri yönetimi). Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

18 AFET ALANINDA “Tıbbi Uç Nokta” (TUN) ORGANİZASYONU
Amaç; yaralı toplama, triaj, yaralı stabilizasyonu, yaralı nakil merkezinin kurulması ve ayaktan tedavi edilebilecek aciller için uygun ortamı oluşturmaktır. Afetin meydana geldiği bölgeye yeterince yakın olan, Afetin yansımalarından etkilenmeyecek kadar uzak olan, Ulaşım yollarına yakın olan, Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

19 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
Ayakta kalan sağlam binaların olduğu, kurulabiliyorsa çadırlar ya da yeteri kadar açık olan, İçerisinde birbirinden ayrılmış birkaç farklı bölgenin konuşlanabildiği, Helikopter inebilecek kadar geniş, boş ve düzlük bir alandır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

20 TUN/OLAY YERİ YÖNETİMİ
YARALI TEMİZLEME ALANI Anstabil Acil Anstabil Acil O L A Y E R İ Stabil Acil Stabil Acil AMBULANS HASTA YÜKLEME ALANI NAKLEDİLEN HASTANE Acil Değil Acil Değil Ümitsiz / Ölü Ümitsiz / Ölü GEÇİCİ MORG Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

21 TIBBİ UÇ NOKTA ORGANİZASYONU
1-Triaj Alanı: Giriş bölgesine yakın yerleşimli olan, Getirilen yaralıların triajı ve sınıflandırılmasının yapıldığı, Yaralıların ve ölülerin buradan önceden belirlenmiş alanlara nakillerinin sağlandığı alandır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

22 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
2-Acil Müdahale Alanı: Yaşam destek işlemleri (hava yolunun açılması, gerekiyorsa ventilasyon, dışa olan kanamaların kontrolü, pnömotoraks dekompresyonu, intravenöz sıvılar, analjezi vb) uygulamaların yapıldığı, İlk işlemlerden sonra yaralıların nakil imkanlarına göre transport alanına taşındığı alandır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

23 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
3-Kısmi Acil Müdahale Alanı: Yara bakımı, kırık immobilizasyonu ve yaralıların soğuktan korunması gibi işlemlerin yapıldığı, Zamanı gelince, Sağlık Kriz Merkezinin yönlendirmesi ışığında transport alanına taşınma işlemlerinin yapıldığı alandır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

24 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
4-Yaralı Transport Alanı: Yaralıların önceliklerine göre, elde olan araçlarla, sağlık kriz merkezinin vereceği bilgiler ışığında tedavi merkezlerine nakil işlemlerinin yapıldığı alandır. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

25 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
5-Tedavi Merkezi: Çok sayıda yaralının olduğu büyük afetlerde oluşturulan, Genellikle bir hastane, bütün bölge tahrip olmuşsa çadır ya da o anda kurulmuş geçici askeri sahra hastanelerinden meydana gelen, O anda yeni kurulan bir sağlık merkezi ise mutlaka bir havaalanı, tren istasyonu, liman ya da trafik noktasına yakın bir yerde konuşlandırılan, Temel acil cerrahi, yoğun bakım, bazen radyoloji ve laboratuvar tetkikleri yapılabilme imkanlarına sahip olan acil müdahale merkezidir. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

26 MOBİL ACİL MÜDAHALE ÜNİTELERİ
1. MOBİL KURTARMA İSTASYONU, 2. MOBİL KURTARMA MERKEZİ, 3. MOBİL SAHRA HASTANESİ VE KİTLE DEKONTAMİNASYON SİSTEMİ Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

27 MOBİL KURTARMA İSTASYONU
İÇERİĞİ: Konteyner 2 Çadır 1 İnsan gücü 4-8 Taşıma 1 römorklu kamyon Kurulum zamanı dk. KULLANIM AMACI: Transportun yetersiz kalacağı sağlık operasyonlarında Küçük ulaşım kazalarında Küçük çaplı endüstriyel kazalarda Nüfüs hareketlerinde, toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinde “Tıbbi Uç Nokta” (TUN) olarak vb. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

28 MOBİL KURTARMA MERKEZİ
İÇERİĞİ: Konteyner 6-15 Çadır Taşıma 4 römorklu kamyon veya helikopter veya uçak İnsan gücü Hasta kapasitesi Kurulma süresi 6 İlk hasta kabulü 2.5 saat KULLANIM AMACI: Orta ve büyük ulaşım kazalarında Büyük çaplı endüstriyel kazalarda Büyük çaplı nüfüs hareketlerinde, toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinin hemen gerisinde acil cerrahi gereken durumlarda “Cerrahi Merkez” olarak vb. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

29 MOBİL (SAHRA) HASTANESİ
İÇERİĞİ: Konteyner Çadır İnsan gücü 180 Hasta kapasitesi Kurulum süresi saat İlk hasta kabul 2.5 saat KULLANIM AMACI: Büyük ulaşım kazalarında Kitleleri etkileyen endüstriyel kazalarda Savaş, büyük çaplı nüfüs hareketleri ve toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinin gerisinde kalıcı sağlık tesisleri kurulana kadar “Sahra Hastanesi” olarak vb. Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

30 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
ACİL-YOĞUN BAKIM AMELİYATHANE GÖRÜNTÜLEME Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul YOĞUNBAKIM Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

31 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
STERİLİZASYON LABORATUAR Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul ECZANE LABORATUAR Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

32 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
KONTROL ÜNİTESİ JENERATÖR Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

33 KİTLE DEKONTAMİNASYON
SİSTEMİ KİRLİ TEMİZ ÇADIR KONTYN. ÇADIR Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

34 ACİL MÜDAHALE ÜNİTELERİNDE OLMASI GEREKEN BİRİMLER:
İdari – yönetim üniteleri, Otomasyon sistemi ve haberleşme sistemleri, Lojistik destek üniteleri, Enerji destek ünitelerinin ve ısıtma/soğutma sistemleri, Barınma üniteleri, İaşe üniteleri, Tuvalet ve duş üniteleri, Tıbbi gazlar üniteleri, Su arıtma, temiz ve kirli su tesisatı sistemleri, Portable tıbbi ekipmanlar… Dr.İlhan ÖZTÜRK Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

35 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
AFETLERDE KAYITLAR Afet Öncesi Sağlık Kayıtları Hastane Öncesi Sağlık Kayıtları: Sürveyans Müdahale edilen vakalar Ölüm Bildirimleri Nakil Bildirimleri Hastane Sağlık Kayıtları Afet Bölgesi Sağlık Kayıtları Ulusal/Uluslararası Afet Sağlık Kayıtları Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

36 YAPILMASI GEREKENLER Olağan dışı durumlara multidisipliner yaklaşım ve yapılanmanın sağlanması Eğitim İletişim ve İşbirliği (TAY, AAK, EGM, SSGM, AFOM…bilgi ve yönetim paylaşımı) Ortak Afet Yönetim ve Muhabere Sistemi (AYBİS) Ortak bütçe-milli gelir israfın önlenmesi İlgili kurum-kuruluşlarla düzenli Tatbikat Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul

37 Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul
SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Gsm: Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul Hasta Güvenliği Kongresi-İstanbul