Yüzey gözeneği (Tozaltı kaynağında)

... konulu sunumlar: "Yüzey gözeneği (Tozaltı kaynağında)"— Sunum transkripti:

1 Yüzey gözeneği (Tozaltı kaynağında)
Tanımı: Dikiş ortasında, kaynak metaline doğru derinleşen yüzey gözenekleri bulunur. Oluşumu: Kaynak sırasında nemli veya paslı levhalar nedeniyle, bu gözenekler daima kökte oluşur ve kural olarak tüm dikişi kateder. Ancak yüzeyin altıyla sınırlı da kalabilirler. Kaçınma: Yüzeyin temizlenmesi veya alevle yakılması. Ağız kenarlarının kurutulması ve levha yüzeyindeki nemin uzaklaştırılması için, soğuk levhaların tavlanması; yavaş kaynak. Düzeltme: Kaynak dikişi oyulur ve tekrar kaynak yapılır.

2 Sıcak çatlak (Katılaşma çatlağı) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı: Esas metalin segregasyon bölgesinde çok sayıda çatlak bulunur. Oluşumu: Segregasyonlarda, mevcut safiyetsizliklerin yüksek konsantrasyonu, esas metalin eritilmesiyle sıvı kaynak metaline geçer. Katılaşma tamamlanırken, kalan eriyikte zenginleşirler ve katılaşma sıcaklığını düşürürler. Düşük sıcaklıklarda mevcut büzülme gerilmeleri, henüz sıvı bölgedeki içyapıyı (çekirdekleri) birbirinden ayırır. Kaçınma: Çok pasolu kaynak sırasında, dikiş genişliği ile dikiş derinliğinin uygun bir oranına ulaşıldığında, tane sınırlarındaki ayrılmalardan kaçınılabilir. Düzeltme: Dikiş oyulur ve tekrar kaynak yapılır.

3 Sıcak çatlak (Katılaşma çatlağı) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı:Dar ve derin bir dikişin ortasında çatlak bulunur ve yüzeye kadar çıkmaz. Oluşumu: Sıvı metalin katılaşırken oluşan hacim küçülmesi, kaynak sırasında normal olarak eriyiğin akmasıyla dengelenir. Dikiş formu uygun olmadığında, üst yüzey katılaşır; ancak bu sırada altındaki sıvı bölge kapalı kalır. Dar ve derin sıvı bölgede dikiş çatlar. Kaçınma: Kaynak dataları, dar ve derin kaynaktan kaçınacak şekilde seçilmelidir. Yüksek gerilim, düşük kaynak akımı veya ilave tel kaynak yapılan dikişe göre eğimi; tercihan çok pasolu kaynak veya tandem kaynak kullanılmalıdır. Düzeltme: Dikiş oyulur ve yeniden kaynak yapılır.

4 Sıcak çatlak Tanımı: Çok pasolu bir kaynakta, kökten dikiş ortasına doğru çatlak uzanır. Oluşumu: Sıcak çatlak, öncelikle alttaki pasoların üzerine kaynak yapılması sırasında meydana gelir. Kaçınma: Esas olarak sıcak çatlama içeren kaynak pasolarının üzerine kaynak yapmaktan kaçınılmalıdır. Düzeltme: Çatlak oyulmalı ve dikiş yeniden kaynak yapılmaıdır.

5 Soğuk çatlak Tanımı: Çatlak, bir içköşe kaynak dikişinin geçiş bölgesinde (ITAB’da) bulunur ve kaynak dikişine doğru uzanır. Oluşumu: Ön tavlama yapılmamış kaynak dikişinin hızlı soğuması; esas malzemenin yüksek C-içeriği nedeniyle geçiş bölgesinin sertleşmesi; sıcak geçişli (asit örtülü) elektrodların kullanımı Kaçınma: Kaynaktan önce yaklaşık 300°C’ye tavlama; yavaş soğutma sağlanmalıdır; bazik örtülü elektrodlar kullanılmalıdır. Düzeltme: Çatlamış yerler oyulmalı ve °C’ye ön tavladıktan sonra yeniden kaynak yapılmalı; kaynaktan sonra mümkünse gerilme giderme tavlaması veya normalizasyon tavlaması yapılmalı.

6 Soğuk çatlak Tanımı: Çatlaklar kırılmış durumda düzdür ve mavi tav rengi gösterir. Oluşumu: Levhalar soğuk halde ( °C’de) kaynak yapılmıştır. Kaçınma: °C’lik bir ön tavlamadan sonra bu çatlaklardan kaçınılabilir. Düzeltme: Dikiş oyulmalı ve yeniden kaynak yapılmalıdır.

7 Boyuna çatlak Tanımı: İçköşe dikişinin ortasında boylamasına çatlak.
Oluşumu: Parça kaynaktan önce tavlanmamıştır; hızlı soğuma nedeniyle kaynak metalinin sertleşmesi; hatalı elektrod seçimi Kaçınma: Parça °C’ye tavlanmalı; kaynaktan sonra yavaş soğutulmaslı; bazik örtülü elektrod kullanılmalı Düzeltme: Çatlamış kaynak dikişi oyulmalı; parça °C’ye tavlanmalı ve yeniden kaynak yapılmalıdır.

8 Punta yerinin çatlaması
Tanımı: Punta yerleri, önceden kaynak yapılmış dikişin büzülme etkisi nedeniyle çatlamışır. Oluşumu: Punta yeri çok zayıf ve çok kısa; hızlı soğuma nedeniyle çatlama. Kaçınma: Punta yerinin uzunluğu ve kalınlığı, levha kalınlığıyla uyumlu olmalıdır; doğru puntalama uzunluğu seçilmelidir; ince saçlarda yaklaşık olarak saç kalınlığı x 20; kalın levhalarda tercihan 30 x levha kalınlğı

9 Krater çatlağı Tanımı: Bir içköşe dikişinde bulunan krater çatlamıştır. Oluşumu: Çok sıcak kaynak yapma; alın ve içköşe dikişlerinin birleşmesi nedeniyle gerilmelerin yükselmesi. Kaçınma: Kaynak dikişi yavaş soğutulmalıdır; uç krateri yeteri kadar doldurulmalı ve uygun elektrod kullanılmalıdır. Düzeltme: Çatlak delinmeli ve taşlanmalı ve bazik elektrodla yeniden kaynak yapılmalıdır.

10 Krater çatlağı ve boyuna çatlak
Tanımı: Bir X-dikişinin uç kraterinde ve bu nedenle pasosunda boylamasına çatlak oluşumu. Oluşumu: Ön tavlama yapılmadan asit karakterli elektrodla kaynak yapma; Çevredeki malzemeye hızlı ısı iletimi ve esas metale doğru soğumanın kaynak metalini sertleştirmesi; kök pasonun kesitinin azlığının kuvvetli büzülme gerilmelerine yol açması. Kaçınma: Parça °C civarına ön tavlanmalı; bazik elektrod kullanılmalı ve uç kraterinden kaçınılmalıdır; kök pasonun kesiti yeterli kalınlıkta oluşturulmalıdır. Düzeltme: Çatlak gerektiğinde delinmeli ve taşlanmalı; parça ön tavlanmalı; kök paso bazik elektrodla yeniden kaynak yapılmalı; gerilme giderme tavı uygulanmalı

11 Tane sınırı çatlağı Tanımı:
Kaynak metalinde tane sınırları boyunca çatlak oluşur. Oluşumu: Kuvvetli kolonsal içyapıya sahip kaynak dikişlerinde, tane sınırları boyunca gerilme çatlakları oluşur. Bu duruma, özellikle kalın levhaların tek pasolu kaynağında rastlanır. Kaçınma: Bundan kaçınmak için, genellikle çok pasolu kaynak tercih edilmelidir veya dikiş genişliğinin dikiş derinliğine oranı en az 2:1 olmalıdır. Düzeltme: Dikişin hatalı yerleri taşlanır ve yeniden kaynak yapılır.

12 Katmer (laminasyon) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı: Esas malzemede başlayan çatlak, kaynak metaline uzanır. Oluşumu: Çatlak, levhadaki laminasyonda başlar; kaynak metalindeki tane sınırları boyunca ilerler. Kaçınma: Hatadan kaçınılamaz; her bir levhada laminasyon olup olmadığı muayene edilmelidir. Düzeltme: Düzeltilemez.

13 Çatlama nedeni olarak levhalardaki safiyetsizlikler
Tanımı: Röntgen filminde çok zor belirlenebilen çatlak, esas metalden kaynak metaline geçer. Oluşumu: Kaynak dikişlerinin röntgen filmlerinde görülebilen ve dışarıdan belirlenemeyen bu atanın nedeni, sadece makro kesitlerle ortaya çıkarılabil-mektedir. Çatlamanın nedeni olarak, levhalardaki safiyetsiz-likler gösterilmektedir. Kalıntılar, çoğu kez silikattan veya alümina zincirinden oluşmaktadır. Kaçınma: Bu tür hatalardan kaçınma, sadece levha kenarlarının dağlanarak kalıntıların araştırılmasıyla mümkündür Düzeltme: Yoktur.

14 Çatlama nedeni olarak bakır
Tanımı: Çatlamış bir kaynak dikişinde tane sınırlarında bakır alaşımları tespit edilir. Oluşumu: Her bir çelikte, bakır, refakat elemanı olarak bir miktar bulunur. Bir çelikte yaklaşık % 0,3’e kadar bir bakır içeriği, kaynak kabiliyetini kötüleştirmez. Ancak içerik % 0,5’e ulaştığında, önlem alınmazsa, lehim gevrekliği denilen durum oluşur. Örneğin nikel ile alaşımlama yapılabilir. Lehim gevrekliği, bakır bir altlık kullanıldığı zaman da meydana gelebilir. Buada sıvı kaynak metalinde bakır çözünür ve kaynak metalinin tane sınırlarında çökelerek çatlamaya yol açar. Çatlama nedeni olarak çoğu kez 500 kat büyütmeyle ortaya çıkarılabilir. Kaçınma: Bu hatanın oluşumundan kaçınmak için bakır altlık ile kaynak dikişi arasına bir cam elyaf bandı yerleştirilmelidir. Düzeltme: Yoktur