Nicel-Nitel Araştırma Yöntemleri

... konulu sunumlar: "Nicel-Nitel Araştırma Yöntemleri"— Sunum transkripti:

1 Nicel-Nitel Araştırma Yöntemleri
BBY Araştırma Yöntemleri Bahar 19 Nisan 2013

2 Nicel-Nitel Araştırma Yöntemleri
Nicel yöntemler Deneysel yöntem Betimleme yöntemi İçerik analizi Yöneylem araştırması . . . Nitel yöntemler Alan araştırmaları Örnek olaylar Etnografik araştırmalar Anlatıma dayalı araştırmalar . . . Karma yöntemler

3 Nicel Araştırma Sürecinin Aşamaları

4 Nitel Araştırma Sürecinin Aşamaları

5 Bilimsel bilgi Diğer bilgi türlerinden farklı
Belli bir yöntem kullanımı Kullanılan bu yönteme uygun veri toplama teknikleri kullanılması Kaynak: Uçak, 2000, s.256

6 Sosyal Bilimler Doğa bilimlerinden sonra ortaya çıkmış olması
Bilimsel bilgi üretmek için, sosyal olayların gözlenmesi ölçülebilir değişkenler olarak ifade edilmesi Kaynak: Uçak, 2000, s.256

7 Nicel-Nitel Yöntemler
Bilimsel araştırmalarda nicel yöntemlerin yoğun kullanımı söz konusu Özellikle fen bilimlerinde Sosyal bilimlerde nitel yöntem kullanımı daha fazla Alanların yapısı gereği Kaynak: Uçak, 2000, s.256

8 Nitel Araştırma «Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda, gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma» Kaynak: Yıldırım ve Şimşek, 1999, s. 18

9 Nitel Araştırma İnsanların doğal ortamlarında günlük yaşamlarını sürdürürken incelenmesi İnsanların nasıl yaşadıklarını, nasıl konuştuklarını, nasıl davrandıklarını ve neye nasıl tepki gösterdiklerini; kurumların faaliyetlerini ve işlerliğini, sosyal hareketleri ve karşılıklı ilişkileri vb. anlamaya çalışma Bulgulara nicel anlamda ve istatistiksel işlemlerle ulaşamayan bir yöntem Kaynak: Uçak, 2000, s. 257

10 Nitel Araştırma Sosyal olay ve olguların bağlı oldukları çevre içinde değerlendirilmesi Temel amaç Toplanan verilerden yola çıkarak sonuçlara ulaşmak Sonuçları birbiriyle ilişkilendirerek bir kuram oluşturabilmek Nitel yöntemin seçiminde en önemli neden Araştırma probleminin özelliği Araştırma kişilerin sorunlarının, düşüncelerini, deneyimlerini anlamayı gerektiriyorsa Kaynak: Uçak, 2000, s

11 Amaç Nicel araştırma Nitel araştırma
İnsandan, kültürden ve zamandan bağımsız olarak doğruları keşfetmek ve bunları evrensel yasalara genellemek Nitel araştırma Gerçeklik, insana, zamana ve kültüre bağlı ve sürekli yeniden oluşturulan toplumsal bir olgu İnsandan bağımsız nesnel ve evrensel yasalar bulma yerine belirli durum ve koşullarda belirli olgu ve olayları derinlemesine inceleyerek, açıklama Kaynak: Uçak, 2000, s

12 Araştırma Ortamı (Nitel Araştırma)
Araştırmacının kontrol edebileceği deneysel bir ortam söz konusu değil Nitel araştırmalarda alan çalışması esas Araştırmanın kendi doğal ortamında yapılması, bireylerin kendi doğal ortamlarında incelenmesi Kişilerle doğrudan temas, küçük gruplarla derinlemesine ve ayrıntılı çalışmalar Her olayın kendi ortamında değerlendirilmesi Genelleme yapılamaması Çalışmanın aynen yinelenememesi Gerçek yaşamın sürekli değişkenliği Kaynak: Uçak, 2000, s. 259

13 Araştırmanın Yapılandırılması
Sosyal araştırmalarda iki temel mantık Araştırmanın önceden yapılandırılması (Nicel Arş.) Araştırmanın baştan şekillendirilmesi, nasıl yürütüleceğinin organize edilmesi Aşama aşama tüm adımlar belli Uygulamayla birlikte yapılandırılması (Nitel Arş.) Önceden yapılandırmaya göre çok daha zor Toplanan her veriyle araştırmanın yeniden yapılandırılması Bazen ayrıntıya inme, bazen geriye dönme ve tekrar değerlendirme Kaynak: Uçak, 2000, s. 260

14 Araştırmanın Yapılandırılması
Nitel araştırmalarda, Tümevarımsal mantık Araştırma problemi, hipotez, süreç ve aşamaların çalışmanın başında ayrıntılı olarak ortaya konması söz konusu değil Araştırma probleminin verilerin toplanması ve yorumlanması aşamasında oluşturulması Araştırma sürecinde kavramsal ve yöntemsel yapının karşılaşılan problemlere göre değişebilmesi Araştırmanın yöntem ve veri toplama tekniklerinin ortaya çıkan durumun çözümüne yardımcı olacak şekilde yeniden düzenlenebilmesi Kaynak: Uçak, 2000, s. 261

15 Araştırmanın Yapılandırılması
Nitel araştırmalarda 3 temel aşama Çok çeşitli tür ve kaynaktan ayrıntılı olarak veri toplama Verilerin titizlikle değerlendirilmesi, düzenlenmesi ve kavramsallaştırılması (verilerin kodlanması, yorumlanması) Bulguların yazılı ve/veya sözlü olarak detaylı yorum ve açıklaması Kaynak: Uçak, 2000, s. 261

16 Bakış Açısı ve Yaklaşım (Nitel Araştırma)
Tümevarım yaklaşımı Tümevarım – tümdengelim: Temel farklılık hipotezin oluşturulma aşaması Bütüncül bir bakış açısı Parçalardan bütüne ulaşmaya çalışma (tümevarım) Bütünün ifade ettiği anlam tek tek parçaların toplamından fazla Değişkenler birbiriyle ilişkili Kaynak: Uçak, 2000, s

17 Nitel Verinin Toplanması ve Analizi
Veri toplama aşamasına geçmeden önce yanıtlanması gereken sorular (araştırmaya uygun veri türüne karar vermek için): Toplanacak veriler kimin için Bulgular kim tarafından kullanılacak Ne tür bilgiye ihtiyaç duyulduğu Elde edilen bilginin nasıl değerlendirileceği Bilginin ne zaman için gerekli olduğu Kaynak: Uçak, 2000, s. 262

18 Nitel Verinin Toplanması ve Analizi
3 tür veri toplama tekniği: Derinlemesine, açık ve sınırsız görüşme İnsanların deneyimleri, düşünceleri, görüşleri, duyguları, bilgileri Dolaysız gözlem İnsanların etkinlikleri, davranışları, kişiler arası karşılıklı etkileşim Yazılı dokümanların analizi Belli bir dokümanın çözümlenmesi Resmi ve örgütsel kayıtlar, raporlar, program kayıtları, kişisel dokümanlar, açık ve sınırlandırılmamış sorulara verilen yanıtların kayıtları Kaynak: Uçak, 2000, s

19 Nitel Verinin Toplanması ve Analizi
Kayıt ve dokümanların analizi Bazen binlerce sayfa, çok büyük miktarlarda ses kaydı vb. Analiz için uzun zaman ve büyük emek gerekli Analiz yoruma ve eleştirel yaklaşıma dayanmakta, nicel araştırmalarda olduğu gibi sayılarla ifade edilmesi zor Kaynak: Uçak, 2000, s. 263

20 Araştırmacının Rolü Nicel araştırma Nitel araştırmalar
Araştırmacının tarafsızlığı çalışmanın nesnelliği açısından çok önemli Nitel araştırmalar araştırmacı çalışmanın bir parçası Araştırmanın içinde bizzat yer alması Doğrudan veri toplamaya katılması Araştırmacını bilgi ve deneyimleri çerçevesinde verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması Nicel araştırmalarda ön planda olan «nesnellik», nitel araştırmalarda ikinci planda Kaynak: Uçak, 2000, s. 264, 266; Neuman,

21 Hipotez oluşturma Nicel araştırma Nitel araştırma
Bir hipotezin sınanmasıyla başlaması Araştırmanın önceden oluşan kurallara ve sistematik bir plana dayanması Nitel araştırma Sonuç önceden tahmin edilemez Ancak veriler toplandıktan sonra bir sonuca varılması Seçilen konunun önceden hazırlanmış bir plana bağlı olmadan derinlemesine ve olabildiğince ayrıntılı çalışılması Kaynak: Uçak, 2000, s. 265

22 Kategorilerin oluşturulması
Nicel yöntem Değişik perspektif ve deneyimlere sahip insanları, standart bir ölçümle, daha önceden saptanmış kategorilere göre ayırmak mümkün Nitel yöntem Bulgulara erişmek için detaylı ve açık bir sorgulama Kategorilerin sorgulama sonucu elde edilen verilere göre oluşturulması Kaynak: Uçak, 2000, s. 265

23 Örneklem büyüklüğü Nicel araştırma Sınırlı sayıda soru Büyük kitleler
Tepkinin topluca ölçülmesi Çok sayıda verinin kısa sürece toplanması, istatistiksel olarak değerlendirilebilmesi, karşılaştırılabilmesi Nicel araştırmanın en büyük avantajlarından Çalışma sonucunda genelleme yapmak, bulguları gruplandırmak, çalışma sonucunu kısa ve özlü olarak sunabilmek çok daha kolay Kaynak: Uçak, 2000, s. 265

24 Örneklem büyüklüğü Nitel araştırma
Az sayıda insanla derinlemesine çalışma Az sayıda insandan çok büyük miktarda ve son derece ayrıntılı veri Toplanan bilgilerin değerlendirilmesi ve sınıflandırılması zor ve zaman alıcı Çalışma yapıldığı ortama özgü, genelleme yapmak zor Kaynak: Uçak, 2000, s

25 Ölçüm Nicel yöntem Nitel yöntem
Ölçümlerin veri toplanmadan önce sistematik olarak oluşturulması ve bir standarda dayandırılması Verilerin bu ölçümler sonucu elde edilmesi ve sayılarla ifade edilmesi Nitel yöntem Ölçümler bireysel durumlara ve araştırmaya özgü Veriler sözel (kayıtlar, gözlemlerden elde edilir) Kaynak: Neuman

26 Kuram Nicel yöntemler Nitel yöntemler Kuram büyük ölçüde nedensel
Çalışma tümdengelime dayanır Nitel yöntemler Kuramın nedensel olma zorunluluğu yok Çalışma tümevarıma dayanır Kaynak: Neuman

27 Değişken sayısı Nicel araştırma Nitel araştırma
Sınırlı sayıda değişken Olay ve olguların parçalar halinde incelenmesi Hangi değişkenin hangi değişken üzerinde etkili olduğunu önceden bilmek ve bu etkiyi ölçmek (kontrollü araştırma ortamı) Nitel araştırma Birbiri içine geçmiş, karşılıklı ve karmaşık değişkenler Bağımlı, bağımsız ayrımından çok olayın bütünlüğü içinde var olan ilişkinin değerlendirilmesi Bütüncül bir bakış açısı Doğal araştırma ortamı, kontrol söz konusu değil Kaynak: Uçak, 2000, s. 266

28 Araştırma raporu Nicel araştırma Nitel araştırma
Araştırma raporunun genelde tablo ve şemalardan oluşması Bulguların sayılarla ifade edilmesi Nitel araştırma Nadiren rakamlara dayalı tablolar Bulguların sözel ifadesi Harita, fotoğraf gibi görsel sunumlar Kaynak: Neuman