ORMAN TOPRAKLARINDA KARBON BİRİKİMİ

... konulu sunumlar: "ORMAN TOPRAKLARINDA KARBON BİRİKİMİ"— Sunum transkripti:

1 ORMAN TOPRAKLARINDA KARBON BİRİKİMİ
ORMAN TOPRAK VE EKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ORMAN TOPRAKLARINDA KARBON BİRİKİMİ Dr. Aydın ÇÖMEZ LARI 24 Mayıs 2013-Ankara

2 Sunu Kapsamı Karbon döngüsünde toprağın rolü
Toprak karbon stoğunun oluşumu Orman topraklarında karbon birikimine etkili faktörler Topraklarda karbon birikiminin belirlenmesi Toprakta yıllık karbon birikimi Türkiye orman topraklarındaki karbon stoğu 1/19

3 Karbon Döngüsünde Toprağın Rolü
2/19

4 Toprakta Karbon Stoğunun Oluşumu
Toprak karbonunun asıl kaynağı ölü örtü ve köklerdir. Ölü örtü Kökler 3/19

5 Toprakta Karbon Stoğunun Oluşumu
Ölü Örtü Ayrışması Optimum Şartlarda Oksitlenme C → CO2 H → H2O N →NO2- ve NO3- S → SO3- ve SO4- P → PO4- Optimumdan uzak Humuslaşma Fulvik asit Humik asit Huminler 4/19

6 Toprakta Karbon Stoğunun Oluşumu
Ölü Örtünün Tabakaları Yaprak tabakası ayrışma başlamamış Çürüntü tabakası ayrışma başlamış, orjini belirgin Humus tabakası ayrışmış, orjini belirgin değil Labile Labile Stable 5/19

7 Toprakta Karbon Birikimini Etkileyen Faktörler
İklim Yeryüzü şekli özellikleri Ağaç türü Meşcere kuruluş özellikleri Ölü örtünün kimyasal yapısı Anakaya ve toprak özellikleri Arazi kullanımı Amenajman yöntemleri Toprak işleme-gübreleme 6/19

8 Toprakta Karbon Birikimini Etkileyen Faktörler
Toprak işleme toprak karbon stoğunu azaltmaktadır. 7/19

9 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Toprakta Karbon Birikimi Stok farkı yöntemi Modeller Akış ölçümleri (Eddy kovaryans tekniği) ile belirlenebilmektedir. 8/19

10 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Stok farkı En az 5 yılda 1 stok hesaplanır Ölü Örtü Ah Ael Bst 1 m BC Cv 9/19

11 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Stok farkı Topraklarda karbon analizi TKS :Karbon stoğu (t/ha) C : Karbon oranı (%) İTA : İnce toprak ağırlığı (t/m3) HK : Horizon kalınlığı (mm) İ : horizon Toprak örneği alınması 10/19

12 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Karbon birikiminin belirlenmesinde kullanılan bazı modeller Century RothC DocMod Romul FullCAM Yasso 11/19

13 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Bu modellerin çoğunda Toprak özellikleri Başlangıçtaki karbon stoğu Yıllık ölü örtü ve ince kök girişi Ölü örtü ve ince kökün kimyasal özellikleri Ölü örtü ve ince kök ayrışma hızı iklim verileri (yağış, sıcaklık, potansiyel evapotranspirasyon vb) gibi veriler gereklidir. 12/19

14 Toprak Karbon Birikiminin Belirlenmesi
Akış ölçümleri Hassas, anlık ölçümler Pahalı, uzmanlık gerektiren bir yöntemdir. Homojen, düz ve geniş alanlar 13/19

15 Orman Topraklarındaki Karbon Stoğu
Biyomlar Bitki (t/ha) Toprak (t/ha) Tropikal Ormanlar 120,5 122,7 Ilıman Kuşak Ormanları 56,7 96,2 Boreal Ormanlar 64,2 343,8 Tropikal savanlar ve otlaklar 29,3 117,3 Ilıman Kuşak Otlak ve Çayırları 7,2 236,0 Çöl ve yarıçölller 1,8 42,0 Tundra 6,3 127,4 Tarım 1,9 80,0 Sulak alanlar 42,9 642,9 Dünya Ortalaması 30,8 133,0 14/19

16 Orman Topraklarındaki Karbon Birikimi
Tür Yer Toprak (t/ha/yıl) Vochysia guatemalensis Tropikal kuşak 1,7 Hieronyma alchorneoides 1,3 İsveç Orman Toprakları ort. Boreal kuşak 0,1 Okaliptus ağaçlandırmaları 1,01 Kayın Hollanda 1,8 15/19

17 Türkiye Orman Topraklarındaki Karbon Stoğu
10/15 16/19

18 Türkiye Orman Topraklarındaki Karbon Stoğu
17/19

19 Türkiye Orman Topraklarındaki Karbon Stoğu
R2 = 0,91- TC:Ölü örtü+toprak C stoğu (t/ha)- RDM: En kurak ay yağışı (mm)- SI: Bonitet endeksi (m) - VP: Vejetasyon süresi (gün)- I: Eğim (%)- SP: Yamaç konumu (%)- E: Yükselti (m) 18/19

20 Sonuç Toprak ve ölü örtü karbon birikiminin belirlenmesi
Zaman alan bir konudur. Toprak haritalarının yapılması Dökülme ve ölü örtü ayrışması gibi konularda ayrıntılı araştırmalar Orman meteoroloji altyapısı Şu an için stok farkı metodu ICP-Forest programı dahilindeki sahalardan örnekleme 18/19

21 Teşekkür Ederim