MOTİVASYON VE MOTİVASYON TEORİLERİ

... konulu sunumlar: "MOTİVASYON VE MOTİVASYON TEORİLERİ"— Sunum transkripti:

1 MOTİVASYON VE MOTİVASYON TEORİLERİ
“Motivasyon yakıt olarak amaç depolar, vizyonla yola çıkar ve eylemle kendini gerçekleştirir” Pat Mesiti e-motivasyon.net

2 Motivasyon Nedir? Motivasyon terimi köken olarak Latince’de hareket anlamına gelen movere kelimesinden türetilmiştir. e-motivasyon.net

3 Motivasyon; bir işi başarmak için gerekli olan isteği o işi yapacak kişilerde oluşturmak ve şiddetlendirmek demektir. “Başarı yolunda sürat, isteğin şiddeti kadardır.” Dale Carnegie e-motivasyon.net

4 Motivasyon çalışmalarında;
1. İnsan davranışının enerjisinin ne olduğu, 2. Böyle bir davranışı neyin yönettiği ve hangi yollarla bunu yaptığı, 3. Bu davranışın nasıl sürdürüldüğü ve yaşatıldığı araştırılmaktadır. e-motivasyon.net

5 Motivasyon Nasıl Oluşur?
GEREKSİNME UYARILMA DAVRANIŞ DOYUM e-motivasyon.net

6 Güdü Nedir? Güdü, bireyi bir harekette bulunmaya
ya da bir hareket yolunu diğerine tercih etmeye itecek şekilde etkileyen sürücü kuvvet ve faktörlere denir e-motivasyon.net

7 Güdüler organizmayı: (1) Uyarır ve faaliyete geçirir,
(2) Organizmanın davranışını belirli bir amaca doğru yöneltir. Organizmanın davranışında bu iki özellik gözlendiği zaman organizmanın güdülenmiş olduğu söylenir e-motivasyon.net

8 Gereksinme Nedir? Gereksinme; Giderildiğinde insanın yaşamını veya varlığını sürdürmesini sağlayan; giderilmediğinde onun varolma güçlerini, giderek yok olma tehlikesi içine iten olgudur. İnsan gerek psikolojik yapısı gerekse fizyolojik yapısı ile bir bütündür. Bu yapının temelinde de bir denge (homeostasis) yer almaktadır. e-motivasyon.net

9 Motivasyonun Önemi Nedir?
İnsan bir şeyler ortaya koymak ve üretebilmek için ilk önce harekete geçirilmelidir. Daha çok çalışması veya daha etkin olarak çalışması söz konusu olduğunda yine ilk hedef insandaki o istekliliğinin sağlanabilmesidir. Örgütler için buradaki kıstas, örgütün amaçlarına en etkin şekilde insan potansiyelinin kanalize edilebilmesidir. İnsanlar ne kadar etkin şekilde potansiyellerini üretime yansıtırsa o oranda örgütsel amaçların gerçekleştirilmesi sağlanabilecektir. e-motivasyon.net

10 Yapabileceklerimiz ile yaptıklarımız arasındaki fark performans seviyemizdir.
İnsanların yapabileceklerinin limitini eğitim ve yetenek düzeyleri, yaptıklarının limitini ise moral ve motivasyon seviyeleri belirler. O halde performansımız ve kendi iç kaynaklarımızı kullanma düzeyimiz doğrudan motivasyon seviyemize bağlıdır e-motivasyon.net

11 MOTİVASYON TEORİLERİ A. KAPSAM TEORİLERİ
İnsan gereksinimlerinin bir ifadesi olan güdülere, dolayısıyla kişinin içinde bulunan faktörlere ağırlık vermektedir. Kişinin içinde bulunan ve kişiyi belirli yönlerde davranışa sevk eden faktörleri anlamaya önem verir. e-motivasyon.net

12 1. Maslow’un Gereksinimler Hiyerarşisi (Hierarchy of needs)
A. Maslow Gereksinimler Hiyerarşisi Kuramı’nı iki temel varsayıma dayandırır; a)İnsan davranışları, onun belirli gereksinimlerini gidermeye yöneliktir b) İnsan gereksinmeleri öncelik sırasına konabilir. Buna göre alt düzeydeki bir gereksinim belli ölçülerde karşılanmadıkça, birey bir üst düzey gereksinmeyi karşılamaya yönelmez. e-motivasyon.net

13 Gereksinimler Hiyerarşisi
Kendini Gerçekleştirme Saygınlık Sevgi ve Ait Olma Güvenlik Fizyolojik e-motivasyon.net

14 2.Alderfer’in E.R.G. Teorisi
Varoluş (Existence) Gereksinimleri; Bunlar insanın varlığı ile, psikolojik ve güvenlik ihtiyaçlarıdır. İlişki Kurma (Relatedness) Gereksinimleri; Bu gereksinimler ise işyerindeki kişiler arası ilişkileri kapsamaktadır. Maslow’un aitlik ve güvenlik gereksinimlerine benzemektedir  Gelişme (Growth) Gereksinimleri; Bunlar ise insan potansiyelini geliştirmesi ile ilişkilidir. Maslow’un kendini gerçekleştirme gereksinimine denk düşmektedir e-motivasyon.net

15 3. E.R.G. Teorisi E.R.G kuramının Maslow’dan ayrılan yanı şudur: gereksinimler burada somutluk durumlarına göre sıraya konulmuştur. Dolayısıyla bir üst düzeydeki gereksinimi karşılamak güç olduğunda bir alt düzeydeki gereksinim kümesi daha çok istenecektir. Çünkü kurama göre daha ayrımlaşmış, daha az somut amaçları elde edemeyenler daha somut amaçlara yönelirler. e-motivasyon.net

16 4. Herzberg’in Çift-Faktör Teorisi
I. Grup: Güdüleyici (Motive edici) Etmenler; İşin içeriği ile ilgili olan bu etmenler şunlardır; -İş başarma -Tanınma -Sorumluluk -Gelişme ve ilerleme vb. Güdüleyici etmenlerin varlığı bireyi güdülerken, yokluğunun birey doyumu üzerinde herhangi bir etkisi bulunmaz. e-motivasyon.net

17 II. Grup: Koruyucu (Hijyen) Etmenler;
İşin çevresi ile ilgili olan bu etmenler şunlardır; -İşletmenin yönetimi ve politikası -Denetim -Ücret -Çalışma koşulları vb. Koruyucu etmenlerin varlığının güdüleme üzerinde herhangi bir etkisi bulunmazken, yokluğu doyumsuzluk yaratmaktadır. e-motivasyon.net

18 5. McClelland’ın Güç (Erk), Bağlılık ve Başarı Güdülerine İlişkin Kuramı
1. Bağlılık Güdüsü; İnsanlarla ilişki kurma güdüsüdür 2. Güçlü Olma Güdüsü; Erk (Güç) güdüsü; başkalarını etkileme araçlarını denetleme yoluyla doyuma ulaşma eğilimi olarak tanımlanabilir 3. Başarı Güdüsü; Kusursuzluk, gelişme, işleri daha iyi, daha çabuk, daha verimli ve benzersiz biçimde yapmayı planlama ve yönelme süreci olarak ele alınabilir. e-motivasyon.net

19 B. SÜREÇ TEORİLERİ Süreç teorilerine göre, gereksinimler bireyi davranışa sevk eden faktörlerden sadece biridir. Bu içsel faktöre ek olarak pek çok dışsal faktörde bireyin davranışı ve güdülemesi üzerinde rol oynamaktadır e-motivasyon.net

20 1. Beklenti Kuramları Bazı araştırmacılar, insan gereksinmelerinin varlığının davranışı başlatmaya yetmeyeceği, ayrıca, kişinin bir davranışta bulunması sonucunda, bu davranışın gereksinmeyi gidermede amaca ulaşacağı yolunda bir beklentinin olmasının da gerektiğini ileri sürmüşler ve bu görüşe dayanan motivasyon kuramları geliştirmişlerdir. e-motivasyon.net

21 1.1. Vroom’un Beklenti Kuramı (Expectancy Theory)
Vroom’un beklenti kuramına göre, bir insanın güdülenmesi; belli bir davranışın amaca ulaştıracağı beklentisi ile, o bireyin amaca verdiği önem derecelerinin çarpımına eşittir..  Valans (arzulama derecesi); bireyin bir sonucu elde etme konusundaki isteğinin şiddetidir. Diğer bir deyişle valans, amaca verilen “önem”dir  Beklenti; bireyin belli bir davranışının onu belli bir sonuca ulaştıracağı yolundaki inancının şiddetidir. e-motivasyon.net

22 Kuramın Varsayımları 1. Birey göstereceği çabanın ona bazı ödüller kazandıracağına büyük ölçüde inanmalıdır. 2. Birey başarı sonunda kendine verilecek ödülleri arzulamalıdır. Diğer bir deyimle, ödüller onun için bir kıymet (valence) arz etmelidir. 3. Birey kendinden beklenen başarıyı gerçekleştirebileceğine inanmalıdır. e-motivasyon.net

23 1.2. Porter-Lawler’in Beklenti-Değer Kuramı
Temelde Vroom’un beklenti kuramına dayanan Porter ve Lawler’in modelinin farklı tarafı şudur: Kişinin yüksek bir çaba göstermesi otomatik olarak yüksek bir başarıyla sonuçlanmaz. Bireyin motivasyonu, bekleyişi tarafından etkilenir, ancak bu bekleyişin ortaya çıkaracağı yüksek çabanın yüksek bir başarımla sonuçlanabilmesi için, bireyin gerekli yetenek ve bilgiye sahip olması ve uygun bir rol anlayışı taşıması gerekir. e-motivasyon.net

24 Porter ve Lawler’in bu kuramında, işgörenin güdülenmesine bir çok değişkenin etkide bulunduğu savunulmaktadır. Birbirleriyle ilişkili değişkenler şunlardır: Ödülün değerliliği, çaba-ödül olasılığı, çaba, bireysel yetenek ve yeterlilikler, rol algılamaları, iş başarısı, ödüller ve algılanan ücret eşitliği ile duyulan doyumdur. e-motivasyon.net

25 2. Adams’ın Ödül Adaleti ve Eşitliği Teorisi
Düşünür incelemelerinde bireylerin kendilerine verilen ödüllerle başkalarına verilen ödülleri daima karşılaştırdıkları ve kendilerine uygun görülen ödüllerin benzer başarıyı gösteren kimselerle ne oranda eşit olduğunu saptamaya çalıştıklarını belirlemiştir. e-motivasyon.net

26 Eşitlik duygusu; algılanan çıktı ve girdilerinin eşit
Bireyler ödül adaletini belirlemek için bu iki unsurun birbirleri arasındaki oranlarını karşılaştırmaktadır Eşitlik duygusu; algılanan çıktı ve girdilerinin eşit olmasını gerektirmemekte, sadece oranlarının aynı olmasını ya da eşit olmasını gerektirmektedir. e-motivasyon.net

27 3. Locke’un Amaç Saptama Teorisi (Goal Setting Theory)
Amaç kuramına göre, bireylerin belirledikleri amaçlar onların motivasyon derecesini belirler. Buna göre, erişilmesi zor ve yüksek amaç belirleyen birey, elde edilmesi kolay amaç belirleyen bireye oranla daha yüksek başarı gösterecek ve daha fazla motive olacaktır.  Kurama göre Amaçların bazı özellikler bulunmaktadır.  Amaçların Belirginliği Amaçların Güçlüğü Amaçların Kabulü Amaçların Saptanmasına Katılma Amaçlara İlişkin Bilgi Verilmesi (geri bildirim) e-motivasyon.net

28 4. Davranış Düzeltimi (Reinforcement) Teorisi
Harward psikologlarından B. F. Skinner tarafından ortaya atılan davranış şartlandırma teorisi; insanların doğuştan itibaren belirli yönlerde şartlandırıldıklarını ve davranışlara bu şartlandırmalardan yararlanarak yön verilebileceğini ifade etmektedir. e-motivasyon.net

29 Sonuçsal koşullanma kavramı Edward L
Sonuçsal koşullanma kavramı Edward L. Thorndike tarafından geliştirilen “etki kanunu” ile açıklanabilir. “Etki kanuna göre, kişi kendisine haz verecek davranışları tekrarlar, fakat acı verecek davranışlardan kaçınır.” Araçları; Olumlu pekiştirme Olumsuz Pekiştirme Son Verme Cezalandırma e-motivasyon.net

30 MOTİVASYONDA ÖZENDİRME ARAÇLARI
Motivasyon tekniklerinin devreye sokulmasında varılmak istenen en önemli amaç, işgörenlerde daha çok çalışma istek ve arzusu yaratabilecek faktörleri bularak, onların gereksinimlerini el verdiğince doyurmak ve her gün işbaşı yapılırken istekle gelip, istekle çalışmalarını sağlamaktır. Ekonomik Özendirme Araçları Psiko-Sosyal Özendirme Araçları Örgütsel ve Yönetsel Araçlar e-motivasyon.net

31 1. Ekonomik Özendirme Araçları
Ücret Primler Ödüller Kara Katılma e-motivasyon.net

32 2. Psiko-Sosyal Özendirme Araçları
Çalışmada bağımsızlık Sosyal katılım Değer ve statü Gelişme ve başarı Sosyal uğraşılar e-motivasyon.net

33 3. Örgütsel ve Yönetsel Araçlar
Amaç birliği Eğitim ve yükselme Kararlara katılma İletişim Çalışma Koşulları ve Güvenlik e-motivasyon.net

34 TEŞEKKÜRLER.. e-motivasyon.net