ÇOCUK HAKLARI Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk Haklarının Konusu

... konulu sunumlar: "ÇOCUK HAKLARI Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk Haklarının Konusu"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK HAKLARI Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk Haklarının Konusu
Çocuk Haklarının Özellikleri Çocuk Haklarının Kaynakları

2 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
1990 yılında Dünya Çocuk Zirvesinde belirtildiği gibi, çocuk masum, duyarlı ve bağımlı bir varlıktır. Ayrıca meraklı, canlı ve umut doludur. Bu dönemi mutlu ve huzurlu şekilde yeni şeyler öğrenerek ve gelişerek geçirirse ileride hem kendisini mutlu kılar hem de toplumun mutluluğuna katkıda bulunur.

3 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
Bir toplumda çocuklar örselenmekte, ihmal ve istismar edilmekte ise o toplumun kültürü geri kalmış bir kültür olarak değerlendirilebilir. Çocuklara değer veren sağlıklı büyüme ve gelişme olanakları sağlayan toplumları da ilerlemekte olan bir kültür olarak değerlendirilebilir.

4 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
Çocuğun bedensel, düşünsel ve ruhsal gelişimi sevgi dolu sıcak bir ortamda yetişmesine bağlıdır. Çocuğun yetişmesi bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlaksal gelişimi ile ilgili önlemlerin alınması ile birlikte çocuğun aile ve toplum içindeki yerini düzenleyen hukuk kurallarına bağlıdır. Bu kurallar insan onuru, saygınlığı ve özgürlüklerine uygun olmasında çocuğun olduğu kadar toplumun da yararınadır.

5 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
Çocuk hukuku anne babanın çocuğa karşı ilk ve temel görevlerini, çocuğun da anne babasına karşı haklarını düzenleyen kuralları kapsar. Bu kurallar aynı zamanda çocuğun topluma uyum sağlamasının hukuksal temelini oluşturur. Devletin görevi çocuğun güvenliğine yönelik anne babayı desteklemek ve denetlemek değil, aynı zamanda çocukların yetenekleri doğrultusunda gelişmelerini güvence altına almak onların ekonomik ve sosyal refahını da

6 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
sağlamak zorundadır. Çocuk hukukunun konusuna çocuğun topluma karşı haklarını düzenleyen kurallar da girer. Çocuk hukuku, özel hukuk , ceza, sosyal ve kamu hukuku ile uluslararası sözleşmelerde bulunan ve çocukların haklarını düzenleyen kuralların bütününden oluşur.

7 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
Çocuk hakları ise; özel hukuk, sosyal kamu ve uluslar arası hukukta yer alan kuralların çocuklara tanıdığı yetkileri kapsar. Çocuk hakları Çocuğun bedensel, zihinsel, duygusal , sosyal ve ahlaki bakımlardan özgürlük ve saygınlık içinde sağlıklı ve normal biçimde gelişebilmesi için hukuk kuralları ile konulan yararlarıdır. Çocuk hakları insan hakları hukukunun bir parçasıdır.

8 Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı
Çocuk hakları çocukların gelişme gereksinimleri nedeniyle özel insan haklarına sahip olması anlamına gelir. Doğal hukuk ve pozitif hukuk olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Doğal hukuk; çocuğun hem insan olmasından hem de bakıma, korunmaya ve yetiştirilmeye muhtaç olmasından kaynaklanan haklardır. Pozitif hukuk ise; belli bir dönemde belli bir toplumda planlanmış fiilen uygulanan hukuktur.

9 Çocuk Haklarının Konusu
Çocuk hakları felsefi ve hukuksal olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Felsefi yaklaşımla; çocuk hakları Refah Hakları : Çocukların beslenme, tıbbi hizmet, barınma ve eğitim gereksinimlerini sağlar. Korumacı Haklar : Yetersiz ilgiden, ev içindeki ihmal, fiziksel duygusal kötü muameleden ya da başka bir tehlikeden koruyan haklardır. Yetişkin Hakları : Yetişkinlerin sahip olduğu

10 Çocuk Haklarının Konusu
hakların çocuklar içinde geçerli olmasıdır. Anne babalara karşı haklar : Çocukların ergenlikten önce ana babaları karşısında bağımsızlıklarını sağlayan haklar olarak söylenir.

11 Çocuk Haklarının Konusu
20 Kasım 1989 tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşmede çocuk haklarına yer verilmiştir. Bu sözleşme pek çok ülke yönetimi, Birleşmiş Milletlere bağlı örgütler ve hükümet dışı kuruluşların çocukların ihmal, örselenme ve istismara karşı korunmaları için evrensel standartlar yerleştirme çabalarının bir ürünüdür. Bu sözleşmede çocuk hakları Yaşamsal Haklar : Çocuğun temel gereksinimleri

12 Çocuk Haklarının Konusu
nin karşılanmasını öngören haklardır. Gelişme Hakları : Eğitim hakkı, oyun ve dinlenme, bilgi edinme hakkı, din, vicdan ve düşünce özgürlüğü gibi haklardır. Korunma Hakları : Her türlü ihmal, istismar ve sömürüye karşı çocukların korunmasını sağlayan haklardır. Katılma Hakları : Çocuğun ailede ve toplumda aktif bir rol kazanmasına yönelik haklardır.

13 Çocuk Haklarının Özellikleri
1. Çocuk Yararının Önceliği : Çocukların gelişmekte olan beden ve zihinlerinin korunmasının toplumun elinde bulunan kaynaklar açısından ilk önceliği koruması anlamına gelir. Yani birinci öncelik ilkesi çocuğun yararlarının her zaman ve koşulda öncelikle korunmasını ifade eder. 2. Kamusallık : Çocuk hukukunda yer alan ilişkileri düzenleyen hukuk kuralları çoğunlukla

14 Çocuk Haklarının Özellikleri
emredici kurallardır. İçeriği ve şekli değiştirilemez. Çocuk hukuku yalnızca anne baba ve çocuklar arasındaki ilişkileri değil devletin çocuğa karşı olan yükümlülüklerini de kapsar. 3. Düzenleme serbestliğinin bulunmaması ve şekilcilik : Anne baba ve çocuklar arasındaki soy bağının hangi usul ve koşullarla kurulacağı emredici kurallarla belirlenmiştir. Çocuklar gelişi güzel nufusa kayıt edilemezler. Anne babanın

15 Çocuk Haklarının Özellikleri
iradesi ile evlatlıktan reddedilemez. Hakim kararı olmaksızın soy bağı reddedilemez. Çocuk belli bir yaştan önce çalıştırılamaz. 4. Güçsüz Durumda Olanların Korunması : Çocuklar güçsüzlerin sınıflandırılması içinde özel bir gruptur. Doğumdan önce ve sonra bakıma ve korunmaya muhtaçtır.

16 Çocuk Haklarının Kaynakları
Ulusal hukukta çocuk hakları Türk hukukunda çocukların korunmasına ilişkin çerçeve 1982 anayasası ile oluşturulmuştur. Anayasanın bazı maddelerinde çocuk ve çocuk haklarını özel olarak koruyan hükümler bulunmaktadır. Bunun dışında anayasanın “kişinin hakları ve ödevleri” bölümünde yer alan kişi haklarından “herkes” kavramı içerisinde çocuklarda yaralanırlar.

17 Çocuk Haklarının Kaynakları
Uluslar arası hukukta çocuk haklarını koruyan temel yasal metin 20 Kasım 1989 tarihli “ Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi”dir. Bu sözleşme öncesinde Uluslar arası Çocukları Koruma Birliği, Cenevre Çocuk hakları Bildirgesi, 1959 Çocuk Hakları Bildirgesi gibi bildirgeler yayınlanmıştır. 23 Haziran 1963 tarihinde UNESCO ( BM Eğitim Bilim Ve Kültür Örgütü ) Türkiye Milli Komisyonu

18 Çocuk Haklarının Kaynakları
Genel Kurulu Türk Çocuk Hakları Bildirgesi, Türkiye’nin eğitim bilim ve kültür alanında çalışmalarının ve değerlerinin başka ülkelerde tanınması için çeşitli kurslar sağlamakta ve yayınlar ile bilimsel toplantılar yapmaktadır. UNESCO Türk Milli Komisyonu Yönetim Kurulunca çeşitli çocuk hakları beyannamelerinden faydalanılarak bir çocuk hakları kanun tasarısı hazırlanmış ve bu çalışma Türk Çocuk Hakları Beyannamesi olarak kabul edilmiştir.

19 Çocuk Haklarının Kaynakları
Çocuk haklarına dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi temel ilkelerine bakıldığında; 1. Ayrımcılığın önlenmesi 2.Çocuğun yüksek yararı 3.Yaşama ve gelişme hakkı 4. Çocuğun görüşlerinin dikkate alınması

20 Çocuk Haklarının Kaynakları
Sözleşmenin Çocuklara tanıdığı haklara bakıldığında ise; şu görülür ki bu sözleşme çocuk haklarını bütüncül yaklaşımla düzenleyen hukuksal bir metindir. Bu haklar şunlardır : 1. Kişisel Haklar : Çocuğun kişi varlığı ile mal varlığına ilişkin olup özel hukuk alanına girer. Çocuğun tanımı Ayrımcılık yasağı Çocuğun yüksek yararı ( Güvenliği)

21 Çocuk Haklarının Kaynakları
Çocuğun ana babası tarafından yetiştirilme hakkı Yaşama ve gelişme hakkı, Çocuğun isim vatandaşlık ve kimlik hakkı Görüş ve düşüncelerini açıklama, bilgi alma hakkı Düşünce, düşünceyi açıklama, vicdan ve din özgürlüğü Dernek kurma, barışçı toplanma özgürlüğü Özel yaşam, aile, konut, haberleşme özgürlüğü

22 Çocuk Haklarının Kaynakları
Kötü muamele ve istismardan korunma hakkı 2. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar : Sağlık hakkı Sosyal güvenlik hakkı Eğitim hakkı 3. Korunma Hakları : Anne babası tarafından yetiştirilme ve onlara karşı korunma hakkı

23 Çocuk Haklarının Kaynakları
Çocukları anne babadan ayırma yasağı Çocuğun ailesi dışında korunması Özel durumdaki çocukların korunması İstismara karşı korunma Suça itilmiş çocukların korunması Savaş ortamındaki çocukların korunması

24 Çocuk Haklarının Kaynakları
Çocuk haklarına dair sözleşmenin Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabulünden yaklaşık bir yıl sonra 1990 tarihinde New York’ta çocuklar için dünya zirvesi gerçekleştirilmiştir. Zirve sonucunda çocukların yaşatılmaları, korunmaları ve geliştirilmelerini ilişkin dünya bildirgesi ile dünya bildirgesinin uygulanması için faaliyet planı benimsenmiştir. Bu plan ülke yönetimlerine, uluslar arası kuruluşlara ve toplumun diğer bütün kesimlerine yol göstermesi

25 Çocuk Haklarının Kaynakları
için hazırlanmıştır. Türkiye 1993 yılında ilgili tüm sektörlerin katılımı ile çocukların yaşatılması, geliştirilmesi, korunmasına ilişkin “ Çocuklara ilişkin Ulusal Faaliyet Programını” hazırlamış ve ulusal düzeyde uygulamaya konulmuştur. Daha sonra bu program 1995 yılında ülke koşul ve gereksinimlerine göre güncelleştirilmiştir.