DERS 1 GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR

... konulu sunumlar: "DERS 1 GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR"— Sunum transkripti:

1 DERS 1 GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR
ECON Ekonomi DERS 1 GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR 15 Ekim 2009

2 İletişim bilgileri Öğretim Görevlisi: Hüseyin Kaya
Ofis: A Binası 2. Kat e-posta: Ofis saatleri: şimdilik ‘den randevu ile 15 Ekim 2009

3 Ders ile ilgili bilgiler
Değerlendirme: Vize sınavı %40 Final sınavı %60 Takip edilecek kitaplar ve dokümanlar konusunda ders süresince haberdar edileceksiniz. Principles of Economics; G. MANKIW Dersle ilgili malzemelere ders yönetim sisteminden ulaşılabilir. 15 Ekim 2009

4 Ekonomi / iktisat … . . . ekonomi kelimesi eski Yunancada “bir hanehalkını yöneten” anlamına geliyor Bir hanehalkı ve bir ekonomi çeşitli kararlar ile karşı karşıyadır: Kim çalışacak? Hangi mallar ne kadar üretilecek? Hangi kaynaklar üretimde kullanılacak? Mallar hangi fiyattan satılacak? 15 Ekim 2009

5 Para olamadan üretim ve tüketim gerçekleşebilir mi?
Eğer daha çok para istiyorsak neden hükümetler(!) daha çok para basmıyor? Ekonomi / iktisat … Toplum ve sınırlı/kıt kaynaklar: Toplumun sahip olduğu kaynakları yönetmek çok önemli; çünkü kaynaklar sınırlardır/kıttır. Kıtlık. . . toplumun sınırlı kaynaklara sahip olduğunu ve bundan dolayı insanların arzuladığı bütün mal ve hizmetlerin üretilemeyeceğini ifade eder. Ekonomi /iktisat ise toplumun sahip olduğu bu sınırlı kaynakların nasıl yönetileceği üzerine çalışır. Bir çok kişi ekonominin para ile ilgili olduğunu düşünür. Oysa para ekonominin işlemesi için bir araçtır. Ekonomi sadece para ile değil, asıl olarak üretim ve tüketim ile ilgilenir. Para olamadan üretim ve tüketim gerçekleşebilir mi? 15 Ekim 2009

6 Kıtlık sorunu Kıtlık sadece Etiyopya, Sudan gibi ülkelerin problemi değil ABD, AB, Japonya ve Türkiye gibi ülkelerin de problemidir. İnsanların istekleri ve ihtiyaçları sınırsızdır. Fakat bunları karşılayabilecek kaynaklar sınırlıdır. Bu sınırlı kaynakları iktisatçılar üretim faktörleri olarak adlandırıyorlar. İnsan kaynağı: emek Doğal kaynaklar: toprak ve hammaddeler İmalat kaynakları: sermaye Bu kaynaklar nitelik ve nicelik açısından arttırılabilir mi? Vereceğiniz cevapta bir zaman boyutu var mı? Dr. Emin Köksal 15 Ekim 2009

7 Arz & talep Ekonominin üretim ve tüketim ile ilgilendiğini söylemiştik. Bir başka değişle bunu arz ve talep olarak adlandırabiliriz. Talep insanların istek ve ihtiyaçları ile ilgilidir: Sınırsızdır, belki insanların hayal güçleri ile sınırlıdır. Arz ise, üretim kısmını ifade eder ve sınırlıdır. Bu sınır kaynaklara (üretim faktörleri) kullanılan teknolojiye bağlıdır. Teknoloji nedir? 15 Ekim 2009

8 Mikroekonomi & makroekonomi
Ekonomi geleneksel olarak iki ana branşa ayrılır: Mikroekonomi Makroekonomi Mikroekonomi ekonomik birimlerin aldıkları kararlar ile ilgilenir. Ekonomik birimler: hanehalkları, firmalar Kaynakların sınırlı olması sebebiyle her ekonomik birim seçişler ile karşı karşıyadır. Bu seçişler bir al-ver sürecini ve sonunda fırsat maliyetini yaratır. Mikroekonomide dikkate alınan en önemli amaç ekonomik etkinliğin ve hakkaniyetin sağlanmasıdır: ekonomik etkinlik hakkaniyet 15 Ekim 2009

9 Mikroekonomi & makroekonomi (dvm…)
Ekonomik etkinlik ve hakkaniyet arasında her zaman bir al-ver süreci ve bunun sonucu olarak bir fırsat maliyeti vardır. Örnekler: Engelliler için ücretlendirme Kıta Avrupası’ndaki ve ABD’deki sağlık sistemleri Makroekonomi ise ekonominin bütününü ilgilendiren sorunlar ile uğraşır Büyüme İşsizlik Enflasyon Makroekonomi için bir al-ver süreci ve bunun sonucunda oluşacak fırsat maliyeti örneği verebilir misiniz? 15 Ekim 2009

10 İktisatçılar nasıl düşünür?
İktisatçılar oldukça karmaşık olan gerçek dünyayı açıklamak için modeller kullanırlar. İktisatçılar gerçek dünyayı basitleştirmek için güçlü bir araça sahiptirler: varsayım yapmak İktisatçılar hakkında anlatılan meşhur bir fıkra: “… varsayalım bir konserve açacağımız olsun …” Fakat iktisat sanatı, varsayımları yaparken problemleri inceleyebilecek kadar basit hale getirip onların önemli özelliklerini de koruyabilme esasına dayanır. 15 Ekim 2009

11 Basit bir model olarak “dairesel çevrim modeli”
Firmalar satar Hane halkaları satın alır MAL VE HİZMET PİYASASI Hasılat Harcama Satılan mal ve hizmetler Satın alınan mal ve hizmetler FİRMALAR Mal ve hizmetleri üretir ve satarlar Üretim faktörlerini kullanırlar Mal ve hizmetleri alıp tüketirler Üretim faktörlerine sahip olup satarlar HANEHALKLARI Hanehalkları satar Firmalar alır ÜRETİM FAKTÖRLERİ PİYASASI Üretim faktörleri Emek, toprak, ve sermaye Ücretler, rant ve kar Gelir = girdilerin ve çıktıların akışı = para akışı 15 Ekim 2009

12 Dersin anahtar kavramları
Ekonomi / iktisat (economics) Kıt kaynaklar (scarace resources) Üretim faktörleri:(factors of production) Emek (labor) Toprak ve hammaddeler (land & natural resources) Sermaye (capital) Üretim & Tüketim – Arz & Talep (Production & Consumption – Supply & Demand) Seçişler (choices) Al-ver süreci (trade-off) Fırsat maliyeti (oppurtunity cost) Ekonomik etkinlik & hakkaniyet (efficieny & equity) 15 Ekim 2009