GÜZEL SANATLAR İÇERİSİNDE EDEBİYATIN YERİ

... konulu sunumlar: "GÜZEL SANATLAR İÇERİSİNDE EDEBİYATIN YERİ"— Sunum transkripti:

1 GÜZEL SANATLAR İÇERİSİNDE EDEBİYATIN YERİ

2 Güzel Sanatlar:Güzel Sanatlar insanda heyecan ve hayranlık uyandıran sanatlardır.Bu sanatlar marangozluk,demircilik,dülgerlik gibi,el işinden çok,ruh ve duygu ilgilendiren sanatlardır. Güzel sanatlar deyince aklımıza,insan yaratılıcılığı,insanın ilk çağlardan bu yana kendini ifade ettiği,tam yetkinleşemediği dönemlerde,çizgi,boya,kil yoluyla içini döktüğü biçimler,desenler,çeşitli oluşumlar geliyor.Yetkinleştiği dönemlerde ise,örnekler çok çeşitlidir. Sözgelimi,ünlü Rönesans sanatçıları,yapılar,anıtlar,köprüler,müzeleri dolduran resimler,sonra şiirler ya da Mimar Sinan’ın camileri,çeşmeleri,köprüleri…derken günümüzün sanat eserleri,insan aklıyla duygularının estetik beğenisiyle yaratıcı gücünün ortaya koyduğu,bilim ve teknolojinin de en üst seviyelerindeki çağımızın sanatçılarının sanat ürünleri:çağdaş resim,heykel,roman,tiyatro,sinema,çelik ve cam yapıları,incecik kullanım eşyaları,sesin,ışığın,rengin,oyun gücünün birleştiği büyük sahne olayları,türü tasarımlardır.

3 GÜZEL SANATLARIN SINIFLANDIRILMASI
Güzel sanatlar geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki grupta sınıflandırılır.Geleneksel sınıflanma,güzel sanatları,hitap ettiği duyu organlarına göre sınıflar.Sözgelimi ”görsel sanatlar”(plâstik sanatlar),göze ve görmeye dayanan sanatları,resim,heykel,mimari gibi dalları bir grupta toplar.Fonetik sanatlar,müzik ve türleri ile edebiyatı;Ritmik sanatlar ise,hem görme ve hem de hareketle ilgili olan sinema,opera gibi sanatları kapsamaktadır.Ancak,bu sınıflandırmanın ister istemez dışında kalabilen bazı türler de vardır.Sözgelimi,karikatür veya seramik gibi.Bu sebeple,daha çağdaş bir sınıflandırmaya gerek duyulmuştur.Bu sınıflama, söz konusu edilen sanat dalının niteliği ve tekniği göz önünde bulundurulmaktadır. Buna göre,şöyle bir sınıflandırma yapılabilir:

4 Yüzey Sanatları:Tüm iki boyutlu sanat çalışmaları,yani bir eni ve bir boyu olan kâğıt veya tuval üzerine,bir duvar ya da kumaş üzerine uygulanan sanatlardır: resim ve türleri(yağlı boya,sulu boya,baskı sanatları,afiş,grafik çizimleri),duvar resmi,minyatür,karikatür,fotoğraf,batik,süsleme vb. Hacim Sanatları:Üç boyutlu sanat çalışmalarıdır.Sözgelimi heykel,seramik,anıtlar gibi. Mekân Sanatları:İç ya da dış mekânı içine alan ya da düzenleyen sanat dallarıdır.En başta mimarî olmak üzere(bahçe mimarîsi,peyzaj mimarîsi),çevre düzenlemesi gibi mekâna ilişkin tüm tasarım çalışmaları. Dil Sanatları:Edebiyat ve yazı türlerini kapsayan sanatlardır: roman,hikâye,şiir,deneme,tiyatro metni,film senaryosu vb. gibi. Ses Sanatları:Müzik ve bütün türlerini kapsayan sanatlardır: halk müzikleri,klâsik müzikler gibi. Hareket Sanatları:İnsanın,bedeniyle anlatım gücü kazandırdığı sanatlardır: bale,dans türleri,halk dansları,pandomim vb. Dramatik Sanatlar:İnsanın,eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini veya bir olayı,bir olguyu anlattığı sanatlardır: tiyatro,opera,müzikal oyun,kukla gibi sahne sanatları,sinema,gölge oyunu gibi türleri buna örnek olarak gösterebiliriz.

5 GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT
Edebiyat dille gerçekleştirilen bir güzel sanat dalı etkinliğidir.Ana malzemesi dildir.Bu da edebiyatı diğer sanat dallarından ayıran özelliğidir.Çünkü hem estetik hem dil zevki hem de anlam edebiyatı sanatıyla mükemmel bir birleşim oluşturur.Edebiyat duygu,düşünce ve hayallerin kişide beğeni uyandıracak biçimde söz ya da yazıyla ortaya konulması amacını taşır. Bu amaç diğer sanat dalları içinde geçerlidir.İnsanı konu alan her sanat dalıyla edebiyat içli dışlıdır.Ama bu sanat dalları içerisinde resim ve musiki ön plandadır. “Edebiyat olmasaydı,ne hikmet o gösterişli yerini alabilir,ne felsefe gelip bu günlere ulaşabilir,ne de hitabet kendinden bekleneni verebilirdi. Ne var ki,hikmet,felsefe,hitabet de kendi sahalarıyla alâkalı kendi zenginliklerini,bitmeyen bir sermaye olarak edebiyatın önüne sermiş ve ona ölümsüzlük kazandırmıştır.”

6 BAZI GÜZEL SANAT DALLARI
1.Edebiyat:Kelimelerde yapılan bir güzel sanattır.Nazım ve nesir yolundaki bütün eserler bu kola girer.Edebiyatın kendine özgü kuralları ve yaklaşımları dikkate alınarak oluşturulan yazılı ve sözlü ürünler “edebi eser”niteliği taşır.Her hangi yazı ve söz edebi eser değildir.Dil estetiği,üslup,taşıdığı duygu ve düşünce değeri ve özgürlüğü,hayranlık uyandıracak anlatımı,biçimi bir edebi eserin özelliklerindendir.Atasözlerinden,halk söyleyişlerine,manilerden masallara,felsefi öykülerden macera romanlarına kadar her ürün edebi özgünlüğünü yakalamışsa edebî eser niteliği kazanmış demektir. 2.Resim:Yağlı,sulu ya da kuru boyalarla bir zemin üzerine çizgiler çizme ve boyama suretiyle yapılan güzel sanatlardır.Resim yapan sanatçıya ressam adı verilir. 3.Heykel:Ya tabiatta var olan ya da hayalde canlandırılan varlıkları,taş,çamur,tahta,maden gibi maddeler kullanılmak suretiyle üç boyutlu olarak yapma işidir.Heykel yapanlara heykeltıraş adı verilir. 4.Mimarlık:İnsanların estetik zevklerine hitap edecek şekilde yapılar yapmaktır.Tarihi eser özelliğini kazanmış yapıtlar,tapınaklar,camiler,bir medeniyetin en güzel eserlerini meydana getirirler.Sanatçılarına mimar adı verilir. 5.Musiki:Sesleri melodi haline getirme sanatıdır.Musiki,pek çok kollara ayrılır.Musiki bestecilerine musikişinas denir. 6.Tiyatro:Bir hikayenin,sahnede,oyuncular tarafından canlandırılarak,temsil edilmesi sanatıdır.Bu gün tiyatro eserleri,sinemalarda,radyolarda,televizyonlarda yer almaktadır.Eseri oynayan sanatçılara aktör,aktris adı verilir. 7.Dans:Musikiye uygun uyularak yapılan ritmik hareketlerdir.Pek çok çeşitleri vardır.Bunların dışında bu gün,sinema ve fotoğrafçılığı da güzel sanatlar arasında sayanlar vardır.