Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
HAZIRLAYAN AHMET ATALAY
2
1. DOPİNGİN TARİHÇESİ Doping, güney doğu Afrika’da yerli dillerinden Hollandalı göçmenlerin diline giren “Dop” sözünden gelmekte olup savaşçıların tapınma törenleri sırasında uyarıcı olarak kullandıkları, bazılarına göre özel bir bitki, bazılarına göre üzüm kabuğundan yapılan alkollü bir içecekten kaynaklanmaktadır. İngilizce “Dope” sözü, uyuşturucu, ilaç, ilaç uygulaması anlamını taşır. “Doping” sözcüğü bugün sporda kullanılan haliyle, 20. yüzyıl başlarında at yarışlarında performans arttırmak maksadı ile kullanılan çeşitli maddeler için teleffuz edilmiştir.
3
Çeşitli eksik ve yetersiz tanımlar sonrasında dikkat çeken ilk resmi “doping” tanımı 1963 yılında URIARGE’ de yapılmış olup “Sporcu ve oyuncuların yarışma sırasında veya ona hazırlanırken spor ahlakına yakışmayacak şekilde performanslarını suni olarak artıracak ve sporcunun fiziksel ve psikolojik sağlığına zarar verecek madde veya diğer olası metotları kullanması” şeklinde tanımlanmıştır. ( ATASÜ/ YÜCESİR 2004)
4
1967 yılında kurulan IOC ( İnternational olympıc Commıttee: Uluslar arası olimpiyat komitesi) tıbbi komitesi yaptığı tanımda daha öz ve cezalandırmaya yasal zemin hazırlayıcı “”…. Yasaklanmış madde ve metotların kullanılması…” kavramını getirmiştir. ( ATASÜ/ YÜCESİR 2004)
5
Yarışmalarda sporcuların ilaç kullanmaları ile ilgili ilk yazılar 1865 yılında Amsterdam’da kanal yüzücülerinin doping yaptıkları suçlamasıyla başlamıştır. Bu tarihlerde bisikletçiler arasında doping kullanımı ile ilgili ilk kanıtlar ortaya atılmıştır. 1869’da bisiklet ekip üyelerine antrenörlerinin “Heroin-Kokain” karışımı verdikleri söyleniyordu. Bu karışım bugün yarışmacıların dayanıklılığını artıran bir madde olarak bilinmektedir.
6
Fakat 1866 yılında bir bisiklet yarışçısının yarışmada ölmesi ile bütün dünyanın dikkati bu konu üzerine çekilmiştir. Sporda ilaç kullanımı 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında artış göstermiştir. Belçikalıların eter emdirilmiş şeker kullandıkları, Fransızların kafein tabletleri aldıkları ve İngilizlerin O2 soludukları ve bunun yanında da kokain, heroin, striknin, ve likör aldıkları, bu yolla yarışma gücünü artırmaya çalıştıkları açıklanmıştır. ( BAYSALİNG 2000)
7
İlk resmi doping kontrolü 1968 Meksika olimpiyatlarında yapılmıştır.
Uzun süre göz ardı edilen bu konu üzerinde, 1950’li yıllardan itibaren anabolik steroidler ve amfetaminlerin de kullanımının yaygınlaşması üzerine ciddi tartışmalar ortaya çıktı. Ve bunun üzerine; 1963 yılında Roma ve Barselona’da yapılan toplantılarda doping olayı tanımlanmış ve bir çerçeve oluşturulmuş, İlk resmi doping kontrolü 1968 Meksika olimpiyatlarında yapılmıştır. 1972’de Munih olimpiyatlarında doping maddelerinin listeleri belirlenmiş ve her dilde broşürler hazırlanmıştır.
8
1976 Montreal olimpiyatlarında listeye anabolik steroid eklenmiştir.
1988’de Ottawa ve Moskova’da, listeler tüm ülkeler tarafından kabul edilmiş ve Uluslar arası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından da onaylanmıştır. (OĞUZ 2006)
9
2. Günümüz spor dünyasında dopingi en yalın şekliyle şu şekilde tanımlayabiliriz:
Sporcunun hızını, Dayanma gücünü, Kuvvetini, Cesaretini, Davranış ve hareketlerini Etkilemek veya değiştirmek için doğal yetenek ve antrenman dışında kullanımı yasak veya sınırlı maddelerin kullanılmasıdır. ( OĞUZ 2006)
10
3. DOPİNG KONUSUNA GENEL BİR BAKIŞ
Tarihçe kısmında ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı gibi doping, yani sporcunun performansını artırmak amacıyla uyguladığı girişim, milattan önce antik çağda düzenlenen olimpiyatlardan beri bilinen spor ruhuna aykırı bir davranıştır. Esas amaç sadece optimal performansı artırmak değil ne pahasına olursa olsun onunda üstüne çıkmaktır.
11
Bu olay asırlarca bilinmiş fakat önemsenmeyerek göz ardı edilmiştir
Bu olay asırlarca bilinmiş fakat önemsenmeyerek göz ardı edilmiştir. Konu dikkat çekmeye ancak 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında başlamıştır. Uluslar arası kuruluşlar 1950 yılından sonra konuya ciddi şekilde el koymaya niyetlenmişlerdir. O zaman yapılan ilk girişimlerde bazı gerçekler ortaya çıkmış ve konuya eğilen kuruluşlar aşağıdaki soruları sormaya başlamışlardır.
12
Acaba doping nedir? Eksiksiz nasıl tarif edilebilir, ona göre kaideler koyabilir miyiz? Çünkü burada spor ruhuna aykırı davranış dışında çok önemli bir olayın meydana geldiği anlaşılmıştır. Bu yola başvuran sporcular hayatları boyunca dopingin neden olduğu akut ve kronik hastalıklarla karşılaşmakta ve hatta ölmektedirler.bunun dışında kişinin optimal performansının üzerine çıkması onda ciddi sakatlıklara neden olmaktadır.
13
İlk önce doping tarif edilmeye çalışılmış sonrada mücadele için nasıl davranılacağı konusunda uluslar arası çalışmalar gelişmeye başlamıştır. Bu konudaki uluslar arası bir toplantıyı açıklayan Fransızca yazılmış bir kitap tetkik edildiğinde(1963) adı tespit edilmemiş bir Türk delegenin dopingi tarif ettiğini görüyoruz. Delegemize göre doping; “Atletin performansını artırmak için farmakolojik bir takım maddeler kullanmasıdır.”.
14
Uluslar arası olimpiyat komitesi, dopingi tarif ederken konunun eksiksiz olması için doping öğelerinin altını devamlı çizmeye çalışmıştır. Bunları kısaca aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
15
Sporcu bu madde ve yöntemleri performansını artırmak için kullanır.
Dopingi yapan sporcu veya onun ekibi dopingle ilgili uluslar arası komiteler tarafından yasaklanmış madde ve yöntemleri kullanmamalıdır. Bu madde ve yöntemler sporcunun vücudunda biyolojik veya psikolojik harabiyet yapar. Sonuçta o kişide akut veya kronik hastalıklar gelişir. Hatta o kişi doping yaptığından dolayı ölebilir.
16
Bu maddeleri kullanmak sporculuk ruhuna ve spor ahlakına aykırıdır.
Tıbbi gereklilik halinde dahi yarışma öncesi yetkili Dopingle Mücadele Kurulunun uygunluğu alınmadan kullanılan ilaçlar/ yöntemler tedavi için uygulanmış olsa dahi sporcuda yasaklanmış madde bulunması veya yasaklanmış yöntem kullanıldığına dair yapılan
17
Doping madde ve yapma metotlarını bir takım örtücü farmakolojik maddeler veya yöntemler kullanarak silmek hileli işlemler yaparak üstünü örtmek veya saklamak doping sayılır. Doping yapmak veya kontrolünden kaçmak cezayı gerektirir. (ATASÜ/ YÜCESİR, 2004)
18
4. SPORCULAR NİÇİN DOPİN KULLANIR?
Bunun tam olarak açıklamasını yapmak oldukça zordur. Bir yandan sporda yaratılan amansız mücadele ortamı diğer tarafta kazanılacak ödüller ve para elde edilen rantlar ve bir çok sebep doping kullanımını artırmıştır. Başarıya ulaşabilme yolunda çalışma ortamından başka silahlar oluşmuştur.
19
Spor alanında belirttiğimiz bu silahlar kullanılmazsa başarı nasıl elde edilecektir? İçinden çıkılmaz bir ikilem. Kullanılması insan sağlığına zararlı, kullanılmaması halinde başarıya ulaşmak çok zordur. Bir nevi, son derece geliştirilmiş lazerli silahlara karşı çok ilkel silahlarla mücadeleye girilmesi gibi büyük avantaj farklılıkları.
20
Bu konuda uluslar arası alanda bir çok araştırma yapılmaktadır
Bu konuda uluslar arası alanda bir çok araştırma yapılmaktadır. Bunlarda elde edinilen bilgiler ışığında ve özellikle Amerika’da 563 sporcu üzerinde yapılan araştırma ve deneylerde sporcuların niçin doping kullandıkları konusunda ilginç cevaplar alınmış ve bilgiler elde edilmiştir. Bunlar özellikle psikolog ve uzman hekimler tarafından yürütülmüştür.
21
Alınan cevaplardan kullanan sporcuların
% 94’ü başarıya, gelişme ve kuvvete giden tek yolun bu olduğuna inandıklarını belirtmişlerdir. Elde edilen bir başka ilginç bilgi ise sporcunun bulunduğu muhittir. Başında kendisini aydınlatacak ve etkileyecek bir antrenörü yoksa etrafındaki bilinçsiz kişilerin etkisinde kalmaktalar. ( BAYSALİNG 2000)
22
İnsanlar her nedense doğal yolları her zaman uygulamazlar
İnsanlar her nedense doğal yolları her zaman uygulamazlar. Daha kolay başarıya ulaşma tutkusu onları doğalın dışına itmektedir. Sporcular daha başarılı olma tutkusu uğruna ahlaki değerleri ve sağlık kurallarını hiçe sayarak bu uğurda canlarından olmayı bile göze almaktadırlar. Zaman problemi sporcu için kendi hayatından daha önemli olmakta, yaklaşan yarışmalar, yeterince form tutmamışsa performans, sürekli pek çok problem yan yana geldiğinde doping sporcu için kaçınılmaz bir sonuç olmaktadır.( BUDAK, 1995)
23
Sportif performansı artırmak amacı ile kullanılan doping maddeleri spor disiplinine göre farklıdır. Bazı sporlarda dayanıklılığı, kuvveti, yorgunluğa karşı direnci artırmak için, bazı disiplinlerde ise sinirsel gerginliği azaltmak için kullanılır. ( BUDAK, 1995)
24
Performansın, güç ve kuvvetin arttırılması, Yorgunluğun giderilmesi,
Daha yalın bir şekilde sporda doping kullanımının nedenlerini şu şekilde maddeleyebiliriz: Performansın, güç ve kuvvetin arttırılması, Yorgunluğun giderilmesi, Ağrı duyusunun azaltılması, Antrenmanlara dayanıklılığın arttırılması, Antrenmanların çoğaltılması, Heyecan ve endişenin giderilmesi,
25
Konsantrasyonun arttırılması,
El, göz ve kas koordinasyonlarının arttırılması, Yarışma moralinin sağlanması, Diğer ilaçların gizlenmesi gibi durumlarda sporcular dopinge yönelebiliyor.( OĞUZ 2006)
26
5. KULLANIMI YASAK OLAN MADDELER VE ZARARLARI
5.1 MSS UYARICILARI (STIMULANLAR) Mss uyarıcılarının yan etkileri, doza, süreye ve kullanım sıklığına bağlıdır. Düşük dozlarda bile yan etkiler görülebilir, yüksek dozlarda olumsuz etkiler daha da belirgindir. Kalp ve diğer hayati organların düzenli çalışmaları bozulabiliri. Uzun süre ve sıcak ortam gibi ciddi koşullarda spor yapıldığında yan etkiler şiddetlenebilir.
27
Özellikle vücut sıcaklığında artışa neden olması birçok sporcunun ölümüne neden olan en önemli yan etkisidir. Bu tür maddelere tolerans gelişir ve uzun süre kullanıldığında aynı etkiyi alabilmek için dozu artırmak gerekir. Buda yan etkileri giderek artırır. Ölüm nedenleri olarak da; Beyin kanaması Akut kalp yetmezliği Kalp ritim bozuklukları ve Vücut sıcaklığında aşırı artış, diyebiliriz. ( ATASÜ/ YÜCESİR, 2004)
28
5.2 NARKOTİKLER Narkotik aneljeziklerin kullanılması sonucu;
Bulantı, kusma, baş dönmesi, zihin bulanıklığı, Depresyon, huzursuzluk, solunum baskılanması. Aşırı fiziksel aktivasyonda solunum yetmezliğine bağlı ölüm,
29
Psişik bağımlılık. Fiziksel bağımlılık Konsantrasyon eksikliği Uyum problemi, gibi bir takım olumsuz etkiler ortaya çıkabiliri. ( OĞUZ, 2006)
30
5.3 ANABOLİK STEROİDLER Steroidler, kullanılan ilaçların cinsine göre sporcuya çeşitli açılardan etki yapar. Güç, kuvvet, dayanıklılık, kas gelişmesi, güven duygusu, yağ yakması vb sporcunun arzuladığı etkileri sağlarken, diğer taraftan fiziksel ve moralman olarak da ters yönde etkiler.
31
Anabolik steroidler, toksik olduğundan karaciğerde birikerek, karaciğerin dokusunu bozarak muhtelif karaciğer hastalıkları ve sonuçta kanser ve ölüme kadar götürürler.bunların zararları bazen seneler sonra da çıkabildiği gibi tedavileri de senelerce sürebilir. Bu ilaçların zararları, yan etkileri, yaş, kadın veya erkek, çocuk, büyük, yaşlı, vücut yapıları ve metabolizmaya göre de değişkenlik gösterir. Hormanal işleyişleri bozar. Hipofizi etkiler. (BAYSALİNG,2000)
32
5.4 DİÜRETİKLER Alışkanlık yapar
Solunum ve kardiyovasküler depresyona neden olur. Bulantı kusma ve kabızlığa neden olur. Koordinasyon ve konsantrasyon gücünü azaltır. Psikolojik depresyona neden olur. Kendine fazla güvenma ve ağrı eşiğinin yükselmiş olması yaralanmalara zemin hazırlar. ( EROĞLU, 1993)
33
5.5 PEPTİD HORMAN VE ANALOGLARI
Testosterona bağlı yan etkiler meydana gelir. Gonadotropinler kadınlarda erkeklik karakterlerini artırır. ACTH, uyku problemleri, hipertansiyon, şeker hastalığı, mide ülseri, kemikte kitle kaybıoluşur. Büyüme hormonu; devlik, el, yüz ve ayak kemiklerinde aşırı büyüme meydana gelir Şeker ve kalp hastalıkları riski artar. (OĞUZ, 2006)
34
5.6 KAN DOPİNGİ Kan dopingi bir takım işidir. Kan alma, santrifüj etme, kırmızı küreleri ayırmak, depolama, dondurma ve çözme ve tekrar kişiye vermek uzmanlık işidir. Çünkü bu işlemlerin herhangi bir yerinde ufak bir aksaklık kişiyi tehlikeye sokar.
35
Kan virüsler ve bakteriler için çok uygun bir besi yeridir
Kan virüsler ve bakteriler için çok uygun bir besi yeridir. Uygun koşullarda saklanmazsa virüs ve bakteriler çok çabuk çoğalırlar. Kan transfüzyonu sonrası viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, yanlış tipte kan kullanılırsa böbrek hasarı ile karakterize akut hemolitik reaksiyon görülebilir. Ayrıca damar içi pıhtılaşma sık görülen bir yan etkidir. Kan uyuşmazlığı ve hava embolisi de transfüzyonun risklerindendir. ( ATASÜ/ YÜCESİR, 2004)
36
5.7 İDRARLA İLGİLİ KİMYASAL FARMAKOLOJİK VE FİZİKSEL UYGULAMALAR
Uluslar arası olimpiyat komitesi, üzerinde doping kontrolü yapılacak idrarın bütünlüğünü özelliğini bozmaya yönelik metot ve maddelerin kullanımını da yasaklamıştır. Örneğin kateterizasyon, idrarı değiştirme ve idrarın bütünlüğünü bozma probenecide ve benzeri farmakolojik ajanlarla böbrekten doping maddesinin özellikle anabolizanların, testeronun idrarla atılışını inhibe etme azaltma gibi. (BUDAK, 1995)
37
6. KULLANIMI KISITLAMAYA TABİ OLAN MADDELER VE ZARARLARI.
6.1 ALKOL Alkol yasak değildir, bununla beraber uluslar arası federasyonların isteği üzerine nefeste veya kanda arama yapılabilir. Alkol dış etkenlerden kolayca etkilenilen spor branşlarında kullanılır. Bir diğer kullanım alanı da dolaşımın aşırı bir dayanıklılık göstermesi gereken spor branşlarıdır.
38
Zararları ise şu şekildedir;
Alışkanlık, denge bozukluğu, saldırgan ve agresif davranışlar, karaciğer bozukluklarıdır. (OĞUZ, 2006)
39
6.2 KANNİBİNOİDLER (ESRAR)
Kannibinoidler, düşük dozda uyku hali baş dönmesi, öfori gibi daha hafif merkezi sinir sistemi sorunlara neden olurken yüksek dozlarda paranoid reaksiyon, unutkanlık, halisünasyonlar gibi ciddi sorunlara yol açabilirler. Uzun süreli kullanımı ise bronşit, akciğer kanseri ve solunum yolları rahatsızlıkları gibi sigara ile ilgili hastalık risklerini artırabilir. (ATASÜ/ YÜCESİR, 2004)
40
6.3 LOKAL ANESTEZİKLER Bölgesel etki sasğlamak amacı ile kullanılırlar. Fakat kas içi ve damar içi şeklinde sistematik kullanımı yasaktır. Sistemik kullanımında aşırı uyarılma, kalp problemleri, titreme, korku, solunum durması gibi yan etkiler görülebilir. ( OĞUZ, 2006)
41
6.4 KORTİKOSTEROİDLER Kortikosteroidlerin alınması hipofizle sürenaller arasındaki normalde mevcut karşılıklı etkileşim, düzenlenme mekanizmasını bozar. Kortikosteroidler, katabolik bir etkiyede sahiptirler ve proteinlerden glikoz yapımını da artırırlar. Protein yıkımı kaslarda zayıflığa kemiklerde esteoporoza, kemiklerin yoğunluğunun azalmasına sebep olur ve kolay kemik kırılmaları görülür. (BUDAK, 1995)
42
6.5 BETA BLOKÖRLERİ Beta blokörleri daha çok kardiyovasküler, merkezi sinir, solunum ve sindirim sistemleri üzerinde ciddi yan etkilere neden olurlar. (ATASÜ/ YÜCESİR,2004)
43
7. DOPİNG KULLANMANIN SAKINCALARI
Doping kullanımının sakıncalarını iki başlık altında toplayabiliriz
44
7.1 Spor ahlakı ve sosyal açıdan;
Sporculuk prensiplerine ve centilmenliğe aykırıdır, Diğer yarışmacılar için haksız rekabet ortamı doğurur, Çevresi tarafından sporcuya gösterilen saygı ve güveni süistimal etmektir, İnsanları, seyircileri aldatmaktır, Yasalara karşı gelmektir.
45
7.2 Sporcu sağlığı açısından;
Organizmada tüm sistemler, sinirler ve hormonların kontrolü altındadır... (hemostazis). Normal şartlar altında devam eden bu sürece yapılacak fizyolojik veya farmakolojik müdahaleler uygun şekilde işleyen bir sisteme müdahale etmektir. Bu tür maddeleri kullanmak vücudun oto-kontrol mekanizmasını ortadan kaldırarak, vücudun kaldıramayacağı yük yüklemek demektir. (OĞUZ,2006)
46
8. DOPİNG KULLANIMI NEDEN YASAKLANMIŞTIR.
Doping neden yasaklanmıştır? Doping hem haksız rekabete zemin hazırlaması, “Fair play” anlayışına uymaması nedeniyle spor etiğine aykırıdır, hem de sporcu sağlığını kısa ve uzun süreli olarak bozar ve hatta olası ölüm risklerinin oluşmasına neden olur. Bu nedenlerle doping Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), FIFA, UEFA, FIBA, IAAF gibi uluslararası spor organizasyonları tarafından yasaklanmaktadır.
47
Doping maddelerinin zararları nelerdir
Doping maddelerinin zararları nelerdir? Doping maddelerinin hemen hepsi vücutta kısa ya da uzun süreli yan etkilere neden olurlar. Özellikle sporcular tarafından en çok kullanılan erkeklik hormonu benzeri maddelerin kalp krizi, iyi ve kötü huylu tümör oluşumu, karaciğer fonksiyon bozukluğu, kısırlık gibi rahatsızlıklara neden olduğu bilinmektedir.
48
Bu maddeleri kullanan sporculardan bazılarının, sportif yaşamları sırasında ya da sporu bıraktıktan sonra bu maddelerin kullanımı nedeniyle oluşan hastalıklar yüzünden öldüğü bilinmektedir. (
49
Doping, aynı zamanda, sporcuları performanslarını artırmak için yasaklanmış maddeleri ve yöntemleri kullanmaları ile elde edecekleri haksız avantajlardan, bazı maddeler ile yöntemlerin neden olabileceği yan etkilerden korumak için yasaklanmıştır. Doping sadece ahlak ve sağlık sorunu değil aynı zamanda yasal yaptırımları da olan bir sorundur. Anabolizanlar gibi bir çok ilacın tıbbi amaç dışında sporda kullanımları yasaktır. (
50
9. DOPİNG NUMUNESİ ALIM PROTOKOLU
Doping Numunesi Alınacak Sporcu ne zaman seçilebilir? Sporcu yıl boyunca müsabakada, antrenman kampında, evinde veya herhangi başka bir yerde önceden haber verilmeksizin numune vermek üzere seçilebilir.
51
Müsabaka İçi Test Ne Demektir?
Sporcu herhangi bir müsabakada test numunesi vermek üzere seçilebilir.
52
Müsabaka İçi Testte Sporcular Nasıl Seçilir ve Nasıl Haberdar Edilirler?
Numune verecek sporcular müsabakadaki derecelerine göre veya kura usulüne göre test numunesi vermek üzere seçilebilirler. Doping Kontrol Görevlisi (Doping Control Officer,DCO) numune vermek için seçilen sporcunun yanına gelir ve Numune vermek için seçildiğini gösteren belgeyi sporcuya gösterir.
53
Görevli sporcudan bu belgeyi okumasını ve imzalamasını ister
Görevli sporcudan bu belgeyi okumasını ve imzalamasını ister. Sporcu 1 saat içinde (madalya töreni, basın toplantısı, tıbbi müdahale vb sebepler için) doping kontrol istasyonuna gitmek zorundadır. Bu bir saat boyunca sporcuya sürekli olarak bir görevli eşlik edecektir. Daha sonra sporcuyla birlikte doping kontrol istasyonuna giderler.
54
Müsabaka Dışı Test Ne Demektir?
Müsabaka dışındaki herhangi bir zamanda yapılan doping kontrol testi demektir. Bu test için sporcular rasgele seçilebilirler veya önceden belirlenebilirler.
55
Müsabaka Dışı Test İçin Sporcular Nasıl Seçilir ve Nasıl Haberdar Edilirler?
Yıl boyunca bir sporcu herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda müsabaka dışı doping testi için seçilebilir. Bu tür testler önceden programlanmazlar ve seçilen sporcular ancak aşağıdaki şartlarda numune vermek için seçildiklerinden haberdar olurlar;
56
· Doping Kontrol Görevlisinin sporcunun antrenman salonuna, evine veya iş yerine vb gelip numune vermek için seçildiğini belirten belgeyi gösterir. · Doping Kontrol Görevlisi seçilen sporcuyu telefonla arar ve numune vermek için en kısa zamanda numune alım yerinde olmasını gerektiğini söyler. Sporcu en geç 24 saat içinde belirtilen yerde olmak zorundadır.
57
Sporcu Numune Vermeyi Reddederse Ne Olur?
Etkili bir doping kontrolü için bütün sporcular görevliyle işbirliği yapmak zorundadır. Kurallar gereği numune vermeyi reddetmek veya doping kontrol numunesi alım protokolünü bozmak Dopingle Mücadele Kural İhlali demektir ve geçerli bir gerekçe yoksa cezalandırılmayı gerektirir.
58
Toplama Kabının Seçimi
Sporcu idrar numunesi vermeye hazır olduğu zaman, kapalı toplama kaplarından birini kendisi seçer. Sporcu toplama kabını bu kap kullanılana kadar kontrol edebilir ve güvenliğinden sporcu sorumludur.
59
İdrar örneğinin Alımı Sporcu kendi cinsiyetinden bir görevlinin gözetiminde en az 75 ml idrar örneği verir. Sporcu görevlinin tam anlamıyla görebilmesi için göğüs ve diz arası açık olacak şekilde soyunmalıdır.
60
Güvenli Test Kit’inin Seçimi
Görevli sporcuya idrar örneğinin paketleneceği bir kiti seçmesini söyler. Seçilen kit hakkında sporcu veya temsilcisi veya görevli kuşkuya düşerse sporcuya bir başka KİT’i seçebilir.
61
Örnek Kod Numarasının Kayıt Edilmesi
Sporcu saklama kitini seçtikten sonra genellikle köpükten bir koruyucu olan kit paketini açar ve içini boşaltır. Görevli, sporcudan alınan Numunenin Kod numarasıyla köpükten yapılmış koruyucu kit’in kod numarasını kontrol etmesini ister
62
Kitin içindeki “A” ve “B” şişelerinin kapak ve etiketlerindeki numara ile Kit Kutusu üzerindeki numaraların aynı olması gerekmektedir. Görevli bu numarayı Doping Kontrol Formuna kaydeder. Kitlerde kullanılan bu numaralar sadece o kite özgüdür ve tekrar aynı numaranın başka bir test kitinde kullanılması mümkün değildir.
63
İdrar örneğini Bölme ve Paketleme
Sporcu verdiği idrar örneğini belirtilen minimum limitlerden az olmamak şartıyla “A” ve “B” şişelerine bölüştürür ve görevlinin direktifiyle kapakları sıkıştırarak şişeleri kilitler. Kit şişelerinin kapakları kilitlendikten sonra ancak kırılarak açılabilir. WADA akredite laboratuarlar kendisine ulaştırılan kapağı kırık, hasarlı idrar numunelerini analiz etmezler.
64
Paketleme Sporcu şişeleri ters çevirerek herhangi bir sızıntı olmadığından emin olur. Ayrıca sporcunun temsilcisi (antrenör veya başka bir görevli) şişelerin düzgün kilitlenip kilitlenmediğini de kontrol edebilir.
65
PH ve özgül Ağırlığın Kontrolü
Görevli alınan numunenin pH ve özgül ağırlığını kontrol ederek numunenin laboratuar şartlarına uygun olup olmadığını denetler. Eğer pH ve özgül ağırlık değerleri belirlenen aralıklar içinde değilse sporcu ilaveten yeniden idrar örneği verir.
66
Alınan maddelerin Kaydedilmesi
Görevli sporcuya son ON GÜN içinde reçeteli veya reçetesiz herhangi bir ilaç, destekleyici ürün veya başka bir madde alıp almadığını sorar. Sporcunun bu soruya verdiği cevaplar Doping Kontrol Formuna kaydedilir. Bu bilgiler idrar örneğinin analizi esnasında laboratuar tarafından kullanılır.
67
Doping Kontrol Formunun Tamamlanması
Doping Kontrol Formundaki bilgiler sporcu ve temsilcisi tarafından kontrol edilir. Bütün bilgilerin doğruluğundan emin olduktan sonra sporcu formu imzalar. Sporcunun formu imzalaması formdaki bilgilerin doğruluğu ve doping kontrol protokolünün kurallara uygun geçtiğini deklare etmesi anlamına gelir. Eğer sporcu yapılan işlemlerin kurallara uygunluğundan şüphe ederse buna ilişkin düşüncelerini de forma yazabilir.
68
Test İşleminin Tamamlanması
Sporcu “Sporcu Seçim Formunu ve Doping Kontrol Formunun” kendisine ait birer kopyasını alır. Sporcu bu belgeleri minimum 6 hafta saklamak zorundadır.
69
Diğer Adımlar Sporcunun numunesi güvenli bir taşıma çantasının içine paketlenir ve mühürlenir. özel güvenlik önlemleriyle WADA tarafından onaylanmış bir laboratuara ulaştırılır. örnek numune laboratuara ulaştıktan sonra laboratuar görevlisi numunenin istenilen standartlarda kendisine ulaşıp ulaşmadığını numuneye iliştirilen formla birlikte kontrol eder.
70
“A” numunesi analiz edilir ve “B” numunesi güvenli bir şekilde muhafaza edilir. Eğer “A” numunesinde herhangi bir yasaklı madde bulunursa sporcu en geç 3-4 hafta içinde haberdar edilir. (
72
DOPİNGSİZ SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE...
TEŞEKKÜRLER...
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.