ERİŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA

... konulu sunumlar: "ERİŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA"— Sunum transkripti:

1 ERİŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA
Dr.Meltem Işıkgöz Taşbakan

2 ERİŞKİNLERDE BAĞIŞIKLAMA
Erişkinlerin bir kısmı çocukluk dönemi aşılarını olmamıştır İleri yaşla birlikte hastalık riskinin artması Tetanoz, Grip, Pnömoni Risk gruplarında ve özel gruplarda aşılama Splenektomi, Hematolojik malinite, Solit tümör, HIV/AIDS hastaları Artan yolculuk trafiği Yolculuk öncesi aşılama

3 Erişkin Bağışıklaması ile kazanılanlar
> 26 değişik hastalık önlenebilir hale gelmiştir > Çiçek hastalığı eradike edilmiştir > Polio eradikasyonu > Kızamık salgınlarının kontrolü > Tetanoz, difteri, kızamıkçık, sarılık, karaciğer kanseri vakalarında dramatik azalmalar

4 ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices)
CDC (Centers for Disease Control and Prevention) WHO Ülkemizde Bağışıklama Danışma Kurulu Son yıllarda erişkin immünizasyonu ile ilgili programlar ve standart akım şemaları geliştirilmeye başlanmıştır.

5

6

7 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

8 Difteri-Tetanoz (Td) Toksoit tip inaktif aşı, IM
Tüm erişkinlerin, aşılanmamışlarsa 3 doz (0,1,12. ay), 10 yılda bir rapel yaptırması önerilir Tetanoz % 100’e yakın, difteri % 85 koruyuculuk sağlar Özellikle gebeler takip edilerek aşılanmakta Sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmakta 2-8 °C de saklanmalıdır. Dondurulmaz.

9 Doğurganlık çağı / gebe kadınlar
Çocukluk çağında aşılanmamış - eksik aşılanmış Son 10 yıl içerisinde rapel yaptırmamış gebelere Td aşısı önerilir Hiç aşılanmamış gebeler, 4 hafta arayla en az 2 doz Td aşısı almaları sağlanmalı İkinci doz doğumdan en az 2 hafta önce tamamlanmalı Td2’den en az 6 ay sonra 3. doz aşı ile primer seri tamamlanmalı Primer seri tamamlanan kadına, gebe kaldığında 1 doz, sonraki gebeliğinde 1 doz Td yapılarak 5 doz Td şeması tamamlanmalı Difteri-tetanoz-boğmaca aşısı

10 Temas sonrası profilaksi
Yaralanma sonrasında; √ yara temizliği √ debridman √ tetanoz profilaksisi İnsan tetanoz IG 250 IU, IM Bulunamaz ise heterolog antiserum IU, IM Difteri-tetanoz-boğmaca aşısı

11 Her 10 yılda bir hatırlatma
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık Kızamıkçık Kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

12 Kızamık, kızamıkçık, kabakulak
Canlı, atenüe virüs aşısı Çocukluk çağı rutin aşılaması Erişkinler için, kızamık, kabakulak, kızamıkçık geçirmemiş kimselere önerilmekte Tek doz olarak uygulanır

13 Gebe olma ihtimali olanlara, 4 hafta içinde hamilelik planlayanlara yapılmamalı
Beraber yaşanılan mekanda immün yetmezlikli kimse bulunmamalı

14 Aşagıdaki durumlarda kızamık aşısına gerek yok
Kızamık aşısı yapıldığına dair kayıt Kızamık geçirdiğine dair kayıt Laboratuvar olarak immun olduğu gösterilmişse Bazı durumlarda en az 28 gün arayla 2 doz aşı önerilir Yakın zamanda kızamığa maruz kalma ya da salgın durumu Bir sağlık kuruluşunda ya da bakımevinde çalışma Yüksek öğrenim kurumlarında eğitim görme Temas riskinin yüksek olduğu uluslararası seyahat planlama

15 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

16 Suçiçeği Aşısı Sağlıklı kişilerde %97-99 oranında Ab oluşur
Suçiçeği erişkinlerde, özellikle immün sistemi baskılanmış olanlarda daha ağır ve komplikasyonlu seyretmekte Tüm yaşlarda, duyarlı kişilere 4-8 hafta arayla 2 doz önerilmekte Sağlıklı kişilerde %97-99 oranında Ab oluşur Aşılama sonrasında koruyuculuk en az 10 yıl

17 Varisella - Zoster aşısı
Sağlık personeli ve immün düşkün hastaların aile bireyleri Virüs ile karşılaşma riski fazla olanlar (laboratuar çalışanları, öğretmenler…) Doğurganlık çağında ve gebe olmayan kadınlar HIV ile enfekte hastaların bir bölümü Temas sonrasında ilk 3 gün içinde Risk grupları Varisella Zoster aşısı

18 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Riskli durumlarda önerilir Bu yaş grubundakiler için önerilir

19 İnfluenza aşısı Trivalan inaktive aşı
İdeal uygulama zamanı ekim ayı başından kasım ayı sonuna kadar Bu dönemde aşılanmayanlar influenza mevsimi boyunca aşılanabilir Her yıl yeniden uygulanması gerekmekte Bir yıl önceki influenza mevsiminde izole edilen influenza suşlarını içermeli Erişkinlerde tek doz uygulama yeterli

20 İnfluenza aşısı Amaç İnfluenza ilişkili komplikasyonların
İş gücü kayıplarının İnfluenza ilişkili ölümlerin önlenmesi Amaç Influenza aşısı

21 Endikasyonlar ≥ 65 yaş Bakımevi ve huzurevinde kalanlar
Uzun süreli aspirin tedavisi alanlar (Reye sendromu) Astımı da içeren kronik pulmoner hastalıklar Kardiyovasküler hastalıklar Diabetes mellitus Böbrek fonksiyon bozukluğu Hemoglobinopatiler İmmünsüpresifler Aspirasyon riskini artıran durumu olanlar İnfluenza mevsimi boyunca gebelik varlığı Asplenik hastalar Yüksek riskli kişilere influenza bulaştırma riski olanlar Sağlık personeli Aşılanmak isteyen herkes Influenza aşısı

22 İnfluenza aşısı Yan etkiler (%5↓) Lokal yan etkiler En sık
Hafif ateş ve hafif sistemik semptomlar Aşılamadan sonraki 8-24 saat içinde Yumurta proteinine alerji Çok nadir Influenza aşısı

23 Özel Durumlar Gebelikte kullanım Emziren anneler HIV enfeksiyonu
2. trimestırda yapılmalı Gebelikte kullanım Aşı, anne ve çocuk için güvenilir Emziren anneler CD4+ sayısı mm3’te 100 ve üzerinde olanlarda aşı etkin HIV enfeksiyonu Influenza aşısı

24 65 yaş üzerindekilerde ve riskli kişilerde (durumu belirtildiği takdirde) resmi kurumlarca aşı ücreti karşılanmakta Piyasada ticari formlar bulunmaktadır: > Vaxigrip > Fluarix > İnfluvac > İnflexal V Berna

25 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

26 Pnömokok Aşısı İnaktive aşı SC ya da IM 0.5 mL tek doz
Kronik hastalığı olanlar ile yaşlı kişilerde antikor yanıtı ↓ Koruma oranı %50-81

27 Endikasyonlar Kronik pulmoner hastalık (astım dışında)
Kronik kardiyovasküler hastalık Diabetes mellitus Kronik karaciğer hastalığı veya nefrotik sendrom Fonksiyonel veya anatomik aspleni İmmünsüpresif hastalıklar Kohlear implant Beyin omurilik sıvısı (BOS) kaçakları HIV tanısı alan hasta Bakımevinde kalan kişiler Pnömokok aşısı

28 65 yaş ve üstündekilerde resmi kurumlarca aşı ücreti karşılanmakta.
Risk altındaki grupta, tanı belirtilerek aşının ücretsiz olarak sağlanması mümkün 13 valanlı konjuge aşı 23 polivalan içeren aşılar Pnömo 23 Pnömovax

29 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

30 Rekombinant inaktif aşı Kas içi, subkutan, 1 ml (20 µg)
HEPATİT B AŞISI Rekombinant inaktif aşı Kas içi, subkutan, 1 ml (20 µg) Risk altındaki gruplara yapılması önerilmekte Hemodiyaliz hastaları (hemodiyaliz beklentisi olanlar dahil)ÇİFT DOZ! Konsantre (faktör) kan ürünleri kullanımı ÇİFT DOZ! Sık aralıklarla kan transfüzyonu gereken hastalar (Aplastik anemi, hematolojik maliniteler) ÇİFT DOZ!

31 Anti-HCV olumlu hastalar
HIV olumlu hastalar Sağlık çalışanları Damar içi uyuşturucu madde bağımlıları Altı aylık sürede birden fazla cinsel partneri olanlar Yakın zamanda CYBH geçirenler Eşcinseller Hepatit B taşıyıcılarının cinsel partnerleri ve ev içi temaslıları Endemik bölgeye yolculuk yapacak olanlar

32 04.06.1998 tarih ve 6856 sayılı genelge ile belirlenmiş risk grupları-3
Bu risk gruplarının dışında, hekimin yüksek risk nedeniyle aşı yapılmasını uygun bulduğu kişilere sağlık kuruluşlarında ÜCRETSİZ AŞI UYGULAMASI yapılmaktadır.

33 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

34 HEPATİT A AŞISI İnaktive virüs aşısı 6 ay arayla iki doz Hepatit A enfeksiyonu ve komplikasyonları için risk altındakilere önerilir Daha önce HAV ile karşılaşmamış erişkinlere önerilir.

35 Kronik karaciğer hastalığı, kronik hepatit B ve C
Konsantre kan ürünleri kullanımı Damar içi uyuşturucu madde bağımlıları Eşcinsel erkekler Hepatit A virüsüyle çalışanlar Endemik bölgeye seyahat edenler

36 Kızamık-kızamıkçık-kabakulak
Yaş Grupları Aşılar 19-49 50-64 65 ve üstü Tetanoz-difteri (Td) Her 10 yılda bir hatırlatma Kızamık-kızamıkçık-kabakulak 1-2 doz 1 doz Su çiçeği 2 doz İnfluenza Yılda 1 doz Pnömokok Hepatit A Hepatit B 3 doz Meningokok 1 yada daha fazla doz Bu yaş grubundakiler için önerilir Riskli durumlarda önerilir

37 Kapsüler polisakkarit yapı, 4 serotip (A, C, Y, W135)
Meningokok Aşısı Kapsüler polisakkarit yapı, 4 serotip (A, C, Y, W135) Subkutan uygulama Geç kompleman komponentleri yetersizliği (C7-8-9) Fonksiyonel ya da anatomik aspleni Endemik bölgeye seyahat (Suudi Arabistan) Kalabalık yaşanılan yerlerde yaşayanlara (ordudaki askerler, yatılı okul öğrencileri)

38 Human Papilloma Virüs (HPV) Aşısı
HPV’nin neden olduğu genital siğil, prekanseröz genital lezyonlar ve serviks kanserini önlemeye yönelik IM uygulanır Serviks kanserini %70-80, genital siğilleri %90 engeller En az 5 yıl koruyucu

39 HPV aşısı İki tip aşı Quadrivalan aşı Gardasil HPV 6, 11, 16 ve 18’e karşı koruyucu 0., 2. ve 6. ay Biovalan aşı Cervarix HPV 16 ve 18’e karşı koruyucu 0., 1. ve 6. ay HPV aşısı

40 HPV Aşısı Endikasyonlar 9-26 yaş arasındaki ♀
Seksüel aktivite ile HPV’ye maruz kalmadan önce aşının yapılması önemli

41 Aşılara İlişkin Genel Bilgiler
Her türlü aşı aynı anda uygulanabilir Aşılar üretici firma tarafından karıştırılarak üretilmedikleri sürece karıştırılmaz Canlı aşılar (KKK, suçiçeği, sarıhumma) aynı anda uygulanmamışsa aralarında en az 4 hafta süre bırakılmalı Oral canlı aşılar (OPA ve tifo) enjekte edilen canlı aşılardan önce veya sonra herhangi bir zaman uygulanabilir Canlı aşıdan sonra Ig en az 2 hafta sonra yapılmalıdır. Önce Ig yapıldıysa aşı için en az 2 ay beklenmelidir

42 DİKKAT Soğuk zincir kuralları
Açılan her flakonun üzerine tarih ve saat yazılmalı Canlı viral aşılar (öz. OPV ve sarı humma) ısıya duyarlı DBT, DTaB, DT, Td, IPV, konjuge Hib, hepatit B ve İnfluenza aşıları donmaya duyarlı Buzdolabında termometre bulunmalı

43

44 Gebelikte aşılama Td İnaktif influenza aşısı Risk faktörü varsa
Meningokok Pnömokok Hepatit A ve B yapılabilir KKK, suçiçeği kontrendike Recommended adult immunization schedule-United States, 2010, MMWR 2010; 59(1):Q1-Q4

45 İmmünsüpresyonda aşılama
İmmünsüprese hastalara canlı aşılar kontrendike Ev içinde immünsüprese kişi varsa OPV yapılmamalı İmmünsüpresif tedavi sırasında ve 2 hafta öncesinde aşılananlara en erken 3 ay sonra aşı tekrarı Recommended adult immunization schedule-United States, 2010, MMWR 2010; 59(1):Q1-Q4

46 DM, kronik kalp ve akciğer hastalığı,alkolizm
Td Yıllık influenza aşısı Pnömokok aşısı KKK, suçiçeği , zoster gibi canlı aşılar yapılabilir Risk faktörü varsa Meningokok Pnömokok Hepatit A ve B yapılır Recommended adult immunization schedule-United States, 2010, MMWR 2010; 59(1):Q1-Q4

47 Sağlık personelinde aşılama
İnfluenza her yıl KKK Suçiçeği Hepatit B Td Risk faktörü varsa Meningokok Pnömokok Hepatit A

48 Yolculuk Öncesi İmmünizasyon
Sarı Humma aşısı Poliyomyelit aşısı Td Kızamık Tifo Meningokok aşısı Japon B ansefaliti Hepatit A ve B

49

50

51 ERİŞKİN BAĞIŞIKLAMASI İÇİN
Her başvuruyu aşılama fırsatı olarak değerlendirin Öykü alın Aşılama için risk durumunu belirleyin

52 Hastaya uygun aşılama programı hazırlayın
Teklif ettiğiniz aşıların ödeme koşullarını kontrol edin Teklif ettiğiniz aşılar konusunda ikna edici olun

53 GİTMEDEN Hepatit A Hepatit B Kızamık,Kızamıkçık,Kabakulak Suçiçeği

54 TEŞEKKÜRLER