RUNWAY EXCURSİON PİST DIŞINA ÇIKIŞ KPT.PLT GÖKDEN GÜREL.

... konulu sunumlar: "RUNWAY EXCURSİON PİST DIŞINA ÇIKIŞ KPT.PLT GÖKDEN GÜREL."— Sunum transkripti:

1

2 RUNWAY EXCURSİON PİST DIŞINA ÇIKIŞ KPT.PLT GÖKDEN GÜREL

3 SAYIN MİSAFİRLERİMİZ, DEĞERLİ MESLEKTAŞLARIMIZ
TALPA’NIN PİLOTLAR ÇALIŞTAYININ SON BÖLÜMÜNDE; BEN DE RUNWAY EXCURSION YANİ UÇAĞIN PİST DIŞINA ÇIKIŞI KONUSUNA KISACA DEĞİNMEK İSTİYORUM, KONUŞMAMIN ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜNÜN 6-8 KASIM 2013 TARİHLERİNDE İSTANBUL’DA YAPILAN ICAO BÖLGESEL PİST EMNİYETİ SEMİNERİNDEN ALINAN BİLGİ/SONUÇLARA DAYANDIĞINI BELİRTMEK İSTERİM.

4

5 ÖNCELİKLE RUNWAY EXCURSION TERİMİ İLE UÇAĞIN KALKIŞ VEYA İNİŞTE, HERHANGİ BİR NEDENLE PİST DIŞINA ÇIKIŞINI İFADE ETMEKTEYİZ. ÖRNEĞİN, KALKIŞTA; FREN BIRAKILIP TOGA BUTONUNA BASILDIĞINDA AUTO THROTTLE’IN MOTOR DEVİRLERİNİ/THRUSTINI FARKLI/GECİKMELİ, AÇMASI SONUCU, ÖZELLİKLE KAYGAN/ISLAK PİSTTE, PİST DIŞINA ÇIKMA OLAYLARINI BİLİYORUZ. O AN OLUŞABİLECEK BİR ANİ HAMLELİ ŞİDDETLİ YAN RÜZGÂR STEERING/FREN ARIZASI, LASTİK PATLAMASI DA RUNWAY EXCURSION A NEDEN OLABİLECEK FAKTÖRLER ARASINDADIR.

6 YAPILAN ARAŞTIRMALAR; RUNWAY EXCURSION OLAYLARININ SON 10 YIL İÇİNDE; ALINAN TEDBİRLERE RAĞMEN AZALMADIĞINI, AKSİNE ARTIŞ GÖSTERDİĞİNİ ORTAYA ÇIKARMAKTADIR. YANSIDA YER VE OLUŞ TARİHLERİ VERİLEN BAZI RUNWAY EXCURSION OLAYLARI GÖRÜLMEKTEDİR. İLGİLİ YETKİLİ KURUMLARCA 1000’ E YAKIN RUNWAY EXCURSION OLAYI İNCELENMİŞ VE BAZI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER UYGULAMAYA KONULMUŞTUR.

7

8

9

10

11

12 RUNWAY EXCURSION RİSKİ; PİST ISLAK VE KONTAMİNE OLDUĞUNDA VE İLAVE OLARAK YAN RÜZGÂRIN KUVVETLİ HAMLELİ OLMASI DURUMLARINDA, KUYRUK RÜZGÂRI OLDUĞUNDA ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTMAKTADIR. İNİŞ ESNASINDA, NORMALDEN DAHA UZUN İNİŞ/ OTURUŞU TAKİBEN SPEED BRAKE/REVERSER GİBİ, SÜRAT DÜŞÜRÜCÜ/ FRENLEYİCİ SİSTEMLERİN GEÇ VEYA ETKİSİZ KULLANIMI DA RUNWAY EXCURSION’A NEDEN OLABİLMEKTEDİR, ANCAK BU BİLGİLERE RAĞMEN; NEDENSE RUNWAY EXCURSION’LARIN ÇOĞU KURU PİSTLERDE OLUŞMAKTADIR. BU DURUM; BELKİ DE PİSTİN KURU VE FRENLEME KATSAYISININ İYİ OLMASININ PİLOTLARA VERDİĞİ ZİHİNSEL RAHATLIKTAN KAYNAKLANMAKTADIR.

13 SONUÇTA; BİRÇOK OLAYDA GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ, PİLOTAJ VEYA UÇAK SİSTEMLERİNİN ARIZASI NEDENİ İLE DE RUNWAY EXCURSION OLABİLMEKTEDİR. PİLOTLARIN HERHANGİ BİR REJECT VEYA GO-AROUND DURUMUNDA USULLERİ DOĞRU VE ZAMANINDA TAM OLARAK UYGULAMALARI ÇOK BÜYÜK ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. PİLOTLARIN BU TÜR SENARYOLARLA KARŞILAŞMA SIKLIĞI OLDUKÇA AZ OLDUĞUNDAN, REJECT/GO-AROUND GİBİ DURUMLARDA; MANUAL UÇUŞ YÖNÜNDEN DE ANTREMANSIZ VE UÇAĞIN GERİSİNDE KALMALARI İHTİMALİ BULUNMAKTADIR.

14 HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİNİN OLAYLARIN GELİŞİMİNDE VE TAKİBEN SAFHADAKİ ROLLERİ DE UNUTULMAMASI GEREKEN ÖNEMLİ BİR HUSUSTUR. BU ÇERÇEVEDE ICAO TARAFINDAN; HER MEYDAN İÇİN BİR LOKAL “RUNWAY SAFETY TEAM” KURULMASI ÖNERİLMEKTEDİR.

15 İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI İÇİN DHMİ BÜNYESİNDE BU UYGULAMANIN MEVCUT OLDUĞU BİLGİSİ VAR. ANCAK, BU UÇUŞ EMNİYET TİMİNİN UÇUŞ HAREKAT MERKEZİ / METEOROLOJİ / HAVA TRAFİK VE PİLOT TEMSİLCİLERİNDEN OLUŞAN ; ARALARINDA SÜRATLİ BİLGİ AKIŞI VE KARAR VERME ÖZELLİĞİ SAĞLAYAN BİR SİSTEME ENTEGRE OLMALARI GEREKMEKTEDİR.

16 HATIRLANACAĞI ÜZERE; GEÇMİŞTE İSTANBUL ATATÜRK MEYDANININ 05/23 PİSTİNDENYAPILAN OPERASYONLARDA BİRÇOK KEZ RUNWAY EXCURSION İLE KARŞILAŞILMIŞTIR. HATTA YANLIŞ HATIRLAMIYORSAM ; YABANCI BİR HAVAYOLU UÇAĞI 23 PİSTİNE İNİŞİNİ TAKİBEN, OVERRUN’dan PİST DIŞINA ÇIKMIŞTI. BİRKAÇ SAAT SONRA OLAYI İNCELEMEYE GELEN, İLGİLİ ÜLKEYE AİT KAZA-KIRIM İNCELEME HEYETİNİ TAŞIYAN UÇAK DA BENZER ŞEKİLDE PİST BAŞINA KAYMIŞTI, SONRA YAPILAN ÇALIŞMALAR SONUCUNDA, 05/23 PİSTİ ATAKÖY TARAFINA UZATILARAK ; RUNWAY EXCURSION RİSKİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALTILMIŞ BULUNMAKTADIR.

17 HAVA ALANI İŞLETİCİLERİNE DÜŞEN GÖREVLER ARASINDA EN ÖNEMLİ OLARAK ŞUNLAR SAYILABİLİR.
PİSTLER ICAO TARAFINDAN TAVSİYE EDİLEN ŞEKİLDE İNŞA EDİLMELİ, EĞİMLERİ, SU DRENAJLARI, YÜZEY KAPLAMA MALZEMELERİ, TAXİ YOLU GİRİŞ ÇIKIŞ AÇILARI, EĞİMLERİ TEKNİK ÖZELLİKLERE UYGUN OLMALIDIR.

18 ATIS BİLGİLERİ PİLOTLARA DOĞRU BİR ŞEKİLDE ULAŞTIRILMALIDIR
ATIS BİLGİLERİ PİLOTLARA DOĞRU BİR ŞEKİLDE ULAŞTIRILMALIDIR. ÖZELLİKLE DİGİTAL ATIS VE ACARS SİTEMİNİN VARLIĞI, BİR ÇOK MEYDANDA PİLOT İŞ YÜKÜNÜ AZALTARAK, DOĞRU SAĞLIKLI PLANLAMA YAPILMASINA OLANAK SAĞLAYARAK UÇUŞ EMNİYETİNİ ARTTIRMAKTADIR. NOTAMLAR VE SÜRDÜRÜLEN ONARIM/GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI İLE İLGİLİ BİLGİLER DE DOĞRU, ZAMANINDA VE SÜRATLE ULAŞILABİLİR ŞEKİLDE UÇUCULARA AKTARILABİLMELİDİR. PİSTLERİN VE TAXİ YOLLARININ FİZİKİ EMNİYETİ, KUŞLARLA MÜCADELE AKTİF BİR ŞEKİLDE SÜRDÜRÜLMELİDİR.

19 PİSTLERLE İLGİLİ YAKLAŞMA KOLAYLIKLARI ILS, VOR, PAPI VB
PİSTLERLE İLGİLİ YAKLAŞMA KOLAYLIKLARI ILS, VOR, PAPI VB. FAAL OLARAK KESİNTİSİZ BİR ŞEKİLDE FAAL TUTULMALIDIR. PİST VE TAXİ YOLLARINDA OLUŞACAK, FRENLEMEYİ VE UÇUŞ EMNİYETİNİ RİSKE EDECEK HER TÜRLÜ OLUŞUM DERHAL EN KISA SÜREDE GİDERİLMELİ VE UÇUCULARA BİLGİ VERİLMELİDİR. ÖZELLİKLE PİSTE GİRİŞ KATEDİŞ NOKTALARININ, DİĞER BİLGİ TABELALARININ; TORA VB. KOLAYCA ANLAŞILABİLİR/GÖRÜLEBİLİR ŞEKİLDE GECE GÜNDÜZ KÖTÜ HAVA ŞARTLARI DAHİL UYGUN İŞARET VE SİSTEMLERLE BELİRLENMESİ ÇOK BÜYÜK ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR.

20 PİST YÜZEYİNDE ÖNCEKİ UÇAĞIN KALKIŞI ESNASINDA UÇAKTAN KOPARAK PİST ÜZERİNDE FOD YARATABİLECEK DURUMLAR DA OLUŞABİLMEKTEDİR. PARİS CHARLES DE GAULE HAVA ALANINDAN KALKIŞ YAPARKEN ÖNÜNDEN KALKIŞ YAPAN UÇAĞA AİT METAL BİR ÇUBUK NEDENİYLE DÜŞEN AIR FRANCE CONCORDE UÇAĞINI UNUTMAK MÜMKÜN DEĞİLDİR. BU TÜR OLAYLARI ÖNLEMEK İÇİN PİST YÜZEYİNİN UYGUN ARAÇLARLA KONTROL EDİLMESİ UÇUŞ EMNİYETİNİ ARTIRACAKTIR. BENZER BİR OLAY BENİM BAŞIMA GELDİ. İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI 35 SOL PİSTİNDE GECE KALKIŞI YAPARKEN V1 SÜRATİNDE PİST İÇİNDE BÜYÜK BİR FOD YE TESADÜFEN ÇARPMAKTAN KURTULDUK HEMEN ATC İKAZ EDEREK KALKIŞLARI DURDURDUK.

21 FOD’NİN ÖNÜMÜZDEN KAKIŞ YAPAN AIRBUS UÇAĞINA AİT MOTOR KAPUTUOLDUĞU ANLAŞILDI. EGER BU FOD YE ÇARPMAMAK İÇİN KAÇINMA VEYA REJECT YAPSA İDİK RUNWAY EXCURSION KAÇINILMAZ OLABİLİRDİ. ABD NİN BAZI ASKERİ MEYDANLARINDA PİST YÜZEYİNİ YALARCASINA TARAYAN BİR LASER IŞIĞI/ HUZMESİ BU TÜR KÖTÜ SÜRPRİZLERİ ÖNLEMEK AMACI İLE UYGULAMADADIR. ANCAK, SIVIL ALANLARDA HENÜZ BİR UYGULAMA YOKTUR.

22 AYRICA, TÜM PİST TAXİ YOLLARI VE PARK YERLERİNİ DE KAPSAYACAK ŞEKİLDE , YERDE TAXİ HALİNDEKİ UÇAKLARIN RADAR EKOLARI İLE GERÇEK POZİSYONLARINI TAKİP EDEBİLME KAABİLİYETİ ÖZELLİKLE BÜYÜK HAVA ALANLARI İÇİN ÇOK GEREKLİ OLMAKTADIR.

23 BİZ UÇUCULARIN RUNWAY EXCURSION RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN UYGULAMAMIZ GEREKEN TEDBİRLER ŞUNLAR OLABİLİR .. PİLOTLARIN ALÇALMA/İNİŞ ÖNCESİ BRİFİNGLERİ, PİSTLERİN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ, TAXİ YOLLARINI, MUHTEMEL PİSTİ TERKEDİŞ TAXIWAY’LERİNİ / İLGİLİ GROUND KONTROL FREKANSI DA DAHİL MUTLAKA KAPSAMALIDIR.

24 STABİLİZED APPROACH KRİTERLERİ VE CRM MUTLAKA SAĞLANMALI, GEREKİYORSA PAS GEÇME UYGULANMAKTA GECİKİLMEMELİDİR. UÇAĞIN GERÇEK AĞIRLIĞI İLE İNİŞ MESAFESİ QRH’DEN MUTLAKA HESAPLANMALI VE UYGUNLUĞU TEYİD EDİLMELİDİR.

25 ŞİDDETLİ YAN RÜZGAR DURUMLARINDA, İNİŞ YÖNERGE LİMİTLERİ DAHİLİNDE, YAN RÜZGAR İNİŞ TEKNİĞİ UYGULANARAK YAPILMALIDIR.

26 PİLOTLARIN İNİŞ/KALKIŞ ESNASINDA / GO-AROUND DA / VEYA V1 SÜRATİNE YAKLAŞIRKEN VERECEKLERİ GO-NOGO VE BENZERİ KARARLAR HAYATİ ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. YANLIŞ VEYA GECİKMELİ KARAR UÇAĞIN PİST DIŞINA ÇIKIŞI RUNWAY EXCURSION İLE SONUÇLANABİLECEKTİR. UÇUŞUN BU KRİTİK SAFHALARINDA PİLOTLAR TÜM DİKKATLERİ İLE UÇAĞI UÇURMAYA / DOĞRU KARAR VEREBİLMEYE YOĞUNLAŞMALIDIRLAR.

27 İNİŞ VEYA REJECTED TAKEOFF ESNASINDA, ÖZELLİKLE ISLAK PİSTLERDE SOP’YE UYGUN FRENLEME TEKNİĞİ UYGULANMALI, UÇAK TAMAMEN DURUNCAYA KADAR TÜM HIZ DÜŞÜRÜCÜ SİSTEMLER ETKİLİ BİR ŞEKİLDE KULLANILMALI PİLOT MONITORING TARAFINDAN TÜM GELİŞMELER DİKKATLE İZLENMELİ, HATALAR HEMEN İFADE EDİLMELİDİR.

28 ISLAK PİSTLERDE OLUŞABİLECEK HYDROPLANİNG İHTİMALİ DAİMA GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR.. UÇAĞIN SEFERE ALINIŞINDA PREFLIGHT KONTROLLERİNDE UÇAK LASTİKLERİNİN DURUMU İYİ DEĞERLENDİRİLMELİ, GEREKİYORSA LASTİK DEĞİŞTİRİLMELİDİR. ISLAK PİSTE YÜKSEK SÜRATLE YAPILAN UZUN BİR OTURUŞUN RUNWAY EXCURSION’A NEDEN OLAN OLABİLECEĞİ UNUTULMAMALIDIR.

29 İNİŞTE VE KALKIŞTA, ATC TARAFINDAN SON ANDA YAPILAN PİST DEĞİŞİKLİKLERİ, EĞER HAZIRLIK İÇİN YETERLİ ZAMAN YOKSA KABUL EDİLMEMELİDİR. İLGİLİ CHECKLIST’LERİN YAPILMASINI VE BRIFING EDİLMİŞ UÇUŞ MANEVRASININ İCRASINI RİSKE SOKAN BU DURUM DİKKATLE DEĞERLENDİRİLMELİDİR. HAVA TRAFİK KONTROL BİRİMLERİ İLE YAPILAN ATC KONUŞMALARININ KARŞILIKLI OLARAK DOĞRU ANLAŞILMASI DA ÇOK ÖNEMLİDİR. DOĞRU ATC KONUŞMA KURALLARI UYGULANMALIDIR.

30 DİLERİM BÖYLE BİR DURUM ASLA OLMAZ AMA, BİR RUNWAY EXCURSION DURUMUNDA UYGULANACAK EMERGENCY PROSEDURLER / KABİN PERSONELİ İLE KOORDİNELİ OLARAK, GEREKİYORSA EVACUATION / YANGIN İŞLEMLERİ KONULARINDA HAZIRLIKLI BULUNULMALIDIR. BÖYLE BİR DURUMDA ŞİRKET USULLERİNE İLAVETEN TALPA’NIN HAZIRLADIĞI EMERGENCY DURUM KARTLARI DA KULLANILABİLİR.

31

32 ÖZELLİKLE YABANCI BİR MEYDANDA OLUŞABİLECEK BİR OLAYDA İLGİLİ ÜLKELERİN TALPA MUADİLİ ORGANİZASYONUNDAN DA YARDIM ALINABİLİR. SONUÇTA SON OLARAK PİLOTLARCA GEÇMİŞTE OLUŞAN RUNWAY EXCURSION OLAYLARI SEBEP SONUÇ İLİŞKİLERİ İÇİNDE İNCELENMELİ VE GEREKEN DERSLER ÇIKARILMALIDIR.

33

34

35

36

37 TAKDİMİMİN SONUNA GELMİŞ BULUNMAKTAYIM RUNWAY EXCURSION KONUSUNDA BURADA ANCAK EN ÖNEMLİ GÖRDÜĞÜMÜZ BAZI HUSUSLARA DEĞİNEBİLDİM, PİLOTLARIMIZIN BU KONUDA SELF-STUDY VE ZİHİNSEL ÇALIŞMA ŞEKLİNDE KENDİLERİNİ HAZIRLAMALARI GEREKMEKTEDİR. AYRICA ŞİRKET YÖNETİMLERİ DE BU KONUDA UÇUCULARA EĞİTİM VEREREK YARDIMCI OLMAKTADIRLAR. BU KONUDA DAHA DETAYLI BİLGİ ARAYIŞINDA OLAN PİLOTLARIMIZ; TALPA TARAFINDAN HAZIRLANAN CD’DEN YARARLANABİLİRLER. AYRICA SKYBRIAR UÇUŞ EMNİYET SİTESİNDE DE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE BİLGİ BULUNABİLİR.

38 ÇALIŞTAYIMIZA TEŞRİF EDEREK UÇUŞ EMNİYETİNE VE SİVİL HAVACILIĞIMIZA KATKIDA BULUNAN TÜM DEĞERLİ BÜYÜKLERİME / MİSAFİRLERİMİZE VE PİLOT ARKADAŞLARIMA SEVGİ SAYGILARIMI SUNUYORUM. ARZ EDERİM. İYİ UÇUŞLAR.

39