Konvasiyonel Akciğer Grafisi

... konulu sunumlar: "Konvasiyonel Akciğer Grafisi"— Sunum transkripti:

1 Konvasiyonel Akciğer Grafisi
Prof. Dr. Macit Arıyürek Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

2 Bu slaytlar eğitim amacı hazırlanmıştır.
Parasız olarak dağıtılmaktadır. Bu derste yer alan akciğer grafileri ve şekiller izin alınmadan basılı yada elektronik ortamda kullanılamaz. O. Macit Arıyürek

3 Bu ders konvansiyonel akciğer grafilerine genel bir bakış olarak hazırlanmıştır.
Akciğer grafilerini doğru olarak değerlendirebilmek için toraks anatomisini, varyasyonlarını iyi bilmeli; ayrıca toraksı ilgilendiren hastalıklar ve radyolojik görünümleri hakkında tecrübeli olunmalıdır. O. Macit Arıyürek

4 İki yönlü akciğer grafisi:
Posteroanterior (PA) veya arka ön grafi Sol yan akciğer grafisi İnspiryum sonu çekim yapılır. X-ışın tüpü ile film uzaklığı cm olmalıdır.

5 Posteroanterior (PA) akciğer grafisi
X-ışın tüpü

6 Lateral (sol yan) akciğer grafisi
X-ışın tüpü Sol yan akciğer grafisinde x-ışınları sağ taraftan girip sol taraftan çıkar. Kalbin yaklaşık 2/3’ü orta hattın solunda yer alır

7 Akciğer grafilerinin değerlendirilmesi
Akciğer grafileri değerlendirilirken ilk olarak hastanın adı, soyadı kontrol edilmelidir. Filmler çekim tarihlerine göre sıralanmalıdır. Filmlerin uygun teknik ile çekilmiş olmaları gerekmektedir. Uygun teknik ile çekilmemiş olan grafiler yanıltıcı olabilir. Hastaların yaşı, cinsiyeti ve hikayesinin bilinmesi filmlerin doğru olarak değerlendirilmesine yardımcı olur.

8 Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi
Simetri: T3 ün spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı Skapulalar akciğer alanlarını örtmemeli İnspiryum sonu çekim: kostaların arka kısımı diafragma kubbesi üzerinde kalmalı) Damar gölgeleri akciğerlerin periferinde görülmeli (x-ışın dozunun fazla olmadığının göstergesi Alt lobların büyük damarları damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi)

9 Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi
Simetri: T3’ün spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı

10 Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi
Simetri: klaviküla medial uçları sipinöz çıkıntılardan (kırmızı oklar) eşit mesafede olmalı

11 Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi
Alt lobların büyük damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi)

12 Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi
Her iki akciğerde yaygın metastazlar. Sağ diafragma kubbesi arkasında gizlenen metastaz (kırmızı oklar)

13 Sağ skapula medial kenarı akciğer alanı içinde yer alıyor
Skapulalar akciğer alanı dışında olmalı

14 8 9 9 9 9 10 10 10 10 Yetersiz inspiryum: Diafragma üzerinde 8. kostanın arka kısımı görülüyor. 9. ve 10. kosta arka kenarları diafragma kubbesi altında kalıyor

15 Uygun teknikle olmayan çekimler (Acil servislerde veya devamlı bakım ünitelerinde yapılan çekimler)
*Kardiomegali gibi görünüme neden olabilir *Mediasten ve hilus değerlendirmeleri hatalı olabilir Yakın mesafe Ön-arka pozisyon Ekspiryum Yatar pozisyon

16 Bazı durumlarda inspiryum grafisine ilave olarak ekspiryum sonu grafi de çekilebilir

17 Pnömotoraks (az miktarda olan pnömotoraksı göstermek için)
İnspiryum grafisi sonrası ekspiryum fazında da grafi çekilmesi gereken durumlar: Hava hapsi Pnömotoraks (az miktarda olan pnömotoraksı göstermek için)

18 Kalbin ağırlığı nedeniyle sol diafragma sağ diafragmadan daha aşağıda yer alır

19 Yan akciğer grafisinde normal anatomi

20 Arkus aorta Sağ üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol pulmoner arter
Sağ pulmoner arter Sağ pulmoner arter Sol üst lob bronşu

21 Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır
Sağ üst lob bronşu Sağ üst lob bronşu Sol pulmoner arter Sol üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır

22 Arkus aorta Arkus aorta, sağ ve sol pulmoner artere ait opasiteler dışında inferiyor pulmoner venler de yan grafide opasite oluşturur Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter İNFERİYOR PULMONER VENLER

23 Yan akciğer grafisi: trakea lümeni

24 Skapulalar (siyah ve yeşil oklar)

25 Sol diafragma Sağ diafragma Mide fundus gazı
Yan grafide sağ ve sol diafragma ayırımı nasıl yapılır? Genellikle bu ayrımı yapmak çok önemli değildir. Kalp solda olduğundan yan grafide sol diafragmanın ön kısımı çoğunlukla silinir . Sağ diafragma ise arkadan öne doğru rahatça görülebilir. Mide fundus gazı sol diafragma altında yer alır (mide fundus gazı situs inversus totalis anomalisinde sağ diafragma altındadır). Mide fundus gazı Sol diafragma Sağ diafragma

26 Vena kava inferiyor arka duvarı

27 Yan akciğer grafisinde grafiye dahil olan akciğer dışı oluşumlar: Humerus başı (sarı oklar) ve kolların alt kenarı (kırmızı oklar)

28 Hiluslar Radyolojik olarak hilusları esas olarak pulmoner arterler oluşturur ve süperiyor pulmoner venlerde bu opasitelere katkıda bulunur

29 Sol pulmoner arter daha yukarıda olduğundan sol hilus daha yukarıda yer alır. Sağ hilusun sol hilusdan daha yukarıda oluşu patolojiktir

30 Hiluslar Normal Anatomi
Sol hilus yaklaşık olarak sağ hilustan 25 mm daha yukarda yer alır Hilusların dansitesi aynı olmalı Hilusların dış konturu konkav veya düz olmalıdır

31

32 normal patolojik Konveks dış kenar

33 Dansiteleri aynı ancak konveks dış kenar

34 Normal grafi Sarkoidoz: Hiler lenfadenopatiler.
Dansiteleri aynı ancak konveks dış kenar

35 Birinci kostlara ait kosto-kondral birleşim yeri kalsifiye olabilir ve nodül gibi görünüm oluşturabilir

36

37

38 Kostokondral kalsifikasyonlar.
Kostokondral kalsifikasyonlar çoğunlukla fizyolojik kalsifikasyonlardır. Bu grafide görülen diğer radylojik bulgular: mitral kapak replasmanı, mitral yetmezliği, kardiyomegali. Üst kısım damarlarının çapı artmış, bazallerde damar çapları incelmiş (vasküler redistribüsyon) .

39 Sağda sekizinci kosta sarı renkte, kalsifiye kıkırdak kısmı ise beyaz olarak gösterilmiştir.

40 Yan grafide kostokondral kalsifikasyonlar
3 ayrı hastada değişen miktarlarda kalsifikasyonlar görülmektedir

41 Apikolordotik akciğer grafisi
Arka ön grafilerde klavikülalar arkasında gizlenen lezyonları görmek için istenebilir. Bilgisayarlı tomografi de bu amaçla kullanılabilir ancak düz grafiler daha ucuz ve kolay yöntemlerdir.

42 Posteroanterior (PA) akciğer grafisi
X-ışın tüpü Apikolordotik akciğer grafisinin çekim tekniği arka ön akciğer grafisinin çekim tekniğinden farklıdır.

43 Apikolordotik grafi çekim tekniği Ön-arka projeksiyon Tüpe açı verilir
Vücut açılı durur (omuzlar geri doğru) Bu klasik pozisyon olup, apikolordotik grafinin çekiminde başka pozisyonlar da kullanılmaktadır.

44 klaviküla Klaviküladan uzak olan lezyonlar daha iyi görülür. Klavikülalara yakın olanlar iyi görülmeyebilir.

45 Arka ön akciğer grafisi

46 Apikolordotik grafi

47 Akciğer grafisinde bazı temel anatomik yapılar ve çizgiler

48 Sağ paratrakeal çizgi Vena azigoz

49 Ön plevral bileşke

50 Arka plevral bileşke

51 Azigos lobu ve veni

52 Azigo-özofagial çizgi Paravertebral çizgi Paraaortik çizgi

53 Arka trakeal çizgi 2-3 mm Trakea-özofageal çizgi 5.5 mm den az olmalı

54 Arka aksiller çizgiler

55 Ön aksiller çizgiler

56 meme meme Arka aksiller ve ön aksiller çizgiler

57 Patolojik akciğer grafileri örnekleri
Örnekler numaralandırılmıştır. Her olgunun bir sonraki slaytta açıklaması yer almaktadır.

58 1

59 1 Tek taraflı hiperlüsent akciğer (opere meme ca), hiatal herni (kalb arkasında herniye mideye ait hava sıvı seviyesi, kırmızı oklar), her iki omuz ekleminde dejeneratif değişiklikler ve sol humerusta eski kırık

60 2

61 2 Mediastinal kitle: Tiroid bezi

62 3

63 3 Milier patern. Milier patern yapan hastalıklardan bazıları: miler TB, sarkoidoz, metastazlar, viral pnömoniler, silikozis…

64 4

65 4 İdyopatik pulmoner fibrozis: Her iki akciğer hacminde azalma ve yaygın retiküler dansiteler

66 5

67 5 Pnömoperitonyum. Solda mide fundus gazı ile diafragma altı serbest hava karıştırılmamalıdır. mide

68 6

69 6 Sağ paratrakeal lenfadenopati

70 6 Sağ paratrakeal lenfadenopati Hiler lenfadenopatiler Tanı: sarkoidoz

71 7

72 7 Sol apikal nodül: Kist hidatik
Birçok benign ve malign hastalık nodül görünümü oluşturabilir

73 7 karaciğer Kist hidatik Aynı hastanın abdomen BT tetkikinden oluşturulan koronal plandaki görüntüde karaciğerde de kist hidatik görülüyor mesane

74 8

75 8 9 10 11 Sağ akciğerde düzensiz konturlu nodül: patoloji akciğer kanseri. Amfizem: 11. arka kosta izleniyor. Normalde 9-10 kosta görülmeli

76 8 Mediasten ve parankim penceresinde 5mm kalınlığında BT kesitleri

77 9

78 9 İyileşmekte olan sağ klaviküla kırığı. Açılı olarak kaynamakta (kötü kaynama).

79 10

80 10 Solda (kaynamamış) eski klaviküla kırığı
Siyah çizgiler sol klaviküla parçalarını göstermektedir

81 11

82 11 Yeni travma sonrası solda yaygın kosta kırıkları, iki taraflı plevral sıvı (muhtemel hemotoraks), solda cilt altı amfizemi. Yaygın kosta kırıkları yelken göğüse neden olabilir.

83 1-2 11 3 4 5 6 7 Siyah çizgiler kosta kırıklarının bazılarını göstermektedir. Grafi kostalara yönelik olarak çekilmemiş; akciğer grafisi olarak çekilmiştir. Rakamlar solda arka kostaları göstermektedir.

84 12

85 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Eski travma sonrası iyileşmiş kosta kırıkları. Solda kostaların arka kısımları rakamlarla gösterilmiştir. 8. kostanın seyri her iki tarafta gösterilmiştir.

86 13

87 13 Pnömotoraks hidrotoraks Sol hidropnömotoraks

88 14

89 14 Lenfadenopati Kostalarda destrüksiyon yapan akciğer kanseri

90 15

91 15 Sol akciğerde hacim kaybı ve yaygın kistik bronşektazi. Çizgiler kesitlerin geçtiği düzeyi göstermektedir

92 16

93 16 Opere akciğer kanseri. Sağ pnömonektomi.
Bu görünüm sağ akciğer atelektazisi ile de karışabilir. Hikaye ayırıcı tanıda yardımcıdır.

94 17

95 17 Opere kolon kanseri. Sağ hidropnömotoraks ve her iki akciğerde metastatik nodüller.

96 17 BT tetkiki akciğer grafisinden 45 gün önceye aittir. Akciğerdeki nodüllere radyofrekans ablasyon tedavisi uygulanmıştır

97 18 PA grafide kaç nodül var?

98 18 PA akciğer grafisinde görülen nodüllerin kaç tanesi yan grafide görülebiliyor? Nodüller nerede?

99 18 PA grafide 3 nodül görülüyor. Sağda eski klaviküla kırığı var.
BT tetkiki akciğer grafisinden iki ay sonra elde olumuştur. Kemoterapi sonrası nodüllerin boyutlarında küçülme olduğundan BT kesitlerinde görülen nodüllerin boyutları akciğer grafisinde görülenlere göre daha küçüktür.

100 18

101 18 Nodüllerin iki tanesi yan grafide görülebiliyor. Arka ön grafide sağ altta yer alan küçük nodül yan grafide izlenmiyor. Bazen PA grafide görülmeyen nodüller yan grafide görülebilir

102 18

103 19 Kalp kapaklarının yerleri?

104 19 aorta mitral Triküspit

105 20

106 20

107 20 Sağ akciğer alt lobda konsolidasyon. Klinik tanı pnömoni
Konsolidasyon malignasiler de dahil olmak üzere birçok durumda görülebilir.

108 21

109 21 Konsolidasyon: Sol akciğer üst lob pnömonisi. Siluet işareti vardır (sol kalb kenarı silinmiş). Sağda yer alan grafi başka bir hastaya ait olup sol kalp kenarının görünümünü karşılaştırmak için konulmuştur.

110 22

111 22 İdyopatik pulmoner fibrozis.

112 23

113 23

114 23 Kistik fibrozis: Üst kısımlarda daha belirgin olan bronşektazi

115 23 Aynı hastanın 2 sene öncesine ait yüksek rezolüsyonlu akciğer BT incelemesinde üst kısımlarda daha yaygın olan bronşiektazi görülüyor

116 24

117 24 Pnömotoraks

118 24

119 Bu slaytlar eğitim amacı hazırlanmıştır.
Parasız olarak dağıtılmaktadır. Bu derste yer alan akciğer grafileri izinsiz olarak basılı yada elektronik ortamda kullanılamaz. O. Macit Arıyürek